|
يادگيري از طريق همياري
نویسنده: جمال ايراني سرگروه جغرافیای کردستان
چکیده :
در این مقاله با عنوان« یادگیری از طریق همیاری»تلاش شده، یکی از انواع روش همیاری، یعنی طرح تدریس اعضای تیم و مراحل اجرای آن بر اساس تجارب شخصی نگارنده معرفی شده و میزان اثرگذاری این روش در فرایند یاددهی – یادگیری بررسی و تحلیل شود. نتایج حاصل عبارت هستند از:
ـ این روش اثر زیادی در افزایش کارگروهی دارد.
ـ روحیه ی انتقاد پذیری دانش آموزان را افزایش می دهد.
ـ میزان یادگیری درس جغرافیا را بهبود می بخشد.
کلید واژهها : یادگیری، همیاری، روشهای محصل محور.
مقدمه:
در تمامي رشته‌هاي درسي، معلمان براي رسانيدن دانشآموزان به مهارتهاي مورد نظر، تفهيم مطالب علمي، درك بهتر محتواي كتاب درسي و ديگر فعاليت‌هاي طراحی شده براي دانشآموزان، روشهاي گوناگوني را به كار مي‌گيرند. زیرا در شرايط كنوني که دانش بشری روز به روز متحول میشود و در تمام زمینهها پیشرفت سریع پیدا میکند، حجم اطلاعات به قدری زیاد است که از طریق روشهای سنتی نمیتوان آموزش داد و اطلاعات لازم را به فراگیران منتقل نمود و در صورت استفاده از روش های سنتی و معلم محور، اهداف اساسی آموزش و پرورش نظیر روحیه رفاقت، همکاری، ایجاد انضباط درونی، رشد همه جانبه فردی، تفکر واگرا و ..... به دست فراموشی سپرده میشود. بنابراین، شناخت و بهره‌گيري از روشهاي نوين تدريس از مسائل بسيار مهمي است كه بايد در جهت اشاعه آن گام‌هاي اساسي برداشت.
متاسفأنه امروزه بسياري از دانشآموزان در كلاس‌هاي درس هنوز هم از روشهاي سنتی بهره مي‌جويند كه در
دهههای پیشین معمول و متداولبود.اغلب آنها به خوبی نمیدانند که چگونه با همکلاسیهایشان ارتباط برقرارکنند
و یا در یک کار گروهی مشارکت نمایند و یا وظایف و مسئولیتی را به صورت جمعی انجام دهند. برخی از آنها فاقد مهارتهای اجتماعی مورد نیاز برای انجام اساسیترین فعالیتهای مشارکتی هستند. اگر ما بخواهيم آنان را به عنوان نيروي كارآمد آينده تربیت كنيم، بايد درك درستي از روشهاي آموزشی نوين داشته باشیم و اين روشها را به صورت متناسب طرح‌ريزي و به كار بگيريم.
يكي از اهداف آموزش و پرورش كنوني اين است كه فراگيران را ياري كند تا بتوانند از دانش خويش به طور مؤثر استفاده كنند و از آنجا كه عمر هر رشته دانش بشري دائماً كوتاه‌‌تر گشته و قواعدي نوين مستمراً جاي آنها را مي‌گيرند، لذا فراگيران بايد به دانش و مهارتهاي فراگيري مجهز باشند که برای آینده آنها مفید باشد تا هيچگاه در تنگنا قرار نگيرند. اين هدف، متخصصين و معلمين آموزش و پرورش را ملزم مي‌سازد تا روشهاي نوینی را به كار گيرند كه منجر به چنين دانش و مهارت‌هايي شود.
بسياري از معلمين از فضاي غير فعال و شرايط خشك و غير واقعي كلاس‌هاي خويش ناراضي میباشند. آنان به دنبال روش‌هايي هستند كه بتوانند در دانشآموزان انگيزه كافي جهت كسب دانش و انجام فعاليت‌هاي آموزشي ايجاد كنند. از جملهی اين روشها، روشهای تدریس مبتنی بر همیاری دانشآموزان است.
