تئاتر کاغذی

تئاتر کاغذی از چندین عنصر اساسی تشکیل شده بود: یک قاب صحنه که اغلب از تئاترهای موجود الهام می گرفت، دکورها و بال های مربوط به هر صحنه، شخصیت ها در حالت های مختلف که امکان تطابق آنان را با پیشرفت داستان فراهم می ساخت و یک متن که اغلب خلاصه ای نه چندان ماهرانه از متن اصلی بود. در کشورهای مختلف برگه ها توسط ناشر یا خریدار به روش های گوناگون با دست، شابلون و لیتوگرافی رنگ آمیزی می شدند. صاحب برگه ها آنها را روی مقوا می چسبانید، می بریدشان و تئاتر را سرهم می کرد. آن گاه می توانست نمایش خود را برای خانواده یا دوستان اجرا کند. ابعاد این تئاترها که به ندرت از 50 یا 60 سانتی متر تجاوز می کرد باعث شد که آنها به مناسب ترین صحنه های نمایش برای اتاق نشیمن تبدیل شوند. بنابراین داستان تئاتر کاغذی داستان تولید محصولی بسیار پرکشش برای مردم توسط ناشران به ویژه اروپایی است . تئاتر کاغذی به هیچ عنوان مورد توجه نمایشگران حرفه ای قرار نگرفت و پیوند این نمایش با تئاتر عروسکی پیوندی غیر مستقیم بود در اوایل قرن بیستم با پیدایش سینما و به ویژه کارگردانی نو نمایشی که به طراحی صحنه و لباس اهمیت کمتری می داد تئاتر کاغذی ناپدید شد. این هنر از بین نرفتن کامل خود را مدیون دو نفر است: جورج اسپیت انگلیسی و والتر روهلر آلمانی. هر دوی این افراد آنچه را در توان داشتند به کار گرفتند تا یاد تئاتر کاغذی را زنده نگاه دارند و بدون آنها هیچ گاه نام این گونه نمایشی به گوش ما نمی رسید. در سال 1988 برای نخستین بار جشنواره تئاتر کاغذی در پرتز آلمان برگزار شد. متن های قدیمی بار دیگر اجرا شدند و تئاترهایی که سالیان سال پیش منتشر شده بودند از نو به چاپ رسیدند مطابق با آن‌چه از تاریخچه‌ی تئاتر کاغذی ذکر شده است، نام افراد شاخصی به عنوان فعالان این عرصه در ابتدای قرن نوزدهم در انگلستان به چشم می‌خورد؛ افرادی چون «جان کیلبی گرین»، «ویلیام وست»، «ویلیام جرج‌وب»، «بنجامین پولاک» و ... افرادی مانند «پیتر بالدوین»، «دیوید پاول» و «آ،ای، ویلسون» نیز به نوشتن تاریخچه‌های گوناگونی برای این هنر پرداخته‌اند. از آن‌جا که این هنر به نوعی خانوادگی بوده و نسل به نسل در خانواده‌ها می‌گشته، هر تاریخ‌نویس تاریخ‌های گوناگون و متفاوتی از نقاط عطف تاریخ این هنر ارایه کرده است، که البته نقاط مشترک زیادی با هم دارند. این شیوه بعدها مورد توجه دو دسته هنرمند قرار گرفت – هنرمندان تجسمی و طرفداران متن های معاصر. تمایل به همکاری بین این دو گروه به ویژه از سوی علاقمندان به متن های معاصر قوی بود، چرا که تئاتر کاغذی نخست فعالیتی تجسمی به شمار می رود. به عبارت دیگر اولویت هنرمندان تجسمی بخش تجسمی کار است و طراح به شمار می روند؛ اما هواخواهان متون معاصر از عناصر تجسمی برای کارگردانی متن انتخاب شده استفاده می کنند ، بنابراین احتمال دارد از هنرمندان تجسمی برای طراحی کار خود کمک بگیرند. تئاتراسباب بازی ( کاغذی)اغلب به صورت یک مجموعه تولید می‏شود و معمولا روی کاغذ به صورت سیاه و سفید،نیمه‏رنگی و تمام‏رنگی، شامل قاب صحنه،مناظر،اشیا،و شخصیت‏های چاپ می‏گردد و در بخش‏های خاصی در سالن‏های اپرا،تئاتر با نمایش‏های واریته به فروش می‏رسد.