تاریخ انتخابات ریاست جمهوری از ابتدا انقلاب تا کنون
تاریخ انتخابات ریاست جمهوری از ابتدا تا کنون
تاریخ انتخابات از ابتدا تا کنون
بررسی آماری نه دوره انتخابات ریاست جمهوری می تواند تحلیلی راهگشا و كارآمد در نظر به نوع و برخورد مردم در مشاركت در انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب بالاترین مقام اجرایی كشور باشد.تحلیلی كه امروز نیز مطمئنا باتوجه به گرایش های مختلف در كاندیداها مفید فایده خواهد بود.
مشاركت در حدود 68 درصدی مردم در دور اول ریاست جمهوری باتوجه به این كه تمامی نامزدها به نوعی در چهارچوب حكومت جدید بودند و هركدام به نوعی دعوی به دست آوردن كرسی ریاست بالاترین نهاد اجرایی كشور را داشتند، اولین نكته ای است كه در انتخاب دوره اول به چشم می خورد .علاوه بر فضای مسموم ایجاد شده توسط گروه های ضدانقلاب كه در ان دوران هنوز اجازه فعالیت در صحنه سیاسی را داشتند، رد شدن جلال الدین فارسی كاندیدای مورد تأیید حزب جمهوری اسلامی و بسیاری از تشكل های ارزشی به بهانه تشكیك در ایرانی الاصل بودن نامبرده ازجمله عوامل تنش زا در بستر اجتماعی مشاركت مردمی در بهمن ماه 1358 بود. در دوره دوم اما علی رغم این كه انقلاب نوپای ایران به دنبال اتخاذ مشی مسلحانه و ترورهای كور توسط منافقین و دیگر گروه های ضدانقلاب، وارد یكی از بحرانی ترین مقاطع تاریخی خود شده بود اما با حضور 65 درصدی مردم و رأی در حدود سیزده میلیونی رجایی به دنبال ترور 72 نفر از بهترین یاران انقلاب در هفتم تیر ماه به نوعی واگویه این احساس ملت بود كه شهید رجایی به همراه یار دیرینه اش دكتر باهنر همان نمادهایی هستند كه می توانند استقامت و ایستادگی هرچه باشكوه تر ایران و ایرانی را به تماشا بگذارند و رأی به ایشان به معنای نمایش همبستگی و مقاومت ملت انقلابی ایران است. اگرچه كینه توزی منافقین اجازه نداد كه طعم این همدلی بیشتر از یك ماه در جان و ذائقه ملت ایران بماند، ولی حضور آیت الله خامنه ای در دور سوم كه تنها یك ماه بعداز انتخابات دور دوم بود و مشاركت 75 درصدی مردم و رأی 16.800.000 هزار نفری آیت الله خامنه ای كه چیزی در حدود 95 درصد كل آرای مأخوذه بودنشان داد كه مردم به هر كنش مذبوحانه ای از آنچه و آن كه دشمن می پنداشتند، واكنشی سترگ و حماسه وار نشان داده و مِی دهند اما دور چهارم، پنجم و ششم انتخابات ریاست جمهوری هركدام بنا بر دلایل متعدد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با مشاركت نسبی مردم روبه رو شد كه البته در تبیین آن ذكر چند نكته حائز اهمیت است،
انتخابات در نظام جمهوری اسلامی یكی از مؤلفه های اصلی مشاركت همگانی توأم با احساس مسئولیت مردم در اداره كشور خود می باشد
اول این كه دور چهارم انتخابات مصادف با دومین دور ریاست جمهوری حضرت آیت الله خامنه ای بود و برای مردم مسلم بود كه ایشان كماكان منتخب ملتی خواهد بود كه در شرایط جنگ و تحریم های اقتصادی است و تنش هایی كه پیرامون ادامه جنگ و پذیرش قطعنامه در جامعه جریان دارد ایجاب می كند كه سكاندار امور كشور تغییر نیابد،به همین دلیل آن گونه كه در دوره های بعد در زمان دور دوم انتخاب هاشمی و خاتمی ملاحظه می شود به طور كل انتخابات از مشاركتی پایین تر در مقایسه دور اول هر رئیس جمهور برخوردار شده است.