روش همیاری جزو روشهایی است که مهارت تقسیم وظایف و مسئولیتها، برقراری ارتباط، همکاری گروهی، همفکری، کار اشتراکی و تیمی، گوش دادن فعال، پذیرش ایدههای دیگران، یاری رساندن به دیگران و ..... را تقویت میکند. اگر معلمین از روش همیاری استفاده کنند، درخواهند یافت که دانشآموزان میتوانند یاد بگیرند که چگونه به طور متناسب ارتباط برقرار کنند و به اعضاء فعال گروه تبدیل شوند. با بکارگیری این روش، دیگر دانشآموزان صرفاً شنونده نیستند، بلکه فعالانه در این فرایند مشارکت مینمایند. دانشآموزانی که از طریق همیاری آموزش میبینند، نه تنها بهتر یاد میگیرند، بلکه از تجربهی یادگیری نیز لذت میبرند، روح همیاری و رفاقت در میان آنان توسعه پیدا میکند، مهارتهای اجتماعی آنان تقویت میشود، نسبت به مدرسه نگرش مثبت پیدا میکنند و بالاخره این روش موجب خودباوری در میان آنان میشود.
همیاریبه شیوههای مختلفی اجرا میگردد که یکی از انواع آن، « روش تدریس اعضاي تيم[2] » است. در اين نوشتار سعي داريم ضمن معرفی اين روش، نحوة ارائه يكي از دروس جغرافياي پايه دوم متوسطه (اهمیت و نقش جنگلها) را از طريق آن توضيح دهيم، اميد كه مورد استفاده دبيران محترم به ويژه همكاران رشته جغرافيا قرار گيرد.
طرح تدريس اعضاي تيم:
در اين روش كل محتواي درس بين اعضاي تيم تقسيم مي‌شود و هر فراگير مسؤل بخش تعيين شده و تدريس آن به ديگر اعضاء است. بنابراين، طرح تدريس اعضای تيم شبيه پازل تصويري است که وقتي همة اعضا كار خود را انجام دادند، كل درس آموزش داده مي‌شود. در اين روش هر عضو هم به عنوان شاگرد و هم به عنوان معلم كار مي‌كند. پس زماني كه دانشآموزان مي‌فمهند كه كارآيي تيم مستلزم آن است تا هر فرد يك بخش از موضوع را فرا گيرد و سپس آن را به ديگران آموزش دهد، علاقمند مي‌شوند و هر كدام سعي مي‌كنند كه بخش تعيين شده را خوب مطالعه كنند و آمادگي لازم جهت كار تيمي را كسب نمايند تا بتوانند به اعضای تيم خود كمك كنند. در اینصورت فرایند یادگیری به گونهای مطلوب اجرامیگردد[3] .
اهميت روش تدريس اعضاي تيم:
1. در این روش همه اعضای تیم مسؤلیت مشترک دارند، هم فکر میکنند و هم کار انجام میدهند.
2. روش تدريس اعضاي تيم، در فراگيران اين انگيزه را بوجود مي‌آورد تا در مورد بخش تعيين شده مطالعه كنند و خبره شوند. چون تسلط بر مطلب، آنان را قادر مي‌سازد كه به تيم‌شان كمك كنند.
3. در اين روش، مهارتهاي مطالعه پرورش مي‌يابد، زيرا اعضاء به صورت عميق مطالعه مي‌كنند و سعي دارند مطلب را منطقي و منسجم ارائه دهند.
4. اين طرح بر ياري رساندن به فراگيران جهت كسب اطلاعات و حقايق بسيار مفيد است.
5. اين طرح موجب كسب مهارت در ارائه دانش يا اطلاعات به ديگران مي‌شود.
6. این روش، مهارت‌ها و توانايي‌هاي شنيداري شركت‌كنندگان را براي مطرح كردن سؤال‌هاي سازنده در برابر ارائهی اطلاعات از طرف ديگران پرورش مي‌دهد.
