بازیهای بومی محلی

مقدمه:

در فرهنگ لغات فارسی بازی به سرگرمی، به مشغولیت ، تفریح ، لعب ، کار ، ورزش، و فریب معنی شده است. زیست شناسان و روان شناسان نیز در مورد بازی نظرات مختلفی ارائه داده اند.زیست شناسان بر این باورند که علاقه ی انسان به بازی و کنجکاوی وی در کشف و شناخت محیط اطراف ارتباط دارد و روان شناسان نیز می گویند نیاز انسان به بازی در حقیقت مصرف انرژی نهفته در وجود اوست و البته جامعه شناسان نیز بازی را وسیله ای برای تمرین انسان در زندگی اجتماعی توصیف می کنند. برخی بر این باورند بازی خود هنری است که ناشی از فرهنگ و آداب و سنن هر جامعه است.در کشور پهناور ایران که از تنوع اقلیمی و قوم و قبیله ای خاصی بر خوردار است،انواع بازی و سرگرمی رواج داشته و دارد . این بازی ها در مراسم عروسی ، قبل و بعد از کاشت و برداشت محصولات کشاورزی ، شب نشینی ها و..... اجرا می شود.این که بازی ها از چه زمانی و مکانی آغاز شده اند اطلاع دقیقی در دست نیست ولی از نوشته ها و کتیبه ها و نقوش غارها و دیوارها چنین استنباط می شود که بازی ها در حقیقت نوعی سخن گفتن ، انتقال اطلاعات و معلومات ، ایجاد و حفظ آمادگی جسمانی برای جنگ ها ، ایجاد سرور و نشاط ، شکرگذاری به درگاه خداوند و.......... بوده است . بازی ها ویژگیهای خاص خود را داراست که می توان به ابزار و امکانات ، مکان ، گستره بازی ، سن و جنسیت بازی اشاره کرد.

بازی های محلی در استان مازندران ، تاکنون 147 بازی شناسایی شده است.این بازی ها از نظر مکان اجرا در فضای باز (مانند میادین روستا ، زمین های کشاورزی و دامنه کوه و جنگل) و 32 بازی در فضای بسته (مانند اتاق) انجام می گیرد.هم چنین 113 بازی صرفاً حالت بازی – سرگرمی و بقیه نمایشی – ورزشی و ..... می باشد.

ضرورت و اهمیت تحقیق

بازی های محلی:در زمان های قدیم خانواده ها و همسایگان به یکدیگر نزدیکتر بودند. همین طور روابط بیشتری در میان آنان بود. علاوه بر این سلامتی بیشتر در بدن آنان دیده می شد و آنان در زمانی که پا به سن می گذاشتند کمتر به بیماریهای مختلف دچار می شدند و دلیل این همه سلامتی و شادابی بازی های تحرک دار در زمان کودکی بود.

حالا بازی های کامپیوتری و پلی استیشن و موبایل و ... جای آن بازی ها را گرفته و اکثر افراد به دلیل استفاده ی بیش از حد از بازی های رایانه ای عضلات کوچکتری در بدن دارند و بیشتر به بیماری های سرطان و بیماری های مربوط به چشم دچار می شوند . در پایان سخن می گوییم: که بازی های رایانه ای بد نیست ولی استفاده بیش از حد آن خوب نیست. پس باید در کنار آن بازی های محلی و تحرک دار نیز انجام دهیم (با دوستانمان). لذا با توجه به اهمیت احیاء بازی های گذشته ضرورت دارد که پژوهشی درباره ی بازی های بومی و محلی منطقه انجام گیرد.

اهداف تحقیق:

اهداف کلی:

Ø آشنایی با بازی های محلی و بومی

اهداف جزیی:

Ø شناخت بازی های بومی و محلّی

Ø شناخت رابطه ی بین فرهنگ و بازی های محلی

Ø آشنایی با قوانین بازی ها

سوالات ویژه ی تحقیق:

