قواعد عدد و معدود در عربی

قواعدُ الـعدد و المعدود

1) یک و دو مانند صفت برای عدد هستند و بودنشان خاصیّتی جز تأکید ندارد . زیرا نبودنِ آنها در فهم سخن آسیبی نمی رساند.

رجل واحد / رجلان اثنان / امرأة واحدة / امرأتان اثنتان

2) در یک و دو معدود ، جلوتر از عدد می آید و این فارسی زبانان را به دشواری می اندازد.

مانند : فُندُق واحد (یک هتل) / غُرفَتانِ اثنَتانِ (دو اتاق)

ریالَینِ اثنَیـنِ : دو ریال / اِمرَأةٌ واحدةٌ : یک زن

3) از سه تا ده معدود به صورت جمع و مجرور می آید .

آیا تعجّب کرده اید ؟! آیا ثَـلاث برای مؤنث و ثَـلاثة برای مذکّر است ؟

بله همین طور است . از سه تا ده این چنین است. یعنی تطابقِ عدد و معدود در مذکّر و مؤنّث برعکس است .

مثال بیشتر: ثَلاثـةُ إخْـوَةٍ ( سه برادر ) / أربعةُ رجالٍ(چهار مرد ) / عشرةُ زُوّارٍ ( ده زائر )

4) در بقیه موارد معدود به صورت مفرد است.

مانند: أحَدَ عَشَرَ کوکباً (یازده ستاره ) / اثنَتا عَشرَةَ سِتارةً ( دوازده پرده ) / اِثنا عَشَرَ کُرسیّـاً ( دوازده صندلی )

5) دانستید که در سه تا ده ، عدد و معدود از نظر جنس برعکسِ هم می آیند و این نکته بیشتر از نکته دوم فارسی زبانان را به دشواری می افکند . به عبارتِ دیگر برای معدودِ مذکر عدد را مؤنّث می آوریم و برای معدودِ مؤنّث ، عدد را مذکّر می آوریم . این نکته تنها در قواعد عددهای 3 تا ده است . مثال :

ثَلاثةُ أولادٍ : سه پسر أربعةُ أولادٍ : چهار پسر

ثَلاثُ بَنات ٍ: سه دختر أربعُ بَناتٍ : چهار دختر

در سیزده تا نوزده نیز تـقریباً شبیهِ همین حالت وجود دارد . توجّه کنید :

ثلاثةَ عَشَرَ رجلاً – ثلاثَ عَشْرَةَ امرَأةً / أربـعـةَ عَشَرَ ولداً - أربـعَ عَشْرَةَ امرأةً

6) با نامگذاری اعداد به مفرد ، مرکّب و معطوف آشنا شوید :

الف) اعداد مفرد (معمولاً یک کلمه ای هستند ) : شامل واحد تا عشرة و مِائة و ألف :

واحد/ اثنان/ ثلاثة / أربعة / خمسة / ستّـة / سبعة / ثمانیة / تِـسعة / عشرة / مِائة / ألف / مَلیون / مِلیار

ب) اعداد مرکّب (دو بخش دارند ولی میانشان حرف « و » وجود ندارد ) : شامل أحد عشر تا تسعة عشر :

أحد عشر، اثنا عشر ، ثلاثة عشر ، أربعة عشر ، خمسة عشر ، ستة عشر ، سبعة عشر ، ثمانیة عشر ، تسعة عشر

ج) اعداد عُـقود (آخر آنها به « ونَ » یا « ینَ » ختم می شود. ) شامل عشرون تا تسعون :

عِشرون ، ثلاثون ، أربعون ، خمسون ، ستّون ، سبعون ، ثمانون ، تسعون

د) اعداد معطوف ( که دو بخش دارند و با "واو" به هم عطف شده اند ) شامل :

« واحد و عشرون تا تسعة وعشرون» و « واحد و ثلاثون تا تسعة و ثلاثون » و « واحد و اربعون تا تسعة و أربعون » ... و « واحد و تسعون تا تسعة و تسعون »

7) دو عدد « مائة و ألف » در معدودِ مذکر و مؤنث یکسان اند . معدود آنها مفرد و مجرور است.

