تاریخچه چاپ

تا بيشتر از 4 قرن بعد از آنكه يوهانس گوتنبرگ در قرن 15 ميلادي با استفاده از حروف فلزي متحرك فرآيند چاپ را اختراع كرد تمام حروف در يك رشته قالبهاي دست ساز ريخته ميشد. در قرن 19 بود كه هحروف چيني و چاپ ماشيني شد . از اواسط قرن 20 داشتن الكترونيك و ميكرو كامپيوترها در حروف چيني و نقل تصوير و فنون چاپ انقلابي پديد آورده است . در فاصله سالهاي
(1041 تا 1048) صنعتگر چيني بي شنگ با استفاده از حروف سفالي متحرك مطلابي را بر روي كاغذ چاپ مي كرد. در سال 1043 در يكي از كارگاه هاي چوپ در كشور كره از حروف (مسي) استفاده مي شد.

درسال هاي 1436 و 1444 يوهانس گوتنبرگ از اهالي شهر هاينس در آلمان قالب حروف يا هاتريس را اختراع كرد اولين كتابي كه گوتنبرگ براي چاپ انتخاب كرد (كتاب مقدس) بود چرا كه در آن زمان خواهان زيادي داشت. (انجيل) چاپ گوتنبرگ كه بر حسب تعداد سطرهاي هر ستونش به انجيل 42 سطري معروف شد.

هنر چاپ به سرعت در سراسر اروپا رواج يافت براي بالا بردن كارايي ماشينهاي چاپ چوبي تلاشهاي فراواني مبذول شد و هنگاميكه (ويليام هاس) كه در شهر بال سوئيس به ريخته گري حروف اشتغال داشت در سال 1787 نخستين دستگاه چاپ دستي تمام فلزي را درست كرد همان طرح اوليه دستگاه هاي چوبي را در ذهن داشت.

هنر كاغذ سازي:

هنر كاغذ سازي حدود دو قرن پيش از ميلاد مسيح توسط چيني ها اختراع شد . كاغذ سازي در حول و حوش سال 1800 به صورت ماشيني درآمد. در اين ايام يك فرانسوي به نام (نيكولا لوئي) روبر در كاخانه ديد و در حوالي پاريس نخستين ماشين كاغذ سازي را اختراع كرد . در سال 1805 يك مهندس انگليسي به نام جوزف دستگاهي براي ساختن كاغذ طراحي كرد. كه يك استوانه دوار داشت بعدها اين تحول به توليد كاغذ رول يا وب منجر شد امروزه توليد كاغذ به صورت خودكار انجام مي شود و مرغوبيت آن توسط كامپيوتر كنترل كرد.

چاپ

به معناي انتقال و تكثير حروف عكس طرح و نقش روي سطح چاپ شونده است روش هاي مختلف چاپي وجود دارد مانند (برجسته ، صاف، گود، غرباني، غير تماسي در بعضي از منابع تقسيمات ديگري مانند افست، فلسكو، هليوگراور، سيلك اسكرين، لترپرس و ...) ذكر مي شود. در يك تقسيم بندي منطقي مي توان انواع چاپ بصورت زير تقسيم نمود.

چاپ مستقيم: كه سطح چاپ شونده بافرم چاپ تماس پيدا مي كند. مثل لترپرس، كليشه طلا كوب، فلسكو، نايلو پرينت، چاپ گود.

چاپ غير مستقيم: كه سطح چاپ شونده با فرم چاپ تماس ندارد بلكه واسطه اي به نام لاستيك با فرم چاپي تماس گرفته هر مركبي مي شوند و سپس اين عامل واسطه اي با سطح چاپ شونده برخورد مي كند مثل افست، چاپ بالشتكي (تامپون) چاپ غير تماسي كه سطح چاپ شونده نه با فرم چاپ و نه با واسطه اي در تماس است بلك با مكانيسم ديگري همچون استفاده از الكتريسيته ساكن يا پاشيدن جوهر به صورت هدايت شده عمل چاپ انجام مي شود مثل فتوكپي، پرينتر، وانيك جت.

يكي ديگر از انواع چاپها: چاپ هيليوگراور است براي چاپ مجله هاي پرتيراژ كارهاي تبليغاتي بسته بندي ، چاپ پارچه، سفره، پلاستيك، سلفون، جعبه هاي مختلف و .... استفاده مي شود.

