اصول طراحی مهد کودک

اصول طراحی مهد کودک

    بررسی بخش های مختلف کودکستان:

*کلاس های گروهی  *کلاس های عادی*اتاق استراحت مسئولین

*راهرو وفضای ورودی کودکستان ورختکن*آشپزخانه ی کودکستان

*دستشویی وتوالت کودکان*محوطه ی بازی کودکستان

كلاس های گروهی

1-ابعاد مورد نیاز هر کلاس:

هر کودک 1.5 متر مربع سطح و 4 متر مکعب فضا برای مثال برای 25-30 کودک  45-70 متر مربع مساحت لازم است .

2-چیدمان میز وصندلی به تناسب موضوع.

3-ایجاد فضا برای قرار دادن وسائل هر گروه.

کلاس های عادی

1- هر گروه سنی یک کلاس

2- استفاده از درب های کشوئی یا دیوارهای کاذب برای جداسازی کلاس ها

3- قرار گرفتن کلاس ها در جنوب یا جنوب غرب ساختمان

4- حداکثر اکابه ی پنجره ها 60 سانتیمتر

5- استفاده از عایق های صوتی وضربه گیر برای دیوارها

6- استفاده از پوشش نرم و عایق های رطوبتی برای کف اتاق ها

7- استفاده از رنگ های روغنی تا ارتفاع 1.5 متری

8- استاندارد کمدها وکشوها

اتاق استراحت مسئولین:      1- اتاق مدیر 2-اتاق ملاقات با والدین

3-اتاق استراحت مسئولین      4-اتاق سرایداری

راهرو وفضای ورودی کودکستان ورختکن

1- ایجاد مکانی به منظور تحویل دادن وگرفتن کودک

2-جلوگیری از ایجاد راهروهای طولانی 3-ایجاد یک توالت ورودی

     4-طراحی فضائی به منظور رختکن

آشپز خانه ی کودکستان

         ابعاد آشپزخانه متناسب باتعداد کودکان

         وجود یک یخچال بزرگ_  وجود انواع وسایل غذاخوری

         وجود امکانات لازم جهت گرم کردن همزمان غذا

         وجود یک فضا جهت غذاخوری

دستشویی وتوالت کودکان:

    ارتفاع دستشویی از کف زمین حداکثر 60 سانتیمتر

  وجود دوش برای مواقع ضروری

  دیوار های توالت تا ارتفاع 1.5 متر با کاشی وموزاییک لعاب دار فرش   ارتفاع دیوارشود _  تهویه ی مناسب ونور کافی _  عرض توالت ها 80تا85 سانتیمتر  های جداکننده 130 سانتیمتر

 محوطه ی بازی کودکان

  وجود فضای سبز مناسب_دارا بودن سطوح سایه ی کافی

   ایجاد زمین های ماسه ای با ارتفاع 25تا30سانتی متردر قسمت وسایل   پیش بینی یک سالن سر پوشیده _مساحت سالن 60الی 70 متر وارتفاع  4 الی 4.5بازی _ متر

نکات ایمنی مربوط به کودکستان

  نصب کلید وپریزها به دورازدسترس کودک ارتفاع 1.5 متري

  ایجاد حفاظ چوبی دور شوفاژ_ نصب ضربه گیر دورتادور ستون ها

 نصب ضربه گیر در لبه ی تمامی پله ها  ساخت پله های نرم _

  نصب حفاظ (چوبی یا پلاستیکی)از کف پله تا سقف

 نصب نرده های محافظ بیرون تمامی پنجره ها

ویژگی های کلی کلاس ها

 هر اتاق باید دارای یک فایل باشد

  جهت تهویه ی هوا وجود هواکش در هر اتاق الزامی است

  اتاق ها باید از طریق آیفن به مدیریت متصل باشند

   تعویض دکوراسیون داخلی اتاق ها هر 6 ماه یکبار

  هر کلاس دارای دماسنج جهت تنظیم درجه حرارت محیط میباشد

 نصب تزیینات روی دیوار از 1.5 متر به بالا

  لامپ ها از سقف حداکثر 1متر فاصله داشته باشند.