اما دور پنجم كه همراه با پایان جنگ و ضرورت سازندگی كشور و پس از ارتحال امام خمینی(ره) و در اوان رهبری حضرت آیت الله خامنه ای برگزار می شود نیز برای مردم مسلم بود كه تنها هاشمی رفسنجانی فردی است كه از عهده این مهم برمی آید لذا رقیبی برای وی متصور نبود. دردور ششم نیز به دلیل شرایط پیش گفته در انتخابات دومین دور هر رییس جمهوری افزایشی در میزان مشاركت دیده نمی شود ،گرچه رأی آقای هاشمی به علت نخستین رقابت جدی در طول ادوار انتخابات ریاست جمهوری به نسبت افت می كند و رقیب ایشان اقای توكلی در مقایسه بارقبای سایر ادوار رأی قابل توجهی می آورد.اما دور هفتم كه بی نظیر ترین مشاركت مردم در طول تاریخ انتخابات تا به حال بوده است با مشاركت بیست میلیونی و درصدی بالغ بر 80 درصد واجدین شرایط نقطه باشكوهی در تاریخ انتخابات بود. در این دوره شعارها و محورهای فكری جدیدی كه آقای خاتمی مطرح كرد و وعده هایی كه درمورد تغییر فضای سیاسی و فرهنگی موجود داد، مردم را به سوی این شعارهای جدید جذب نمود. این درحالی بود كه رقیب ایشان وعده حفظ وضع موجود دوره هاشمی با انجام برخی تغییرات را می داد. ادامه این شوق به تازگی در مردم باعث شد كه حتی در تعاملی جدی انتخابات مجلس ششم نیز در ید همفكران سیاسی و حزبی خاص كه داعیه طرفداران ایشان را داشت، درآید.با این وجود تحلیل مشاركت بالای مردم در انتخاب هفتم ریاست جمهوری نیز همان گونه كه تا به حال نقد و نظرهای بسیاری را برانگیخته قابل توجه است.این كه برخلاف تبلیغ های ناروایی كه معاندین نظام و رسانه های غربی دردوره پیش از انتخاب هفتم داشتند، رأی گیری یك انتصاب نانوشته از بالا نبود و تفكری كه در جامعه وجود داشت باعث شد تا مشاركت بالای مردمی در این انتخابات صورت بگیرد و اصولا مشاركت بالای مردم در همین تز صورت گرفت و مردم خواستند كه قدرت انتخاب خود را به رخ بكشند اما در دوره هشتم نیز كه شاهد این مشاركت تا 66 درصد بوده ایم انتخابات حضور 10 نامزد ریاست جمهوری را تجربه كرد و شاید یكی از عللی كه حضور مردم را در انتخاب هشتم به نسبت انتخاب هفتم شان كمرنگ تر كرده همان تكثر نامزدها و جدی نگرفتن رقابت آنها با آقای خاتمی در ذهن مردم باشد.
بررسی آماری
انتخابات در نظام جمهوری اسلامی یكی از مؤلفه های اصلی مشاركت همگانی توأم با احساس مسئولیت مردم در اداره كشور خود می باشد. افتخار نظام جمهوری اسلامی در طول 26 سال گذشته، تلفیقی از دینداری و مردم سالاری در مدل جمهوری اسلامی است.مردم ایران به طور متوسط در بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، به طور متوسط هر سال یك بار در انتخابات شركت كردند.
در همین راستا در آستانه دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری سعی كردیم در این مطلب به تحلیل آماری هشت دوره انتخابات ریاست جمهوری بپردازیم تا میزان حضور مردم در هر دوره از انتخابات معین شود.
دوره اول:
انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ 5/11/58 در سراسر كشور برگزار گردید. در این انتخابات 124 نفر داوطلب شدند كه صلاحیت هیچ یك رد نشد و تمامی این افراد وارد میدان رقابت شدند. جمعیت واجد شرایط جهت شركت در این انتخابات 20857391 نفر بود كه از این تعداد مجموع آراء شركت كنندگان 14152902 نفر یعنی 67.86% از مردم مشاركت نمودند. براساس ماده 5 لایحه قانونی انتخابات اولین رئیس جمهوری ایران مصوب 28/9/58 شورای انقلاب «وزارت كشور فهرست داوطلبان ریاست جمهوری كه حائز شرایط تشخیص داده شد را جهت تأیید صلاحیت به حضور رهبر انقلاب تقدیم می نماید.» با این وصف تأیید صلاحیت نامزدهای انتخابات اولیه ریاست جمهوری به عهده حضرت امام خمینی (ره) بود و ایشان تمام 124 نفر را تأیید و در نهایت 107 نفر در روز رأی گیری به رقابت پرداختند.
