شخصیتهای معروف استان اردبیل

آيت الله مقدس اردبيلي :<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

متوفي سال 993 هجري قمري ماه صفر در نجف اشرف واقع شده كه قبر شريفش در ايوان طلاي حضرت علي (ع) معروف است . ايشان از فقهاي نامدار شيعه و يكي از مفاخر ارزشمند اماميه در قرن دهم هجري ميباشد. پس از شهادت شهيد ثاني (ره) مقدس اردبيلي بود كه مرجعيت و زعامت تامه شيعه را به عهده گرفت . مقدس اردبيلي از خود آثار و تأليفات گرانبهائي به يادگار گذاشته است كه از مهمترين آنها عبارتند از : زبدة البيان في براهين آيات الاحكام ـ اثبات الواجب استيناس المعنويه ـ حاشيه شرح تجريد قوشچي ـ حاشيه شرح مختصر الاصول عضدي ـ الخراجيه ـ مجمع الفائده و البراهين في شرح ارشاد الاذهان ـ حديقة الشيعه و چندين مورد ديگر ...

آيت الله عبدالكريم موسوي اردبيلي :

در تاريخ 1304 در شهر اردبيل متولد شد . تحصيلات خود را از شش سالگي با ورود به مكتب آغاز كرد . در تاريخ 1319 به قصد ادامه تحصيل در دروس حوزوي وارد مدرسه علوم ديني اردبيل شدند . در سال 1322 به قصد تكميل تحصيلات حوزوي به قم مهاجرت كردند . در سال 1324 از قم به نجف اشرف رفتند و پس از فراگيري دروس حوزوي در سال 1327 به قم بازگشتند . از فهرست تأليفات ايشان ميتوان به موارد زير اشاره كرد : فقه القضاء ـ فقه الحدود و التعزيرات ـ فقه الديات ـ فقه القصاص ـ فقه الشركه و التأمين ـ فقه المضاربه ـ فقه الشهادت ـ رساله عمليه ـ مناسك حج ـ نهج الرشاد ـ استفتائات ـ جمال ابهي ـ اخلاق ـ دوره كامل اصول فقه . همچنين ايشان مدتي رئيس ديوان عالي كشور بودند و نيز داراي درجه اجتهاد و رساله ايشان در دسترس قرار دارد .

آيت الله مشگيني :

آيت الله علي اكبر فيض معروف به مشگيني در سال 1300 شمسي در روستايي از توابع مشگين و در ميان خانواده اي متدين و اهل علم چشم به جهان گشود و در طول 86 سال زندگي پربار ، منشأ بركات و خدمات شاياني به انقلاب و نظام مقدس و حوزه هاي علميه بود . آيت الله مشگيني هنگامي كه همراه با پدر در نجف اشرف مقيم بود ، به مكتب رفت و سپس همراه پدر به وطن بازگشت و مقداري از مقدمات علوم ديني را نزد او فرا گرفت . با رحلت پدر ، براي فراگيري علوم ديني به اردبيل سفر كرد و سپس به مشهد رفته به تكميل تحصيلات پرداخت . از اساتيد ايشان ميتوان به آيت الله العظمي بروجردي ، آيت الله العظمي محقق داماد و امام خميني اشاره نمود . آيت الله مشگيني همچنين كتابهاي فراواني در زمينه هاي گوناگون علوم اسلامي تأليف و منتشر ساخته است ( حدود 28 جلد ) بعد از پيروزي انقلاب ايشان در مسئوليتهاي گوناگوني انجام وظيفه نمودند كه برخي از آنها بشرح ذيل است :

عضويت در خبرگان تدوين قانون اساسي ـ رياست مجلس خبرگان رهبري در سه دوره ـ امامت جمعه قم به حكم امام و رهبر انقلاب ـ عضويت در جامعه مدرسين حوزه علميه قم ـ رياست شوراي بازنگري قانون اساسي .