ü چه رابطه ای بین فرهنگ و بازی های بومی و محلی وجود دارد؟

ü پیامد های بازی های بومی در اجتماع چه بود؟

ü فراموش کردن بازی های بومی با بازی های جدید چه پیامد هایی دارد؟

فرهنگ

شامل همه فعاليت‌هاي انساني مي‌شود و سيماي واقعي زندگي همه انسان‌ها است زيرا توسط ايشان به وجود آمده است. به همين دليل نيازهاي ابتدايي انسان براي ادامه زندگي را هسته اوليه فرهنگ مي‌گويند. درواقع تلاش جمعي گروه‌ها در پاسخ به اين نيازها منجر به ايجاد فرهنگ خاص جامعه آنان مي‌شود. فرهنگ پيش از آنكه از مفاهيم برخيزد از تجربه است و تجربه چيزي است كه از راه جسم و حواس به دست مي‌آيد. پاسخ به دو سوال من كيستم و اينكه چه كسي مي‌خواهم باشم شروع فعاليت فرهنگي فرد است كه عليه ايستايي به حركت در مي‌آيد و مي‌خواهد سرنوشت خويش را در دست گيرد.
رفتار ما اگرچه از عوامل ژنتيكي تاثير مي‌پذيرد ولي استعداد ژنتيكي ما فقط امكانات بالقوه رفتاري ما را تعيين مي‌كند نه محتواي واقعي فعاليت‌هايمان را. فرهنگ به مجموعه رفتارهاي اكتسابي گفته مي‌شود كه آن را از رفتارهاي برخاسته از وراثت متمايز مي‌كند. فرهنگ مشابه سلسله است، زنجيري كه زندگي مشترك در زمان و مكان ما را وادار به پيروي از قواعد معين مي‌كند و اين چكيده در همه افراد جامعه يافت مي‌شود و اين همان چيزي است كه شخصيت انساني مي‌نامند. فرهنگ عبارت است از ارزش‌هايي كه يك گروه معين دارد، هنجارهايي كه از آنها پيروي و كالاهاي مادي‌اي كه توليد مي‌كند. ريشه‌هاي هر فرهنگي بيش از اينكه در عمق تاريخ و جغرافياي آن فرهنگ قرار داشته باشد در طبيعت انسان وجود دارد و در اصل سرعت تكامل فرهنگي از تكامل انساني بيشتر است. كساني كه جامعه را به افراد بي‌فرهنگ و بافرهنگ تقسيم مي‌كنند تصويري عاميانه از اجتماع دارند زيرا بي‌فرهنگ كسي است كه مانند حلقه‌اي نه‌تنها با جامعه خود سازگار نباشد بلكه با هيچ سلسله زنجير ديگري هماهنگي ندارد و نقطه وحدتش را با هر گروهي از دست داده است. شايد اصطلاح ضدفرهنگ گروه و دسته‌اي است كه با هنجار فرهنگ غالب در جدال است. اين سوال مطرح است كه چه فرهنگي ارزش پاسداري دارد و شايد پاسخ اين باشد كه فرهنگي ارزش نگهداري دارد كه پيكاري باشد براي معنا دادن و زيبايي بخشيدن به هر لحظه زندگي چرا كه اگر نباشد تا سطح پديده مبتذل مصرف فرو مي‌افتد و به پديده‌اي تجملي و تفنني مبدل مي‌شود. در حقيقت فرهنگ اگر مايه حيثيت و شرف آدمي نباشد در خور پاسداري نيست. بايد با فعاليت فرهنگي عهده‌دار پاسداري از حيات و بزرگداشت خلاقيت بود. زماني جامعه‌اي را دچار واپسماندگي فرهنگي مي‌دانند كه عناصر مادي فرهنگ در آن رخ داده ولي در عناصر غيرمادي فرهنگ تغييري رخ نداده يعني هنجارها همان هنجار‌هاي قبلي است. مثال تكنولوژي وارد شده ولي ارزش‌هاي سنتي هنوز بر جامعه حاكم است.

گردو بازی:

در زبان محلی (مازندرانی) به معنی آغوز بازی است که همانطور از اسم آن پیداست مربوط به گردو و انسان هایی است که آن را در دست دارند و با آن بازی می کنند . در این بازی محدودیتی برای تعداد انسان ها وجود ندارد ولی حداقل باید دو نفر باشند. تعداد گردوها بین افراد توافق می شود و هر فرد چند گردو را به داور داده و بعد داور قوانین را تعیین می کند.

مراحل اجرای بازی: داور گردوها را دوتا دوتا روی هم قرار می دهد که به این عمل مرحله ی کاشت گردو می گویند. بعد هر فرد یک گردو که معمولاً بزرگتر و سنگین تر از دیگر گردو ها است را انتخاب کرده که به آن شَقُولِه می گویند.در روش قدیمی تر افراد به صورت نوبتی از مکانی خاص شقوله های خود را به سمت گردوهای کاشته شده می انداختند .اما در روش نوین افراد پشت گردوها کاشته شده می ایستند و شقوله ها را پرتاب می کنند .هر فرد که شقوله خود را در مکان دورتری فرستاد اول می اندازد.بعد به ترتیب افراد دیگر شقوله های خود را به طرف گردوهای کاشته شده می اندازند.در آخر آن دسته از افراد که گردو های کاشته شده را زده اند گردوها را مال خود می کنند. این مراحل بازی آنقدر تکرار شده تا برنده تعیین شود.

خر چوش(خَرخَرجُز)

یکی از بازی های اصیل محلی در روستای گرجی محله است. از نام آن پیداست که این بازی ربطی به خر دارد، در صورتی که انسانها به قالب خر در می آیند.هیجان این بازی تا حدودی بیشتر است و جر زنی کمتری نسبت به بازی های دیگر دارد والبته خطر کمتری انسان ها را تهدید می کند.هر انسان در هر سنی که باشد باید قدرت بدنی کافی داشته باشد تا بتواند حداقل 60 کیلوگرم را بر روی پشت خود تحمل کند.

چگونگی بازی: تعداد انسان ها در این بازی محدودیت ندارد و حتماً حداقل تعداد افراد باید 2 نفر باشد و اگر تعداد افراد زیاد باشد یک نفر به عنوان میخ می ایستد ، میخ ایستاده به دیوار تکیه می کند و نفر بعدی کف دستش را تقریباً از زیر بغل میخ به دیوار تکیه می دهد و سرش را تا شکم میخ پایین می آورد و نفر بعدی خم می شود و کمر او را می گیرد.در طرف مقابل تعداد نفرات باید هم تعداد باشد.اغلب اولینن نفر انسان تیز پا و سبک می پرد. هر چه نفر اول به میخ نزدیکتر باشد شانس برنده شدن خیلی بیشتر است در این حالت غیر از میخ کسی نمی تواند وزن افراد را روی پشت خود تحمل کند و افراد روی پشت خود را به زمین بیندازد و یا بنشیند بازنده می شود و دوباره مراحل بازی از نو شروع می شود و در غیر اینصورت یعنی یک فرد از پشت انسان بیفتد و یا نفر اول آنقدر عقب پریده باشد و جایی برای دیگران نمانده باشد بازنده اعلام می شود و باید در قالب خر در بیایند و آنها که خر بودند به عنوان پرش گیرنده به نوبت می پرند.

