آشنایی با مشاغل 11:گفتاردرمانی
آسیب شناس گفتار و زبان (گفتاردرمانگر) باید در آغاز از ماهیت گفتار و زبان و رشد طبیعی آن آگاه گشته و سپس با انواع اختلالات مربوط به آن آشنا شود و نحوه ارزیابی و درمان آنها را فرا بگیرد. در یك عبارت كوتاه می توان گفت هرگاه یا شیوه صحبت كردن گوینده بیش از محتوای سخن او, توجه شنونده را به خود جلب كند و یا محتوای كلام دچار نابسامانی شود وی مشكوك به نوعی اختلال گفتاری یا زبانی است. آسیب های گفتار و زبان متنوع بوده و از كودكی تا بزرگسالی مشاهده می شود از میان آنها می توان به لكنت, اختلالات تلفظی, اختلالات گفتار و زبان در كودكان دارای مشكل یادگیری زبان و كودكان كم شنوا, عقب مانده ذهنی, اتیستیك, بیماران سكته مغزی و اختلالات گفتاری ناشی از فقدان حنجره و آسیبهای آن اشاره نمود.
هرگونه اشكال در نحوه گفتار و یا ناتوانی در درك گفته های دیگران می تواند موجب اختلال در روابط اجتماعی شخص مبتلا گشته و مانعی در راه پیشرفت تحصیلی فرد و در جامعه و شكوفائی كامل توانائی ها و استعدادهای بالقوه وی شود. این مساله به نوبه خود می تواند صدمات روحی و عاطفی و رفتارهایی نظیرگوشه گیری, پرخاشگری و … و در نهایت تزلزل بهداشت روانی فرد و خانواده او را در پی خواهد داشت.
نقش آسیب شناس گفتار و زبان در مرحله اول, پیشگیری از بروز اینگونه اختلالات از طریق آموزش های انفرادی و گروهی است و در مراحل بعدی, وظیفه او ارزیابی و تشخیص اختلال های گفتار و زبان و تلاش در درمان و اصلاح و جلوگیری از شدت آن ها می باشد .
و یا به گفته آقای خاموشی استاد گفتار درمانی دانشگاه علوم پزشكی تهران هدف این رشته تربیت آسیب‌شناسی گفتار و زبان و یا گفتار درمانگر است. متخصصی كه در وهله اول آسیب‌هایی را كه توسط عوامل ژنتیكی و یا اكتسابی به گفتار و زبان وارد شده تشخیص میدهد و در وهله دوم به ارزیابی میزان آسیب‌دیدگی و علت آن می‌پردازد و سپس مرحله درمان را شروع میكند.
وی در توضیح سخنان خویش می‌گوید: یك آسیب‌شناس گفتار و زبان باید در آغاز بررسی كند كه چه حوزه‌ای از زبان و گفتار فرد صدمه دیده است و سپس به درمان بپردازد. چون نوع و مدت درمان با توجه به حوزه آسیب‌دیده متفاوت می‌باشد.
برای مثال امكان دارد به علت سكته مغزی، تصادف و یا اصابت تركش، اختلالی در حوزه زبان فرد ایجاد شود كه این اختلال می‌تواند به صورت بی‌ربط صحبت كردن و یا ناتوانی در سخن گفتن بروز پیدا كند. یا این كه امكان دارد مشكل در حوزه گفتار باشد یعنی در تولید گفتار و یا روانی گفتار اختلالی به وجود بیاید. برای مثال كودكی كه صدای «ر» را «ل» تلفظ میكند دارای اختلال در تولید گفتار است و همچنین فردی كه در طول یك دقیقه به جای ۴ جمله (به طور متوسط) یك جمله را گفته و یا برعكس ۱۰ جمله را بیان میكند، دچار اختلال در روانی گفتار می‌باید. و بالاخره امكان دارد تارهای صوتی به دلایل مختلف آسیب ببینند كه موجب خراب شدن كیفیت صوت می‌شود.