حجت الاسلام عبدالرحيم جعفري :

در سال 1300 هجري شمسي در يكي از روستاهاي شهرستان گرمي متولد شد ، از شش سالگي به فراگيري ادبيات عرب ، منطق ، معالم الاصول ، شرح لمعه در حوزه علميه اردبيل پرداختند . در سال 1322 براي ادامه تحصيلات ديني عازم قم شدند و به مدت 10 سال از محضر اساتيدي چون : امام خميني ، آيت الله بروجردي ، آيت الله مرعضي نجفي ، علامه طباطبايي و آيت الله سيد صدرالدين صدر بهره بردند .سپس به زادگاه خويش برگشته و در حوزه علميه اردبيل به تدريس مشغول شدند .

حجت الاسلام مروج :

در 27 شهريور سال 1309 در اردبيل چشم به جهان گشود ، ايشان پس از تحصيلات علوم ديني و ادامه تحصيل در قم و مشهد ، درس خارج را در محضر اساتيدي چون امام خميني به اتمام رسانيده و يكي از شاگردان برجسته ايشان به حساب مي آمد . مرحوم مروج نماينده فقيد ولي فقيه در استان اردبيل بودند . تاريخ فوت ايشان 27 فروردين سال 1380 ميباشد .

رحيم مؤذن زاده :

مرحوم رحيم مؤذن زاده اردبيلي در سال 1303 در اردبيل به دنيا آمد . پدرش شيخ عبدالكريم بسيار خوش صدا ، خوش خلق و آشنا به رديفهاي موسيقي بود . شيخ عبدالكريم در سال 1326 از راديو اذان گفت و بعد از آن ، پسرش رحيم نيز با او همراه شد . اذان ماندگان رحيم مؤذن زاده در دستگاه بيات ترك گوشه روح الارواح اجرا شده است .

دكتر جابر عناصري :

استاد سختكوش و دانشور دكتر جابر عناصري در سال 1324 شمسي در محله معمار اردبيل به دنيا آمد . پدرش زنده ياد استاد كربلايي علي عناصري از شيفتگان بي مثال آقا ابا عبدالله الحسين (ع) و استاد مسلم شبيه خواني بود . دكتر جابر عناصري تحصيلات مقدماتي را در شهر اردبيل و تحصيلات متوسطه را در دارالفنون تهران با كسب مقام اول در رشته ادبي در ميان تمامي دانش آموزان ايران به انجام رساند و سپس وارد دانشگاه تهران شد و تا سطح دكتري فلسفه و علوم تربيتي در ايران و كسب تخصص در انگلستان ( دانشگاه لندن ) به تحصيل ادامه داد . او همواره خود را فرزند سلطان ساوالان و سرسپار خاك ديار مادري اش اردبيل ميداند . 41 سال است در دانشگاههاي تهران بعنوان استاد ممتاز به تدريس و تحقيق اشتغال دارد و بيش از چهل كتاب نفيس در زمينه فرهنگ ايران به رشته تحرير در آورده و صدها و صدها دانشجو تربيت كرده است . ايشان از طرف مراكز فرهنگي بخاطر فعاليتهاي كم نظيرش در عرصه هنر مقدس تعزيه و شبيه خواني لوح ويژه پدر تعزيه دانشگاهي ايران را دريافت نمود . صفت بارز اين استاد تواضع و متانت او و وقار او در محيط زندگي و مراكز تعليم و تعلم است .

پروفسور رسول خدابخش :

