بررسی وضعیت بودجه آموزش و پرورش در سه سال اخیر

زاهد احمدزاده - فعال حوزه آموزشی

در هر کشوری نظام آموزش و پرورش یکی از نظام های مهم اجتماعی است . رسالت این نظام علاوه بر انتقال میراث فرهنگی و تجارب بشری به نسل جدید ،‌ ایجاد تغییرات مطلوب در شناخت ها ، نگرش ها و در نهایت رفتار کودکان ، نوجوانان و جوانان است . برای نیل به این اهداف در هر کشوری سرمایه های فراوانی برای آموزش و پرورش هزینه می شود . به گزارش خبرنگار آموزش و پرورش پانا، عظیم ترین وزارتخانه کشور با در اختیار داشتن چیزی حدود یک میلیون فرهنگی، بیش از 12 میلیون دانش آموز و نزدیک به یک میلیون فرهنگی بازنشسته نیازمند تخصیص اعتباراتی کافی است . همچنین نزدیک به 120 هزار مدرسه کشور که روزانه پذیرای دانش آموزان در نقاط مختلف کشور هستند، هزینه های بسیاری را در ابعاد گوناگون اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و آموزشی نیازمند هستند .

بودجه سال 90 :  
بر اساس تصمیم کمیسیون تلفیق مجموع اعتبارات جاری و عمرانی وزارت آموزش و پرورش در سال 90، حدود 15 هزار میلیارد تومان مصوب شده است که یک هزار و 120 میلیارد تومان از آن به بخش عمران شامل احداث فضاهای آموزشی جدید و تخریب و بازسازی یا مقاوم‌سازی فضاهای فرسوده اختصاص دارد؛ همچنین، در داخل اعتبارات جاری نیز مبالغی برای توسعه و تجهیز و تأمین امکانات سخت‌افزاری آموزش و پرورش در نظر گرفته شده است.

بودجه سال 91 :
از مهمترین ردیف‌های عمرانی آموزش و پرورش می‌توان به افزایش اعتبارات مربوط به سهم دولت در پروژه‌های مشارکتی اشاره کرد که اعتبار این بخش در سال 90 بالغ بر 30 میلیارد تومان بود که در سال 91 به 64 میلیارد تومان افزایش پیدا کرد و شاهد رشد 100 درصدی هستیم .                            
    * اختصاص سی میلیارد تومان به استانداردسازی سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی .
   * اختصاص سی میلیارد تومان برای ساخت و توسعه نمازخانه‌ها.                                                                                               
.     * صد میلیارد تومان سهم آموزش و پرورش در بخش ورزش
    *  اختصاص 12 تا 13 درصد اعتبار عمرانی استان‌ها به آموزش و پرورش .    
وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه سال 91 سخت‌ترین سال از نظر مالی و پشتیبانی برای آموزش و پرورش بود، خاطرنشان کرد : خوشبختانه آموزش و پرورش توانست با تلاش و کوشش مجموعه مدیران و دیگر نیروها، اعتبارات مورد نیاز خود را تامین و دریافت کند .
 
بودجه سال 92 :
  در دوسال اخیر تقریبا 9 درصد از کل بودجه عمومی دولت به آموزش و پرورش اختصاص یافته و پیش بینی می شود که امسال هم این فرمول رعایت می شود و با افزایش مبلغ دوهزار میلیارد تومان به بودجه آموزش و پرورش، رقم بودجه جاری و عمرانی به حدود 17 هزار میلیارد تومان برسد .             
میانگین سهم آموزش و پرورش کشورها از تولید ناخالص داخلی، کمی بالاتر از 5 درصد است و جالب اینکه برخی کشورهای فقیر که اقتصاد کوچکی دارند، درصد بیشتری از تولید ناخالص داخلی خود را را صرف آموزش می کنند. به عنوان مثال کوبا در سال 2010، 12 درصد از تولید ناخالص داخلی را به امر آموزش اختصاص داد. تولید ناخالص داخلی کوبا در سال 2010، 5/57 میلیارد دلار بوده و حدود 7 میلیارد دلار از آن را به امر آموزش اختصاص داده که بسیار قابل تحسین است. از سوی دیگر مقایسه ایران با کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که بودجه آموزش و پرورش ما بسیار نازل است. به عنوان نمونه کشور ژاپن در سال 2010، 8/3 (3 ممیز 8 دهم) از تولید ناخالص خود را صرف آموزش کرد. تولید ناخالص داخلی این غول آسیایی در این سال معادل 8/5 (5 ممیز 8 دهم) هزار میلیارد دلار بوده که 8/3درصد آن صرف آموزش شده است. با یک حساب ساده معلوم می شود که هزینه آموزش و پرورش ژاپن در سال 2010 حدود 220 میلیارد دلار و هزینه آموزش و پرورش ایران در آن سال حدود 10 میلیارد دلار بوده است .                    
   یعنی بودجه آموزشی ژاپن 22 برابر ایران است. بودجه اندک آموزش و پرورش ایران، فقط کفاف این را می دهد که اتاقی را تبدیل به کلاس کنیم و 30 -40  دانش آموز را روی نیمکت های چوبی بنشانیم و معلمی بی انگیزه و از نظر مالی ضعیف را سرکلاس بفرستیم. در چنین شرایطی بیش از 92 درصد بودجه جاری آموزش و پرورش صرف پرداخت حقوق و مزایای پرسنل و به زبان بودجه یی، اعتبارات فصل اول می شود و پول چندانی برای هزینه کردن در بخش سایر فصول و کیفیت بخشی باقی نمی ماند. این یک تنگنای واقعی است. مدیر مدرسه برای تامین پول هزینه های جاری مدرسه تنها امیدش مساعدت های مالی انجمن اولیاء و مربیان می باشد و بس .
  مهم‌ترین محورهای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در بودجه سال 92 مغفول مانده است . عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، گفت : در بودجه سال 92 مهم‌ترین محورهای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نظیر دانشگاه فرهنگیان مغفول مانده است.