داژبال

شرح بازی:زمان بازی 20 دقیقه ، تیمی که در وسط قرار می گیرد تیم مدافع نام دارد.تیمی که در طرفین قرار می گیرد تیم مهاجم نام دارد.شروع بازی با قرعه کشی بوده و برنده قرعه حق انتخاب مدافع یا مهاجم بودن را دارد.تیم مدافع در وسط زمین قرار می گیرد و تیم مهاجم نیز به دو گروه تقسیم شده ودر دو طرف محل تعیین شده مستقر می شوند.بازی با سوت داور شروع شده و کرنومتر روشن می شود.

بازیکنان باید سعی کنند توپ را به سمت بازیکنان وسط زمین پرتاب نمایند. به گونه‌ای که توپ به آنها برخورد کند. بازیکنی که توپ به او اصابت کرده از زمین بازی خارج می‌شود هنگامی‌که آخرین نفر با توپ زده شد کرنومتر خاموش شده و زمان بازی برای بازیکنان وسط زمین ثبت می‌گردد. با فرمان داور جای دو تیم عوض شده و به همان‌صورت زمان بازی تیم دوم نیز ثبت می‌گردد. تیمی که زمان بیشتری بازی کرده باشد برنده بازی اعلام می‌گردد. اگر یک بازیکن مدافع باقی بماند بعد از 5 رفت و برگشت می‌تواند یک یار به داخل زمین دعوت نماید و بازیکن پرتاب کننده اگر با واژه پاس توپ را برای یاران خود بفرستد و نفر وسط به توپ ضربه بزند به اصطلاح می‌گویند پاس شکسته شده یک نوبت از پنج نوبت به حساب می‌آید.

در حالیکه اگر توپ با واژه پاس به یار خودی برسد فقط پاس است و نوبت محسوب نمی‌شود. استفاده از واژه پاس فقط زمانی میسر است که یک نفر از بازیکنان مدافع داخل زمین باشد. تیم مهاجم نمی‌تواند از 2 پاس پی در پی استفاده نماید در صورت انجام 2 پاس یک نوبت از 10 نوبت محسوب می‌شود

قوانین

1ـ زمان بازی 20 دقیقه می‌باشد.

2ـ طول و عرض 4 × 10 متر برای دوره راهنمایی 3 × 7 متر برای دوره ابتدایی می‌باشد.

3ـ اگر بازیکن وسط توپی را که تیم مهاجم پرتاب می‌کند بگیرد، گل محسوب شده و بنام خودش منظور می‌گردد.

4ـ بازیکنی که گل داشته باشد اگر با توپ زده شود در بازی می‌ماند و گل او از بین می‌رود (در صورتیکه 2 یا 3 بازیکن در زمین باشند این بازیکن می‌تواند گل خود را به افراد دیگری از تیم خود که از زمین خارج شده‌اند بدهد. در ابتدا نفر اولی که زمین را ترک نموده است باید وارد زمین گردد.)

5ـ آخرین نفری که در زمین می‌ماند بعد از 5 رفت و برگشت موفق (حداکثر 10 پرتاب) باید یکی از افراد تیم را به داخل زمین دعوت نماید. ( در ابتدا نفر اولی که زمین را ترک نموده است باید وارد زمین گردد.)

6ـ اگر توپ پاس داده شود و به بازیکن وسط زمین بخورد بازیکن نباید از زمین خارج شود.

7ـ بازیکنان مهاجم می‌توانند در جریان بازی به جای اینکه بازیکنان وسط را با توپ بزنند با اعلام کلمه پاس توپ را مستقیماً به بازیکنان هم تیمی خود پاس دهند.

8ـ استراحت بین دو گیم 5 دقیقه می‌باشد.

خطاها

1ـ پرتاب توپ بشکل شوت با پا خطا محسوب می‌شود و بازیکن خاطی باید زمین بازی را ترک نماید.

2ـ بازیکنان مدافع که در وسط قرار دارند اگر در جریان بازی پای یکی از آنها از خط زمین به طور کامل عبور کند خطا محسوب شده، باید زمین را ترک نماید.

3ـ اگر بازیکنان مدافع توپ را پس از دریافت به محل دورتر پرتاب نمایند (اتلاف وقت) همان بازیکن پرتاب‌کننده باید از دور بازی خارج شود.

4ـ چنانچه یکی از بازیکنان مهاجم خطای عمد روی بازیکنان مدافع انجام دهد خطا محسوب می‌شود. بازیکن مهاجم نباید پایش را روی خط محوطه بگذارد.

تبصره یک: مربی در هر دور بازی می‌تواند از بین 5 بازیکن خود چهارنفر را به عنوان نفرات اصلی وارد زمین بنماید.

تبصره دو: قبل از شروع بازی مربیان باید اسامی 4 بازیکن اصلی را به طور کتبی به منشی ارائه دهند. (استفاده از بازیکن ذخیره در جریان بازی فقط در صورت آسیب جدی بازیکن اصلی و با تأیید سرپرست فنی انجام می‌پذیرد).

هفت سنگ:

شرح بازی: شروع بازي با قرعه‌کشي بوده و برنده قرعه حق انتخاب مدافع يا مهاجم ‌بودن را دارد تيم مهاجم به فاصله 7 متر از سنگ‌ها، پشت‌خط ‌شروع (خط پرتاب) قرار مي‌گيرد. و تيم مدافع مقابل تيم مهاجم پشت نیم دایره مستقر خواهند شد.
با سوت داور، نفر اول تيم مهاجم از پشت خط پرتاب، توپ را با دست به سمت سنگ‌ها در مدت کمتر از 3 ثانيه پرتاب مي‌نمايد. اگر توپ به سنگ‌ها اصابت نکند نفر بعدي تيم مهاجم پرتاب را انجام مي‌دهد و پس از اينکه سنگ‌ها به زمين ريخته شد بازيکنان مدافع توپ را برداشته و سعي مي‌کنند با پاس‌کاري و حرکت، بازيکنان تيم مهاجم را که قصد چيدن سنگ‌ها را دارند با توپ بزنند. بازيکني که توپ به او اصابت نمايد از زمين بازي خارج مي‌شود. اگر مدافعين همه بازيکنان مهاجم را با توپ بزنند برنده خواهند شد. اما اگر قبل از اينکه همه بازيکنان تيم مهاجم از بازي خارج شوند بازيکني موفق به چيدن سنگ‌ها شود، آن تيم برنده بازي خواهد بود.