رسول خدابخش در سال 1325 در شهر اردبيل به دنيا آمد . تحصيلات متوسطه را در اردبيل گذرانده و مدرك كارشناسي خود را در رشته فيزيك از دانشگاه تربيت معلم تهران در سال 1353 دريافت نمود . در سال 1356 موفق به دريافت مدرك كارشناسي ارشد در رشته فيزيك و تكنولوژي نيروگاههاي هسته اي از دانشگاه بيرمنگام انگلستان گرديد . مدرك دكتري خود را در سال 1359 در رشته فيزيك نوترون از همان دانشگاه اخذ نمود . در سال 1370 نيز موفق به دريافت مدرك مطالعاتي فيزيك از دانشگاه نيوساس ولز استراليا گرديد . نمونه اي از سوابق مديريتي و اجرايي نامبرده عبارتند از : هيئت مميزه و مسئول كميته تخصصي علوم پايه دانشگاه اروميه ـ عضو و مسئول كميته تخصصي گروه فيزيك دانشگاه آزاد اسلامي ـ رئيس دانشگاه آزاد اسلامي واحد اروميه ـ عضو اعضاء هيئت موسس انجمن هسته اي كشور ـ عضو انجمن فيزيك ايران ـ عضو شوراي فرهنگ عمومي استان آذربايجان غربي ـ عضو هيئت مميزه دانشگاه امام حسين ـ عضو هيئت مميزه سازمان انرژي اتمي ايران ـ عضو هيئت تحريريه علوم و فنون هسته اي سازمان انرژي اتمي ايران ـ عضو هيئت امناي سازمان انرژي اتمي كشور ـ رئيس منطقه 2 دانشگاه آزاد اسلامي شمالغرب كشور .

استاد بابا صفري :

مرحوم استاد بابا صفري در سال 1299 شمسي در اردبيل به دنيا آمد . در روزهايي كه تب و تاب انقلاب مشروطه فرونشسته بود، استاد الفبا و ( عم جزو ) را نزد ( ربابه آخوند باجي ) فرا گرفت . سپس نوبت مكتب سيد محترمي بنام (آقا ميرمحمودخراساني) در محله پيرعبدالملك بود . مكتبخانه ( حاج ميرزا محسن خوشنويس ) و سپس مدرسه تدين در كوچه حسن آباد محلهاي بعدي كسب علم استاد بودند . دانشسراي مقدماتي استاد صفري را براي شروع اولين كار تعليم و تربيتي ايشان در دبيرستان دخترانه پوراندخت آماده كرد . محل خدمت بعدي استاد دبستان سعدي و ثريا ميباشد . بعد از آن استاد در دانشكده حقوق دانشگاه تهران در رشته روانشناسي علوم تربيتي مشغول به تحصيل ميشوند . از مهر ماه سال 1328 وي را در معاونت اداره فرهنگ اردبيل ميبينيم . در سال 1332 با همت مردم آن روز اردبيل ، استاد به رياست شهرداري شهر انتخاب ميشود كه نتايج فعاليتهاي چشمگير ايشان در اذهان باقي مانده است . استاد صفري فوق ليسانس خود را در رشته مديريت در شعبه دانشگاه كاليفرنياي آمريكا در تهران با موفقيت سپري ميكنند . در سال 1338 براي يك مأموريت فرهنگي عازم ايتاليا ميشوند . آخرين پست دولتي ايشان تا سال 1357 معاونت اداره اوقاف بود . از جمله تأليفات استا ميتوان به دوره چهار جلدي ( اردبيل در گذرگاه تاريخ ) اشاره كرد كه متأسفانه جلد چهارم آن اجازه چاپ نگرفته است . سرانجام در 14 ژوئيه سال 2003 در استكهلم سوئد ستاره عمرش خاموش شد .

استاد حسن احمدي :

استاد حسن احمدي گيوي در سال 1306 در شهرستان كوثر ( گيوي ) كه در 75 كيلومتري اردبيل قرار دارد چشم به جهان گشود. پس از طي مدارج مختلف علمي در سال 1366 با رتبه استاد ممتاز زبان و ادبيات فارسي از دانشگاه تهران بازنشسته شد . وي داراي بيش از پنجاه جلد تأليفات از جمله چندين جلد لغت نامه و دستور نگارش زبان و ادبيات فارسي ميباشد . لغت نامه دهخدا در چندين نوبت با تصحيح اين استاد چاپ و منتشر شده است .