این مجموعه را هم در خانه میتوان سر هم کرد و برای اعضای خانواده و مهمان‏ها به اجرا درمی‏آورد کاغذها روی مـقواهـای نازکـی چسـبانده شده ، بریده می‏شوند و سپس‏ برای نمایش دادن سرهم‏می‏گیرند.فیگور شخصیت‏ها به سیم‏ها،نخ‏ها و میله‏های کوچکی متصل می‏شود که بتواند در صحنه حرکت کنند. به برخی تئاترهای کاغذی و فیگور شخصیت‏ها،بخش‏های متحرک یا جلوه‏های ویژه‏ای افزوده می‏شود و استفاده از جلوه‏های ویژه‏ی صوتی، موسیقی ازپیش‏ضبط شده یا حتی موسیقی زنده در این نمایش‏ها بسیار مرسوم است . با روی کار آمدن سینما و تلویزیون، این هنر رو به زوال گذاشت. البته در سال‌های اخیر، موج جدیدی از این نوع تئاتر، در میان بازی‌دهندگان و نمایش‌گران عروسکی، نویسندگان و حتی فیلم‌سازان به وجود آمده است. «الن لوکوک» از احیاکنندگان تئاترکاغذی در قرن حاضر «الن لوکوک»، کار آموخته نمایش عروسکی، نخستین فردی است که در فرانسه به کشف دوباره نمایش کاغذی پرداخته است. وی که به عنوان یکی از اندک افراد متخصص نمایش کاغذی در دنیا شناخته شده، تصمیم گرفت با تولید نمایش‌های معاصر، به این هنر جان تازه‌ای بخشد و تا امروز پانزده نمایش از این دست را به روی صحنه برده است. الن لوکوک جشنواره بین‌المللی تئاتر کاغذی را که برای ششمین بار در ماه مه 2009 برگزار شد، پایه گذاشت تا امکان رشد این هنر را با ارایه نمایش‌های نوآورانه‌ی گروه‌های نمایشی از سراسر دنیا فراهم سازد. او عضو کمیته اجرایی و دبیر کمیسیون نشر و ارتباطات یونیمای بین‌المللی است. وی هم‌چنین تا ماه آوریل سال 2009 به مدت شش سال دبیر تِما5 (انجمن نمایش عروسکی و هنرهای مربوطه و نیز یونیمای فرانسه) بود. چند سوال و چند تجربه ی کاغذی : در کارگاه آموزشی، نمونه‌های بسیار کوچکی از صحنه و عروسک‌های کاغذی وجود دارد که طی برگزاری جشنواره توسط هنرجوها ساخته شد‌ه‌اند. این آثار نمونه‌هایی بسیار ابتدایی و ساده از چنین روشی برای اجرای نمایش است. از لوکوک می‌پرسم:«آیا در اجراهای حرفه‌ای و جدی‌تر تئاتر عروسکی کاغذی نیز عروسک‌ها و دکور به همین سادگی ساخته می‌شود؟» که او در پاسخ می‌گوید:«نه. این‌ها کارهای تمرینی بچه‌هاست و به همین علت سایزشان کوچک است که بتوانند سریع به نتیجه برسند. ولی اندازه‌ها فرق دارند. به شکل سنتی‌اش، جعبه‌هایی که ساخته می‌شوند شکل سِن(صحنه) را دارند و اندازه‌هایشان متفاوت است. من خودم چون از سِن