خطاها:
1ـ لمس خط پرتاب توسط فرد پرتاب کننده خطا بوده، که نوبت پرتاب را از دست مي‌دهد و در صورت ريخته شدن سنگ‌ها، دوباره سنگ‌ها چيده مي‌شوند.
2ـ خارج شدن بازيکنان تيم مهاجم با توپ و بدون توپ از زمين بازي خطا بوده و بازيکن خاطي بايد زمين بازي را ترک نمايد.
3ـ بازيکنان مدافع نمي‌توانند مانع حرکت افراد مهاجم شوند، آنها مي‌توانند با پاسکاري و حرکت، مهاجمين را با توپ بزنند، در غيراينصورت بازيکن خاطي اخراج مي‌شود.
4ـ زدن بازيکنان مهاجم با پرتاب توپ صحيح است. لمس کردن بدن مهاجم با توپ خطاست و بازيکن خاطي بايد زمين بازي را ترک نمايد.
5ـ عبور کامل يک پاي مدافع از قوس نيم‌دايره (قوس دفاع) خطا محسوب مي‌شود و يک پرتاب اضافه به تيم مقابل داده مي‌شود (لمس خط خطا نيست).
6- لمس بازيکنان مهاجم بايد هنگام پرتاب درنيمه دايره مقابل خط پرتاب باشد.
7- حداکثر فاصله خط محيطي با انتهاي فضاي سالن 3 متر مي‌باشد.

قوانين و مقررات بازي هفت سنگ:
1ـ بازي در سه ست و حداکثر زمان در هر ست 5 دقيقه مي‌باشد.
2- تيمي برنده بازي است که برنده دو ست (گيم) شود.
3ـ زمين بازي 15-14 متر (نصف زمين بسکتبال) مي‌باشد.
4ـ در صورتي که بازيکنان مهاجم هيچکدام نتوانند سنگ‌ها را مورد هدف قرار دهند، تيم مدافع برنده آن ست خواهد بود.
5ـ در صورتي که بازيکن مدافع بيش از 5 ثانيه توپ را در دست خود نگاه دارد خطاي 5 ثانيه اعلام و به بازيکن مهاجم اجازه چيدن يک سنگ را بدون مزاحمت مي‌دهند. (قانون 5 ثانيه)
6ـ بازيکن مهاجم بعد از چيدن سنگ‌ها اگر دست خود را بالا ببرد (قبل از اعلام هفت‌سنگ توسط وي) مدافعين حق زدن وي را ندارند.
7ـ خارج شدن توپ از زمين خطاست و بازيکن مدافع مي‌تواند براي آوردن توپ از زمين خارج شود.
8- هر تيم مدافع حق دارد در مدت 20 ثانيه توپ را نگه دارد و در اين زمان اگر پرتابي صورت ندهد خطا محسوب مي‌شود و يک سنگ چيده مي‌شود. (قانون 20 ثانيه)
9ـ براي هرگونه حادثه غيرقابل پيش‌بيني زمان متوقف مي‌شود.

طناب زنی:

1- مسابقه استقامت:

افراد تیم در زمین به ابعاد 20 × 20 در حین طناب زدن می دوند.زمان مسابقه 4 تا 6 دقیقه می باشد.مسافت طی شده رکورد فرد محسوب می شود.

تبصره: اگر در حین مسابقه طناب به پای فرد گیر کند، ابتدا باید یک طناب جفت زده و سپس به کارش ادامه دهد.

حداکثر امتیاز مسابقه 100 می باشد.

خطا:

اگر فرد در حین مسابقه هنگامی که طناب به پایش گیر کند ، طناب جفت نزده و به کارش ادامه دهد به ازای هر بار یک خطا ثبت شده و به ازای هر خطا 5 متر از مسافت طی شده فرد کم می شود.

2- مسابقه حرکات زمینی:

بازیکنان با برنامه ریزی و. استفاده از حرکات D ، C، B ، A در ابعااد زمینی 20 × 20 و 25 × 25 و موزیک در مسیر حرکت مشخص شده زیر برنامه ی خود را اجرا می کنند:

ب د الف ج ب الف

د الف

ج ب

شرایط فنی مسابقات حرکات زمینی:

1- مدت زمان اجرای حرکات زمینی حداقل 2 دقیقه و حد اکثر 5 دقیقه می باشد.

2- بازیکن در برنامه ریزی حرکات زمینی حرکت زمینی از گروه A و 2 حرکت از گروه B و 1 حرکت از گروه C و 1 حرکت از گروه D تنظیم می کنند که در مدت مشخص شده اجرا می کنند.

3- حرکت انتخابی از هر گروه A تا C نباید تکراری باشد.

4- تعداد اجرای هر حرکت در برنامه حداقل 1 بار و حد اکثر 3 بار قابل اجرا می باشد.

حداکثر امتیاز حرکات زمینی 100 می باشدو

7- اجرای هر حرکت 10 امتیاز دارد که در مجموع 100 امتیاز می شود.

خطاها:

1- اگر زمان اجرای حرکت از وقت مجاز تجاوز کند یا کمتر شود به ازای هر ثانیه 1 امتیاز از فرد کسر می شود.

2- اگر حرکات کمتر از 4 تکرار اجرا شود 1 خطا محسوب می شود و به ازای هر خطا 1 امتیاز از بازیکن کسر می شود.