كه در تمام موارد فوق یك گفتار درمان سعی میكند كه به شیوه‌های غیرپزشكی و بدون استفاده از دارو آسیب ایجاد شده را درمان كند اما طول درمان و نحوه درمان متفاوت خواهد بود یعنی آسیبهای حوزه زبان چون به سیستم عصب مركزی در مغز برمی‌گردد، طولانی‌تر و دشوارتر بوده اما درمان اختلالات حوزه گفتار آسان‌تر و سریعتر می‌باشد.
یكی دیگر از اساتید دانشگاه نیز در معرفی رشته گفتار درمانی می‌گوید: رشته گفتار درمانی یكی از زیرمجموعه‌های علوم توانبخشی است و هدف آن یاری رساندن به افرادی است كه دچار اختلالات گفتاری و زبانی هستند كه این كمك شامل موارد زیر می‌شود.
الف ) كمك به افرادی كه اختلالات تلفظی دارند. به گونه‌ای كه بتوانند بدرستی تولید صداهای گفتاری را بیاموزند.
ب ) كمك به بیمارانی كه اختلال در صوت دارند و یا به علل مختلف حنجره آنها جراحی شده و فاقد صورت طبیعی هستند.
ج ) كمك به بیمارانی كه به دلیل آسیبهای مغزی زبان پریش شده‌اند (این دسته از بیماران قدرت سخن گفتن نداشته و یا بی‌ربط سخن می‌گویند)
د) یاری كردن ناشنوایان برای برقراری ارتباط كلامی .
هـ ) كمك به طیف گسترده‌ای از عقب‌ماندگان ذهنی برای برقراری ارتباط كلامی.
و ) توصیه و مشاوره به افراد جامه به منظور پیشگیری از اختلالات فوق.
آینده شغلی ، بازار كار ، درآمد:
در مقابل هر ۲ یا ۳ هزار نفر جمعیت یك گفتار درمانگر مورد نیاز است. آمار فوق كه مورد قبول جامعه پزشكی و بهداشتی جهان است، نشانگر نیاز جامعه به فارغ‌التحصیلان گفتار درمانی است چرا كه تخصص گفتار درمانی بر دو محور اصلی درمان و پیشگیری استوار شده است.
آقای خاموشی مدیر گروه گفتاردرمانی دانشگاه تهران در این‌باره می‌گوید: با این كه رشته گفتار درمانی در گروه پزشكی است اما كار آن بیشتر پیشگیری می‌باشد. برای مثال در حوزه بهداشت مدارس علاوه بر پیام‌های بهداشتی مبنی بر این كه «از دستفروشان خوراكی نخرید» و یا «از خوردن لواشك و بستنی غیربهداشتی خودداری كنید» باید پیام‌هایی در زمینه بهداشت گفتار و زبان نیز داده شود. یعنی باید به دانش‌آموزان گفت كه «هنگام بازی فوتبال در حیاط مدرسه جیغ نزنید» یا «وقتی زنگ تفریح زده شد، فریاد نزنید» كه البته برای قانع‌كردن دانش‌آموزان و نشان دادن اهمیت پیام‌های فوق لازم است كه مدلی از حنجره را به سر كلاسها برده تا دانش‌آموزان به وضوح ببینند كه اگر جیغ بزنند، حنجره آنها چه آسیبی می‌بیند.
همچنین یك گفتار درمانگر می‌تواند به قاریان قرآن ، مداحان، خواننده‌ها ،گویندگان صدا و سیما ، دوبلورها و در كل افرادی كه از صوت خود به صورت حرفه‌ای استفاده میكنند، آموزش بدهند كه چگونه سخن بگویند و یا از صوت خود استفاده كنند تا مشكلی برایشان به وجود نیاید.
آنچه گفته شد بخشی از فرصت‌های شغلی یك گفتار درمانگر است كه باید در جامعه وجود داشته باشد اما آیا در ایران نیز این فرصت‌های شغلی موجود است؟
آقای خاموشی در این زمینه می‌گوید: متاسفانه این رشته در كشور ما جا نیفتاده است و در نتیجه فعالیت فارغ‌التحصیلان این رشته محدود می‌باشد. برای مثال با این كه به اعتقاد ما هر مدرسه‌ای به یك گفتار درمانگر نیاز دارد، فارغ‌التحصیلان این رشته زمانی كه در آموزش و پرورش استخدام می‌شوند، پستی برای آنها در نظر گرفته نشده است یعنی در حكم استخدامی به عنوان دبیر تلقی می‌شوند نه به عنوان یك گفتار درمانگر.
