آغاز نزول قرآن
آغاز نزول قرآن
قرآن کریم توسط وحی از سوی خداوند متعال به حضرت محمد صلی الله علیه و آله در طول مدت نبوّتش نازل گردید، تا پیامبر بوسیله این کتاب مردم را به سوی حق و حقیقت و مقام ارزش انسانی و دوری نمودن از کارهای خلاف عقل دعوت کند، البته نزول قران حدودا بیست سه و سال به طول انجامید.
شروع نزول قرآن
منتها یک مسئله‌ای در بین دانشمندان علوم قرآنی مطرح است و آن اینکه تاریخ شروع نزول قرآن بر پیامبر اکرم چه زمانی است و نظریاتی هر کدام در این باره مطرح نموده‌اند منتها قبل از بررسی تاریخ ابتدای نزول قرآن نیازمند دانستن تاریخ بعثت پیامبر اکرم است چون بنا به برخی روایات این دو از نظر زمانی متفاوت می‌باشند، تاریخ شهادت می‌دهد که حضرت محمد صلی الله علیه و آله هنوز زمانیکه به پیامبری انتخاب نشده بود در هر سالی مدتی را در غار حراء به عبادت و شب زنداری مشغول می‌گردید تا اینکه در یکی از این گوشه گیریهایش برای عبادت در غار حرا، جناب جبرئیل فرشته الهی بر وی ناز گردیده و ایشان را به پیامبری مژده می‌دهد که چگونگی جریان انتخاب شدنش به عنوان پیامبری را از زبان خودش بیان می‌داریم: "... جبرئیل بر من وارد شد و پاره‌ای دیبا که کتابی و نوشته‌ای در آن بود آورد و گفت « بخوان ...» گفتم نمی‌توانم بخواهنم، در این حالت جبرئیل مرا فشار داد و رها کرد و گفت بخوان، گفتم نمی‌توانم، تا سه بار این کار اتفاق افتاد، تا اینکه در آخرین دفعه گفتم چه چیز را بخوانم گفت:
بسم الله الرحمن الرحیم اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ «1» خَلَقَ الْإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ «2» اقْرَأْ وَرَبُّکَ الْأَکْرَمُ «3» الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ «4» عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ «5» (سوره علق آیه 1 تا 5) پس از آن جبرئیل از کنارم دور شد...
منتها سوالی از نظر زمانی که مطرح است چه موقع از تاریخ بوده است که عموما دو نظریه است یک عده معتقدند که این اتفاق در روز دوشنبه هفدهم ماه رمضان بوده یعنی مبعث پیامبر اکرم مصادف با 17 ماه رمضان می‌باشد و عده‌ای نیز بیست و هفتم ماه رجب را مصادف با روز مبعث انتخاب شدن حضرت محمد به عنوان آخرین پیامبر الهی، بیان می‌داشته و بیان می‌دارند که حضرت محمد در این زمان چهل سال و شش ماه و هشت روز ماههای قمری از عمر شریفشان گذشته بود.
تاریخ نزول قرآن
همچنانکه در تاریخ بعثت پیامبر اکرم اختلاف نظر وجود دارد در تاریخ نزول قرآن برای اولین بار نیز در بین دانشمندان اختلاف نظرهای به چشم می‌خورد البته آنچه که همه این دانشمندان در آن مشترک هستند این است که همه این دانشمندان معتقدند قرآن در شب قدر نازل گردیده، منتها اختلاف نظر آنها در شب قدر است که برخی از آنها به خاطر آیات 3و4 سوره دخان نیمه شعبان را شب قدر می‌دانند زیرا این آیه بیان می‌دارد:« ما قرآن را در شب فرخنده‌ای فرو فرستادیم، ما بیم دهندگان بودیم در آن شب هر امر استوار از هم جدا می‌گردد» که عده‌ای از مفسران لیلة مبارکة را نیمه شعبان دانسته و می‌گویند آغاز نزول قرآن نیمه شعبان می‌باشد.
