دولومیت (ترجمه )

توجه: دولومیت هم نوعی کانی و هم نوعی سنگ می باشد.

"دولومیت" واژه ای است که بوسیله زمین شناسان به دو طریق متفاوت مورد استفاده قرار می گیرد: 1) به عنوان نام کانی دولومیت 2) به عنوان نام سنگی که تحت عنوان دولومیت، دولوستون یا سنگ دولومیت شناخته می شود. این مقاله در مورد کانی دولومیت می باشد.

خصوصیات فیزیکی دولومیت

خصوصیات فیزیکی ای از دولومیت که جهت شناسایی آن مفیدند در زیر بیان گردیده است. هنگامی که این کانی به صورت قطعات درشت بلور یافت می گردد، در سه مسیر دچار شکستگی شده تا اشکال رومبوهدرال را ایجاد نماید. این کانی همچنین سختی موس 3.5 تا 4 و واکنشی خفیف در برابر اسید هیدروکلریک رقیق و سرد دارد.

خصوصیات فیزیکی دولومیت
رنگ	بی رنگ، سفید، صورتی، سبز، خاکستری، قهوه ای، سیاه
رنگ خاکه	سفید
جلا	شیشه ای، مرواریدی
شفافیت	نیمه شفاف تا شفاف
رخ	کامل، رومبوهدرال، درسه جهت
سختی موس	4- 3.5
وزن مخصوص	2.9- 2.8
ویژگی های منحصر به فرد	رَخ رومبوهدرال (لوزوجهی)، جوشش ضعیف پودر شده آن با اسید هیدروکلریک رقیق، وجه بلورین خمیده واغلب دارای ماکل
سیستم بلورین	هگزاگونال

دولومیت به شدت شبیه به کانی کلسیت می باشد. کلسیت از کربنات کلسیم (CaCO3) تشکیل یافته درحالیکه دولومیت یک کربنات منیزیم کلسیم (CaMg(CO3)2) می باشد. این دو کانی متداولترین جفت کانی های چالش برانگیز در صحرا یا در کلاس درس جهت شناسایی می باشند.

بهترین راه جهت تمیز این دوکانی از هم اینست که سختی موس و واکنش اسیدی آنها را مورد نظر قرار دهیم. کلسیت سختی موس 3 دارد درحالیکه سختی دولومیت کمی بیشتر( یعنی 3.5 تا 4 ) می باشد. همچنین کلسیت به شدت با اسید هیدروکلریک سرد واکنش می دهد درحالیکه دولومیت اندکی با اسیدهیدروکلریک سرد می جوشد.

مرمر دولومیتی بدست آمده از ثارِنهود ایالت نیویورک (Thornwood, New York). بزرگی این نمونه در حدود 6.7 سانتیمتر می باشد.

دولستون بدست آمده از شهر لی در ایالت ماساچوست (Lee, Massachusetts). بزرگی این نمونه در حدود 10 سانتیمتر می باشد.

محلول جامد و جانشینی

دولومیت در یک سری از محلول های جامد همراه با آنکِریت (CaFe(CO3)2) ایجاد می گردد. هنگامیکه مقادیری اندک از آهن وجود دارد، دولومیت رنگ مایل به قهوه ای یا مایل به زرد دارد. دولومیت و آنکریت دارای ساختار شیمیایی یکسان (isostructural) می باشند.

کوتناهوریت (Kutnahorite :(CaMn(CO3)2 نیز در محلول جامد همراه با دولومیت ایجاد می گردد. وجود مقادیر اندکی از منیزیم در دولومیت سبب می گردد دولومیت در سایه هایی از رنگ صورتی ایجاد گردد. کوتناهوریت (Kutnahorite) و دولومیت دارای ساختار شیمیایی یکسان (isostructural)می باشند.

دولوستونی که برای آسفالت کردن جاده ها بکار می رود. بزرگی این نمونه که از پِنفیلد ایالت نیویورک بدست آمده اند، 1.3 تا 2.5 سانتیمتر می باشند.

کاربردهای دولومیت

با اینکه دولومیت به عنوان یک کانی کاربردهای اندکی دارد اما دولوستون کاربردهای بیشمار دارد به این دلیل که این سنگ در کانسارهایی با ابعاد عظیم شکل گرفته و استخراج آن به نسبت ارزان می باشد.

عمده ترین کاربرد دولوستون، کاربردآن در ساخت و ساز می باشد. این سنگ خرد شده به اندازه هایی برای بکارگیری به عنوان ماده پی جاده ها (road base material) یک آگرگات در بتن و آسفالت، بالاست راه آهن، سنگ چین حفاظتی (rip-rap) یا خاکریز (fill) مورد استفاده قرار می گیرد. این سنگ همچنین در فرآیند تولید سیمان کلسینه شده و به شکل بلوک هایی با اندازه بخصوص که "سنگ بادبر" (:dimension stone سنگی که تراشیده یا برش داده می شود تا به شکل و اندازه مطلوب جهت مصرف به عنوان سنگ ساختمانی، نشانه گذاری، سنگ فرش یا جدول کشی در آید) نامیده می شود، برش می خورد.

همچنین واکنش دولومیت با اسید، این کانی را سودمند می سازد. از این ویژگی جهت خنثی سازی اسیدی در صنایع شیمیایی، در پروژه های خنثی سازی رودها و به عنوان اصلاح کننده خاک (soil conditioner) در کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.

دولومیت به عنوان منبعی از منیزیم (MgO)، یک افزونه غذایی برای دام ها، عامل تَف جوشی (sintering) و گدازآور(flux) در پردازش فلز و به عنوان یک جزء سازنده در تولید برخی از انواع شیشه، آجرها و سرامیک ها بکارگرفته می شود.

دولومیت به عنوان سنگ میزبانی برای بسیاری از کانسارهای سرب، روی و مس انجام وظیفه می نماید. محلول های هیدروترمال اسیدی ای که از میان یک سیستم شکستگی در حال حرکت به بالا می باشند در مواجهه با یک واحد سنگی دولومیتی آنرا در خود حل می نمایند. این امر اسید را خنثی نموده و سبب ته رسوب فلز از محلول می گردد.

دولومیت به عنوان یک مخزن سنگی نفت و گاز نیز کارآیی دارد. طی تبدیل کلسیت به دولومیت، یک واکنش پی در پی احیاء (a volume reduction) رخ می دهد. این واکنش می تواند فضاهای تخلخلی را در سنگ ایجاد نماید که بواسطه مهاجرت نفت یا گاز طبیعی ای که از واحدهای سنگی دیگر آزاد می شوند، پر گردند. چنین ویژگی ای، دولومیت را به یک مخزن سنگی و هدفی جهت حفاری نفت و گاز مبدل می گرداند.