و یا متاسفانه قانون نظام پزشكی به این صورت است كه گفتار درمانگر نمی‌تواند به تنهایی مطب بزند بلكه باید زیر نظر متخصص مغز و اعصاب و یا گوش و حلق و بینی فعالیت بكند. در صورتی كه یك گفتار درمانگر وابستگی خاصی به هیچ تخصصی ندارد البته ممكن است متخصص مغز و اعصاب در بعضی موارد به گفتار درمانگر یاری برساند اما در بسیاری از موارد مانند لكنت زبان نمی‌تواند كمكی بكند.
وی در ادامه می‌گوید: با این وجود نباید علاقه‌مندان به این رشته ناامید شوند چون این رشته برای جوانانی كنجكاو كه به دنبال كشف ناشناخته‌ها می‌باشند و می‌خواهند در زمینه تحصیلی‌شان حرف اول را بزنند، رشته بكری است و زمینه‌های ناشناخته زیاد دارد. كه از آن جمله میتوان به درمان سریع لكنت زبان اشاره كرد. چون با این كه در این زمینه روشهایی وجود دارد اما روشهای فوق به تدریج جواب میدهد و من به جرات می‌گویم كه اگر كسی درمان سریعی برای لكنت زبان پیشنهاد كند، بسیار ثروتمند خواهد شد.
برای این كه لكنتی‌ها هم افرادی باهوش طبیعی هستند و می‌توانند مشاغل مختلف را به عهده بگیرند ولی این اختلال در صحبت كردن آنها را دچار مشكل كرده است. بنابراین بسیاری از آنها حاضرند هزینه زیادی بپردازند اما سریع مشكل آنها رفع شود.
راحله جعفری توسی نیز معتقد است با این كه مشكل شغلی در جامعه ما برای همه رشته‌ها از جمله رشته گفتار درمانی وجود دارد اما از آنجایی كه فارغ‌التحصیلان رشته‌های توانبخشی و از جمله گفتاردرمانی محدود هستند و از طرفی جامعه به آنها نیاز بسیاری دارد، رشته‌های علوم توانبخشی كمتر از سایر رشته‌ها با مشكل شغلی روبرو هستند. برای مثال یك گفتار درمانگر می‌تواند در درمانگاهها و مراكز بهداشت، مراكز ویژه توانبخشی و مراكز آموزش و پرورش استثنایی فعالیت بكند چون قسمت عمده كار ما در ارتباط با ناشنواها و كم‌شنواها است یعنی ما به یك ناشنوا و یا كم‌شنوا كمك می‌كنیم كه گفتار افراد را درك كرده و بهتر از قبل منظورش را از طریق كلام برساند. كه از همین‌جا ناشنوایان زبان اشاره را می‌آموزند اما ما به آنها درك گفتار و بیان آن را می‌آموزیم .
توانایی‌های جسمی، علمی، روانی و … مورد نیاز و قابل توصیه حروف را یك یك ادا كرده و یا كلمات را به آرامی بیان میكند و سپس به صدای بیمار و نحوه اداكردن حروف و یا كلمات او نگاه كرده و گوش فرا میدهد و اشتباه‌هایش را به آرامی تذكر میدهد تا او بتواند از سنگلاخ دشواریهای گفتار و زبان عبور كرده و به روانی سخن بگوید.
این كار همیشگی یك گفتار درمانگر است. كاری كه باید با صبر و بردباری به دفعات مختلف و به روشهای گوناگون انجام دهد.
راحله جعفری توسی فارغ‌التحصیل گفتار درمانی با اشاره به همین ویژگی می‌گوید: صبور بودن مهمترین ویژگی است كه یك گفتار درمانگر باید داشته باشد چرا كه بعضی از بیماران ما به كندی پیشرفت میكنند و به قول معروف پیشرفتشان میلیمتری است. بنابراین لازم است كه گفتار درمانگر بردبار بوده و پابه‌پای بیمار پیش رفته و او را درك كند.