دكتر رحمان دادمان :

در سال 1335 در شهر اردبيل به دنيا آمد . تحصيلات ابتدايي را در اردبيل و تحصيلات متوسطه را در رشته رياضي در دبيرستان هدف تهران به انجام رساند . در سال 1353 در رشته مهندسي راه و ساختمان وارد دانشگاه تهران شد . پيش از انقلاب از فعالان جنبش اسلامي در انجمنهاي اسلامي دانشگاه تهران بود . پس از پيروزي انقلاب به همراه دانشجويان ديگر در تسخير سفارت آمريكا نقش فعالي ايفا نمود . در سال 1360 در انتخابات ميان دوره اي دوره اول مجلس شوراي اسلامي در شهر تبريز شركت كرده و با كسل 93 درصد آراي مردم به عنوان اولين نماينده مردم تبريز انتخاب و راهي مجلس مي شود . در زمان جنگ در سمت مسئول ستاد عملياتي سپاه پاسداران ، جانشيني معاونت كل لجستيك و تداركات سپاه و قائم مقام و عضو هيئت امناي جهاد سازندگي و معاون آموزش جهاد به فعاليت پرداخت. با الحاق شيلات و جهاد به عنوان اولين مديرعامل شيلات منصوب گرديد و تا سال 1368 در آنجا ماند . سپس در آزمون اعزام به خارج براي اخذ مدرك دكتري پذيرفته شد و بعنوان دانشجوي بورسيه وزارت علوم عازم شهر منچستر انگلستان شد . پس از پنج سال با مدرك دكتري به ايران بازگشت و تا سال 1376 به تدريس مشغول شد . در دوران آقاي خاتمي به عنوان معاون وزير راه و ترابري و مديرعامل راه آهن انتخاب شد و در سال 1379 به عنوان وزير راه و ترابري انتخاب گرديد . در سال 1380 نيز در سانحه هوايي در استان گلستان به شهادت رسيدند .

علي دايي :

علي دايي متولد اول فروردين سال 1348 در شهر اردبيل و بازيكن ايراني و از مشهورترين بازيكنان تاريخ تيم ملي فوتبال ايران است و تا پايان جام جهاني 2006 بازيكن اصلي و كاپيتان تيم ملي ايران بود . دايي 109 گل ملي در كارنامه خود دارد و با فاصله زيادي ، بهترين گلزن بازيهاي ملي در تاريخ فوتبال جهان است . دايي سابقه بازي در تيمهاي آلماني همچون بايرن مونيخ را دارد و به همراه اين تيم به نايب قهرماني جام باشگاههاي اروپا دست يافته است . دايي فوتبال را از باشگاههاي كوچك شهر اردبيل همچون استقلال اردبيل ، شهرداري اردبيل آغاز كرد و دوره خدمت وظيفه را در تيم پاس گذراند . سپس به تيم بانك تجارت پيوست و از آنجا به تيم ملي دعوت شد . بعدها به تيم پرسپوليس تهران و السد قطر پيوست و سرانجام راهي اروپا شد و به تيم آرمينيا بيله فيلد آلمان پيوست . مقصد بعدي او بايرن مونيخ آلمان بود . سپس بههرتابرلين پيوست . علي دايي همچنين توانست تيم سايپا را قهرمان ششمين ليگ برتر كشور سازد . علي دايي در زمينه تحصيلي نيز همچون فرد موفقي بوده و ليسانس خود را در رشته متالوژي از دانشگاه صنعتي شريف دريافت نموده است و علاوه بر آن در تجارت نيز موفق بوده است . وي گرداننده چندين شركت بزرگ و رستورانهاي متعدد است . علي دايي همراه با مادلين آلبرايت و ديويد بكام با سازمان يونيسف همكاري داشته اند . نامبرده داراي تابعيت دوگانه ايراني و آمريكايي است . اخيراً نير بعنوان سرمربي تيم ملي ايران انجام وظيفه مينمايد .