3- اگر در زمان اجرای برنامه زمینی طناب در زیر پای ورزشکار گیر کند یک خطا محسوب می شود و به ازای هر خطا یک امتیاز از فرد کسر می شود.

4- اگر بازیکن مسیر حرکت را اشتباه کند به ازای هر مسیر اشتباه 1 خطا ثبت و به ازای هر خطا 5 امتیاز از فرد کسر می شود.

تقسیم بندی حرکات طناب زنی:

گروه A:

الف: هر حرکت طناب زدن که فرد جفت پریده و جفت فرود آید و مسیر طناب زدن با مسیر حرکت فرد یکی باشد.

ب) هر حرکت طناب زدن که فرد جفت پریده و تک پا فرود آید و مسیر طناب زدن با حرکت فرد یکی باشد.

ج) هر حرکت طناب زدن که فرد تک پا پریده و روی همان پا به صورت تک پا فرود آید و مسیر طناب زدن و حرکت یکی باشد.

گروهB:

کلیه حرکات گروه A با این تفاوت که جهت طناب زدن با مسیر حرکت فرد یکی نباشد.

گروه C:

هر حرکت طناب زنی که در حین اجرای آن طناب 2 بار از زیر پای فرد عبور کند.

گروه D:

الف: حرکاتی که فرد ابداع می کند.

ب: حرکاتی که در گروه C و B و A قرار نداشته باشد.

بازی هارو:

این بازی یکی از بازی های قدیمی شهرستان دامغان است که در طی سال ها طرفداران زیادی جمع کرده است.

شرح بازی: این بازی دو نفره این گونه است که فردی چشم هایش را بسته و دیگری روی زمین خاک برداشته و به صورت تپه های کوچک 2.5 تا 4 سانتی متر می سازد و این کار ادامه می یابد و در مکان های مختلف حدود چند صد تپه ساخته می شود و کار به پایان می رسد و فرد با ساخت هر تپه می گوید ((هارو)) حال فردی که چشم هایش را بسته بود ، چشم هایش را باز می کند و به دنبال هارو ها ((تپه ها)) می گردد و بعد از پیدا کردن باید ، آنها را از بین ببرد ، پس از پایان بازی دو فرد به دنبال هاروهایی که از بین نرفت می گردند و آنها را می شمارند و بعد باز این کار تکرار می شود ، با این تفاوت جای افراد عوض می شود.

تبصره: برنده کسی است تعداد بیشتری هارو را پیدا کرده باشد.

یک قول دو قول

وسایل مورد نیاز:پنج سنگ گرد و دو تا یا تعداد بیشتری آدم.

توضیحات: پنج سنگ گرد را انتخاب می کنیم.

مرحله 1: یک سنگ را به عنوان دست کُل انتخاب کرده و به بالا می اندازیم و باید همزمان یک سنگ را از پایین بگیریم و آن سنگی که از بالا آمد را نیز باید گرفت اگر سنگی را که به بالا انداختیم نگیریم می سوزیم.

مرحله 2 : اگر مرحله اول را به درستی تمام کردیم وارد مرحله دوم می شویم. در این مرحله سنگ را به بالا می اندازیم و باید دو تا از سنگ ها را بگیریم.

مرحله 3 : مرحله سه این است که اول سه تا سنگ و بعد یک سنگ باقی مانده را می گیریم.

مرحله 4: در این مرحله باید چهار تا از سنگ ها را یک جا بگیریم اگر گرفتیم به مرحله ی بعدی که از این مراحل جدا است می رویم.

مرحله 5 : مرحله عروس و گلزنی: در این مرحله باید دست را به صورت زیر گذاشت : شصت و ثبابه و انگشت وسط را پایین می گذاریم و یک سنگ را بلا می اندازیم در همین حال باید سنگ ها را دانه دانه به داخل آن انگشتان بینندازیم و گل بزنیم بعد از تمام شدن این مرحله بازی تمام می شود.

ملا بازی

شرح بازی:

اول از همه یک نفر از بازیکنان دست های خود را به صورت قلّاب در می آورد.بعد همه باید دست خود را به داخل قلّاب بزنند.اگر آن نفر که دست خود را به شکل قلاب در آورده بود دست کسی را گرفت آن نفر گرگ است. آن نفر که گرگ شده چشم هایش را می بندد و تا 10 می شمارد و همه باید مخفی شوند.

شمارش که تمام شد آن نفر گرگ باید به دنبال دیدن کسی باشد.اگر کسی را دید باید سریعاً به آنجایی که قبلاً بود برود و نام آن فردی که دیده شد را بگوید و بعد نفر دیده شده گرگ شده و این کار ادامه می یابد زمانی خاص برای این بازی در نظر گرفته نشده است.

تبصره : اگر فرد دیده شده زودتر از به جایگاه برود ، دوباره آن فرد گرگ ، گرگ می شود.

چنچر بازی

این بازی محلی از سالیان دور در این منطقه رایج می باشد و یک بازی گروهی است که توسط هر فرد به صورت انفرادی صورت می گیرد . وسایل مورد نیاز این بازی شامل دو عدد چوب می باشد.که یک عدد آن بدست فرد گرفته می شود و حدود نیم متر طول دارد و چوب دوم که دو طرف آن تیز شده می باشد حدود 15 سانتی متر می باشد.