همچنین متخصص این رشته باید انعطاف‌پذیر باشد. برای این كه در این كار تنوع مراجعه‌كنندگان بسیار زیاد است یعنی مراجعین ما می‌توانند یك بچه ۲ ساله تا یك فرد ۹۰ ساله باشند كه بدون شك هر یك روحیات و ویژگی‌های خاص خود را دارند و یك گفتار درمانگر باید با توجه به این ویژگی‌های فردی نحوه درمان را انتخاب بكند.
آقای خاموشی نیز در بیان ویژگی‌های لازم برای دانشجویان این رشته می‌گوید: دانشجوی موفق این رشته كسی است كه به زبان انگلیسی و دانش كامپیوتر مسلط باشد چون كتابهای این رشته در ایران بسیار كم است و دانشجو باید بتواند از منابع خارجی یا از شبكه‌های رایانه‌ای استفاده كند.
همینطور بهتر است با لهجه‌های مختلف آشنایی داشته باشد چون ممكن است ناشنوایی به او مراجعه كند كه در یك محیط ترك یا كرد زبان زندگی كرده است و اگر فرد لهجه او را بلد باشد و یا حداقل با جایگاه‌های تولید صدای آن لهجه آشنا باشد، بهتر می‌تواند به او كمك كند.
آقای شاهبداغی استاد گفتار درمانی دانشگاه علوم پزشكی تهران نیز معتقد است كه رشته گفتاردرمانی نیازمند خلاقیت، هنر، صبر و پشتكار است و باید دانشجو به مطالعه مداوم جهت پیشرفت زمینه‌های درمان بیماران علاقه‌مند باشد.
رضا نصیری فارغ‌التحصیل این رشته نیز می‌گوید: دانشجویان این رشته باید اختلال گفتاری نداشته باشند زیرا بخشی از تحصیل در این رشته شامل آموزش عملی و برخورد كلامی با بیماران می‌باشد و باید سلامت كامل روانی داشته و بتوانند بدرستی ارتباط برقرار كنند. همچنین لازم است در دروس زبان و ادبیات فارسی، زیست‌شناسی، فیزیك و زبان انگلیسی اطلاعات لازم و كافی را كسب كرده باشند.
** تعدای از خدمات یک گفتار درمانگر
ـ درمان لكنت زبان
ـ اختلالات تلفظی
ـ تأخیر در رشد گفتار و زبان كودكان
ـ درمان اختلالات گفتاری و زبانی ناشی از فلج مغزی ، سكته مغزی ، شكاف كام ، عقب ماندگی ذهنی
ـ تشخیص و درمان اختلالات یادگیری و مفاهیم كلمان (زبان )
ـ تشخیص و درمان اختلالات نوشتاری و املاء
ـ مشاوره تخصصی و گفتار درمانی برای اعضاء خانواده
ـ ارجاع به متخصص مغز و اعصاب یا گوش ، حلق و بینی در صورت نیاز
آشنایی با اختلالات گفتاری
• لکنت زبان :
اختلالی است که طی آن جریان روان گفتار با مکث، تکرار هجا و یا کشش های نابجا شکسته می شود و معمولاً همراه با انقباض عضلات اندامهای گفتاری یا در موارد شدیدتر دیگر اعضای بدن می باشد و شیوع آن در پسرها ۳ برابر دخترها است.
• نقص شنوایی :
بدلیل اهمیتی که شنوایی در گفتار و تصحیح اشتباهات گفتاری دارد هر گونه اختلال در شنوایی بر گفتار اثر گذار خواهد بود. مشکلات گفتاری حاصله شامل اختلال در تولید صحیح صداها ، شناخت محدود، ذخیره واژگان محدود، اختلال صوت و … می باشد.
• اختلالات صوت :
شامل هر گونه اختلالی است که تارهای صوتی را درگیر می کند مانند اختلال در آهنگ صدا، زیر و بمی، و خشیومی بودن صدا، وجود اختلالات جسمی مانند وجود شکاف کام یا لب و یا بزرگ بودن بیش از حد لوزه ها و نیز کم شنوایی و همچنین استفاده ناصحیح از تارآواها می تواند باعث اختلالات صوت گردد.