حسين رضا زاده :

حسين رضا زاده متولد سال 1357 در شهر اردبيل ميباشد . او از 15 سالگي به ورزش وزنه برداري روي آورده و از افتخارات و مقامهاي ايشان ميتوان به موارد زير اشاره نمود :

اولين ورزشكار دارنده 2 مدال طلاي المپيك

بهترين وزنه بردار جهان منتخب فدراسيون وزنه برداري جهان

دو مدال قهرماني جوانان آسيا

چهار مدال طلاي بزرگسالان جهان

چهار مدال طلاي جهاني

ركورد دار يك ضرب و دو ضرب جهان

سه بار ورزشكار سال ايران

قويترين مرد جهان از سال 1379

بيضاء اردبيلي :

در سال 1226 شمسي در محله سليمانشاه ، كوچه اسماعيل بيگ قدم به عرصه حيات نهاد . خانه وي تا اين اواخر پابرجا و به ( بيضاء حيه طي ) معروف بوده است . با مروري كوتاه بر مجموعه آثاري كه از وي به دست آمده ميتوان ادعا كرد كه بيضاء در نفسير قرآن شريف ، نهج البلاغه و آثار گرانپايه متقدمين از قبيل : سنائي ، عطار ، خاقاني ، سعدي ، حافظ ، مولوي ، فضولي و ساير قلمداران عرصه شعر و ادب و عرفان مطالعات عميقي داشته ، در كنار اين ذخاير و گنجينه هاي قنا ناپذير علوم بيان و كلام ، عروض و بديع و قافيه ، فلسفه و منطق و النهايه آنچه را كه در پرورش روح بلند يك شاعر عارف ضرورت دارد به خوبي فرا گرفته است . ميگويند مرحوم بيضاء به دليل احاطه به علوم اسلامي و مسائل فقهي ، گاهي اوقات وكالت اشخاص را قبول و در دعاوي مطروحه در محاكم از حقوق موكلين خود دفاع ميكرده است .

ديوان شعر استاد با نام ( كلام بيضاي اردبيلي ) در 510 صفحه از سوي تني چند از علاقمندانش گرد آوري و با همت هيأت اردبيل شناسي و صندوق قرض الحسنه مهديه با يك پيشگفتار و سه مقدمه در خرداد سال 74 چاپ و منتشر گرديد . استاد بيضاي فقيد در سال 1301 شمسي در زادگان خود در سن 75 سالگي دعوت حق را لبيك گفت ، جسمش در شهيدگاه بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي ( آرامگاه شهداي جنگ چالدران ) به خاك سپرده شد و روحش به ملكوت اعلي پيوست .

رحيم منزوي :

رحيم منزوي اردبيلي در محله سيد آباد اردبيل در سال 1316 ديده به جهان گشود . وي يكي از شاعران نام آور عاشورايي است كه از دوران كودكي در پرتو شركت در مجالس سوگواري سالار شهيدان كربلا ، به شبيه خواني و تعزيه گرداني ميپرداخت . اولين شعر را در سن 9 سالگي سرود و مرگ مادرش در همان ايام ذوق شاعرانه او را تثبيت كرد . فضاي عاشورايي شهر در سال 1326 به بعد او را به نوحه سرايي سوق داد . در پايان تحصيل وارد ارتش گرديد. در مراغه ار محضر آيت الله سيد جواد مجتهد كسب فيض كرد و دروس اسلامي را فرا گرفت .

بعد از هفت سال از ارتش استعفا كرد و مدتي بعد به رانندگي پرداخت . استاد با اينكه بر اخبار و احاديث و روايات مذهبي احاطه داشت ليكن سروده هايش را از تفضلات الهي مي دانست . از جمله آثار استاد عبارتند از : نهضت حسيني ـ آمال منزوي ـ آثار منزوي ـ ايثار منزوي ـ صد سينه زن ـ صد قافيه ـ صد منظره ـ صد زمزمه ـ صد مرثيه ـ آلام منزوي .

استاد در مرداد ماه سال 1371 دار فاني را در اثر عارضه قلبي در تهران وداع گفتند .

