تجلیل نوروز در استان بدخشان

تجلیل نوروز در استان بدخشان<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

استان بدخشان یک از شهرهای تاریخی و و کهن سر زمین اریانای کبیر است که قبلا بنام تخارستان اعلیا یاد میشد و این سر زمین در آن زمان بیشتر از یک صد هزار کیلومتر مساحت داشت که بعدا این استان توسط شاهان جبار و وطن فروش افغانی به دوقسمت تقسیم شد که بدنه بزرگ خاک بدخشان را به روسیه تزاری بخشیدن که امرروز بنام بدخشانی خود مختار کوهی مربوط به کشور تاجکستان است و دیگرش بدخشان که فعلا در خاک افغانستان موقعیت دارد بهر صورت تجلیل نوروز در این سرزمین تاریخ و قدامت سابقه داشته و مراسم گوناگون در این ساحه در رسید بهار گرفته میشود که به طور فشرده از ان یاد آور میشویم.

خانه تکانی در آستانه امدن نوروز

زمانی ماه حوت بیست میشود مردم اهالی بدخشان خود را برای امدن نوروز اراسته نموده و نخست دست به خانه تکانی میزنند و خانه های خویش را پاک کاری می نمایند در بعضی ساحات مردم بدخشی خانه های خویش را رنگمالی نو کرده و دیزاین های جدید را برای خانه های خویش انتخاب می نمایند و در اکثر خانواده ها دست به خریداری فرش های جدید ساختن توشک های جدید و غیره خانه های خود برای فرا رسید نوروز مزین میسازند.همچنان کسانیکه نامزاد هستند یک هفته قبل از امدن نورزو کالا و اسباب و لوازم که برای عروس در روز نوروز لازم است داماد همرای عروس به بازار رفته انرا خریداری مینمایند و بعدا این ولوازم توسط فامیل دماد به خانه عروس برده میشود همچنان برای خانه عروس شیرینی ، خینه، جلبی و ماهی را نیز منحیث تحفه میبرند و همچنان عروس نیز برای داماد لباس تهیه مینمایند و برای شاه میفرسیتد و بعضی از نامزاد ها در روز های نوروز باهم به سیر و ساحت به محلات سرسبز و دیدنی میروند تا از این دوره شیرین لذت ببرند.

اولین شب و روز نوروز در بدخشان

در بیگاه که نوروز فراه میرسد مردان بدخشانی تمام لاوازم و خریداری خویش را تکمل نموده و عوض هفت سین هفت میوه را خریداری نموده و برای رسید نوروز لحظه شماری مینمایند، سابق در شب اول نوروز اتش فشانی و انداخت جرقه های روشنای فضای شهر فیض اباد را مزین مساخت اما فعلا این عرف از بین رفته است ، زنان هفت میوه " اگر چه ما بدخشانی ها فعلا هفت میوه نه بلکه یازده میوه در نوروز تهیه مینمایم" را که شامل ( سنجد، سیب، زردالو، گیلاس، آلوبالو، خسته بادام، کشمش ، الوچه، شفتالو، پیسته و چارمغز) تر نموده و در ساعات صبح نوروز باری همسایگان و اقارب خویش این هفت میوه را توزی نموه و بعدا همه شهروندان کالای های نو را که قبلا اماده کرده است پوشیده به طرف جنه بالا میروند در شهر فیض اباد مراسم جنده بالا یا خرقه در خرقه مبارکه ، غیاثی علیه رحمه، خواجه عبدالمعروف کرخی، سبز پوش ولی ، خواجه ابدال ولی و غیره که در آنها جند بالا میشود مردم جوقه جوقه به ساحت که خرقه بالا میشود میروند و زنان و کودکان مردان این روز را با خوشی و سرور تجلیل نموده برای یک دیگر تبریک میدهند.