روش بازی:

هدف در این بازی انتقال چوب توسط چوب بزرگ بدون استفاده از دست می باشد. هر کسی بتواند این چوب را مسافت بیشتری منتقل کند ، برنده مسابقه می باشد.انتخاب اولین نفری که باید بازی را شروع کند با قرعه کشی می باشد. بازی از نقطه شروع آغاز می گردد . ضربات با چوب بزرگ ابتدا باید به یکی از لبه های تیز چوب کوچک زده شود و زمانی که چوب کوچک مختصری به هوا پرت شد با چوب بزرگ ضربه محکمی به وسط چوب کوچک زده می شود و چوب کوچک به مسافت دور پرتاب می گردد و این بازی به همین شکل ادامه می یابد . حال اگر بعد از ضربه به لبه چوب کوچک ، این چوب به هوا پرتاب نشود و شخص با چوب بزرگ نتواند به چوب کوچک ضربه بزند و در صورتی که این حرکت 3 بار تکرار شود ، آن فرد بازنده شده و فرد بعدی باید بازی را شروع کند.

کشک و سنگ یا رزین کا:

کشک وسنگ ، وسیله ای چوبی به شکل Y است که تکه نواری پلاستیکی به دو سرو انتهای چوب بسته می شود .بازیکنان، اشیایی مانند شیشه ، برای هدف قرار دادن روی زمین می گذارند و چند متر قبل از هدف خطی افقی به منظور جایگاه می کشند .بازیکنان به نوبت یا با هم ، پشت خط ایستاده و با گذاشتن سنگ لای لاستیک و کشیدن آن به طرف عقب ، سنگ را پرتاب می کنند .افرادی که شیشه ها را شکستند به دور بعد راه پیدا می کنند و افرادی که نتوانستند، حذف می شوند و این روال تا زمانی ادامه دارد که یک نفر از بازیکنان باقی بماند.

کشتی لوچو:

کشتی لوچو از کشتی های محلی استان مازندران است و در گذشته در مراسم عروسی اجرا می شد.اما امروزه در بعضی از نقاط استان این کشتی همه ساله در تابستان و بعد از وجین شالی ، هنگام فراغت کار روستائیان ، انجام می شود . در ایام دیگر مانند اعیاد مذهبی و ملی نیز کشتی لوچو برگزار می شود و جایزه برنده یک راس گاو است که توسط اهالی خریداری می شود.برای مسابقه دو نفر از کشتی گیران با تجربه به عنوان داور انتخاب می شوند . در این کشتی هر گونه ضربه زدن به بدن یا سرحریف ، گرفتن انگشت دست ، سر چنگ و ضربه زدن به کتف و گرفتن گوش، خطا محسوب می شود . کشتی گیری که در این دوهفته تمام حریفانش را شکست دهد ، برنده مسابقه است. در طول برگزاری مسابقه ساز و دهل نیز نواخته می شود تا شور و هیجان بیشتری به مسابقه بدهد.

گاو جنگی:

از دیگر سرگرمی های دیر پا ، مراسم گاو جنگی در روستای شیر کلای شهرستان نور است که به زبان محلی تشک جنگی نامیده می شود . این مسابقه هر سال و یک هفته بعد از تمام شدن کشتی لوچو در اوایل مرداد ماه به مدت 10 روز برگزار می شود. قبل از انجام مسابقه از اهالی محل مبلغی پول بابت هزینه های ضروری جمع آوری می شود.چندین روز پیش از مسابقه از طریق نامه برگزاری مسابقه به اطلاع اهالی روستاها و شهرهای همجوار رسانده می شود. هزینه ی نگهداری مهمانان در روستا و کرایه از پول جمع آوری شده پرداخت می شود.

((سوچلا))یا شکار به روش سنتی در آب بندان:

یکی از راههای درآمد روستاهای مرکزی مازندران شکار پرنده به روش سنتی در آب بندان به هنگام کم آبی است. اواسط پاییز پرندگانی مانند قو ، غاز ، چنگرد ، انواع مرغابی و .... از نقاط سردسیر به سواحل دریای مازندران که دارای آب و هوای معتدل است، مهاجرت می کنند و بیشتر در آب بندانها که به علت کشت شالی ، محل مناسبی برای تغذیه پرندگان است ، ساکن می شوند. این شکار از اوایل پاییز هر سال تا 15 اسفند در شب های تاریک بدون تیر اندازی و با وسایل شکار سنتی و رعایت مقررات محلی انجام می شود . در این مدت آب بندان قرق و تیر اندازی در فاصله ی 500 متری اطراف آن ممنوع می شود. این نوع شکار توسط تور و بیشتر در روستاهای گل نشین ، سید محله ، زرین کلا ، لاریم و مشک آباد در مسیر جاده ی ساری – بابلسر از طریق جاده ی خزر آباد انجام می شود.

صید سنتی به روش(( روزدما))

شکار به روش روزدما معمولاً در اواخر مهر ماه با مهاجرت پرندگان وحشی به آبگیرها در روز انجام می شود. برای اینکار چند روز قبل از مهاجرت پرندگان وحشی ، اردک های تربیت شده را در محل صید نگهداری می کنند تا به محیط اطراف عادت کنند. سپس در محل مورد نظر گودالی به مساحت حدود 20 متر حفر می کنند. روی گودال توری به صورت عمود قرار می دهند که به آن نخی بسته شده است.سر دیگر نخ را صیاد بدست می گیرد. با ورود پرندگان وحشی به منطقه ی اردک های تربیت شده به جمع پرندگان وحشی می پیوندند و آنها را به طرف گودال می کشانند . سپس صیاد نخ را می کشد و تور روی گودال می افتد و پرندگان به دام می افتند.

سنگ چله پا

یک بازی قدیمی که در شهرهای قدیمی رواج داشته است.

شرح بازی: تعدادی مثل صف کنار هم می ایستند و همه پشتشان به استاد می باشد. استاد سنگی را در دست دارد و استاد سنگ را در دست یکی از افرادی که پشتش به اوست قرار می دهد و آن فرد که سنگ در دستش قرار گرفت باید فرار کند و بقیه که پشتشان به استاد است باید با لنگه کفش و دمپایی او را بزنند و هرکس بتواند او را بزند استاد می شود و اگر طرفی که سنگ را دارد به خط پایان برسد استاد می شود و بازی به همین روند ادامه می یابد.