بيشتر مجله هاي پرتيراژ اروپايي و آمريكايي با ماشين چاپ هيلوگراور چاپ ميشود.

ضخامت قشر مركب در انواع روشهاي چاپي

روش هاي مختلف چاپي از ميزان انتقال مركب بر روي سطح چاپ شونده متفاوت هستند . قشر مركب يا فيلم مركب، افست از همه كمتر و قشر مركب در روشهاي سيلك اسكرين از همه بشتر است بوطر مثال:

روش چاپي	ضخامت قشر مركب
افست	2/1
لترپرس	5-3
فلسكوگرافي	8-6
هيلوگراور	12-8
افست خشك	3-5/1
سيلك اسكرين	100-20

نكاتي كوتاه براي طراحان

طراحي لي آت، عكاسي، ليتوگرافي، چاپ و صحافي به هم پيوسته يك زنجير هستند.

يك عامل خارجي مثل ناظر چاپ لازم است كه آنرا بهم جوش دهد بايد نوعي كنترل كيفيت و هماهنگي در همه مراحل اعمال شود كه اشكال هر يك از مراحل در مراحل بعدي كار را مختل مي كند.

گام اول: تهيه ارژينال كه اندازه آن بايد وسايل ليتوگرافي و چاپ متناسب باشد ولي بطور كلي بايد دست اندركاران هر مرحله ازكار مرحله قبلي و بعد از خود اطلاع داشته باشند.

يكي از نكات مهمي كه هر گرافيستي بايد به آن توجه كند اينست كه هنگام تحويل سفارش چيزي را ناگفته نگذارد حتي تكليف كوچكترين خز لي آت را روشن كند و موارد ديگر كه در اينجا به طور خلاصه به چند مورد آن اشاره شد.

چاپ سيلك اسكرين

اين چاپ يكي از انواع چاپ است كه اينروزها در دنيا توانسته به مرزهاي جديدي از كيفيت و كميت برسد و جاذبه فراواني را براي مشتريان چاپ ايجاد كند.

امروزه اين نوع چاپ توانسته در چاپ بر روي لوازمي كه بايد عمر طولاني داشته باشد مثل مدارهاي الكترونيك، كامپيوتر، لباسها، پلاك اتوموبيل، علائم راهنمايي و رانندگي، نقشه هاي بزرگ و تابلوي اعلانات، لوازم و وسايل پلاستيكي، لوازم بسته بندي پلاستيكي و پوسترهاي بزرگ تبليغاتي با چاپ افست در زمينه كميت و هزينه قابل رقابت كند و به موفقيت دست يابد.

در چاپ سيلك اسكرين از تصاويري كه داراي سايه روشن زياد و دقيق باشد توسط دوربينهاي ليتوگرافي فيلم تهيه مي شود طرز تهيه فيلم با دوربينهاي ليتوگرافي ظهور و ثبوت آن در چاپ افست و نيز چاپ سيلك اسكرين بسيار شبيه به هم ميباشد. تفاوت عمده آن ها در روش كپي فيلم ها است كه دليل آن وجود سطوح مختلف مي باشد. يكي از مهمترين بخشهاي چاپ سيلك اسكرين بخش عكاسي و ليتوگرافي است از لحاظ اهميت كار در سطح بالايي قرار دارد كليه فيلم براي چاپ در اي بخش تهيه ميشود.

امروزه ليتوگرافي يكي از مشاغل مهم صنعت چاپ به شمار ميرود به طوريكه در حال حاضر مي توان توسط دستگاه هاي پيشرفته همراه باكامپيوترها و اسكنرها و متخصصان در زمان كوتاهي انواع فيلمهاي ليت، پزتيو، نگاتيو با سايه روشن و يا بدون آن را در اندازه هاي دلخواه سفارش داده و تهيه كرد.

بنابراين نيازي نيست كه هر چاپگر سيلك ديتگاه ليتوگرافي داشته باشد ولي آگاهي از تكنولوژي روند كار و ا مكانات دستگاه ها چاپگر را در بدست آوردن كارهاي متنوع و گاه ابتكاري ياري مي كند.

معرفي دستگاه ها و تكنيكهاي ليتوگرافي: براي تهيه فيلم از ارژينال به اندازه دلخواه درخواست شده از دوربينهاي گوناگون استفاده ميشود.

