کارت هوشمند ملی،گامی برای تحقق دولت الکترونیک و خاتمه سردرگمی های اداری

کارت هوشمند ملی یکی از ٤طرح کلان کشور در حوزه IT است .....

روز گذشته عبدالمجید ریاضی،معاون فناوری اطلاعات از پروژه کارت هوشمند ملی به عنوان یکی از ٤ طرح کلان حوزه فناوری اطلاعات در سال آینده خبر داد. کارت هوشمند ملی در صورتی که جایگزین انواع و اقسام سوخت، کارت های اعتباری بانک ها، کارت های هوشمند اداری، کارت های تلفن، کارت های هوشمند دانشجویی و دیگر کارت ها شود و در واقع همه این کارت ها در کارت هوشمند ملی ادغام شود، یکی از ضرورت ها و الزامات پیاده سازی طرح دولت الکترونیک در ایران است و باعث نجات مردم از انبوه کارت هایی خواهد شد که امروز هر سازمانی درصدد طراحی و ترویج آن است. با این وجود این سوال مطرح می شود که چرا پیش از آن که طرح هایی مانند کارت ملی یا کارت هوشمند سوخت اجرا شود، چنین پروژه ای طراحی واجرا نشد؟ آیا قرار است باز هم میلیاردها تومان پول صرف پروژه ای شود که می شد در طرح های قبلی ادغام شود؟ آیا حساب سرگردانی دوباره مردم در مراجعه به مراکز مربوطه برای پر کردن فرم ها و دریافت کارت هوشمند ملی را کرده ایم؟ آیا قرار است از مردم برای این طرح پول گرفته شود یا بودجه جداگانه ای برای آن اندیشیده شده است؟ آیا برای اجرای این طرح هماهنگی های لازم با مراجع بانکی، درمانی، بیمه ای، حقوقی، آموزشی، خدماتی و اقتصادی شده است؟ فازهای مختلف این پروژه چه خواهد بود؟ این موارد ابهاماتی است که نیاز به پاسخ صریح و شفاف مسئولان دارد.

● اظهارات مقامات مسئول درباره کارت هوشمند ملی
وزیر کشور در نشست اخیر خود با خبرنگاران تاکید کرد: طراحی کارت هوشمند ملی آغاز شده است و از سال آینده صدور این کارت ها آغاز می شود. هم زمان با این خبر، معاون حقوقی و سجلی سازمان ثبت احوال کشور از صدور کارت شناسایی ملی هوشمند از سال آینده در کشور خبر داد و گفت: مطالعات اولیه صدور کارت شناسایی هوشمند ملی انجام شده است و نخستین گروه کارت های شناسایی ملی صادر شده در سال ٨٨ فاقد اعتبار می شود و هم زمان با این امر کارت های جدید صادر می شود.