چهره های شاخصی كه در این رقابت شركت نمودند عبارتند از: ابوالحسن بنی صدر (وزیر دارایی وقت) با 10753752 رأی (75.7%) و دكتر حسن حبیبی (وزیر علوم و آموزش عالی وقت) با 852/676 رأی (4.78%)، دكتر كاظم سامی سرپرست جمعیت شیرخورشید سرخ ایران با 161/90 رأی (0.64%) از چهره های شاخص دیگر صادق خلخالی، مسعود رجوی، سید احمد محسن(استاندار خوزستان) نیز بودند.
اولین رئیس جمهور كشور بنِی صدر انتخاب گردید كه پس از عزل وی توسط مجلس و حضرت امام (ره)، در یك سال و شش ماه بعد، دومین انتخابات ریاست جمهوری برگزار گردید.
دوره دوم:
انتخابات دومین دوره ریاست جمهوری در تاریخ 2/5/60 پس از گذشت یك سال از آغاز جنگ تحمیلی برگزار گردید. براساس قانون مورخ 13/4/60 مصوب مجلس شورای ملی (اسلامی) تأیید صلاحیت داوطلبان ریاست جمهوری به عهده شورای نگهبان گذاشته شد. در این دوره 71 نفر داوطلب شدند كه فقط صلاحیت 4 نفر از سوی شورای نگهبان تأیید گردید. در این انتخابات 22439930 نفر واجد شرایط شركت در این انتخابات بوده اند كه از این تعداد 14573803 نفر یعنی 64.24% مردم شركت كردند.
چهار چهره شاخصی كه در این رقابت شركت نمودند عبارت بودند از: سیداكبر پرورش(نماینده مجلس) با 339646 رأی (2.67%)، عباس شیبانی (پزشك) با 658498 رأی (4.53%)، حبیب الله عسگراولادی مسلمان(نماینده مجلس) با 249457 رأی (1.72%) كه منتخب این دوره محمدعلی رجایی از میان 14573803 نفر شركت كننده (64.24%)، تعداد 12770050 رأی (90%) را به دست آورد كه حكم تنفیذ وی توسط رهبر فقید انقلاب صادر شد. داستان تواضع و خشوع او در مقابل ولایت امر مسلمین و بوسه بر دستان مبارك حضرت امام خمینی(ره) در هنگام دریافت حكم ریاست جمهوری داستانی ماندگار در تاریخ انقلاب و نظام است.
افتخار نظام جمهوری اسلامی در طول 26 سال گذشته، تلفیقی از دینداری و مردم سالاری در مدل جمهوری اسلامی است
دوره سوم:
پس از شهادت رئیس جمهور شهید رجایی در هشتم شهریور 60 بلافاصله مقدمات برگزاری انتخابات سومین دوره ریاست جمهوری فراهم شد و این انتخابات در تاریخ 10/7/60 برگزار گردید. در این انتخابات 22439930 نفر واجد شرایط شركت بودند كه از این تعداد 16846715 نفر یعنی معادل 74.26% شركت نمودند. در این دوره 46 نفر داوطلب شدند كه پس از بررسی شورای نگهبان صلاحیت 4 نفر تأیید شد. این افراد عبارت بودند از پرورش(نماینده مجلس) با 348294 رأی (2.02%) حضرت آیت الله خامنه ای (نماینده شورای انقلاب و معاون وزارت دفاع) با 15905987 (95%) رأی زواره ای (معاون وزارت كشور)با 59058 رأی (0.38%) و دكتر غفوری فرد با 80545 رأی (0.48%)
نكته حائز اهمیت آن كه آقایان محمدرضا مهدوی كنی، علی موحدی ساوجی و دكتر ولایتی از جمله داوطلبان بودند كه برخی توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شدند و برخی نیز وارد میدان رقابت نشدند. منتخب این دوره حضرت آیت الله خامنه ای بود كه حكم تنفیذ وی در تاریخ 17/7/60 توسط رهبر فقید انقلاب صادر شد.
دوره چهارم:
انتخابات چهارمین دوره ریاست جمهوری در تاریخ 25/5/64 در سراسر كشور برگزار شد. در این انتخابات 50 نفر داوطلب شدند كه شورای نگهبان صلاحیت 3 نفر را تأیید نمود. در این انتخابات 25133802 نفر واجد شرایط بودند كه از این تعداد 14238587 نفر معادل 54.78% شركت نمودند. نامزدهای این دوره و آرای آنها عبارتند از: حضرت آیت الله خامنه ای با 12205012 رأی (85%) عسگر اولادی مسلمان با 278113 رأی (1.95%) و محمود كاشانی (استاد دانشگاه) 1402953 رأی (9.85%).