در طراحی ساختمان مهدکودک باید سه بخش مورد توجه قرار گیرد. 1_ قسمت کودک 2_ قسمت کارکنان 3_ قسمت والدین. در طراحی مهد کودک ، توجه به فضای کارکنان و مدیریت مهدکودک و تفکیک فضاهای استراحت ، کاری ، بهداشتی و کارکنان و جلوگیری از تداخل این فضاها با فضای کودکان حایز اهمیت است. فضاها باید با توجه به وسعت برنامه ها و تعداد کارکنان طراحی شود. فضای انتظار نیز باید در طراحی مهدکودک لحاظ شود.( فضایی که در آن والدین به انتظار کودکان می نشینند.) این فضا باید در مجاورت فیلتر ورودی و بخش مدیریت ساختمان قرار گیرد. در این فضا باید وسایل اندکی برای سرگرمی کودکان تعبیه شود.

در طراحی ساختمان مهد کودک نکات دیگری از جمله کوتاه بودن ارتفاع تابلوهای مخصوص کودکان و مرتفع بودن تابلوهای مخصوص بزرگسالان در نظرگرفته می شود.

در این محیط باید از رنگ های ملایم در کف ودیوار و رنگ های اصلی زرد ، آبی و قرمز در وسایل دیگر استفاده کرد. درها باید امکان خروج سریع را برای کودکان فراهم کند. سرویس های بهداشتی کودکان باید به تناسب قد آنها طراحی شود.این نکات راباید در طراحی محل آویزان کردن وسایل شخصی کودکان نصب لگوهای هر کودک ( در مهد کودک های کشور های پیشرفته هر کودک لگویی را برای خود انتخاب می کند که معرف وسایل شخصی اوست. برای مثال یک شخصیت کارتونی .)

به دلیل حفظ دمای محیط و تمیزی برای پوشش مهد کودک مناسبتر است.
وی ادامه می دهد:« ساخت این اتاق ها برای یک مهد کودک الزامی است. 1_ فیلتر ورودی 2_ هال مرکزی 3_ اتاق مدیریت همراه با محلی برای گفت و گو با والدین 4_ فضای انتظار والدین 5_ فضای سرگرم شدن موقت کودکان 6_ رخت کن کارمندان 7_ سرویس کارمندان 8_ آشپزخانه و انبار 9_ سالن ورزش و بازی دسته جمعی 10_ انبار وسایل بازی 11_ کارگاه نقاشی و کار با رنگ و کاردستی 12_ فضای مربوط به نظافتچی و انبار مربوط به آن 13_ کلاس های گروهی 15 تا 20 نفره کودکان ( فضاهای گروهی باید برای اوقات قصه گویی ، نقاشی و بقیه فعالیت های مرتبط عملکردی باشد.) 14_ فضای سرویس هر گروه 15_ فضای استراحت کودک ( در مهد کودک های استاندارد فقط یک مکان برای استراحت کودک آن هم برای کودکی که نیاز به استراحت دارد تعبیه می شود. چه خواب دست جمعی کودکان معمول نیست. کودک به ذات اهل تحرک است نه خواب!) محوطه بازی کودکان باید پاکیزه باشد و در طراحی آن ایمنی کودک در نظر گرفته شود

ساختمان های مهدکودک در مناطق شهری باید در نقاطی اجرا شوند که سرعت خودروها در آن نقاط حداکثر 30 کیلومتر باشد. ساختمان از شریان های اصلی تاسیسات شهری ، برق فشار قوی ، ترن و مترو و مراکز آلوده کننده دور باشد. در مسیرهای اطراف ساختمان مهد کودک تفکیک مسیر پیاده رو از سواره رو انجام شده باشد. ورودی مهد کودک نباید مجاور خیابان باشد. همچنین محدوده امنیتی برای کنترل عبور و مرور کودکان وجود داشته باشد.گذشته از نکات قابل ملاحظه در مکانیابی ساختمان مهدکودک ، ضوابط دیگری نیز باید در خود ساختمان رعایت شود.

برای مثال مسیر حرکت کودک از خارج ساختمان تا داخل و داخل ساختمان نباید اختلاف سطح داشته باشد.استفاده از اشیا تیز و برنده در محوطه سازی و فضاسازی مهدکودک مجاز نیست.سطل های جمع آوری و تفکیک زباله باید به لحاظ ترشح و نفوذ زباله کنترل شده و از دسترس کودکان دور باشد.طراحی فضای باز باید به شکلی باشد که در والدین احساس نگرانی ایجاد نکند. عناصر محیط باید به شکلی طراحی شود که احتمال بالا رفتن کودک از او سلب شود. طراحی فیلتر ورودی برای کنترل دمای داخل و خارج و تمیز کردن کفش ها ضروری است. دستگیره در ورودی که در حالت معمول در ارتفاع یک متر طراحی می شود. در مهدکودک از سمت داخل باید ارتفاع بیش از یک متر و 50 سانتیمتر داشته باشد. تا کودک نتواند آن را باز کند.