گرگم به هوا((برادر کمکم کن))

در این بازی تعداد بازیکنان 10 الی 30 نفر می باشد و سن هر کدام باید 7 الی 13 سال باشد و محوطه ی بازی در حدود 30 × 20 متر می باشد و ابزار لازم ندارد.

شرح بازی: ابتدا بازیکنان در محل بازی جمع می شوند و یکی از آنها به قید قرعه با عنوان گرگ معرفی می شود. او تلاش می کند سایر بازیکنان را که در محوطه بازی پراکنده هستند تعقیب و از پشت با دست لمس کند. البته بچه ها موقعی از دست گرگ در امان هستند که:

1- در جای بلندتری نسبت به گرگ بایستند (گرگم به هوا)

2- و یا دو نفری، دست یکدیگر را گرفته باشند، یعنی هنگامی که یکی از آنها تحت تعقیب گرگ قرار گرفته و در گوشه ای از زمین به خطر افتاده، یکی از دوستانش می تواند با استقبال خطر به سویش برود و به او کمک کند (برادر کمکم کن).

پس چنانچه فردی توسط گرگ لمس و یا از خط محدوده خارج شد بنابر نظر مربی یا معلم ورزش یا برکنار می گردد و یا به جای گرگ انجام وظیفه می نماید و اگر دو بازیکن همواره در کنار هم باشند از سوی مربی اخطار می گیرند.

● نکات: 1- این بازی در بعضی جاها، با تفاوت کمی به اجرا در می آید. بدین صورت که وقتی گرگ، یکی از آنها را لمس کرد و یا زد، آن بازیکن، دستش را روی ناحیه لمس شده می گذارد و در معیت گرگ اصلی به شکار سایرین می پردازد.

در ادامه بازی است که بر تعداد گرگها افزوده می شود و بازی تا آخرین نفر ادامه می یابد و فردی که بتواند از این مهلکه جان سالم بدر ببرد، برنده مسابقه است.

2- برای شیرینی و جذابیت بازی می توان از چاشنی (استوپ و استارت) در مواقع خطر استفاده کرده و با گفتن آن گرگ را مجبور به صبر و انحراف کنند.

● نتیجه بازی: کودکان با انجام این بازی، پی به مفهوم اتحاد و همبستگی برده و یاد می گیرند که چگونه در مقابل مکر و حیله دشمنان و بدخواهان تسلیم نشوند.

بازی ارهنگ ارهنگ اسب چه رنگ؟

ارهنگ ارهنگ اسب چه رنگ؟

نوعی بازی محلی بوده که از قدیم در بین نوجوانان رواج داشته بازیکنان شامل دو گروه 5 نفره بوده و یکی از افراد گروه نقش اُستا را اجرا می کند .
گروه اول می گوید ارهنگ ارهنگ . گروه دوم می گوید اسب چه رنگ ؟ گروه اول اسبی را با مشخصات خاص نام می برد . گروه دوم در پاسخ می گوید بزن و برو چکار داری از اینجا بازی شروع می شود . دو اُستا با هم در یکجا ایستاده و به نظاره دو گروه می نشینند گروه اول که پاسخ درست داده با شلاق گروه دوم را تعقیب می کند . بازی تا زمانی ادامه می یابد که دو استا با هم اعلام کنند سیه جو با این عم کاربر عکس می شود و گروه دوم به تعقیب گروه دوم می پردازد . این تعقیب و گریز تا زمانی دامه می یابد که فردی دستگیر شود در این هنگام دستگیر شده را به محل دو استا برده و آن فرد بازنده اعلام می شود و از دوربازی اخراج می شود .

تسمه کشی ور چه کسی؟

افراد شرکت مننده دایره وار بدور استا قرار گرفته و استا تسمهای در دست به همراه داوطلبی دیگرکه سر تسمه را دارد حرکت نموده استاد مشخصات را اعلام کرده فرد همراه با استا باید آنقدر بپرسد تا تشخیص دهد . به محض پاسخ درست تسمه را از استا گرفته به تعقیب افراد اطراف می پردازد. آنها باید فرار کنند به هر فردی که زد امتیاز می گیرد این تعقیب و گریز آنقدر ادامه می یابد که استا بگوید سیه جو و کار متوقف می شود.

قطار بازی

با زغال بر روی زمین تعداد سه مربع داخل هم کشیده و قسمتهای میانی هر دسته را با خطی قطع نموده،یک بازیکن تعداد 9 ریگ ریز و دیگری 9 هسته خرما را به ترتیب روی زوایای مربع و نقاط تقاطع مربع ها گذاشته و با به حرکت در آوردن ریگها و هسته های خرما بازی ادامه پیدا می کند. چنانچه سه تا از یک نوع در یک راستا قرار گرفت قطار ایجاد شده و فرد برنده می تواند یکی از مهره های رقیب را خارج کند و این ادامه می یابد تا یکی شکست بخورد.

تشله بازی

تعداد 3 تا 4 سوراخ کوچک در زمین مسطح با فاصله های مشخص از یکدیگر حفر نموده، در ابتدا یکی از تشله ها را که از شیشه یا سنگ می باشد در فاصله معینی گذاشته و افراد دیگر به قصد زدن تشله رقیب، بازی را شروع می کنند و با هر دفعه انداختن داخل یکی از حفره ها ،به قصد زدن تشله رقیب ادامه می دهند تا یکی از آن دو از صحنه خارج شود.

لَپَر بازی

تعداد 6 مربع در کنار هم با گچ روی زمین کشیده و با یک تخته سنگ کوچک، با یک پا آنها را در خانه ها به حرکت در می آورند. اگر سنگ بر روی خطوط بماند فرد باخته ،برای دور بعدی شروع،از یک خانه جلوتر آغاز می شود تا کار به پایان برسد.

