روستای کندلوس

کندلوس روستایی زیباست از توابع شهر کجور شهرستان نوشهر.استان مازندران، با چهارهزار سال تاریخ، در دل کوهستانهای البرز، چشم به راه همدمی است تا سفره دل باز کند و از زنان و مردانی پاک سرشت و سخت کوش سخن گوید... روستای کندلوس، به حق و به انصاف یکی از زیباترین و پاکیزه ترین روستاهای ایران محسوب می‌شود که همچون نگینی در دل طبیعت زیبای البرز شمالی، می‌درخشد.

این روستا در امتداد دره زانوس، و منطقه سرسبز و زیبای کجور، یکی از اولین و کهن ترین سکونت گاه‌های انسان در استان مازندران قرار دارد. برای رفتن به روستای کندلوس باید در جاده چالوس، بعد از گذشتن از شهر مرزن آباد، ۶ شش کیلومتر رانندگی کنید تا به جاده‌ای فرعی و آسفالت در سمت راست، به نام دوآب کجور، برسید. بعد از پیمودن ۴۲ کیلومتر در جاده‌ای پر پیچ و خم و بسیار زیبا، و با توجه به تابلوهای مسیر وارد کندلوس می‌شوید. اگر به روستاهای مختلف ایران رفته باشید و آنها را با کندلوس مقایسه کنید، اولین خصوصیتی که متوجه آن می‌شوید، پاکیزگی و رعایت اصول بهداشتی دراین روستاست. درهمه جای روستا سطل‌های زباله وجود دارند و همه اهالی در حفظ زیبایی و پاکیزگی دهکده تلاش می‌کنند، پس ما گردشگران هم باید با رعایت احترام به این تلاش و فرهنگ والا، از ریختن زباله و صدمه زدن به بافت روستا جلوگیری کنیم. باتوجه به اینکه میهن عزیزمان ایران، در طول هزاران سال تاریخ تاریک و روشن خود، بارها عرصه تاخت وتاز بیگانگان و دشمنان داخلی و خارجی بوده و بیشتر آثار تمدن و اشیاء و کتابخانه‌ها و اسناد تاریخی شهرهای آن، با این جنگها از بین رفته، باید تاریخ را در دل روستاهای این سرزمین جستجو کنیم. تعداد زیادی از روستاهای ایران، بدلیل قرار گرفتن در مناطق صعب العبور و کوهستانی، از گزند این ویرانی‌ها و حملات وحشیانه در امان بوده و می‌توانند کمک بزرگی به روشن شدن تاریخ کشورمان کنند. دراین بین، کندلوس گواه روشنی است که کشف اشیاء باارزش تاریخی مانند جام‌های سفالی و ابزارهای زندگی و کشاورزی سلاح‌ها و قفل‌ها و اشیاء زینتی، نمایانگر تمدن کهنی است که قدمت آن حداقل به چهارهزار سال می‌رسد. این اسناد و اشیاء به همت دکتر علی اصغر جهانگیری در موزه مردم شناسی کندلوس (واقع در همین روستا) جمع آوری شده و در معرض دید همگان قرار دارد. یکی از جاذبه‌های این منطقه، موزه مردم شناسی و موزه گیاه شناسی کندلوس می‌باشد که اطلاعات بسیار جالب و مفیدی درباره تاریخ کهن و تمدن پر رمز و راز این دیار، در اختیار ما می‌گذارد. این موزه حاصل تلاش کم نظیرآقای دکتر علی اصغر جهانگیری یکی از اهالی همین روستاست که دوران کودکی خود را در کندلوس که زمانی جزء منطق محروم مازندران بشمار می‌رفت، سپری کرده و با پشت سر گذاشتن سختیها و اتمام تحصیلات مقطع دکترا در آمریکا به روستای کودکی خود بازگشت و برای آبادانی آن تلاش کرد. (بیایید قدر این نوابغ را، تا زمانی که در بین ما هستند بدانیم و مقام والایشان را ارج نهیم، نه زمانیکه می‌میرند.