• اختلالات تولیدی :
عبارتست از مشکل در بیان صحیح صداها که می تواند بصورت حذف یا جانشین کردن صدا باشد و در موارد شدید منجر به نامفهوم شدن گفتار می گردد. علت آن می تواند بدلیل نقص ارگانیک در سیستم گفتار ، محیط نامناسب و یادگیری نادرست و یا زمینه ارثی داشته باشد.
• تأخیر در رشد گفتار و زبان :
اگر گفتار کودکی همزمان با سن تقویمی او پیش نرود دارای تأخیر در گفتار است . کودک طبیعی تا قبل از ۱ سالگی تک کلمات را بیان می کند. تا ۲ سالگی جملات دو کلمه ای و همینطور با افزایش سن ذخیره واژگان نیز بیشتر می شود. از علت های مسبب تأخیر می توان به عقب ماندگی ذهنی کم شنوایی، عوامل محیطی و مشکلات جسمی اشاره کرد.
• زبان پریشی :
به اختلال گفتاری ناشی از صدمه به سیستم مغزی گفته می شود که فرد قادر به ارتباط گفتاری با دیگران نخواهد بودو این اختلال عمدتاً در افراد بزرگسال بوجود می آید و علت آن ناشی از سکته ها تومورهای مغزی، تصادفات و… می باشد. فرد دارای گفتاری ناروان ، بی محتوا ، خطاهای تولیدی و فلجی می باشد.
۱- تاخیر در گفتاروزبان delayed speech and language
افرادی دارای این مشكل هستند كه به دلایل مختلف ازقبیل ناشنوایی- عقب ماندگی ذهنی – فلج مغزی دیرتر از حد طبیعی شروع به صحبت می كنند و گفتاروزبانشان درحدسنشان نمی باشد
۲- اختلالات روانی گفتار fluency disorder
افرادای كه لكنت زبان وپریده گویی دارند جزءاین گروه هستند
لكنت زبان(stuttering ) زمانی اتفاقی می افتد كه درروند طبیعی گفتاروقفه های غیر طبیعی وناگهانی بواسطه تكرار صداها هجا ها كشیده گویی :طولانی ادا كردن صدا ها – كلمات وهجا میا نپرانی :گیر:قفل ورفتارها ی وابسته ایجاد می شود.
بریده گویی ( cluttering ) :زمانی اتفاق می افتد كه میزان تكلم دچاراشكال شود و گفتارفرد بیش از حد سریع باشد وفرد در گفتاراز گفتن برخی از اصطلاحات صرفنظركند
۳-اختلالات صوتی voice disorder
زمانی اختلال صوتی وجود دارد كه كیفیت ؛زیروبمی ؛ بلندی و انعطاف پذیری صوت فردی متفاوت ازصوت افراد؛ جنس؛ سن؛ گروه وفرهنگ مشابه وی باشد . وجود یاعدم وجوداختلال صوت ومیزان آن نسبت به قضاوت شنونده متفاوت است.بنابراین كودكان ؛ والدین ؛ بزرگسالان و آسیب شناسان گفتار و زبان اختلال یا عدم اختلال را بر طبق نیازها و زمینه خود تعیین می كنند .
اختلالات صوتی را میتوان به صور گوناگون طبقه بندی كرد. برخی براساس سبب شناسی؛ برخی براساس ادراكی وتعدادی دیگر براساس جنبش شناسی تقسیم می كنند.
در طبقه بندی براساس سبب شناسی؛ اختلالات صوتی را میتوان به دو دسته ۱- عضوی: كه شامل بد آوایی و بی آوایی بدلیل ضایعات بافتی یا بیماریهای عصبی شناخت. ۲- روانزاد: كه شامل صوت ناهنجار در اثر سایكو نوروز ؛ اختلالات شخصیتی یا الگوی های نادرست تقسیم كرد .
در طبقه بندی براساس دیدگاه ادراكی اختلال دریك یا تعدادی از مؤلفه ها ی صوت شامل زیروبمی بلندی وكیفیت وجوددارد.