رنگ زرد:این رنگ بر خلاف نظر عامه از لحاظ تربیتی و استفاده در مکانهای آموزشی حائز اهمیت است.حالت گرم کننده دارد و روشن ترین رنگ در میان کلیه ته رنگهاست. رنگ زرد، تراکمی از سفیدی و رنگ خوشحالی و شادابی و نشاط و آرامش است،سمبل آخرت،شگفتی و نور خورشید است.و به عروج انبیاء و شادمانی می ماند، نشان روشنی،هوشمندی،روشنفکری است،صاحبنظران روانشناسی رنگها معتقدند،اگر زرد به مقداری آبی تمایل داشته باشد،آن قسمت از مغز را که حالت جهش فکری دارد،تحریک کرده افزایش میزان حضور ذهن در افراد را سبب می شود و عامل تقویت حافظه است.

رنگ قرمز:رنگی مثبت، متجاوز و مهیج است، فشار خون را بالا می برد در نتیجه برای افراد عصبی بسیار مضر است،هنگام تغزیه فوق العاده اشتها آوراست ، سمبلی از خون وعشق،در جائی که عشق،محبت،صفا و گل وگیاه و زیبایی باشد،نشانگر اوج عشق و در جائی که جنگ، پستی وشیطان صفتی حاکمیت داشته باشد،اوج غضب،شهامت و خطر را می رساند.(برای به هیجان درآوردن بچه های منزوی و گوشه گیر بسیار مفید است).

رنگ آبی:رنگی است صاف و روشن، همواره بی تحرک و ناشکیبا و در عین حال فعال ، برد بار وصبور ،رنگی امیدوار کننده و مقدس،کنبدهای مساجد و مناره های آبی که مانند پلی بین آسمان و زمین محسوب می شوند نشانگر همین موضوع می باشند، از فراموشی می کاهد.

رنگ سبز:تر کیبی از دو رنگ آبی و زرد است.این رنگ بیانگر جوانی و ایمان،عشق،عقیده دینی،توکل ،فنانا پذیری ،لطافت ، تقدیس و معنویات می باشد. چون نرمش پذیری را به دنبال دارد برای سنین بین 10 تا 16سالگی که این افراد دوران بحرانی بلوغ را می گذرانند مناسب است .مثلا برای رنگ آمیزی مدارس راهنمایی (سبز روشن).

رنگ نارنجی:از ترکیب دو رنگ قرمز و زرد،از آنجا که هر دو از رنگهای گرمند دارای جذابیت و هیجان زیاد است.در گوارش غذا موثر است،آرامش دهنده و مسکن می باشد،بیانگر آمادگی و فعالیت است،برا بچه در سنین کودکی رنگ بسیار مفیدی است مثلا برای رنگ آمیزی کودکستانها مناسب است.

رنگ بنفش: از ترکیب دو رنگ قرمز و آبی حاصل می شود،ترکیبی از تسکین دهی و هیجان دارد در افراد کم خواب درجات خواب را بالا می برد، چون رنگی هنری است برای رنگ آمیزی کارگاههای هنرستان نوع کمرنگ این رنگ مناسب است

شخصیت شناسی کودکان با رنگها:

 رنگ زرد: افرادي که اين رنگ را بيشتر دوست دارند يا باهوش و يا بي استعداد و عقب مانده هستند.

رنگ آبي: افرادي که اين رنگ را بيشتر دوست دارند محافظه کار هستند اين افراد معمولا انسانهاي موفقي بوده و ارتباط درستي برقرار کرده و افرادي دوست داشتني و سرشار از عشق و محبت و صبر هستند.

رنگ سبز: افرادي که اين رنگ را بيشتر دوست دارند رفتاري ساده دارند و شهروندان خوبي هستند.

رنگ قرمز: رنگي گرم و زنده و پرنيرو است. افرادي که اين رنگ را بيشتر دوست دارند خوشحال هستند و زندگي را شيرين مي دانند.

رنگ صورتي: افرادي که معمولا مشکلي را پشت سر گذاشته اند و به دنبال آرامش هستند اين رنگ را دوست دارند.