اولویت‌های سال 92 در حوزه عمرانی آموزش و پرورش

 مرتضی رئیسی در گفتگو با ایسنا، درباره اولویت‌های سال 92 در حوزه عمرانی آموزش و پرورش و جایگزینی فضاهای جدید به جای فضاهای آموزشی تخریبی، افزود: مهم‌ترین کاری که در سال جاری برنامه‌ریزی شده، اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است و برنامه‌های عمرانی این سند در راستای اجرای قانون تخریب و بازسازی مدارس است که افزایش سطح ایمنی فضاهای آموزشی، هدف اصلی اجرای این قانون به شمار می‌رود . وی افزود : اجرای قانون تخریب و بازسازی مدارس که از سال 85 آغاز شده، امسال نیز ادامه خواهد داشت و با جدیت به دنبال جایگزینی فضاهای استاندارد و ایمن به جای فضاهای تخریبی هستیم . معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش اظهار کرد: تامین سیستم گرمایشی مناسب برای مدارس، اولویت دیگر سازمان نوسازی در سال 92 است، به طوری که مدارس باید با ساختار جدید آموزشی منطبق باشند .                                               
رئیسی تصریح کرد : تامین تجهیزات آموزشی و کمک آموزشی یکی دیگر از برنامه‌های جدی آموزش و پرورش است، ضمن آنکه با توجه به راه‌اندازی رشته‌های تخصصی در دوره ابتدایی باید زیرساخت‌های مناسب ورزشی را نیز برای مدارس تعریف کنیم . رییس سازمان نوسازی مدارس گفت: در این راستا اتمام پروژه‌های ورزشی از برنامه‌های در دستور کار این سازمان است و در این راستا از توان خیرین و نیکوکاران نیز استفاده خواهیم کرد . به گفته معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش، مقرر شده بخشی از پروژه‌های دولتی که بر اساس قانون می‌توان آنها را در اختیار خیرین قرار داد، برای اتمام کار به جامعه خیرین واگذار خواهد شد . وی اظهار کرد : با توجه به اینکه 150 هزار کلاس درس دارای بخاری نفتی است، لازم است مجلس و دولت از توان قانونی برای تامین اعتبارات سیستم‌های گرمایشی استفاده کنند تا سیستم حرارت مرکزی در دستور کار قرار گیرد، چرا که نیازمند یک اعتبار ویژه‌ و در انتظار تصمیم تاریخی مجلس در این زمینه هستیم .
آموزش و پرورش بهترین جایگاه برای فرهنگ سازی در تمامی امور می باشد و نیز بالاترین ثروت هر کشور نیز منابع انسانی و قشر فرهیخته آن می باشد لذا انتظار آن است ایران به جایی برسد که ردیف بودجه جاری و کیفیت بخشی جای خود را با هم عوض کنند و 8 در صد بودجه صرف پرداخت حقوق و مزایای پرسنل ( فصل اول ) و 92 در صد بقیه صرف کیفیت بخشی و سایر فصول گردد و این امر می طلبد که مسئولین امر حین تخصیص بودجه بدانند که حساس ترین ، جریان ساز ترین و تاثیرگذارترین وزارت خانه ای که هر چه بیبشتر به آن توجه و عنایت شود بودجه اش صرف توسعه و آبادنی افکار و نگرش فرزندان این کشور است ،‌  همین آموزش و پرورش است.