شب قدر
گروه دیگری از مفسران و دانشمندان نیز بر اساس آیات 185 سوره بقره که می‌فرماید:« ماه رمضان که نازل شد در آن قرآن و ...» و آیه 41 سوره انفال که می‌فرماید:« اگر ایمان آورده‌اید به خدا و به آنچه به بنده خود _ روز فرقان و جدا شدن حق از باطل یوم الفرقان _ فرو فرستادیم...» که معتقدند منظور از یوم الفرقان در این آیه جنگ بدر می‌باشد که آنهم در هفدهم رمضان اتفاق افتاده، معتقدند که در ماه رمضان قرآن برای اولین بار بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نازل گردیده است.
منتها در بین این دسته از دانشمندان نیز با وجود اینکه معتقدند که قرآن در ماه رمضان نازل گردیده و در شب قدر نازل گردیده باز هم اختلاف نظر وجود دارد چرا که هیچکدام از اینکه کدام شب از شبهای رمضان، شب قدر است اطلاع دقیقی نداشته و صرفا به اجتهاد شخصی عمل می‌کنند. عده‌ای می‌گویند شب قدر، شب هفدهم ماه رمضان است چرا که یوم الفرقان در آیه 41 سوره انفال مربوط به جنگ بدر است و جنگ بدر نیز در همین روز از ماه رمضان، اتفاق افتاده.
در مقابل نظریه فوق، عده ای مانند طبری، معتقد است که قرآن وقتی بر پیامبر نازل گردید که هیجده شب از رمضان گذشته بوده یعنی شب نوزدهم ماه رمضان را به عنوان شب قدر و شب نزول قرآن برای اولین بار می‌شناسد اما طبق نظر عده‌ای از دانشمندان شیعه، شب قدر در یکی از شب های دهه آخر ماه مبارک رمضان قرار دارد که بالاترین احتمالات نیز شب بیست و سوم این ماه می‌باشد که بسیاری از روایات رسیده نیز تاکید کننده این مطلب می‌باشد.
سیوطی روایتی را نقل می‌کند که نشاگر این است که تمام کتب آسمانی نازل شده بر پیامبران قبل از حضرت محمد نیز در ماه رمضان نازل شده که متن روایت چنین است: تورات شش روز پس از رمضان، انجیل پیش از سیزدهم رمضان، و زبور بیش از هیجدهم رمضان و قرآن بیش از بیست و چهارم رمضان و صحف ابراهیم در اول رمضان نازل گردیده که این روایت نیز احتمال اینکه شب بیست و سوم شب قدر است و قرآن در این شب نازل گردیده را تقویت می‌کند.
حل یک اشکال
پس اگر این سوال پیش آید که با وجود اینکه طبق روایات اهل سنت پیامبر در ماه ربیع الاول به پیامبری انتخاب شد چگونه قرآن در ماه رمضان بر وی نزول یافت. پاسخ این خواهد بود که اولا آیا همزمانی و ملازمتی بین نزول قرآن با بعثت وجود دارد؟ یعنی اینکه اگر پیامبر اکرم پیامبر شد باید بر او همزمان قرآن نازل گردد یا نه؟ و ثانیا اگر چنین ملازمتی است ملازمتش با نزول دفعی قرآن است یا نزول تدریجی قرآن. چون اگر این همزمانی توام با نزول تدریجی قرآن باشد مشکلی ایجاد نخواهد شد. و در نزول دفعی قرآن نیز با توجه به اینکه دانشمندان می‌گویند روح کلی و مقاصد قرآن بر پیامبر نازل شد و اینکه قرآن در وجود باطنی خود از هر گونه تجزیه و جزئیت و آیه و سوره بودن بدور است بلکه دارای یک وحدت حقیقی به هم پیوسته و مستحکمی است ... که در شب قدر بر قلب پیامبر فرود آمد و سپس با تدریج و با وجود تفضیلی و فاصله خود در فاصله زمانی و فعالیتهای مختلف و پیشامدها نازل گردید، مشکل حل گردد. بر اساس مقدمه این مقاله که پیامبر در اثر عبادتهایش خود را به درجه‌ای رسانده بوده که رویاهای صادقانه را می‌دیده‌اند، در ماه ربیع الاول در طی یک رویای صادقانه به پیامبری مبعوث گردیده و پس از گذشت ششماه از این جریان، در ماه رمضان در عالم بیداری به ایشان قرآن وحی گردید.