7. طرح تدريس اعضای تيم، اين امكان را فراهم مي‌كند كه حجم نسبتاً زيادي از موضوع درسي طي يك دوره زماني كوتاه با مطالعه تيم تحت پوشش قرار گيرد.
8. دانشآموزان مهارت برقراري ارتباط، مسؤليت‌پذيري و همكاري گروهي را تجربه مي‌كنند.
9. اعضاء تيم از كار خويش ارزيابي مي‌كنند و به برخي سؤالات پاسخ مي‌دهند، مثلاً هر عضو تا چه حد موضوع تعيين شده را خوب فرا گرفته و در اختيار ديگران قرار داده است؟
10. نقش معلم نیز در کلاسهایی که به صورت تیمی اداره میشود بسیار مهمتر و حساستر از زمانی است که او در کلاس درس به عنوان یک انتقالدهندهی دانش انجام وظیفه میکند و ارتباط یکجانبه با دانشآموزان دارد. درضمن آمادگی و احاطه معلم به این روش، موقعیت این نوع یادگیری را بیشتر میکند.
مراحل اجرای طرح تدريس اعضای تيم:
طرح تدريس اعضای تيم طي 7 مرحله اجرا مي‌گردد كه عبارتند از :
* مرحله اول: گروه‌بندي (تعيين اعضای تيم‌ها)
در يك كلاس 20 نفره مي‌توان دانشآموزان را به 5 گروه 4 نفري تقسيم نمود و گروه‌ها را با اسامي جغرافيايي نامگذاري كرد، اعضای هر گروه را نيز با شماره 1 تا 4 يا حروف انگليسي (A,B,C,D) مشخص نمود:
اعضاي گروه (تیم) البرز
اعضاي گروه (تیم) زاگرس
اعضاي گروه (تیم) شاهو
اعضاي گروه (تیم) كرفتو
اعضاي گروه (تیم) زريبار
البته باید به این نکته توجه داشته باشیم که فراگیران به روش تصادفی در تیمهای همگن قرارگیرند، طوری که ترکیب تیمها یکنواخت باشد و از هرگونه ویژگی متمایزی که ممکن است روی نتیجه تأثیر بگذارد، پرهیز گردد و یا از دانشآموزان بخواهیم افرادی که مایلند با هم در یک تیم قرار گیرند موافقت خود را اعلام نمایند، به گونهای که در ترکیب تیمها، افراد قوی، متوسط و ضعیف به طور یکسان پراکنده شوند.
* مرحله دوم: تقسيم متن درس ميان اعضای تيم‌ها
موضوع تدریس : درس ششم کتاب جغرافیای پایه دوم متوسطه (صفحات 53 تا 57 کتاب جغرافیا 1 در رشته علوم انسانی یا صفحات 52 تا 55 کتاب جغرافیای عمومی سایر رشتهها).
در اين مرحله، ابتدا بايد به چند نكته (در انتخاب متن جهت ارائه با روش تدريس اعضاي تيم) اشاره كرد:
1- متن بايد قابل تقسيم به تعداد بخش‌هاي هماهنگ، با تعداد فراگيران در هر تيم (معمولاً 3 تا 5 نفر) باشد.
2- اين بخش‌ها تقريباً از نظر طول برابر و از نظر دشواري قابل مقايسه باشند.
3- هر بخش مستقل از بخش‌هاي ديگر قابل فهم باشد، زيرا فراگير فقط يك قسمت را مطالعه مي‌كند و بايد بتواند آن بخش را مستقل از اطلاعات موجود در بخش‌هاي ديگر درك كند.