تاج الشعرا يحيوي :

حاج عباسقلي يحيــوي اردبيلي ، حماسه سراي نامدار آذربايجان در تاريخ 1280 شمسي قدم به عرصه حيات گذاشت . وي يكي از بزرگترين شاعران عاشورايي معاصر است كه علاوه بر داشتن سبك خاص به لحاظ نوآوري و ايجاد تحول بنيادين در سوگنامه پردازي و مرثيه سرايي از سخنوران اهل بيت عليهم السلام در مناطق ترك نشين از شيوه سخن آرايي وي پيروي ميكنند. تحصيلات آغازين وي در مكتبخانه هاي قديمي گذشت و از محضر ميرزا عزيز مرحوم فيضها برد و از درويش حاج آقا ، نقال معروف ، شيوه هاي قهرماني و ميدان داري را فرا گرفت تا بعدها براي ترسيم صحنه هاي پيكار دشت نينوا از آموخته ها بهره جويد .

در سن 13 سالگي چشمه شعر در جانش جوشيدن گرفت و با تخلص ( احقر ) سرودن آغازيد . در جواني ، تخلص مزبور را به نام خانوادگي تغيير داد و قلم را بي آنكه در مدح صاحبان زور و زر به جولان در آورد ، تا واپسين دم حيات در ميدان عشق سالار شهيدان به تكاپو واداشت . حاصل 78 سال عمر و 65 سال سابقه سخن پردازي وي 8 جلد كتاب است كه حاوي صدها قطعه اشعار فارسي و تركي آذري و شامل انواع قالب شعري است . اين آثار عبارتند از :

بســـاط كربلا ـ اســـرار عاشورا ـ پرچم عزا ـ آخرين آثار يحيوي ـ يادگار يحيوي ـ بهارستان يحيوي ـ نگارستان يحيوي ـ غزليات و طنز و .... يحيوي در سال 1358 دعوت حق را لبيك گفت و در بهشت فاطمه اردبيل به خاك سپرده شد .

انور اردبيلي :

حاج قدير جليل زادگان فرزند حاج يوسف متولد سال 1310 يكي از شاعران خوش قريحه عاشورايي است كه در دوره تحصيل از شاگردان ممتاز بوده با داشتن استعداد درخشان ، به تشويق پدر خويش به شغل آزاد روي آورد ولي از مطالعه در زمينه مسائل مذهبي ، اخلاقي و متون كلاسيك ادبيات فارسي و آذري غفلت نورزيد . از 15 سالگي به شعر و شاعري دل بست و در ميان شيوه هاي مختلف سخنوري ، مرثيه سرايي و سوگچامه پردازي را برگزيد و در اين مسير از مكتب شعري پيشكسوتان بزرگ بويژه حاج يحيوي بهره ها برد و اين امر در افزايش ملاحت بيان و بلاغت كلام و فصاحت پيامهاي شاعرانه اش تاثير گذاشت . انور اردبيلي در زمان حيات خود 10 جلد كتاب حاوي اشعار فارسي و تركي آذري به اسامي زير به چاپ رساند :

جلوه عاشورا ـ انقلاب كربلا ـ مردان جاويد يا چهارده معصوم ـ يادگار انور ـ پيام عزا ـ قيام زينب ـ حماسه شهدا ـ افق شهادت ـ فرياد خون ـ سيماي عاشورا .

ضمناً مجلدات 11 و 12 آثار نامبرده به نامهاي صداي عاشورا و آخرين يادگار توسط بازماندگان آن فقيد سعيد چاپ و منتشر شده است . استاد انور اردبيلي در روز ششم ارديبهشت سال 1371 دچار سكته مغزي گرديد و سرانجام در اول خرداد همان سال دار فاني را وداع گفت .

شخصیتهای معروف استان اردبیل

مطالب مشابه :

51- معروف ترین رستوران ایران

شخصیتهای معروف استان اردبیل

تهران گردي - جاده كن.امامزاده داود

بوشهر - دلوار - اهرم

سفر به اصفهان (قسمت اول)

صعود به قله سبلان

۞ اكوتوريسم استان ايلام ۞

از آبادان تا تالاب شادگان با دوچرخه

روستاگردی در واریان ، نوجان ، خوارس و دُروان