تعریف تحقیق

کلمه تحقیق ، مصدر باب تفعیل، از ریشه حق، به معنای راست کردن سخن، درست کردن وعده و ثابت شدن است. همچنین به معنای حقیقت کردن ، درست کردن، به کنه مطلب رسیدن و واقع چیزی را به دست آوردن، می باشد.

این شرط مهربانی و تحقیق دوستی است کز بهر دوستان، بری از دشمنان جفا)سعدی )

کلمه پژوه نیز در لغت به معنای تفحص و تجسس است. پژوهش : عمل پژوهیدن (تحقیق کردن، جستجو کردن)

مثال : پژوهش نمای و بترس از کمین سخن هر چه باشد به ژرفی ببین

همی جان من در نکوهش نهی چرا دل، نه اندر پژوهش نهی (فردوسی)

پژوهش کردن، مصدر مرکب و به معنای پژوهیدن ، جویا شدن و پی جویی کردن است.

ز هر کشوری گرد کن مهتران از اختر شناسان و افسونگران

سخن سر بسر مهتران را بگوی پژوهش کن و راستی باز جوی(فردوسی)

معانی اصطلاحی تحقیق

تعاریف بسیار متنوعی برای اصطلاح تحقیق ارائه شده است.

آریان پور: پژوهش عبارت است از کشف و دریافت آنچه بر دیگران مجهول است و نیز گشودن و گستردن و روشن تر عریف تحقیق ساختن آنچه به اجمال بر دیگران معلوم است.

غلامرضایی: تحقیق به غور و تعمق و بررسی در موضوع خاصی گفته می شود تا در نتیجه جمع آوری مطالب، مقایسه و نقد آنها ، محقق به حقیقت مطلب دست یابد.

تعریف کلی : تحقیق تلاشی است منظم برای رسیدن به حقیقت.

بنابراین، هدف از انجام تحقیق یا پژوهش، دستیابی و کشف حقیقت در موضوعی معین است . موضوع معین می تواند در رابطه با علوم مختلف مطرح شود. حقیقت کشف شده نیز ، ممکن است حقیقتی دینی ، علمی ، فلسفی، هنری و مانند آن باشد.

تعریف معاونت پژوهشی حوزه علمیه قم از مفهوم پژوهش

«پژوهش نوعی کوشش معرفتی در راستای هر یک از دو امر ذیل است:

1. پاسخ موجه به پرسش هایی که تاکنون به آنها پاسخ داده نشده است.

2. پاسخ جدید به پرسش هایی که پیش تر به آنها پاسخ داده شده است.»

مهم ترین ویژگی های تحقیق

1. فعالیتی است منظم و برنامه ریزی شده. یعنی:

· نیازمند طرح و نقشه قبلی است؛

· دارای مراحل معینی است؛

· دارای زمان بندی مشخصی است؛

· یک فرآیند (پروسه) است؛

2. به حل یک مساله معین یا پیدا کردن پاسخ برای یک سوال مشخص معطوف است. یعنی:

· بدون داشتن مساله و سوال، اساسا انجام تحقیق میسر نیست؛

· در فرآیند تحقیق ، همه فعالیتها متوجه سوال تحقیق است؛

· در ابتدای تحقیق ، در رابطه با پاسخ قطعی ، بی اطلاع هستیم؛

· ممکن است بتوانیم پاسخ سوال را حدس بزنیم (فرضیه سازی) ولی در فرآیند تحقیق باید حدسهایمان را به آزمون بگذاریم.

3. . به دنبال بررسی مسائل نو و یافتن پاسخ های جدید است؛ به عبارت دیگر:

· گسترش علم ، نتیجه همین ویژگی است؛

· البته بررسی صحت و سقم یافته های قبلی نیز می تواند مساله ای جدید بشمار آید.

•فلسفه تحقيق علمي:

1) نياز فطري انسان

2) پاسخگويي به نيازهاي حياتي

•هدف تحقيق علمي:

1) بررسي و ارزيابي نظريه‌ها

2) به منظور ارائه نظريه جديد

3) براي حل مشکل

•هدف از آموزش روش تحقيق علمي:

1) فراگيري روش وصول به حقايق و کشف مجهولات

2) کسب مهارت لازم براي اجراي پروژه هاي تحقيقاتي

3) کسب مهارت لازم براي انجام پايان نامه هاي تحصيلي

ويژگي‌ها و قواعد تحقيق علمي:

7) واقعي بودن

8) قاعده تجاهل

9) صبر طلبي

10) جرات طلبي

11) نياز به مديريت واحد

12) رعايت اصل بيطرفي

13) اجتهادي بودن تحقيق

1) توسعه‌اي بودن

2) قابليت بررسي داشتن

3) نظم داشتن

4) تخصص طلبي

5) قابليت تعميم

6) دقت طلبي

پيش‌نيازهاي تحقيق علمي:

5) ابزار تحقيقاتي

6) فراغت لازم براي محقق

7) ضوابط و مقررات مالي و اجرايي

1) وجود فرهنگ تحقيق

2) محقق

3) بودجه

4) سازمان لازم

• جايگاه آمار در تحقيقات علمي:

1)مرحله نمونه‌گيري

2)مرحله گردآوري و طبقه‌بندي اطلاعات

3)مرحله تجزيه و تحليل اطلاعات

4)براي تبيين و نمايش اطلاعات

• جايگاه کامپيوتر در تحقيقات علمي:

1) مطالعه سوابق و ادبيات موضوع تحقيق

2) طبقه‌بندي داده‌ها

3) تجزيه و تحليل داده‌ها

4) تنظيم و نگارش گزارش تحقيق

• قلمروها و حيطه‌هاي شناختي و معرفتي:

1) حيطه شناختي علوم طبيعي و مادي

2) حيطه شناختي علوم الهي يا الهيات

3) حيطه شناختي علوم انساني

تعریف تحقیق

مطالب مشابه :

دوشنبه سی ام اردی بهشت 92 - مطالب مهم درس روش تحقیق

خلاصه روش تحقیق نظری - استاد دکتر امانی

روش تحقیق دلفی

بازهم این کلاس های روش تحقیق من .....

روش تحقیق

تعریف تحقیق

ادامه(روشهای تحقیق)

تفاوت روش های تحقیق کمی و کیفی

خلاصه ای از روش تحقیق

نمونه کار درس روش تحقیق(طرح تحقیق)