اولین ایات نازل شده بر پیامبر
البته در اینکه اولین آیاتی که بر پیامبر اکرم نازل گردید کدام آیه یا سوره قرآنی بوده متاسفانه باز نظرات مشترکی وجود ندارد و چهار نظریه در این زمینه وجود دارد که بر اساس آنها، عده‌ای آیات 1 تا 5 سوره علق را اولین آیات نازل شده بر پیامبراکرم صلی الله علیه و آله می‌دانند و عده دیگری سوره موثر را به عنوان اولین آیات و سوره نازل شده بر حضرت محمد صلی الله معرفی می‌کنند و گروهی سوره حمد و عده‌ای دیگر آیه بسم الله الرحمن الرحیم را که نظریات گفته شده را چنینی می‌توان جمع بندی نمود:
نخستین آیات نازل شده بر پیامبر به طور یقین 5 آیه اول سوره علق می‌باشد. اما سوره مدثر به عنوان اولین سوره‌ای است که پس از فترت وحی، بر پیامبر نازل گردید. زیرا پس از اینکه حضرت محمد در غار حرا به پیامبر مبعوث گردید برای مدتی حدودا سه روز یا سه ماه دیگر برایشان وحی نازل نگردید و پس از سپری شدن یک مدت، دوباره وحی نازل گردید که شروع وحی در این مورد با سوره مدثر بوده است و اما در مورد سوره حمد نیز می‌گویند این سوره برای اولین بار بصورت رویای صادقانه و مناجات بر پیامبر اکرم نازل یافته نه به صورت وحی که این نیز مربوط به زمان قبل از پیامبری ایشان می‌باشد. و در مورد بسم الله الرحمن الرحیم نیز گفته شده که این آیه نیز جزء همه سوره‌های قرآن به استثنا سوره توبه می‌باشد که این نیز با اولین سوره علق هیچ اشکالی ایجاد نمی‌کند.
منابع
1. سید محمد باقر حجتی، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ چهاردهم.
2. سیوطی، الاتقان، مترجم سیدمهدی حائری قزوینی، انتشارات امیرکبیر _ تهران 1381 .
3. آیت الله محمدی هادی معرفت، تاریخ قرآن، انتشارات سمت، چاپ دوّم.
4. پژوهشکده تحقیقات اسلامی، علوم و معارف قرآن، پاییز 1377.
5. پژوهشکده تحقیقات اسلامی ، علوم و معارف قرآن - پایز 1381.
6. مقاله پاسخ به شبهای قرآنی سه. روزنامه جوان دوشنبه اول آبان 1385.
منبع: http://daneshnameh.roshd.ir
مطالب مشابه :
حسد از دیدگاه قرآن و روان شناسی
قــــــرآن و عــــتـرت و سخنان بسیاری را در مورد آن است که در بخشی از یک مقاله
نکات تربیتی سوره مبارکه لقمان
قــــــرآن و عــــتـرت هدف از جمع آوری مطالب در این مقاله شناخت و و در مورد
حکمت متعالیه در ترازوی قران و عترت (پاسخی به مقاله «طریقت حکمت در مواجهه با شریعت»)
حکمت متعالیه در ترازوی قران و عترت (پاسخی به مقاله قران و عترت در مقاله مورد
نکاتی برای تلاوت قرآن
قرآن و عترت از این رو، این مقاله در پی آن است که نکاتی مهم در زمینه در این مورد حضرت
حافظ - قران و روایات
تحقیقات و مقالات در خصوص قران و عترت. مقاله را با وصف عظمت و بی مختلف مورد
آغاز نزول قرآن
قــــــرآن و عــــتـرت بر اساس مقدمه این مقاله که پیامبر در اثر و در مورد بسم
7 وظیفه ما در برابر قرآن
قــــــرآن و عــــتـرت کنید باشد که مورد رحمت قرآن در قرآن از امور لازم و ضروری
نیکی به پدر و مادر در قرآن
قــــــرآن و عــــتـرت در مقاله‌ی حاضر می‌کردند مورد خطاب قرار می‌دهد و از
کودک و انس با قرآن
قــــــرآن و عــــتـرت در این مقاله من در زمانى كه فرزندم را دعوا مى كنم يا مورد
برچسب :
مقاله در مورد قرآن و عترت