شیخ بهایی

شیخ بهایی

بهاءالدین محمد بن‏ حسین عاملی[۱] معروف به شیخ بهائی (۸ اسفند ۹۲۵ خورشیدی، بعلبک تا ۸ شهریور ۱۰۰۰ خورشیدی، اصفهان) دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری است که در دانش‌های فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت. در حدود ۹۵ کتاب و رساله از او در سیاست، حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان ، فقه ، مهندسی و هنر بر جای مانده است. به پاس خدمات وی به علم ستاره‌شناسی یونسکو سال ۲۰۰۹ را به نام او سال نجوم و شیخ بهایی نامگذاری کرد.

بهاءالدین محمدبن‏حسین عاملی
دانشمند و نظریه‌پرداز شیعه

تصویر نقاشی‌شده شیخ بهایی و ابوالقاسم میرفندرسکی (حکیم استرآباد) در تکیه میر

شناسنامهلقب شیخ بهایینسب از نوادگان حارث همدانی،
صحابی معروف علی پسر ابوطالبتاریخ تولد ۲۶ ذیحجه ۹۵۳ ق (۸ اسفند ۹۲۵ خ)
زادگاه بعلبک، لبنانتاریخ مرگ ۱۲ شوال ۱۰۳۰ ق (۸ شهریور ۱۰۰۰ خ)محل مرگ اصفهان، ایرانمدفن کنار مقبرهٔ امام رضا
(جنب موزه آستان قدس)
مشهد در ایراندین اسلاممذهب شیعه دوازه امامی
(نظر به تالیف حاشیه اثنی عشریه)اطلاعات سیاسیمناصب شیخ‌الاسلام(مهم‏ترین منصب
سیاسی-مذهبی در دربار صفوی)اطلاعات علمی و مذهبیاساتید عزالدین حسین عاملی (پدرش)

ملا عبدالله یزدی
مولانا عبدالله شوشتری
مولانا افضل قاینی
حکیم عمادالدین محمود

شاگردان ملاصدرای شیرازی
ملا محمد تقی مجلسی
محقق سبزواری
نظام‌الدین محمد قرشی
ملا محسن فیض کاشانی
ملا خلیل قزوینی
ملا صالح مازندارانی
سید میرزا حسینی طباطبایی نائینی
تالیفات مفتاح الفلاح، کشکول
حبل المتین، حدائق الصالحین
مثنوی نان و حلوا، عروة الوثقی
تشریح الافلاک، جامع عباسی
مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین
خلاصة الحساب، حدیقه هلالیه
بحر الحساب، الزبده فی الاصول
صمدیه، اثنا عشریه، سر المستتر

زندگی

وی در بعلبک متولد شد. دوران کودکی را در جبل عامل در ناحیه شام و سوریه در روستایی به نام «جبع» یا «جباع» زیست، او از نژاد «حارث بن عبدالله اعور همدانی» بوده‌است (از شخصیت‌های برجسته آغاز اسلام، متوفی به سال ۶۴ خورشیدی). خاندان او از خانواده‌های معروف جبل‌عامل در قرن دهم و یازدهم خورشیدی بوده‌اند. پدر او از شاگردان برجسته شهید ثانی بوده است.[۳]

محمد ۱۳ ساله بود که پدرش عزالدین حسین عاملی به خاطر اذیت شیعیان آن منطقه توسط دولت عثمانی از یک سو و دعوت شاه طهماسب صفوی برای حضور در ایران، به سوی ایران رهسپار گردید و چون به قزوین رسیدند و آن شهر را مرکز دانشمندان شیعه یافتند، در آن سکنا گزیدند و بهاءالدین به شاگردی پدر و دیگر دانشمندان آن عصر مشغول شد. وقتی او ۱۷ ساله بود (۹۷۰ ق)، پدرش به شیخ‌الاسلامی قزوین به توصیه شیخ علی منشار از سوی شاه طهماسب منصوب شد. ۱۴ سال بعد، در ۹۸۴ قمری، پدر شیخ برای زیارت خانه خدا از ایران خارج شد اما در بحرین فوت کرد.[۴]

شخصیت علمی و ادبی و اخلاق و پارسای او باعث شد تا از ۴۳ سالگی شیخ‌الاسلام اصفهان شود و در پی انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان (در ۱۰۰۶ قمری)، از ۵۳ سالگی تا آخر عمر (۷۵ سالگی) منصب شیخ‌الاسلامی پایتخت صفوی را در دربار مقتدرترین شاه صفوی، عباس اول برعهده داشته باشد.[۵]

شیخ در فاصلهٔ سال‌های ۹۹۴ ق تا ۱۰۰۸ ق سفرهایی چند به خارج از قلمروی صفویه داشت.این سفرها برای زیارت، سیاحت، دانش‌اندوزی و همچنین به گفته برخی مورخان به سفارت سیاسی بوده است. مکه، مصر و شام از جمله مقصد این سفرها بوده است.[۶]

وی در سال ۱۰۰۰ خورشیدی در اصفهان درگذشت و بنابر وصیت خودش جنازه او را به مشهد بردند و در جوار مقبرهٔ علی پسر موسی (رضا) جنب موزه آستان قدس دفن کردند. هم‌اکنون قبر وی بین مسجد گوهرشاد و صحن آزادی و صحن امام خمینی در یکی از رواق‌ها است.[۷]

تاریخ تولد و مرگ شیخ بهایی

تاریخ تولد و مرگ شیخ بهایی بر روی سنگ قبر و کاشیکاری‌های دیوار اتاق مقبره اندکی متفاوت است:

تاریخ تولد:

کتیبه کاشیکاری دیوار: ۲۶ ذیحجه ۹۵۳ هجری قمری (برابر با پنجشنبه ۸ اسفند ۹۲۵ خورشیدی، و ۲۷ فوریه ۱۵۴۷)

کتیبه سنگ قبر: غروب پنجشنبه محرم‌الحرام ۹۵۳ هجری قمری (برابر با فروردین ۹۲۵ خورشیدی، و مارس ۱۵۴۶)

تاریخ مرگ:

کتیبه کاشیکاری دیوار: ۱۲ شوال ۱۰۳۰ هجری قمری (برابر با ۸ شهریور ۱۰۰۰ خورشیدی، و ۳۰ اوت ۱۶۲۱)

کتیبه سنگ قبر:‌ شوال ۱۰۳۱ هجری قمری (برابر با مرداد یا شهریور ۱۰۰۱، و اوت ۱۶۲۲)

کتیبه دیوار در سال ۱۳۲۴ خورشیدی در زمان استانداری علی منصور ساخته شده‌است و حاوی تاریخ روز، ماه و سال میباشد، در حالی که کتیبه سنگ قبر فقط حاوی تاریخ ماه و سال است. به نظر میرسد که در هنگام بازسازی اتاق تحقیقاتی درباره تاریخ تولد و مرگ انجام شده باشد و به این خاطر تاریخ روز به کتیبه کاشیکاری اضافه گشته است. در این صورت به نظر میرسد که تاریخ‌های کتیبه دیوار دقیق‌تر باشند.

دستخط منسوب به شیخ بهائی. مورخ ۱۰۰۸ق. در کتاب تحریراکر در موضوع ریاضی

شیخ بهایی

تاریخ تولد و مرگ شیخ بهایی

مطالب مشابه :

فال شیخ بهایی

انواع فال.استخاره با قرآن .فال شیخ بهایی ...........شخصیتی شناسی .فال فردای شما.طالع بینی ،فال ، اخ