درطبقه بندی جنبش شناسی به دوبخش عمده پركاری وکم کاری صوتی تقسیم می شود علائم اختلالات صوت شامل مواردزیراست
۱-گرفتگی صوت ۲- نفس آلودگی صدا ۳- خستگی صوتی ۴- كاهش دامنه آواسازی
۵- بی صدا ۶- قطع زیروبمی یاصدای زیرنامناسب ۷- آواسازی توام باتلاش وكوشش ۸ - لرزش
۴-اختلالات زبانی language disorder
ازجمله اختلالات زبانی آفازی است .آفازی درسه فراینددرك زبان فرمول بندی زبان و یا هر دواختلال بوجود می آید.
آفازی دراثر آسیب به مناطق مختلف مغزی درنیمكره چپ به علل مختلف مانند تصادف سكته مغزی تروما وغیره بوجود می آید آفازی براساس منطقه ای كه آسیب دیده تقسیم بندی شده است وشامل انواع زیراست:
۱- آفازی ورنیكه ۲- آفازی بروكا ۳- آفازی انتقالی ۴- آفازی ترانس كورتیكال حسی۵- آفازی گلوبال ۶- آفازی ترنس كوتیكال حركتی
وبراساس نوع آفازی ممكن است علائم زیر دیده شود. پارافازیا - اختلال تكرار - اختلال درخو ندان ونوشتن – اختلال دردرك وبیان - اختلال درنامیدن
۵-اختلالات تشدید resonance disorder
تشدید زیر مجموعه كیفیت صوت است در اختلالات تشدید دراثر اختلال در عمكرددریچه كامی- حلقی به علل مختلف فرایند تشدید به درستی انجام نمی شود دو به عبارت دیگر توازن خیشومی – دهانی بهم خورده است.انواع اختلالات تشدیدعبارتند از۱- خیشومی شدگی بیش ازحد : تشدیدبیش ازحد هوا درحفره بینی كه ممكن است همراه با خروج هوا ازبینی باشد یا نباشد.دراین حالت ممكن است برای جلوگیری از خروج هوا درپرده های بینی حركات انقباضی دیده شود.۲- خیشومی کمتراز حد :تشدید صداهای خیشومی درحفره بینی یا صورت نمیگیرد یا بسیار كم است .۳- مختلط: به علت اتصال حفره های بینی وانسداد درقسمت خلف یا قدام بینی هردوحالت خیشوم شدگی وجوددارد.
۶-اختلالات تولیدی Articulation disorder
اختلالات تولیدی مشخصا ً بیش از هر نوع عارضه گفتاری وقت وتوجه آسیب شناسان گفتار را به خود مشغول میكند و تقریبا ۸۰ درصد موارد اختلالات گفتاری را تشكیل میدهد. اینگونه افراد درتولیدو بیان همخوانهاو واكه ها مشكل دارندوبه صورت های زیر بیان می شوند
۱- حذف : یعنی یكی ازهم خوانها را حذف میكنند.(مثلآخ به خط ) ۲ - خرابگویی : دراین نوع خطا گوینده به جای واج هدف یك صدا ی غیرمشخص تولیدمی نماید. ۳ - اضافی دراین حالت یك صدا یا هجا ی نابجا را وارد واژه یا هجای اصلی مینماید(قوه ری به جای قوری)۴- جانشینی : دراین گونه خطاها گویند یك واج استاندارد به غلط جانشین واج هدف میكند (مثلا یوز به جای روز)
ضوابط تأسیس دفاتر کار گفتار درمانی
۱- دفتر گفتار درمانی به محلی اطلاق می شود که طبق ضوابط و مقرات وزارت بهداشت ‘ درمان و آموزش پزشکی برای ارائه خدمات گفتار درمانی پس از دریافت مجوز فعالیت ، توسط افراد واجد شرایط مندرج در این آئین نامه دایر می گردد .
۲- آسیب شناس گفتار و زبان به فردی اطلاق می شود که دانش آموخته مقطع کارشناسی یا مقطع بالاتر این رشته از دانشگاه های داخل یا خارج از کشور باشد و مدرک وی به تائید وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد .
۳- مجوز فعالیت گفتار درمانی عبارت اسـت از مجـوزی که پس از بررسی مدارک و مستندات توسط دانشگاه های علوم پزشکی صادر می شود .