استفاده نمی‌کنم و در فضای بازتری کار می‌کنم، هر کدام از کاراکترهایم 25 سانتیمتر قد دارند.» آلن لوکوک یکی از معروفترین گروه‌های نمایش عروسکی کاغذی را در سطح جهان دارد و به خاطر سن و سال بالایش تقریباً به همه جا سفر و نمایش اجرا کرده است. او هر دو سال یک بار نمایشی را برای بزرگسالان روی صحنه می‌برد و این نمایش را تا دو سال و در کشورهای مختلف به اجرا می‌گذارد. او در مورد خودش می‌گوید:«به خاطر سن و سالم، من یک فرهنگ تئاتر عروسکی هستم . تئاتر کاغذی در اصل رویکردی سه جانبه بین سینما و تئاتر و هنرهای تجسمی دارد که لحظات نمایشی را با ابزار خود و بوسیله تکنیک اجرایی منحصر به فردش به تصویر می کشد . لوکوک در این باره می گوید : « لوکوک در ادامه به شباهت‌های کوچکی میان این نوع نمایش با”سینما” اشاره می‌کند و می‌افزاید:«شکل کاری ما تا حدودی به سینما نزدیک است. چون در این شیوه می‌توان مثل سینما برایش”اِستوری بُرد” تهیه کرد و خیلی بهتر است که این کار انجام شود. یعنی صحنه به صحنه را بدانید که چه اتفاقی می‌افتد و بعد وارد مرحله ساخت بشوید. کار من این است که همانند دکوپاژ، صحنه به صحنه را طراحی می‌کنم تا بدانم در هر صحنه به چه دکوری احتیاج دارم و چه کاراکترها و میزانسن‌هایی وجود دارد. سپس ایده خود را با طراح صحنه مطرح می‌کنم و در خلال مشورت‌ها به نتیجه لازم می‌رسم. بعد شروع به ساخت عروسک‌ها و دکور می‌کنیم. طراحی‌های صحنه نیز هر بار متفاوت است. یک بار ممکن است با کولاژ کار کنیم، بار دیگر از عکس‌های بریده شده استفاده کنیم یا از فتوکپی، طراحی و هر چیز دیگر. مدل کاری من با شکل سنتی آن متفاوت است. در حقیقت خودم را مجبور کردم یک سری قواعد را رعایت کنم. چون معتقدم در قواعد محدود، مجبور می‌شوم از خلاقیت‌های دیگر استفاده کنم و برای مدتی در این قواعد وضع شده می‌مانم. برای نمونه کارهای من، دو بعدی ارائه می‌شوند یعنی هرگز به آن‌ها حجمی نمی‌دهم« عروسکهای کاغذی در ابعاد کوچک و در صحنه ای کوچک لحظات نمایشی را به تصویر میکشد و برای ما نشان می دهد . به قول آلن لوکوک :«به عقیده من این جریان نه تفننی زودگذر، که بر عکس گونه‌ای باززایی بسیار قدرتمند و منادی جنبش راستین آوانگارد است. این احیا تصادفی نیست. از تکامل”مقیاس کوچک” و دیگر اشکال تئاتر”جان بخشی شده” نشأت می‌گیرد. این شکل از ذائقه سرگرمی که در آن گروه کوچکی از مخاطبان در تماس نزدیک با اجراگران قرار می‌گیرند راه را برای بازگشت تئاتر عروسکی کاغذی باز کرده است »

تئاتر کاغذی

مطالب مشابه :

نمایش خلاق

مسابقات هنرهاي نمایشی

نتایج مسابقات نمایش مقطع ابتدایی

تئاتر کاغذی

: جدول زمان بندی مسابقات حضوری فرهنگی هنری مرحله شهرستان و اصلاحیه شیوه نامه جدید

متن شیوه نامه انتخاب معلمان نمونه ۹۳-۹۲

کاردستی عروسکی