دوره پنجم:
انتخابات پنجمین دوره ریاست جمهوری پس از ارتحال جانگداز رهبر فقید انقلاب در تاریخ 6/5/68 برگزار شد. این در حالی بود كه چهارمین رئیس جمهوری عملاً تا 17 مهر آن سال باید در پست ریاست جمهوری انجام وظیفه نماید. اما به علت ارتحال رهبر فقید انقلاب در تاریخ 14/4/68 و انتخاب رئیس جمهور وقت به رهبری نظام جمهوری اسلامی، انتخابات روز جمعه ششم مرداد ماه برگزار گردید و این دوره یك ماه و نیم زودتر از موعد مقرر آغاز گردید. در فاصله ارتحال رهبر كبیر انقلاب و انتخابات پنجمین دوره ریاست جمهوری، امورات مربوط به رئیس جمهوری توسط رهبر جدید انجام می گرفت. در این انتخابات 30139598 نفر واجد شرایط شركت بودند كه از این تعداد 16452677 نفر شركت كردند یعنی 54.59% واجدین شرایط.
همچنین در پنجمین دوره، 79 نفر داوطلب شدند و دو نفر ایشان تایید صلاحیت شدند كه عبارتند از: هاشمی رفسنجانی(رئیس مجلس شورای اسلامی) با 15550528رای(94%) و شیبانی(نماینده مجلس) با 635165 رای (3.86%).
دوره ششم:
انتخابات ششمین دوره ریاست جمهوری در تاریخ 21/3/72 برگزار گردید. در این انتخابات 33156055 نفر واجد شرایط شركت بودند كه از این تعداد 16796787 نفر معادل 50.66% شركت نمودند. شورای نگهبان از میان 128 نفری كه ثبت نام كرده بودند 4 نفر را تأیید نمود كه عبارتند از : دكتر توكلی(سردبیر اقتصادی روزنامه رسالت) با 4026879 رأی (23.97%)، جاسبی (رئیس دانشگاه آزاد اسلامی) با 1498084 رأی (8.92%) طاهری (مجری طرح سازمان صنایع دفاع) با 387655 رأی (2.31%) هاشمی رفسنجانی با 10566499 رأی (63%).
دوره هفتم:
انتخابات هفتمین دوره ریاست جمهوری در تاریخ 2/3/76 برگزار گردید. در این دوره 36466487 نفر واجد شرایط شركت بودند كه از این تعداد 29145745 نفر شركت نمودند كه معادل 79.92% بود و در این انتخابات 238 نفر داوطلب شدند كه از این تعداد چهار نفر توسط شورای نگهبان تأیید شدند. حجت الاسلام خاتمی با 20138784 رأی (69%) حجت الاسلام ناطق
نوری با 7248317 رأی، محمد ری شهری با 744205 رأی، زواره ای با 772707 رأی. حكم تنفیذ حجت الاسلام خاتمی در 12/5/76 از سوی مقام معظم رهبری صادر شد.
دوره هشتم:
انتخابات هشتمین دوره ریاست جمهوری در تاریخ 18/3/80 برگزار گردید. در این دوره 42170230 نفر واجد شرایط شركت بودند كه از این تعداد 28155969نفر شركت نمودند كه معادل 67.77% ضریب مشاركت مردم بود. در این انتخابات از میان817 داوطلب ثبت نام كننده، تعداد 10 نفر توسط شورای نگهبان تأیید شدند كه سید محمد خاتمی بار دوم با 21659053 رأی (77%) و پس از آن دكتر توكلی، شمخانی، غفوری فرد، فلاحیان و جاسبی و... در مراتب بعدی قرار گرفتند. حكم تنفیذ حجت الاسلام خاتمی در تاریخ 11/5/80 توسط مقام معظم رهبری صادر شد.