شرایط، ضوابط و مدارک مورد نیاز
شرایط فردی :
۴- جهـت بـالا بـردن سطـح کیفـی خدمات درمانی دردفاتر گفتار درمانی داشتن سابقـه کـاردرایـن رشتـه درمراکز درمانی، دولتی ، خیریه و خصوصی به شرح زیر ضروری می باشد :
برای ایجاد دفتر گفتار درمانی درشهرتهران و کرج ‘ داشتن حداقل ۵ سال سابقه اشتغال بـه کـار تمـام وقت در مراکز فوق
برای ایجاد دفتر کار در سایر شهرها و شهرستان ها داشتن حداقل ۳ سال سابقه اشتغال به کار تمام وقـت در مراکـز مذکور
تبصره ۱ : مدت خدمت نظام وظیفه و طرح نیروی انسانی و یا سایر تعهدات قانونی درصورت ارائه گواهی معتبر اشتغال به گفتار درمانی جزء سابقه کار محسوب می شود .
تبصره ۲ : مدت تحصیل کارشناسی ارشد گفتار درمانی حداکثر تا یک سال و PhD حداکثر تا دو سال براساس گواهی دانشگاه محل تحصیل جزء سابقه کار محسوب می شود .
تبصره ۳ : گواهی سابقه اشتغال به گفتار درمانی در مراکز خصوصی باید به تائید معاونت درمان و دارو دانشگاه / دانشکده مربوطه برسد .
مدارک مورد نیاز
۵- مدارک مورد نیاز برای تأسیس دفتر گفتار درمانی شامل موارد زیر می باشد ‘ که باید به معاونت درمان و دارو دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی مربوطه ارائه گردد :
الف ) گواهی انجام یا معافیت خدمات قانونی
ب ) گواهی عدم سوء پیشینه کیفری ( در مورد شاغلین رسمی مراکز دولتی با ارائه تصویر حکم استخدامی نیازی به این گواهی نمی باشد ) .
پ ) یکی از مدارک تحصیلی کارشناس ، کارشناس ارشد ، PhD گفتار درمانی
ب ) سه قطعه عکس ۴*۳
د ) گواهی سابقه اشتغال به گفتار درمانی
ه ) اعلام کتبی آدرس دقیق دفتر کار و ساعات فعالیت و تلفن تماس جهت هماهنگی به منظور بازرسی از محل دفتر کار
م ) ارائه تصویر یا شماره کد ملی
ی ) اصل فیش های بانکی طبق مقررات مربوطه(مبلغ وشماره حساب از طریق کارشناسان واحد صدور
پروانه ها به متقاضی اعلام خواهد گردید ،مبالغ جهت شهر تهران وسایر شهرستان ها متفاوت می باشد).
شرح وظایف و حدود اختیارات
الف ) مشاوره و راهنمایی مراجعین برای پیش گیری از بروز اختلالات گفتار و زبان در کودکان
ب ) مشاوره و آموزش به افرادی که در معرض ابتلا به اختلالات گفتار و زبان هستند به منظور پیشگیری
ج ) راهنمایی و ارجاع مراجعین مبتلا به اختلالات گفتار و زبان به سایر درمانگران براساس نیازهای بهداشتی درمانی آن ها
د ) آموزش راهنمایی و مشاوره به افرادی که از گفتار خود به طور حرفه ای استفاده می کنند ‘ ( برای ارتقاء
کیفیت گفتار و پیش گیری از بروز اختلال )
ه ) انجام آزمون های گفتار و زبان براساس معیارها و برگه های مورد تائید دانشگاه علوم پزشکی و تشکیل پرونده برای نوشتن شرح حال ‘ ثبت چگونگی بروز و سیر اختلال براساس مصاحبه با بیمار و خانواده او و مدرک مربوطه ، ثبت سوابق درمانی ‘ ضبط نمونه گفتار بیمار و شرح ویژگی های زبانی و گفتاری او ‘ ثبت سابقه بیماری های جسمی بیمار و تعیین علل و عوامل مؤثر بر اختلال و ثبت برنامه و اقدامات گفتار درمانی و در صورت ارجاع به سایر مراکز درمانی ثبت در پرونده و ارسال خلاصه پرونده
ز ) نگهداری پرونده برای کارهای آماری و در صورت لزوم تهیه گزارش برای مراجع قانونی و استفاده از آنها در مطالعات پژوهشی و ارائه نتایج به مسئولان و مراکز علمی – پژوهشی برای همکاری در زمینه افزایش آگاهی و بهبود ارائه خدمات گفتار درمانی و بالا بردن سطح سلامت جامعه
ح ) آسیب شناسی گفتار و زبان موظف است در انحصار نسخه پزشک معالج خدمات گفتار درمانی را برای بیماران انجام دهد .