سه نوع دوربين در بخش ليتوگرافي مورد استفاده قرار مي گيرد:

دوربينهاي كوچك

دوربينهاي بزرگ

دوربينهاي سوپر (ريلي)

چاپ فتو سيلك اسكرين

با اين نوع چاپ مي توان روي قوطيهاي پلاستيكي، فلزي، بشكه هاي چوبي، گالنهاي پلاستيكي، بطريهاي پلاستيكي، بطريهاي نوشابه و مايعات نوشته و نقوش مورد نياز خود را كه داري سطح غير مسطح افقي و صاف باشد به چاپ رساند.

چاپ سيلك مدور تفاوت بارزي با سيلك مسطح دارد و اين اختلاف از جايي پديد مي آيد كه در چاپ مسطح سرتاسر شابلون را طي مي كند و شابلون در حال سكون باقي مي ماند. در حاليكه در چاپ روي اجسام مدور عكس اين حالت را دارا مي باشد به عبارتي (اسكوئيجي) در چاپ مدور ثابت مي ماند و شابلون در امتداد بردار اسكوئيجي حركت كرده و عمل چاپ را انجام مي دهد.

ليتوگرافي فن آوري صنعتي

استفاده از سنگ ليتو گرافي به علت سنگيني و حجم آن كار چاپ را مشكل مي ساخت و جابجايي و حمل و نقل آن را هم دشوار بود. به علاوه هميشه بيم آن ميرفت كه سنگي كه با آن همه دقت و زحمت تهيه شه بشكند يا لب پَر شود.

يكي ديگر از انواع ليتوگرافي براساس خاصيت جدايي آب و چربي عمل مي شد ولي چون به جاي سنگ (ليتو) از فنر روي (زينك) استفاده ميشد آن را زينكوگرافي هم مي گفتند . بعدها آلياژهايي از فلزهاي ديگر هم مورد استفاده قرار گرفت مانند آلومينيوم كه آنرا آلگرافي ناميدند.

به طور كلي طرحي. نوشتن يا كپي كردن روي فلزات را متالوگرافي مي ناميدند.

فتوليتوگرافي

همان آماده سازي چاپ افست است و اگر بخواهيم اين نوع چاپ را بشناسيم بايد با چاپ افست آشنايي پيدا كنيم.

افست

چاپ ليتوگرافي كه افست خوانده ميشود با استفاده از پليت تهيه شده به روش فتوليتوگرافي و به صورت زير انجام ميشود:

طرح يا نوشته روي پليت مركبي شده روي يك سيلندر لاستيكي و بطور ناخوانا چاپ ميشود. سپس از آنجا روي كاغذ يا موارد ديگر منتقل ميشود. برخلاف روش لترپرس و چاپ گود كه كاغذ مستقيماً با فرم تماس مي گيرد. در چاپ افست كاغذ با پليت تماس نميگيرد بلكه مستقيم و به واسطه يك سيلندر لاستيكي چاپ ميشود به همين خاطر چاپ افست را چاپ غير مستقيم نيز مي گويند.

يك چاپچي آمريكايي به نام (ايرا.و.رابل) به طور تصادفي از سال 1904 اين روش را كشف كرد و ماشيني براي پرس كاغذ به روش افست ساخت.

ليتوگرافي: فن آوري هنري

ليتو در زبان يوناني به معناي سنگ و (گراف) به معناي نوشتن است ليتوگرافي به گونه اي از چاپ و تكثير گفته ميشود كه طرح يا نوشته ابتدا روي سنگ كشيده شود و پس از آماده سازي سنگ براي چاپ با قرار دادن كاغذ روي آن در ماشين مخصوص با اندكي فشار عمل چاپ صورت گيرد. در واقع معناي صحيح ليتوگرافي (چاپ سنگي) است. اين روش به طور تصادفي توسط يك آهنگساز آلماني به نام (آلوئيس رنه فلدر) كشف شد (در سال 1789 يعني 350 سال پس از اختراف گوتنبرگ)

اساس اين روش بر جدايي آب و چربي استوار است به اين ترتيب كه ابتدا طرح مورد نظر روي لوحه سنگ نوشته ميشود.

