موزه قرآن و کتابت

موضوع : تاریخی، مجموعه ای از قرآن مجید و نسخ خطی و قطعاتی از آثار خوشنویسان بنام ایران
وضعیت: فعال
وابستگی: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور
سال تاسیس: 1380
ساعت بازدید: 20-8
روزهای تعطیل: ایام سوگواری رسمی
بهای بلیط داخلی: 3000 ریال
بهای بلیط خارجی: 3000 ریال
نشانی: تبریز، خیابان دارائی، میدان صاحب الامر،بنای صاحب الامر
تلفن: 5252733-0411
معرفی موزه:
بنای مسجد شاه تهماسب صفوی معروف به مسجد صاحب الامر در شرق میدان صاحب آباد در قلب شهر تبریز در کنار مهران رود قرار دارد. این بنای تاریخی یک گنبد و دو مناره بلند دارد و در ابتدا مسجد ویژه شاه تهماسب اول صفوی بود که در سال 1045 ه.ق به وسیله سپاهیان سلطان مراد چهارم- امپراطور عثمانی- تخریب شد.
کاتب چلبی در کتاب جهان نما ضمن بحث از تبریز می نویسد «در قسمت شرقی میدان صاحب آباد متصل به جامع سلطان حسن، مسجد مزین دیگری وجود داشت که چون بنایش از شاه تهماسب بود عساکر عثمانی جابه جا خرابش کردند.»
از زمان شاه تهماسب تنها دو طاق مرمری نقش دار در مدخل های دهلیز و اندرون بقعه باقی مانده است. حجاری های زیبایی از نقوش گل و بوته، اسلیمی و ختایی از جمله تزئینات معماری این بنا ست. سنگ نبشته مرمرینی هم در کنار یکی از طاق های آن نصب شده است. در بالای طاق دیگر سوره «الجن» به خط علاء الدین خوشنویس معروف زمان شاه تهماسب صفوی آمده است.
این مسجد پس از عقب نشینی عثمانیان در زمان شاه سلطان حسین صفوی توسط وزیر آذربایجان- میرزا محمد ابراهیم- بازسازی شد.
زلزله سال 1193 ه.ق که شهر تبریز را در هم کوبید و هزاران کشته بر جای نهاد، این بنای عظیم را نیز ویران ساخت.
در سال 1266 ه.ق، میرزا علی اکبر خان، مترجم کنسولگری روس که مرد ثروتمندی بود به آیینه بندی قسمتی از بقعه و دهلیز و تعمیرات آن اقدام کرد و صحن و مدرسه کنونی را احداث و موقوفاتی برای آن ها تعیین نمود، این صحن و مدرسه در بدو تاسیس «مدرسه اکبریه» نام داشت ولی بعدها «صحن صاحب الامر» خوانده شد.
با توجه به قداست این بنا پس از انجام تغییرات لازم این مکان به عنوان موزه قران و کتابت در نظر گرفته شد. در این موزه مجموعه نفیسی از نسخ قران مجید مربوط به ادوار مختلف تاریخ و قطعات زیبایی از آثار خوشنویسان بنام ایران به نمایش گذاشته شده است.

علاوه بر این نسخ خطی، انواع قلمدان های مقوایی مذهب دارای نقوش مینیاتوری و روکش لاکی، همچنین انواع پلاک های فلزی منقوش به منقوش به ادعیه و اوراد، ظروف چینی- سفالی- برنجی مزین به آیات قرانی و بسیاری از آثار و تصاویر بزرگان دینی در این موزه به نمایش در آمده اند، در موزه قرآن و کتابت نسخه هایی از قرآن مجید به خط ائمه و خوشنویسان معروف جمع آوری و در معرض تماشای علاقمندان گذاشته شده است از جمله این نفایس می توان به یک صفحه از قران کریم منسوب به دستخط مبارک حضرت امام رضا (ع) اشاره کرد که بر روی تکه ای از پوست نوشته شده است.

همچنین آثاری از خوشنویسان بزرگ تبریزی مانند ملا عبدالباقی تبریزی استاد خط ثلث، میرزا محمد شفیع تبریزی، میرزا طاهر خوشنویس از اساتید خط نسخ و آثاری از محمد حسین تبریزی، علیرضا عباسی، علا الدین بیک تبریزی، درویش عبدالمجید و میر عماد حسنی را نیز در این موزه می توان دید. از برجسته ترین آثار دیگر می توان به لباس قسم منقوش به کل آیات قران، کوچکترین قران خطی مطلا، جام شفابخش و کتیبه سنگی میخی اشاره کرد.

کتاب ذادالمعاد جلد لاکی، صفحات اول و دوم مذهب و مطلا و دور خطوط مطلا بوده وکلمات با مرکب مشکی نوشته شده و حاشیه آن با طلا تذهیب کاری گردیده با طرح گل و بوته در زمینه و درحاشیه گل و بوته بر روی زمینه قرمز- خط آن نسخ و شکسته نستعلیق است در سال 1245 ه.ق بدست محمدحسین تبریزی تحریر شده و بعضی از صفحات مطلا و تذهیب شده است.

قرآن مجید به خط نسخ غبارکوچکترین قرآن به اندازه cm6 -cm 4 با مرکب مشکی نوشته شده و صفحه اول و دوم مذهب و مطلا و بین آیات طلاکاری شده، تمام صفحات کادربندی به رنگ قرمز و طلایی کار شده، جلد آن لاکی و طلا و تذهیب دار است. نشان جزء و حزبها تذهیب و طلاکاری گردیده، داخل جلد کتاب زمینه قرمز رنگ با گل و بوته طلایی کار شده که بدست مسیح الطالقانی در سنه 1293 ه. ق تحریرشده.

لوح سنگی دوره اعیلامی با خط میخی، قسمتهایی از آن آسیب دیده و از بین رفته است.

کاسه برنزی حکاکی شده مزین به آیات قرآنی وادعیه که بصورت دوایر متحد المرکز به تعداد 42 سطر نوشته شده و سوره فاتحه الکتاب در مرکز آن بصورت افقی قرار گرفته است خط آن نسخ است و به سال1110 (ه- ق ) نوشته شده.

لباس قسم پیران قرآنی که کل قرآن به خط نسخ غبار نگاشته شده پارچه آن از جنس کتان بوده و آیات وسوره های قرآن از سینه راست شروع شده ودر دست راست ختم قرآن میباشد.

صفحه ای از قرآن مجید به خط کوفی روی پوست آهو با مرکب مشکی، 25 سطر، منتسب به حضرت امام رضا (ع)مربوط به اوایل قرن سوم هجری قمری.

موزه قرآن و کتابت

مطالب مشابه :

موزه قرآن و کتابت

پروژه مرمت ابنیه معماری

تصاویری از آثار باستانی آذربایجان /تبریز

جاذبه‌های طبیعت پنج قاره در ایران

شهر من تبریز

تبریز؛ شهر فرش، مهد مشروطه خبرگزاری میراث فرهنگی