● اولین کارت های هوشمند
شاید بتوان « کارت پرداخت هزینه تلفن» را اولین نوع کارت هوشمندی دانست که مورد استفاده قرار گرفت. ولی پس از گذشت مدتی، به دلیل رویکرد غیر متمرکز در توسعه IT و صدور کارت های متعدد از سوی سازمان های مختلف، مشکل تعدد کارت ایجاد شد و این امر مردم را دچار سردرگمی کرد. به طوری که امروزه حدود ١٤ میلیون کارت بانکی در کشور و ١٨ میلیون کارت هوشمند سوخت در دست مردم وجود دارد و برخی سازمان های دیگر نیز به شدت در حال برنامه ریزی برای صدور کارت هوشمند برای مخاطبان یا مشتریان خود هستند.بحث کارت هوشمند در سال ٨٣ به اوج خود رسید و سازمان های مختلف از قبیل گمرک، بیمه و نفت اقدام به برنامه ریزی برای به کارگیری این نوع کارت ها کردند.درست در همین سال نیز دولتمردان کشورمان با توجه به تکالیف قانون برنامه چهارم توسعه کشور مبنی بر به کارگیری ICT برای بهبود کمی و کیفی ارائه خدمات به شهروندان و فراهم ساختن زمینه های اجرای قانون تجارت الکترونیکی به فکر تدوین سند «کارت هوشمند چند منظوره ملی» افتادند.دفتر همکاری های فناوری ریاست جمهوری نخستین نهادی بود که در آن زمان برای این منظور پیش قدم شد. این دفتر در بهمن ماه سال ٨٣، گزارشی را که به کمک «مدیر کل توسعه فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات»، «معاون توسعه صنایع پیشرفته سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران»، « ٢ نفر از کارشناسان دانشگاه های صنعتی شریف و امیر کبیر» و « کارشناسان دفتر همکاری های فناوری ریاست جمهوری» تدوین شده بود، به پیوست نامه ای برای دکتر عارف معاون اول وقت ریاست جمهوری ارسال کرد.در این نامه با اشاره به سند چشم انداز ١٤٠٠ و لایحه برنامه چهارم توسعه، به کارگیری کارت هوشمند چند منظوره به عنوان یکی از زیرساخت های اطلاعاتی در کنار مراکز داده و شبکه های ارتباطی برای ارائه خدمات الکترونیکی یک پارچه دانسته و خاطرنشان شده بود، به دلیل نیازهای متعدد وزارت خانه ها و دستگاه های مختلف، در آینده ای نزدیک ملزم به تهیه و به کارگیری کارت هوشمند تک منظوره خواهد بود که این امر صدها میلیارد تومان به بودجه کشور تحمیل خواهد کرد.

● آغاز تهیه سند کارت هوشمند چند منظوره
در ابتدای سال ٨٤ دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی با قرار دادن طرح کارت هوشمند چند منظوره در مجموعه پروژه های تکفا، به طور رسمی تدوین سند کارت هوشمند چند منظوره را آغاز کرد و بر همین اساس، طبق موافقت نامه ای که بین دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به امضا رسید، مقرر شد تا مبلغ ٥٨٠ میلیون ریال به منظور مطالعه کارت هوشمند ملی در اختیار شورای عالی اطلاع رسانی قرار گیرد که البته بر اساس اطلاعات موجود این توافق نامه هیچ گاه عملیاتی نشده و هزینه در این خصوص به شورای عالی اطلاع رسانی پرداخت نشده و هزینه های اجرای زیر پروژه مطالعه کارت هوشمند چند منظوره نیز از محل قراردادهای تکفا تامین شده است.

● پیش نویس سند کارت نسیم
کارت نسیم نامی است که در این سند به کارت هوشمند چند منظوره داده شد، که از حروف اول نام معادل انگلیسی آن (National Smart Identification Module) اقتباس شده است. در این سند نقاط ضعف، قدرت، تهدیدها و فرصت های پیش روی عملیاتی کردن این پروژه مورد بررسی قرار گرفته است.آشنایی مردم با انواع کارت ها، وجود صنایع الکترونیکی سازنده کارت های هوشمند پیشرفته و بنیه علمی کشور در تحقیقات صنایع میکروالکترونیک به عنوان نقاط قوت این پروژه و در مقابل کمبود مراکز داده، نبود زیرساخت ارتباطی و دسترسی مناسب و قابل اطمینان و همچنین فقدان قوانین و مقررات لازم به عنوان نقاط ضعف آن مطرح شد.بررسی های کارشناسی نشان داد تعدد و تکثر کارت های اعتباری و هوشمند در کشور باعث سردرگمی مردم شده است و شاید به همین دلیل بود که دولت به منظور جلوگیری از تولید کارت های هوشمند مختلف و متعدد، تصمیم به تولید کارت های هوشمند ملی چند منظوره گرفت. با ایجاد و راه اندازی کارت هوشمند ملی، بسیاری از مشکلات شهروندان در زمینه مراجعه به ادارات و دستگاه ها کاسته می شود،چرا که اطلاعات در قالب یک شبکه ارائه می شود. در مراحل ابتدایی، کارت هوشمند ملی شامل کارت شناسایی ملی، کارت کالا برگ، کارت رفاه و تامین اجتماعی، کارت سلامت، کارت دانشجویی و کارت ورزشکاران و بازنشستگان خواهد بود و در مراحل بعدی، استفاده از آن شامل کارت های گردشگری، گواهی نامه و گذرنامه نیز خواهد شد. تحقیقات نشان می دهد هر شهروند فقط برای پرداخت قبوض آب، برق، گاز و تلفن ٥ کیلومتر راه طی می کند که با استفاده از این کارت مجموعه خدمات دولت در قالب یک کارت اینترنتی دریافت می شود. پرداخت قبوض آب، برق، گاز، تلفن، عرضه گذرنامه و دیگر خدمات اداری از جمله کاربردهای کارت ملی هوشمند است. در شروع این طرح، کارت هویت الکترونیکی سازمان ثبت احوال، کالا برگ الکترونیک وزارت بازرگانی و بیمه خدمات درمانی الکترونیک وزارت رفاه و تامین اجرایی در این پروژه مشارکت خواهند کرد.