بازی های که در نوروز برگزار میگردد

در روز های دوم نوروز میان کودکان و پسران تخم بازی برای ده روز دوام میکند همچنان مسابقات کاغذ پرانی نیز برای 15 روز در میان مردمان شهر فیض اباد به پیشواز نوروز راه اندازی میگردد ، بزکشی که یکی از بازی های مشهور در این استان است از دوم روز نوروز اغاز الی ده 15 نوروز دوام میابد که پهلوانان بزکش از شهرستان های دور و نزدیک به مرکز امده و مسابقه بزکشی را در میدان سنگ مهر براه می اندازند و ده ها هزار نفر به تماشا برای در جشن میایند همچنان مسابقات کشتی گیری، اسب دوانی، میله های نوروزی، و سیاحت در ساحات سر سبزو غیره را مردمان بدخشی به پیشواز نوروز روی دست میگیرند هم چنان زنان نیز در این روز ها به دشت ها و ساحات سر سبز به اصطلاح ما بدخشی ها سبزه لگد زنی به میروند میله میکنند و این روز را تجلیل میکنند.

سمنک را به اين ترتيب تهيه در بدخشان
گندم پر مغز سفيد و پاک را میشويند بعد روی ظرفی يايسنی یا به اصطلاح ما بدخشی ها منگی انرا میریزند و در آن آب میاندازند تا زمانیکه گندم نیش یا جوانانه میزند بعد از اینکه گندم جوانانه زد آنرا در ظرف یا سنی هموار نموده و روزانه یک بار انرا اب پاشی میکنند و بعد در افتاب میگذارند این کار از ده روز الی 15 روز ادامه پیدا میکند و زمانکی سبزی و یا بلندی گندم از 5 الی 7 سانتی رسید انرا میده نموده و در آسیاب (هاونگ) میسایند بعدا اب گندم را در یک ظرف گرفته و ارد با این آب در یک دیگ کلان مخلوط نموده و برای 4 الی 6 ساعت زیر آتش گذاشته میشود و بعدا سمنک آماده میشود.

در بعضی جايها آنرا در پارچه ای ميپيچند و در چاهی می آوزند، تا زمانيکه گندم نيش زند و ريشه پيدا کند. روزهای بارانی سبزهء نوخيز و نورسته را زير باران ميگذارند، با اين باور که باران بهار آن را شيرين تر و خوش مزه تر ميکند. پس از ده روز ( کمتر يا زياد تر) . همينکه ساقه آن نقره ای رنگ گشت و قبل از از اينکه بشگفد و سبز شود برگ و ساقه و ريشه ء آن را روی سفره يا دستر خوان بالای تخته چوبی يا سنگ صاف ميگذارند و ريزه ريزه ميکنند و نيت ميبندند. همينکه خرد خرد شد هفت بار در هاون ميکوبند و شيره و عصارهء آن را با مقداری از آرد در ديگ مياندازند و ميجوشانند . در ديگ هفت بار آب ميريزند و آنرا کفگير ميزنند و مرتب به هم ميزندد و شور ميدهند تا زير ديگ نگيرد و نسوزد. پس آنرا ميپوشانند و آتش ديگ را کم ميکنند. بر سرپوش ديگ قوغهای آتش ميگذارند تا ديگ دم بکشد. در مقع جوشش ده دانه چامغز مياندازند، تا سمنک دانه بيايد. در اثر فرورفتگی چار مغز خطوط و نقوشی شبيه پنجهء آدمی ، مهر و تسبيح و امثال آن روی سمنک ديده ميشود که آن را نشانهء قبولی و حاجت روايی ميداننددختران دم بخت و دختران بخت بسته و خانه مانده و همچنان دحتران نوجوان و تازه بالغ از سر شب تا دم صبح بنوبت کفچه ميزنند و حين کفچه زدن با دف و دفچه ترانه مخصوص سمنک را با آهنگ و آواز خاص ميخوانند.

سمنک در جوش ما کفچه زنیم
دیگران در خواب ما دفچه زنیم
سمنک نذر بهار است
دختر ها گردش قطار است

سمنک پيـــــــــک بهار است
ميلـــــــــه شب زنده داراست
اين خوشى سال يکبار است
ديـــــــــــگر يا نصيب سال

آرزو امشب خــــروشد
سمنک در خود بجوشد
دل خوش جامه بپوشـد
سال ديگـــر يا نصيب

خود بخود رنگی دارد بیشتر از خود شرینی دارد

تجلیل نوروز در استان بدخشان

مطالب مشابه :

تجلیل نوروز در استان بدخشان

مراکز مختلف

180-سر گذشت لاله زار