بنابراين با در نظر گرفتن نكات فوق‌الذكر، درس «جنگلها» را به 4 بخش زير تقسيم مي‌كنيم و مطالعه هر بخش را به يكي از اعضای تيم‌ها محول مي‌نمائيم:
الف) اهميت و نقش جنگلها (نفر اول/ عضو شماره يك تمام تيم‌ها)
ب) زيست بوم‌هاي اصلي كرة زمين و پراكندگي آنها بر روي نقشه (نفر دوم/ عضو شماره 2 تمام تيم‌ها)
ج) علل و پيامدهاي تخريب زيست‌بوم‌ها (بيوم‌ها) چيست؟ (نفر سوم/ عضو شمارة 3 تمام تيم‌ها)
د) چرا جنگلهاي آمازون را ذخاير حياتي جهان مي‌نامند؟ (نفر چهام/ عضو شمارة 4 تمام تيم‌ها)
* مرحله سوم : مطالعه انفرادي مطلب مشخص شده براي هر يك از اعضای تيم‌ها، در اين مرحله به كليه دانشآموزان فرصت مي‌دهيم تا مطلب تعيين شده را به صورت فردي مطالعه نموده و نكات مهم آن را يادداشت و يا از منابع جنبي نيز كمك بگيرند.
* مرحله چهارم: بحث و تبادل نظر و رفع اشكال توسط افراد هم شماره كليه تيم‌ها (نفر اول تمام تيم‌ها با هم، نفر دوم تمام تيم‌ها با هم و....)
نفرات اول تيم‌ها
نفرات دوم تيم‌ها
نفرات سوم تيم‌ها
نفرات چهارم تيم‌ها
در اين مرحله، هر فراگير ضمن شركت در بحث مشترك و گرفتن كمك از ديگران، خود را براي مرحلهی بعد ، یعنی تدريس به ديگر اعضاي تيم خود آماده مي‌كند.
* مرحلهپنجم: حضور هر عضو در گروه اصلي و تدريس به ساير اعضای تيم:
در هر تيم، ابتدا نفر اول براي اعضاء تدريس مي‌كند، سپس نفر دوم و به همين ترتيب ديگر اعضاء، بخش خود را آموزش مي‌دهند.
اعضاي گروه (تیم) البرز
اعضاي گروه (تیم) زاگرس
اعضاي گروه (تیم) شاهو
اعضاي گروه (تیم) كرفتو
اعضاي گروه (تیم) زريبار
بعد از اينكه هر عضو، بخش مربوط به خود را به اعضایديگرتیم تدريسكرد و رفع اشكال صورت گرفت، هر فراگير بايد آمادگي پیدا کند که به آزموني از كل مطلب درسي پاسخدهد.
*مرحله ششم: ارزشيابي
الف) ارزشيابي گروهي( طرح سؤالات گروهي): كه معمولا براي هر تيم يك سؤال انشائي در سطوح بالاي يادگيري طرح مي‌شود و پس از بحث و تبادل نظر اعضاي تيم، يكي از اعضاء پاسخ را به كلاس ارائه مي‌دهد و نمره‌اي كه كسب كرد براي كليه اعضاي تيم منظور مي‌گردد. در ارتباط با درس« اهميت و نقش جنگلها » سؤالات زير براي تيم‌ها طراحي مي‌گردد:
سؤال 1- در ارتباط با نقش جنگلها در تشكيل سفره‌هاي آب زيرزميني با هم بحث و تبادل نظر كنيد و نتايج آن را به كلاس ارائه دهيد (اعضای تيم البرز)
سؤال 2- زيست‌بومهای«تايگا» و «استپ» را از نظر نقش و اهميت در زندگي ساكنان منطقه معتدل شمالي با هم مقايسه كنيد (اعضای تيم زاگرس)
سؤال3- درباره عوامل مختلفي كه ممكن است باعث كاهش مساحت جنگلهاي جهان شوند باهم بحث كنيد و نتيجه آن را به كلاس ارائه دهيد(اعضاي تیم شاهو)
سؤال4- اگر زيست‌بوم استوايي آمازون از بين برود، چه پيامدهايي براي ساكنان كرةزمين دارد؟ چگونه میتوان از اين زيست‌بوم حفاظت كرد؟ (اعضای تيم كرفتو)
سؤال 5- به نظر شما كدام فعاليت‌هاي انساني در منطقه معتدل شمالي در تخريب زيست‌بوم‌ها بيشتر تاٌثير داشته است، در اين رابطه با هم بحث و تبادل نظر كنيد و گزارش آن را به كلاس ارائه دهيد. (اعضای تيم زريبار)
ب) آزمون جامع از كل محتواي درس: اين آزمون مجموعه‌اي از سؤالات كامل كردني، چهار گزينه‌اي، كوتاه پاسخ و...... مي‌باشدكه كل محتواي درس را دربرمي‌گيرد و دانشآموزان بايد فردي به آن پاسخ دهند تا درك هر يك از آنان مورد ارزيابي قرار گیرد.