کلاغ پر

يك نفر به انتخاب ديگران اوستا (يا اوسا) مي شود و همه به شكل دايره در كنار هم مي نشينند وانگشتهاي اشاره خود را روي نقطه اي در كنار هم قرار مي دهند. وقتي اوستا مي گويد: «اوستابدوش» انگشت خود را به شكل مستقيم عقب مي كشد و بقيه هم اين كار را انجام ميدهند. اگر اوستا از روي عمد بگويد: «زن اوستاندوش» و كسي انگشت خود را عقب بكشدبازنده حساب مي شود و طبق قرار بازيكنان تنبيه مي شود. اين بازي دقت و سرعت عمل رادر بچه ها بالا مي برد

نکات:

1- زمانی که اوستا اسم یک حیوان مانند کلاغ را می برد ، همه باید دست خود را عقب بکشد و همزمان بگوید پر.(کلاغ، پر)

2- هنگامی که اوستا اسم حیوانی که نمی تواند پرواز کند یا پر ندارد را ببرد ، (مانند شتر مرغ) افرادی که دست خود را عقب کشیده بازنده محسوب می شوند.

یر به کیند گک

یکی از بازیهای رایج در روستای گرجی محله می باشد . این بازی نیاز به امکانات خاصی ندارد. در این بازی ابتدا قرعه کشی می شود تا نفر بازنده مشخص شود. تعداد افراد شرکت کننده در این بازی بستگی به تعداد افراد داوطلب دارد. بعد از اینکه نفر بازنده مشخص شد ، فرد بازنده خم می شود و نفرات دیگر باید از روی این فرد در حالیکه دودست آنها روی پشت آن فرد قرار می گیرد بپرند.اگر همه افراد با موفقیت از روی آن فرد بپرند ، آن فرد منقصد میزانی از خم شدن خود می کاهد تا ارتفاعی که نفرات دیگر باید از روی او بپرند بیشتر شود.سپس عمل پریدن دوباره تکرار می شود. حال اگر یکی از آن نفرات نتواند بپرد ، آن فرد خم شده و بقیه نفرات از روی او می پرند. این بازی جنبه مسابقه ندارد وبیشتر جنبه تفریحی و ورزشی دارد.

روش تحقیق

روش تحقیق استفاده شده ، روش توصیفی است.

روش جمع آوری اطلاعات

روش استفاده در این تحقیق مستقیم و از طریق مصاحبه است. همچنین در این تحقیق از روش غیر مستقیم و از طریق اسناد و مدارک و اینترنت استفاده شده است.

تجزیه و تحلیل

سوال اول: چه رابطه ای بین فرهنگ و بازی های محلی وجود دارد؟

- بازی ها معمولاً از فرهنگ شهر یا روستای خود سرچشمه می گیرند.همان طور که می دانید در مازندران بازی ها بسته به فرهنگ آن هستند و اکثراً با درخت و جنگل سر و کار دارند.

سوال دوم: پیامدهای بازی های بومی در اجتماع چه بود؟

- کودکان در سنین پایین به کسانی که به آنها محبت کنند وفادار می مانند. پس کسانی که در کودکی به بازی های دسته جمعی و بومی می پردازند ، بعد از سالها در اجتماع از فرهنگ و صمیمیت خاصی برخوردار می شوند.

سوال سوم: با فراموش کردن بازی های بومی ، بازی های جدید چه پیامد هایی دارد؟

- بازی های جدید اغلب پیامدهای شخصیتی و روحی دارند. که فرد بسته به نوع بازی هایی که انجام می دهد ، رفتارهایی را بروز می دهد. اغلب افرادی که بازی های خشونت آمیز انجام می دهند دارای روحیه ای خشک و خشن هستند که بعدها در جامعه خرابی به وجود می آورند و در جامعه نیز خود را به جای کسی که در بازی اش بوده قرار می دهد و دست به کارهای بدی می زند.

نتیجه گیری و پیشنهادات

به طور کلی نتایج ما ثابت کرده که اگر انسان در سنین کودکی از بازی های محلی بهره ای نبرده باشد در بزرگ سالی از مشکلات و سختی های روحی زجر می کشد و نمی تواند از عهده مشکلات زندگی برآید و زود خشمگین می شود.بازی های رایانه ای هم در این مشکلات کم تاثیر نبوده . بازی به مجموعه اعمالی می گویند که باعث شادی و نشاط شده و دارای هدفی است که در پایان آن احساس خوشی به انسان دست می دهد.در این تحقیق بازی های مختلفی که برای کودکان و نوجوانان مناسب است بیان شده است.

پیشنهادات

بهتر است که بازی های محلی بیشتر جدی گرفته شود. در مدارس درباره ی این بازی ها بحث شود. کتاب ها و مجلاتی چاپ شود که در مورد این بازی ها مطالبی را ارائه دهد تا کودکان و نوجوانان با خواندن آن با این بازی ها آشنا شوند و این بازی ها را فرا گیرند. جشنواره بازی ها ی محلی جهت احیاء دوباره ی بازی های در سطح ملی و منطقه ای برگزار شود.

منابع و مآخذ

- مصاحبه با اهالی محلّ زندگی.

- مصاحبه با مصاحبه با دانش آموزان کلاس

- اینترنت

بازیهای بومی محلی

مطالب مشابه :

بازیهای بومی محلی

تاريخچه كشتي باچوخه در خراسان شمالي

تاريخچه كشتي

تاريخچه كشتي

قوانين ومقررات رشته ورزشي بومي ومحلي

تاریخچه ی کشتی

تاریخچه کشتی در ایران

تاریخچه ی فوتبال + قوانین

تاریخچه کشتی...