دوره نهم :
نتایج انتخابات دور اول ریاست جمهوری دوره نهم نشان می دهد كه آقای هاشمی رفسنجانی با 6.16 میلیون نفر معادل 21 درصد آرا نفر اول ، آقای احمدی نژاد با 5.71 میلیون نفر (19.5درصد ) نفر دوم بوده و پس از ایشان آقای كروبی با 5.07 میلیون نفر (17.3درصد) ، قالیباف با 4.07میلیون نفر (13.9درصد ) ، معین با 4.05میلیون نفر (13.8درصد) ، لاریجانی با 1.74 میلیون نفر (5.9 درصد) و مهرعلیزاده با 1.29 میلیون نفر (4/4 درصد ) به ترتیب در رتبه بعدی قرار گرفتند . تعداد آرای باطله نیز 1.2 میلیون معادل 4.2درصد كل آرا بوده است . پراكندگی آرا و محبوبیت كاندیداها در نقاط مختلف كشور از تنوع قابل توجهی برخوردار است . بر اساس نتایج مرحله اول آقایان هاشمی و احمدی نژاد به مرحله دوم راه یافتند. در بین داوطلبین نام برده شده ، بیشترین واریانس (میزان پراكندگی ) رای استانی به ترتیب آقایان احمدی نژاد ، كروبی و معین اختصاص دارد . رای آقایان هاشمی و قالیباف تقریبا در سطح كشور یكنواخت است اما رای آقایان احمدی نژاد و كروبی دارای پراكندگی بالایی در سطح كشور است .
در مرحله دوم انتخابات ، آقای احمدی نژاد موفق شدند اكثریت آرا را به خود اختصاص دهند و به عنوان نهمین رئیس جمهور كشور برگزیده شود .
مردم ایران به طور متوسط در بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، به طور متوسط هر سال یك بار در انتخابات شركت كردند
آنچه در شهرستان ها گذشت
شهرستان های كوچك
در شهرستان های كوچك به طور متوسط در 200 شهرستان كوچك آقای كروبی (22.2درصد ) ، هاشمی (21.2 درصد ) ، معین (15.3درصد ) ، احمدی نژاد (15 درصد ) و قالیباف (14.4 درصد ) به ترتیب رتبه های اول تا پنجم را كسب كرده اند .آقایان كروبی و معین به طور متوسط در شهرستان های با اكثریت روستایی رای بالاتری در مقایسه با شهرستان های با اكثریت شهری به دست آورده اند . این نسبت برای آقایان هاشمی و قالیباف تفاوت قابل توجهی بین نقاط شهری و روستایی در شهرستان های كوچك ندارد . لیكن برای آقای احمدی نژاد آرای ایشان در نقاط شهری به مراتب بیشتر از نقاط روستایی است .
شهرستان های متوسط
در شهرستان های متوسط به طور میانگین آقایان كروبی (22.7درصد ) ، هاشمی (21.5درصد ) ، احمدی نژاد (16.2 درصد ) ، معین (16.1درصد ) و قالیباف (15.5درصد ) به ترتیب رتبه های اول تا پنجم را داشته اند . همچنین بررسی آرا در نقاط شهری و روستایی نشان می دهد كه آقایان هاشمی ، معین و قالیباف در شهرستان های با اكثریت روستایی رای بیشتری داشته اند در مورد آقای كروبی بادرصد كمی وضعیت در نقاط شهری بهتر بوده است و در مورد آقای احمدی نژاد همانند شهرستان های كوچك ملاحظه می شود كه درصد آرای ایشان در نقاط شهری به میزان قابل توجهی بیشتر از نقاط روستایی است .
شهرستان های بزرگ
درشهرستان های بزرگ كشور آقایان احمدی نژاد (24.8درصد ) ، هاشمی (22.7درصد ) ، قالیباف (15.5درصد ) ، كروبی (13.8 درصد ) و معین (13.2 درصد ) به ترتیب حائز اكثریت آرا شده اند . در مورد آقایان هاشمی ، قالیباف و معین ، تفاوت قابل ملاحظه در آرای نقاط شهری و روستایی وجود ندارد . لیكن آقای كروبی به طور قابل توجهی در نقاط روستایی دارای رای بیشتری است و آقای احمدی نژاد مشابه شرایط شهرستان های كوچك و متوسط در شهرستان های بزرگ نیز در نقاط شهری حائز آرای بیشتری شده اند .
63 درصد آرا در دست احمدی نژاد
در مرحله دوم انتخابات 27.8 میلیون نفر به پای صندوق های رای رفتند كه در مقایسه با مرحله اول میزان مشاركت به مقدار 5 درصد كاهش یافت .