طراحي اين مجموعه سؤالات بايد به گونه‌اي باشد كه تمام قسمت‌هاي درس ارائه شده را دربرگيرد و تعداد سؤالات هر قسمت از مطلب (بخش مربوطه به هر عضو) برابر باشد.
اگرچه معلم در مراحل مختلف اجراي طرح، ارزشيابي به عمل مي‌آورد و كليه فعاليت‌ها و حركات دانشآموزان از قبيل: مشاركت گروهي، مسؤليت‌پذيري، ايفاي نقش هر فراگير در گروه و ميزان تلاش وي براي يادگيري و آموزش و كمك به ديگر اعضاي تيم و ... را مدنظر قرار مي‌دهد اما اين موارد، بخشی از ارزشيابي يا همان ارزشيابي تكويني میباشد. لذا لازم است در خاتمه تدریس نیز، ارزشيابي پایانی به عمل آید. یکی از انواع ارزشیابی پایانی، آزمون جامع (شاملسؤالات كامل كردني ، چهارگزينه‌اي و کوتاهپاسخ) است که نمونه این آزمون برای درس « اهمیت و نقش جنگلها » به شرح ذیل میباشد :
· سؤالات كامل كردني:
1- ميوه، ريشه درختان و قارچ‌ها غذاي عده زيادي از .................... را تشكيل مي‌دهند.
2- برخي از فرآورده‌هاي جنگلي مانند ............. مصرف صنعتي دارند.
3- جنگلها مكانهاي مناسبي براي تفريح و ............................ هستند.
4- جنگلها از ................ جلوگيري مي‌كند.
· سؤالات چهارگزينه‌اي:
5- عبارت: «درختان از سر و صداي اتومبيلها، كارخانه‌ها و هواپيماها مي‌كاهند.» در ارتباط با كدام گزينه بيان شده است؟
الف) تصفيه هوا ب) آسايش و فراغت
ج) كنترل آلودگي صوتي د) نقش اقتصادي جنگل
6- كدام مورد زير در ايجاد زيست بوم‌هاي گوناگون در سطح زمين نقش ندارد؟
الف) درجه حرارت بالا ب) تنوع آب و هوا
ج) ارتفاع از سطح دريا د) جنس زمين
7- جنگلهاي هميشه سبز، پهن برگ با گونه‌هاي متنوع، پوشش گياهي غالب كدام منطقه (زيست‌بوم) است؟
الف) استوايي ب) ساوانا
ج) مديترانه‌اي د) معتدل عرض متوسط
8- گياهان علفي كوتاه، خزه‌ها و گل‌سنگ‌ها پوشش گياهي غالب كدام زيست بوم است؟
الف) توندرا ب) جنب قطبي
ج) قطبي د) علفزار
9- كدام عامل مشخص مي‌كند كه چه نوع جانداراني به طور دائم در هر زيست‌بوم زندگي مي‌كنند؟
الف) آب و هوا ب) نوع خاك
ج) ارتفاعات د) عرض جغرافيايي
10- در كدام قاره‌ها، جنگلهاي استوايي، ساوان‌هاي حاره‌اي، بيابانها و سرزمين‌هاي نيمه‌‌حاره‌اي در دو طرف خط استوا به صورت قرينه توزيع شده‌اند؟
الف) آسيا و آمريكا ب) آسيا و استراليا
ج) افريقا و استراليا د) افريقا و آمريكا
11- در زيست‌بوم‌هاي ......... و ............... ميزان دخالت و دستكاري انسان ناچيز است.