مثال : مائةُ رجلٍ – ألفُ ولدٍ – مائةُ امرأةٍ – ألفُ امرأةٍ

Eالـفائدة : « بِـضْع و بِـضعَة » نیز از نظر قواعد همانند ثلاثة تا عشرة هستند. یعنی از نظر جنس با معدود خود مخالفت دارند و معدود آنها همیشه جمع و مجرور است .

مثال : « بِـضعةُ أیامٍ - بِـضعةُ أعـوامٍ – بِـضعُ سنواتٍ »

8) در همه اعداد مرکّب از أحدَ عشرَ تا تسعةََ عشرَ ، معدود همیشه « مفرد و منصوب » است.

9) هر دو بخش اعداد مرکّب مبنی بر فتح است. ( أحَدَ عَشَرَ/ إحدی عَشْرَةَ )

به جز اثنَیعشَرَ و اثـنتَـیعشرةَ که فقط جزء دوم آن مبنی بر فتح است . مثال :

جاء أحدَ عشرَ رجلاً . جاءت إحدَیعشرةَ امرأةً .

مَرَرْتُ بِأحدَ عشرَ رجلاً . مَرَرْتُ بِـإحدَی عَشرَةَ امرأةً.

جاءَ اثنا عَشَرَ رجلاً . جاءَتْ اثـنَتا عَشْرَةَ امرأةً .

رأیتُ اثنَیْعَشَرَ رجلاً . رَأیتُ اثـنَتَـی عَشْرَةَ امرأةً .

10) اعداد عقود برای مذکر و مؤنث یکسان می آیند و معدود آنها همیشه مفرد و منصوب است :

عشرونَ رجلاً – عشرونَ امرأةً – ثلاثونَ عاماً – ثلاثونَ سَنَـةً

توجه : عدد عشرة از اعداد عقود نیست زیرا آخر آن مانند جمع مذکر سالم نیست . بنابراین از اعداد مفرد محسوب می شود .

11) در اعداد معطوف همان قاعده 3 تا 10 ( در برعکس آمدنِ تطابقِ مذکّر و مؤنّث ) اجرا می شود .

واحدة و عِشرونَ امرأةً – واحد و عِشرونَ رَجُلاً - اثنانِ و عشرونَ رَجُلاً – اثنتانِ و عِشرونَ امرأةً

ثلاثٌ و عِشرونَ امرأةً – ثلاثةٌ و عشرونَ رَجُلاً – تِسعٌ و تِسعـونَ امرأةً – تِسعـةٌ و تِسعـونَ رَجُلاً

12) چگونگی معدود :

1و 2 صفت برای معدودِ خود هستند . پس اعرابشان تابع معدود است . مثال:

هذا رجلٌ واحدٌ / رأیتُ رَجُلاً واحداً / مَرَرْتُ بِرَجُلٍ واحدٍ .

جاءَ رجلانِ اثنانِ / رأیتُ رَجُلَینِ اثنَینِ / مَرَرْتُ بِرَجُلَینِ اثنَینِ .

جاءَت امرأةٌ واحدةٌ / رأیتُ امرأةً واحدةً / مَرَرْتُ بِامرأةٍ واحدةٍ .

جاءَت امرأتانِ اثنتانِ / رأیتُ امرأتینِ اثنتینِ / مَرَرْتُ بِامرأتینِ اثنتینِ .

معدود سایر اعداد :

الف ) 3 تا 10 جمع و مجرور است . مانند : أربعةُ رجالٍ / أربـعُ نساءٍ

ب) 11 تا 99 مفرد و منصوب است . مثال: أحدَ عشرَ رجلاً / اثنا عشرَ رجلاً / عشرونَ رجلاً / تِسعةٌ و تِسعونَ رجلاً

ج) معدودِ ألف و مائة مفرد و مجرور می آید . مثال : ألفُ شَـهـرٍ / مِـائـةُ طالبـةٍ

قواعد عدد و معدود در عربی

مطالب مشابه :

اعداد در عربی

اعداد در زبان عربی

اعداد در زبان عربی

اعداد اصلی و ترتیبی

درآمدی بر عدد در زبان عربی

عدد در زبان عربي

قواعد عدد و معدود در عربی

اعداد - درس دوم انسانی