● مشخصات فنی فیزیکی کارت هوشمند
کارت هوشمند کارتی پلاستیکی با ابعاد کارت های اعتباری (حدود ٥/٥ در ٥/٨ سانتی متر) است که روی آن یا در بین لایه های آن، تراشه های حافظه و ریزپردازنده برای ذخیره سازی داده ها و پردازش آن ها قرار داده شده است. کارت هوشمند رایانه کوچکی است که روی یک کارت پلاستیکی نصب شده است. این قبیل کارت ها به راحتی در جیب جای می گیرد و در کاربردهای مختلف از آن استفاده می شود. براساس پیش نویس سند «کارت هوشمند چند منظوره» اطلاعاتی که باید روی این کارت قرار گیرد به ٢ گروه قابل مشاهده و الکترونیکی تقسیم شده است: نام و نام خانوادگی، نام پدر، تاریخ و محل تولد، جنسیت، کد ملی، ملیت، نمونه امضا، اداره صادرکننده، عکس شهروند و اطلاعات فوریت های پزشکی از جمله اطلاعات قابل مشاهده و پیش بینی شده روی کارت خواهد بود. اما از اطلاعاتی که به صورت الکترونیکی روی این کارت درج خواهد شد، می توان به آدرس محل سکونت به همراه کدپستی ١٠ رقمی، گواهی لازم برای شناسایی هویت، امضای الکترونیکی و عملیات رمزنگاری و همچنین اثر انگشت شهروند، اشاره کرد.از نظر فنی کارت های هوشمند به ٣ گروه تقسیم می شود:

١) کارت هوشمند تماسی:برای استفاده از این قبیل کارت ها، باید اتصال فیزیکی بین کارت و دستگاه کارت خوان برقرار شود. داده های موجود روی کارت به صورت سریال به کارت خوان ارسال و پس از پردازش، اطلاعات جدید از طریق همان پورت به روی کارت منتقل می شود. به عنوان نمونه، کارت های تلفن عمومی جزو این دسته محسوب می شود.

٢) کارت هوشمند غیرتماسی:در این نوع کارت هوشمند، ارتباط بین کارت و کارت خوان به صورت فیزیکی برقرار نمی شود؛ بلکه از طریق میدان های الکترومغناطیسی یا امواج RFصورت می گیرد. برای برقراری ارتباط، آنتن مخصوصی بین تراشه های کارت قرار داده شده است که در فاصله های کم، تا حدود ٥٠ سانتی متر، ارتباط برقرار می کند. کاربرد اصلی این قبیل کارت ها در مواردی است که عملیات موردنظر باید سریع انجام گیرد. به عنوان نمونه می توان به کارت های مترو اشاره کرد.

٣) کارت هوشمند ترکیبی:این نوع کارت ترکیبی از کارت های هوشمند تماسی و غیر تماسی است که با هر ٢ نوع دستگاه های کارت خوان سازگار است. از این نوع کارت ها برای ساخت کارت های چندمنظوره استفاده می شود.