الف) ساوانا- توندرا ب) قطبي – توندرا
ج) علفزار– معتدل عرض متوسط د) علفزار - ساوانا
12- در نواحي متراكم از جمعيت، جنگل و پوشش گياهي بر اثر كدام عامل از بين مي‌روند؟
الف) توليد گازهاي گلخانه‌اي و افزايش دما ب) تغيير الگوي آب و هوا
ج) گسترش زمين‌هاي كشاورزي و تأمين غذا د) استخراج منابع معدني
13- كدام مورد از علل تخريب زيست‌بوم‌ها نيست؟
الف) گسترش بي رويه شهرها ب) توسعه صنايع
ج) قطع درختان براي توليد الوار و مصالح ساختماني د) نابودي گونه‌هاي با ارزش گياهي و جانوري
14- كشاورزي گذرا (نوبتي) موجب تخريب كدام زيست‌بوم شده است؟
الف) استوايي ب) ساوانا
ج) معتدل عرض متوسط د) علفزار عرض متوسط
15- در شيوه كشاورزي نوبتي، به چه علت، كشاورزان زمين‌‌ها را رها كرده و به جاي ديگري مي‌روند؟
الف) بارانهاي سيل‌آسا و فرسايش خاك ب) رشد سريع درختان و كم‌قوتي زمين
ج) استفاده از تناوب كشت د) توسعه و ترويج مزارع استعماري
16- كاهش وسعت جنگلهاي آمازون چه پيامدهاي اساسي دربردارد؟
الف) كاهش فعاليت در زمينه استخراج بوكسيت و منگنز.
ب)گسترش زمين‌هاي زير كشت محصولات گرمسيري.
ج)گرم شدن كره زمين و تغييرات الگوي آب و هواي جهان.
د)كاهش فعاليت در زمينه پرورش دام.
· سؤالات كوتاه پاسخ:
17- با توجه به آنچه تاكنون خوانده‌ايد، مشخص كنيد كه جنگلهاي آمازون جزو كدام زيست‌بوم هستند.
18- بيشتر جنگلهاي آمازون در كدام كشور گسترده شده‌اند؟
19- دوگونه از درختان با ارزش جنگلهاي آمازون كدامند؟
20- چرا به جنگلهاي آمازون ريه‌هاي تنفسي جهان مي‌گويند؟
پس از برگزاري آزمون جامع، كليد پاسخ‌ها در اختيار دانشآموزان قرار مي‌گيرد تا آزمون‌ها نمره گذاري شود. نمره‌گذاري بايد توسط فراگيران انجام شود، زيرا نمره‌گذاري به آنان كمك مي‌كند تا تغيير نمرات را درك كنند و اشتياق و كنجكاوي آنان از اينكه بدانند كدام يك از پاسخ‌هاي فردي و گروهي‌شان صحيح است، ارضا مي‌شود.
البته بهتر آن است كه فراگيران اوراقشان را عوض كنند و به پاسخ‌هاي يكديگر نمره بدهند.
* مرحله هفتم: تحليل نتايج آزمون
نمرات آزمون به اين ترتيب تفسير مي‌شود كه اعضاي تيم چه بخشي را بهتر از بقيه بخش‌ها پاسخ داده‌اند و يا برعكس. همچنين كدام عضو در ارائه مطلب به ديگران موفق‌تر بوده است و يا كدام عضو ضعيف‌تر عمل كرده است. به اين ترتيب طي جلسه نقد و تفسير، اعضای هر گروه (تیم)، هم فراگيري واقعيشان مشخص مي‌شود و هم نقاط قوت و ضعف هر يك از اعضاء را به عنوان انتقال دهندة دانش ارزيابي مي‌كنند. اين نقد دوم براي پرورش مهارت ارايه مطلب مفيد است.