در نتيجه جايي كه نبايد چاپ شود . كه آبدر رطوبت را به خود بگيرد ولي مركب چاپ را دفع كند و جايي كه بايد چاپ شود برعكس مركب مي پذيرد ولي آب را دفع مي كند.

با پيشرفت ليتوگرافي (چاپ سنگي): يكي از جالبترين نكته ها در مورد ليتوگرافي اين است كه طراحان و ليتوگرافان بايد هنرمندان بسيار دقيق و كار آزموده اي باشند.

زيرا امكان روتوش در كار بسيار كم است و چنانكه يك خط كلفت يا نازك شود بايد سنگ را كنار گذاشت و از اول طرح را روي سنگ ديگري كشيد.

ترام در ليتوگرافي و چاپ

در ابتدا تعريف كلي در مورد ترام مي كنيم. ترام عبارتست از سطح شفاف شبكه بندي شده اي كه بين فيلم و ارژينال قرار مي گيرد و پس از عكاسي تصوير را به نقاط بسيار ريزي تقسيم مي كند و همچنين نقاط ريزي كه روي فيلم يا فرم چاپ يا سطح چاپ شده قرار مي گيرد نيز ترام مي گويند.

ابداع ترام: به سال 1882 برمي گردد.كه Meisen bach آلماني در شهر مونيخ براي نخستينبار توانست تن پيوسته يك تصوير را به صورت ترام در آورد.

ترام يكي از اساسي ترين و درعين حال پيچيده ترين مقولات چاپي است اغلب ليتوگرافان با يك يا دو نوع ترم كار كرده اند و از انواع ديگر آن بي خبرند.

شكل ترام بايد متناسب با روش هاي چاپي و نوعي ارژينال انتخاب شود همچنين ريزي يا درشتي ترام متناسب با روشهاي چاپي نوعي كاغذ شرايط چاپ بايد تغيير كند. ترام براي چاپ فلسكو يا افست يا هيلوگراور و يا سيلك اسكرين و همچنين ترام براي چاپ روزنامه يا كتاب مقدس.

اگر يك عكس را روي شيشه فتوكپي بگذاريد و كپي آنرا بگيريد چه خواهيد ديد. تصوير همن عكس را به صورت سياه و سفيد ولي در جاهايي كاملا به صورت يكدست تيره و در جاهايي هم سفيد.در انواع روش هاي چاپي با دو وضعيت روبه رو هستيم يا رنگ تخت و يكدست يعني تمپلات (Solid) و يا چاپ ترامه با نقاط مركبي كه بين آنها فضاهاي خالي وجود دارد. ترام در مراحل مختلف كار داراي جلوه هاي متفاوتي مي باشد:

ترام شيشه اي / ترام دستي / ترام ريز و درشت. اصل ترام ، ترام شيشه اي است توليد آن يكي از دقيق ترين كارها ي تكنولوژي پتيك است اساس كار شيشه ترام بين عدسي دوربين و فيلم قرار مي گيرد و تصوير منتقل شده از عدسي را به صورت نقطه نقطه از خود عبور مي دهد.

ترام دستي به روش عكاسي روي ترام شيشه اي يا توسط اسكنر ساخته مي شود. ترام دستي داراي چهار جزء مي باشد:

1- پايه پوليستر كه در برابر خراش و پيچ و تاب مقاوم است.

2- قشر حساس محلول نقره به رنگ خاكستري يا رنگ ماژينتا.

3- رويه محافظ كه تداخل نمونه هاي ترام حالتي كه براساس تماس دو سطح خيلي صاف پديد مي آيد.

4- قشر مقاوم در برابر موج داشتن و جمع شدن حالتي كه بر اثر رطوبت و دماي محيط ايجاد مي شود.

ريزي و درشتي ترام را با خط بر سانتي متر يا خط بر اينچ بيان مي كند يعني در يك سانتيمتر چند نقطه ترام جاي مي گيرد. 20-25-24 خط بر سانتيمتر به عنوان ترام درشت و ترام هاي 40-48-60 ترام ريز خوانده مي شود.

عواملي چند در انتخاب ترام مؤثرند براي كاغذهاي ناهموار و بدون پوشش (ترام درشت) و براي كاغذهاي با سطح صاف (ترام ريز) مناسب است.والسلام

تاریخچه چاپ

مطالب مشابه :

متن کارت دعوت به مجالس

عکس های زیبا از هستی طاهری