محمود احمدی نژاد موفق به كسب 63 درصد آرا شده و به ریاست جمهوری كشور برگزیده شد . بررسی آرا در مرحله دوم نشان می دهد كه تفاوت چندانی در میزان كسب آرا توسط كاندیداها در نقاط شهری و روستایی و همچنین در شهرهای كوچك ، متوسط و بزرگ مطابق طبقه بندی انجام شده ، مشابه آنچه در مرحله اول انتخابات بود ، وجود ندارد . درتمام این گروه ها احمدی نژاد به طور متوسط آرایی بین 61 تا 68 درصد كسب كرده اند و آرای هاشمی نیز بین 32 تا 39 درصد متغیر بوده است.ملاحظه می شود كه احمدی نژاد در مرحله دوم موفق شد آرای سایر كاندیداها را به سمت خود جذب كند و یكی از نكات قابل توجه در مرحله دوم این است كه در بررسی آرای آقای هاشمی و احمدی نژاد به تفكیك مناطق جغرافیایی كشور ، تفاوت معنی داری ملاحظه می شود . احمدی نژاد موفق به كسب اكثریت مطلق آرا به نسبت بهتری در مناطق غرب ، جنوب و جنوب شرق كشور داشته است . به عنوان مثال محمود احمدی نژاد در پنج استان اصفهان ، قم ، قزوین ، سمنان و چهارمحال و بختیاری به طور متوسط حدود 74 درصد آرا را كسب كرد.
جمع بندی هشت مرحله گذشته(به جز دور نهم)
1- انتخابات هفتمین دوره ریاست جمهوری در دوم خرداد ،76 از حیث مشاركت مردمی در پای صندوق های رأی با حدود 80% اولین مقام را پس از رفراندوم جمهوری اسلامی در بین 25 انتخابات برگزار شده پس از انقلاب اسلامی دارا می باشد.
2- در میان 5 رئیس جمهوری منتخب گذشته (بنی صدر- رجایی- خامنه ای- هاشمی- خاتمی) در هشت دوره ریاست جمهوری، حضرت آیت الله خامنه ای با 95.03% بیشترین درصد میزان آراء را كسب نمود.
3- هاشمی رفسنجانی در دومین دوره كاندیداتوری خویش با 63% كمترین میزان آراء را نسبت به سایر رؤسای جمهوری ایران كسب كرد.
4- كمترین میزان مشاركت مردم در هشت انتخابات ریاست جمهوری مربوط به ششمین دوره ریاست جمهوری در 21 خرداد 72 با 50.66% و بالاترین مشاركت مردمی در هفتمین دوره ریاست جمهوری در دوم خرداد 76 با 79.92% می باشد.
5- بیشترین تعداد نامزدهای تأیید صلاحیت شده در اولین دوره ریاست جمهوری با 107 نفر و كمترین نامزدها در پنجمین دوره با 2 نفر بوده است.
6- بیشترین افراد داوطلب ثبت نام كننده در هشتمین دوره با 817 نفر به شكل بی سابقه در 18 خرداد 80 بوده و كمترین افراد داوطلب با 46 نفر در سومین دوره بوده است.
7- در دوره های اول و دوم سرپرست وزارت كشور به عنوان دستگاه مجری این انتخابات حضرت آیت الله مهدوی كنی، در دوره سوم وزیر كشور سید كمال الدین نیك روش، دوره چهارم وزیر كشور حجت الاسلام ناطق نوری، دوره پنجم وزیر كشور محتشمی، دوره ششم وزیر كشور عبدالله نوری، دوره هفتم بشارتی و دوره های هشتم و نهم وزیر كشور موسوی لاری بوده اند.
منبع: خبرگزاری فارس
تنظیم برای تبیان: عطاالله باباپور
مطالب مشابه :
فهرست مدرسه‌های تهران
فهرست مدارس تهران به تفکیک پورتال استانها- سایت مرکز امار ایران جنگ تحمیلی.
مساجدو تکایا وکلیساها واتشکده های استان کرمانشاه
در حال حاضر این فضا با احداث دیوارهایی به سه قسمت تفکیک به خاک سپاری شهدای جنگ تحمیلی
نگاهی به تاریخ انقلاب اسلامی ایران - قسمت دوم
اربعین شهدای تبریز به جنگ تحمیلی پورتال استانها- سایت مرکز امار
تاریخ انتخابات ریاست جمهوری از ابتدا انقلاب تا کنون
برداری از مطالب مورد نیاز .ثبت پیشنهادات و انتقادات سازنده نسبت به شهدای قاهان در جنگ
نگاهی به تاریخ وچگونگی شکل گیری انقلاب اسلامی ایران- قسمت اول
و فقهی به اصل تفکیک اربعین شهدای تبریز به حوادث جنگ تحمیلی نام
برچسب :
آمار شهدای جنگ تحمیلی به تفکیک استانها