تحليل نتايج آزمون يكي از گروه‌ها (گروه البرز) به شرح جدول پیوست بيان شده است:
تحليل آماري نتايج آزمون اعضاي تيم البرز
|
بخش متن |
شماره عضويت و نمره كسب شده
شماره سؤال |
نمره عضو شماره1 (A) |
نمره عضو شماره 2 (B) |
نمره عضو شماره3
(C) |
نمره عضو شماره 4 (D) |
جمع |
درصد يادگيري | |
بخش اول متن |
1
2
3
4
5 |
1
1
1
1
1 |
1
1
0
1
1 |
1
1
1
1
1 |
1
1
1
0
1 |
4
4
3
3
4 |
90=100 | |
بخش دوم متن |
6
7
8
9
10 |
1
1
1
1
1 |
1
1
1
1
1 |
1
1
1
1
1 |
1
1
0
1
1 |
4
4
3
4
4 |
95=100 | |
بخش سوم متن |
11
12
13
14
15 |
0
1
1
1
1 |
1
1
1
0
1 |
1
1
1
1
1 |
1
0
1
1
0 |
3
3
4
3
3 |
80= 100 | |
بخش چهارم متن |
16
17
18
19
20 |
1
1
0
1
0 |
1
1
1
0
1 |
0
1
1
1
0 |
1
1
1
1
1 |
3
4
3
3
2 |
75=100 | |
جمع |
20 |
17 |
17 |
18 |
16 |
|
|
نمرات آزمون كليه تيم‌هاي ديگر نيز بايد به همين صورت تحليل شود و در نهايت مقايسه‌اي هم از عملكرد تيم‌ها صورت گيرد.
با درنظر گرفتن ارقام و درصدهاي درج شده در اين جدول، مي‌توان به كارايي و ميزان يادگيري هر عضو از اعضاي تيم البرز پي برد.
اول با بررسي نقش هر يك از فراگيران در آموزش به ساير اعضاء و درصدهاي يادگيري، چنين استنباط مي‌شود كه نفر دوم (عضو شماره 2) تيم البرز بيشتر از ساير اعضاء تلاش كرده و از طريق آموزش بهتر و كمك به ساير اعضاء موجب شده تا اعضاي تيم او، 95 درصد نمره مربوط به بخشي را كه وي تدريس كرده است، كسب نمايند، درحاليكه نفر چهارم كمترين كارايي را داشته و اعضاي تيم او تنها به 75 درصد سؤالات مربوط به بخشي كه وي تدريس كرده است، پاسخ صحيح داده‌اند.
در ارتباط با ميزان يادگيري هر يك از اعضاء نيز مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه عضو شماره 3 با كسب 18 از 20 نمره، كارايي خوبي داشته است و عضو شماره 4 كه در آموزش به ساير اعضا ضعيف عمل كرده است، خود نيز پايين‌ترين نمره يعني 16 از 20 كسب نموده است. با اين تفسير مي‌توان به اين نتيجه نهايي رسيد كه هر يك از اعضاي تيم كه نتواند مطلب خود را به خوبي به ديگران منتقل كند، نمي‌تواند خود نيز از ديگران مطلب ياد بگيرد (يا برعكس)، بنابراين بين آموزش و يادگيري در طرح تدريس اعضاي تيم رابطه مستقيم وجود دارد.
منابع و مآخذ :
1. آقاحسيني، تقي (1385)، مقدمه‌اي بر مديريت كلاس درس فرايند مدار، انتشارات قلم علم.
2. اسبورن الكس (1368)، پرورش استعداد همگاني ابداع و خلاقيت، ترجمه حسن قاسم‌زاده، انتشارات نيلوفر.
3. ایرانی، جمال (1388)، آموزش جغرافیا و مهارتهای زندگی، رشد آموزش جغرافیا شماره 88 . دفتر انتشارات کمک آموزشی وزارت آموزش و پرورش.
4. الین سوران و همکاران (1382)، آشنایی با یادگیری از طریق همیاری (چاپ هفتم)، ترجمه طاهر رستگار و مجید ملکان، نشر نی ، تهران.
5. بهرنگي، محمد رضا (1379)، الگوهاي تدريس، انتشارات مرکز ترجمه و نشر کتاب.