؛کاربرد کارت هوشمند در جهان
؛امروزه در دنیا از بیش از ٤/٤ میلیارد کارت اعتباری استفاده می شود. فعالیت های اقتصادی- مالی مبتنی بر کارت های هوشمند به میزان ٣٠ درصد در سال رشد دارد. کارت هوشمند، برای راحت تر شدن و کاهش فعالیت های زائد در امور تجاری و غیره تولید شده است و اگر قرار باشد برای انجام هر یک از این فعالیت ها یک کارت هوشمند اختصاص یابد، آن گاه افزایش تعداد کارت ها خود مشکل جدیدی می شود که بر تمایل کاربران برای استفاده از آن تاثیر منفی می گذارد و از کارآیی آن نیز می کاهد. ارائه یک کارت چند منظوره راهکار مناسبی برای این مشکل است، زیرا کارت چند منظوره این قابلیت را دارد که انواع مختلفی از کارت ها را پشتیبانی کند.

● نحوه همکاری ایران و مالزی در زمینه کارت هوشمند ملی
دبیر شورای عالی فناوری اطلاعات، در تاریخ ٢٦ شهریور ماه ١٣٨٥ اعلام کرد: کشور مالزی در خصوص کارت هوشمند ملی برای سرمایه گذاری اعلام آمادگی کرده است. این سوال پیش می آید که چرا مالزی برای این منظور انتخاب شده است؟ شاید یکی از این دلایل، اجرای موفق طرح کارت هوشمند ملی در مالزی می باشد. پروژه کارت هوشمند چند منظوره دولتی مالزی، از جمله فعالیت هایی است که در چارچوب برنامه MSCاین کشور اجرا شده است. اجرای این پروژه در سال ١٩٩٩ آغاز شد و هدف اصلی آن ارائه یک کارت هوشمند چند منظوره برای کاربردهای بخش دولتی و خصوصی بود. دولت مالزی از اواخر سال ٢٠٠١، توزیع این کارت جدید را آغاز کرد و به تدریج تمامی شهروندان بالای ١٢ سال در این کشور، دارای یک کارت هوشمند چند منظوره دولتی با نام MyKadشدند.

● قابلیت های کارت هوشمند ملی
کارت هوشمند ملی می تواند قابلیت و کارکردهای متعددی داشته باشد، ضمن این که به دلیل برخورداری از حافظه از امنیت بسیار بالایی برخوردار است. از این کارت ها برای توسعه عدالت و رفاه اجتماعی، ساماندهی یارانه ها و بهینه سازی امور مربوط به برگزاری انتخابات می توان استفاده کرد.یکی از کارکردهای اصلی کارت مذکور به این صورت است که می تواند به عنوان یک گزارش از وضعیت سلامت فرد مورد استفاده قرار گیرد که البته در بخش های بیمه و درمان هم استفاده خواهد شد. در واقع یک کلید برای ورود به پرونده درمانی شخص می باشد که البته در حوزه های امور بانکی، سوخت، امور تحصیلی، دارایی، جرایم و غیره نیز خدماتی پیش بینی شده است.

کارت هوشمند ملی،گامی برای تحقق دولت الکترونیک و خاتمه سردرگمی های اداری

مطالب مشابه :

برای معتادان کارت‌ شناسایی صادرمی‌شود

کارت شناسایی شهدای فرهنگی به خانواده شهید همت تقدیم می‌شود

ثبت نام دانشجویان افغانستانی

سامانه جامع ایثارگران آموزش و پرورش راه اندازی شد/ صدور کارت شناسایی شهدای فرهنگی

روش ثبت نام اینترنتی کارت منزلت

کارت هوشمند ملی،گامی برای تحقق دولت الکترونیک و خاتمه سردرگمی های اداری

ایجاد موزه مجازی شهدای فرهنگی و دانش آموز/ صدور کارت شناسایی ویژه فرهنگیان شهید

سوالات متداول درباره کارت ملی هوشمند به همراه پاسخ

اطلاعات برای مهاجرین تازه وارد مونترال

مقاله ای درباره کارت های هوشمند