رنگ نارنجي: رنگ اجتماعي و شاد است. افرادي که اين رنگ را دوست دارند زود جوش هستند و تنهايي را دوست ندارند.

رنگي ضعيف، بي احساس و بي تحرک است و نشانه مشکل رواني.

رنگ قهوه اي: افرادي که اين رنگ را دوست دارند، محکم، قابل اعتماد و زيرک هستند.

:غالبا هر رنگي از نظر رواني، معني خاصي دارد. رنگ هميشه معرف و وسيله اي براي بيان و ارتباط احساسات و عقايد بوده و هست، به طوري که مي توان با زبان رنگها صحبت کرد. يک رنگ در يک نظام اجتماعي مشخص، ممکن است داراي مفهومي باشد که در نظام ديگر معني متضاد آن را بدهد. به طور مثال: در بعضي قبايل موزامبيک رنگ سياه، رنگ خوشي و شادي است. رنگ قرمز تقريبا در همه جا معناي قدرت را القا مي کند زيرا با خون که نماد زندگي است، همرنگ است.

درباره رنگها موضوعي که بيشتر مورد توجه است محتواي رواني آنهاست. همه مردم تمايز بين رنگهاي گرم (قرمز، زرد، نارنجي) و رنگهاي سرد (آبي، سبز، بنفش) را مي شناسند. رنگهاي گرم تحريک کننده و سبب فعاليت و جنب و جوش و مولد حرکت و شادي هستند. در حالي که رنگهاي سرد، برعکس موجب حالتهاي انفعالي، سکون، بي حرکتي و تلقين کننده غم و اندوه هستند.

افرادي که نسبت به رنگهاي گرم واکنش نشان مي دهند، بسيار انعطاف پذير در اجتماع و زود جوش هستند و با جديت هدف خود را دنبال مي کنند و افرادي که رنگهاي سرد را مي طلبند نسبت به دنياي خارج بي اهميت و تغييرات را بسيار سخت مي پذيرند و داراي روحي سرد هستند.

مدیران و کارکنان مهد کودک:

مربي خوب(کودک به محبت نياز دارد، مربي مي تواند اين احساس را به کودک بدهد و بداند که چگونه با کودک ارتباط عاطفي برقرار کند. مربي مي تواند به کودک اعتماد بع نفس و قدر شناسي ياد بدهد

مدیران و کارکنان مهد کودک باید افرادی تحصیل کرده در همین شاخه کاری باشند و از نظر روحی روانی متعادل باشند که با کودکان خوش برخورد باشند و نیازهای روحی کودکان را بدانند و تامین کنند.

کارکنان از نظر نظافت جسمی و پوشش نیز مورد اهمیت هستند.

يکي از عملکردهاي سالنهاي چندمنظوره در مهدکودک، صرف غذاست. لذا کودکان مي توانند لعنوان غذاخوري از اين فضا استفاده کنند. اين محل بايد تا حد امکان نزديک آشپزخانه باشد و از سرويسهاي بهداشتي و محل رفت و آمد کارکنان به دور باشد. همچنين براي تغذيه همزمان کودکان بايد گنجايش استقرار صندلي و ميز نهارخوري به تعداد کودکان را داشته باشد.

  کودکان بايد طي روز از فضاي آزاد استفاده کنند و باوسايل بازي همچون تاب و  چرخ و فلک بازي کنند.

  در يک مهدکودک بايد اسباب بازي مناسب سن کودکان چون: پازل، لگو، مکعب و عروسک به تعداد مورد نياز موجود باشد.

  در صورت تعبيه پله تا حد امکان بايد ارتفاع آن کم و عمق کف آن زياد باشد. محل ورود پله هائي که در دسترس کودکان مي باشد بايد با حفاظ و فلزي و چفت مطمئن، مسدود گردد.

 کودکان اعضای کوچک ولطیف جامعه می باشند و قابلیت تاثیرگذاری بر شکل گیری محیطشان را با بیان تمایلات و نیازهای خود دارند،اما دراین امر مهم به معماران معمارانی آشنا به علوم رفتاری کودک احتیاج دارند.واقعیت مهمی که در جامعه امروز ایران با آن روبرو هستیم و تهدیدی جدی برای آیندگان بشمار می رود، اهمیت ندادن و یا بعبارتی دیگر ناچیز شمردن کودکان و جهان کوچک آنها، بخصوص رابطه نزدیکشان با طبیعت و فضای سبز می باشد.