6. جويس بروس و همکاران (1383)، الگوي تدريس 2000، ترجمه محمدرضا بهرنگي، نشر كمال تربيت، تهران.
7. جويس بروس و همکاران (1384)، الگوهاي يادگيري ابزارهايي براي تدريس، ترجمه محمود مهر محمدي و لطفعلي عابدي، انتشارات سمت، تهران.
8. شايان، سياوش و همکاران (1378)، راهكارهاي آموزش جغرافيا (چاپ سوم)، نشر شورا، تهران.
9. شعبانی ، حسن (1384)، مهارتهای آموزشی، روشها و فنون تدریس، انتشارات سمت، تهران.
10. شفيع‌آبادي عبدالله (1372)، پويايي گروه و مشاوره گروهي، انتشارات رشد، تهران.
11. فهندژ، محبوبه (1384)، يادگيري پژوهش محور، انتشارات سروش هدايت.
12. كامياب، شهرزاد (1374)، «چگونه روش تدريس را مي‌بايد تغيير داد تا شاگردان ...» (مقاله علمي)، همايش علمي- كاربردي بهبود كيفيت آموزشي.
13. کرامتی ، محمدرضا (1384)، الگوهای برتر تدریس (یادگیری مشارکتی .....)، چاپ دوم، نشر فرانگیزش، مشهد
14. گانيه. آر. ام و همکاران (1374)، اصول طراحي آموزشي، ترجمه خديجه علي‌آبادي، نشر دانا.
15. معافي، محمود- وحداني‌تبار، حسن (1377)، مهارتهاي جغرافيايي، انتشارات مدرسه.
16. يادداشت‌هاي نگارنده از كلاس‌هاي كارگاهي «شيوه‌هاي فعال تدريس» و «ارزشيابي پيشرفت تحصيلي» كه در محضر استاد دكتر غلامعلي احمدي براي مدرسان مراكز تربيت معلم سنندج برگزار گرديد.
17. يادداشت‌هاي نگارنده از كلاس‌هاي كارگاهي و مبتني بر روشهاي آموزش گروهي و همياري كه خود براي دانش آموزان اجرا نموده است.
1 - یادگیری فرایندی است از پدید آوردن یا تجدید نظر کردن در ساختارهای ذهنی یا شناختی مبتنی بر تجربه که به صورت تغییر در رفتار یادگیرنده متجلی میگردد.
3- تيم را مي‌توان گروهي دانست كه در آن هيچ فردي به اعضاء دستور نمي‌دهد، اعضاء با بررسي جمعي تصميم مي‌گيرند چه كاري انجام دهند، تيم مسئوليت جمعي دارد. (غلامعلي احمدي1384)
4- طرح تدريس اعضای تيم (The team memberteaching design) را نبايد با تدريس تيمي (Team teaching) اشتباه گرفت.در تدريس تيمي، دو يا سه مربي در مسؤليت تدريس به يك گروه از دانشآموزان سهيم مي‌شوند، حال آنكه در اين طرح، فراگیران خود مستقیماً رهبریتیم و مسؤلیت یادگیری را برعهده دارند و درگیر فرایند تدریس هستند. بهعبارتی، تدريس توسط اعضای تيم فراگيران انجام مي‌شود.
تدريس همياري به صورت‌هاي ديگري نيز اجراء مي‌شود: مانند طرح كارايي تيم (كه در اين روش، فرد ابتدا خود را ارزيابي مي‌كند و به يك سري سؤالات صحيح – غلط يا چند گزينه‌اي پاسخ مي‌دهد، سپس اعضای تيم در مورد هر يك از پاسخ‌ها با هم بحث مي‌كنند تا به توافق برسند) و يا طرح قضاوت عملكرد (در اين روش، هر فرد بايد مهارتهاي عملي كسب كند و به ديگران ارائه دهد و.....).
گاه میتوان طرح كارايي تيم و طرح تدريس اعضاي تيم را به صورت ترکیبی بکار گرفت که دراین صورت برتنوع موقعيت يادگيري افزوده میشود.
|