مطالب زیر صحبت‌های دکتر جهانگیری پیرامون کندلوس و برگرفته از سایت تبیان می‌باشد:

علی اصغر جهانگیری، موسس مجموعه فرهنگی کندلوس درباره سابقه تاریخی کندلوس می‌گوید: کندلوس که بخشی از میخ ساز محسوب می‌شود، در دامنه‌های سرسبز و کوهستانی البرز در منطقه کجور مازندران قرار گرفته است و شاهد تمدن‌های گوناگونی در ادوار مختلف تاریخ بوده و نشانه‌هایی از تمدن قبل از میلاد، تمدن ایران قبل از اسلام و تمدن ایران بعد از اسلام را در خود جای داده است. به گفته او امروزه میخ ساز شامل چهار دهکده به نام‌های پیده، گیل کلاً، میرکلا و کندلوس است. دهکده کندلوس که یکی از قدیمی ترین سکونت گاه‌های انسانی منطقه کجور به شمار می‌رود و در دامنه‌های سلسله جبال البرز منتهی به دره زانوس واقع شده است. کندلوس شامل محله‌هایی به نام‌های درزی کلاً، ملاکلا، جورسری، جیرسری، بنیم سری و سری دله است.

جهانگیری درباره مردم کندلوس می‌گوید: مردم کندلوس خانه هایشان گلی ولی چشمه هایشان گوارا، امکاناتشان اندک اما مهربان و میهمان نواز، سوخته از آفتاب و رنج کشیده از زمانه ولی صبور و بردبارند. هنوز بانگ خروس و پرندگان رنگ دهنده روزشان و زوزه شغال و صدای رودخانه زمزمه خواب شبانگاهشان است.

کار و پیشه اهالی این دهکده از قدیم‌الایام تهیه و تولید چوب و زغال در زمستان و کشاورزی در تابستان بوده است و اکنون به دلیل قانون مراقبت از جنگل، اهالی علاوه بر کشاورزی به خیاطی و نجاری روی آورده‌اند. از صنایع دستی این دهکده می‌توان به بافتن جاجیم، ایزار (پارچه پشمی چارخانه دستباف) جوراب، دستکش و بلوز پشمی گلدار و نمدمالی اشاره کرد.

به گفته وی، علاوه بر نی (نی هفت بند) که متداول ترین آلت موسیقی کندلوس است، دهل و سرنا نیز از سابقه و شهرت قابل توجهی در این منطقه برخوردار است. سرنا در محل به پسپسی معروف است که از چوب شمشاد تراشیده می‌شود. مردم دهکده کندلوس به خصوص بومیان آن سفیدپوست و در بعضی موارد بور و چشم آبی هستند. اهالی کندلوس مردمانی مهربان و میهمان نوازند هرگز محبتی را بی پاسخ نمی‌گذارند. در این دهکده گدا وجود ندارد مردم عموماً قانع اند و پرتلاش. با آن که ۹ ماه از سال اکثر خانه‌ها خالی از سکنه است و درهای همه منازل همه باز است، هرگز سرقت، قتل و جنایت در این دهکده صورت نگرفته است. در این دهکده به ندرت شنیده شده است که زنی طلاق گرفته باشد. زنان بیشتر از مردان برای تامین هزینه زندگی و خانواده تلاش می‌کنند. آسیاب کردن گندم، سفید کردن خانه، شکستن هیزم برای تنور، دوشیدن گاو، جالیزکاری، کاشتن سبزی خوردن ازجمله وظایف قطعی یک زن کندلوسی به شمار می‌رود.

ازجمله مراسم بسیار زیبایی که در حلول سال نو اجرا می‌شود مراسم سال مج (خوشقدم) است که به شرح ذیل است: ابتدا نام چند کودک یا نوجوان خانواده را انتخاب و با استخاره از قرآن مجید نام هر یک که خوب آمد به عنوان سال مج انتخاب می‌شود. این کودک یا نوجوان به محض تحویل سال نو با سینی محتوی کلام الله مجید، سبزه، شیرینی و یک ظرف پر آب قبل از دیگران وارد خانه می‌شود و با ظرف آبی که در دست دارد آب در گوشه اتاق‌ها می‌ریزد و به این ترتیب سالی پربار و پربرکت برای خانواده به ارمغان می‌آورد.

ازجمله فعالیت‌هایی که به کندلوس در کنار زیبایی‌های طبیعی جلوه‌ای خاص بخشیده و موجب شده است این دهکده از شهرت بسزایی برخوردار شود، برپایی دو موزه مردم شناسی و موزه گیاهان دارویی است. موزه مجموعه فرهنگی کندلوس یکی از موزه‌های منحصر به فرد استان مازندران است که در آن آثاری از سفال، آبگینه، سکه، ظروف چینی و وسایل روشنایی از هزاره دوم قبل از میلاد تا دوره قاجاریه و بخش اسناد و کتب خطی، نسخ خطی کلام الله مجید، دیوان اشعار، عقدنامه، فرامین جمع آوری شده است.

منبع متن :ویکی پدیا