تبصره ۱ : پذیرش بیماران دچار اختلال تولید، لکنت ، اختلال در خواندن و نوشتن و تأخیر در رشد گفتار و زبان به طور مستقیم انجام می پذیرد .
تبصره ۲ : آسیب شناسی گفتار و زبان حق دخل و تصرف در نسخه و یا دستور پزشک معالج را ندارد .
تبصره ۳ : آسیب شناسی گفتار و زبان مجاز به تجویز دارو و درخواست رادیو گرافی و آزمایشات پاراکلینیکی برای بیماران را ندارد .
ط ) آسیب شناس گفتار و زبان می تواند برای افراد مبتلا به اختلالات صوت به مدت محدود ( حداکثر تا یک هفته ) گواهی صادر نماید . ( در صورت استفاده حرفه ای از صوت به معنای عدم حضور در محل کار و در غیر این صورت تنها در قالب استراحت صوتی )
ی ) آسیب شناس گفتار و زبان حق انجام تزریقات و پانسمان راندارد .
فضای فیزیکی و تجهیزات
۶- حداقل امکانات و تجهیزات برای ارائه خدمات به شرح زیر می باشد :
الف ) اتاق درمان حدود ۱۰ تا ۱۲ متر مربع
ب ) سالن انتظار متناسب با مراجعین و سرویس بهداشتی در دسترس باشد .
ج ) محیط از نظر نور ، دما و پاکیزکی مناسب باشد
د ) از نظر قرار گیری در طبقات ساختمان محدودیتی ندارد
ه ) میز و صندلی مناسب مراجعین موجود باشد
و ) سرو صدا در اتاق درمان نباشد ( مطابق محیط های معمولی باشد )
ز ) وسایل باز خورد بینایی و شنوایی موجود باشد
ح ) وسایل کمک آموزشی مانند کارت تصاویر ، کتاب های آموزشی کودکان ، لگو ، پازل و موارد مشابه برحسب نیاز
ط ) برگه های ارزیابی اختلالات گفتار و زبان مطابق با موارد موجود در دانشگاه های علوم پزشکی
ی ) قاشقک ، گاز استریل ، الکل ، دستکش یک بار مصرف ، نی ، شمع ، جراغ قوه ، دستمال کاغذی
ک ) وسایل صداساز برای کودکان و وسایل بازی و آموزش کودکان
ل ) ضبط صوت برای ثبت نمونه گفتار مراجعین
تجهیزات ، موقعیت و فضای فیزیکی ‘ امکانات فنی و ساختمانی دفتر گفتار درمانی می بایستی قبل از اخذ مجوز فعالیت به تائید کارشناسان دانشگاه / دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ذیربط برسد .
سایر ضوابط
- اندازه تابلو حداکثر ۷۰*۵۰ سانتی متر با ذکر نام و نام خانوادگی آسیب شناسی گفتار و زبان بوده و فقط مجاز به نصب یک تابلو می باشد .
- آسیب شناسی گفتار و زبان اجازه چاپ سر برگ براساس مفاد مجوز دفتر کاردرمانی را دارد .
- تعرفه خدمات ارائه شده مطابق تعرفه های مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد .
- ارائه خدمات گفتار درمانی در تمامی روزهای هفته و حداقل جهت یک نوبت کاری ( صبح و عصر ) ضروری است .
- هرگونه جابه جائی و انتقالی و یا تعطیلی محل دفتر باید به اطلاع و موافقت دانشگاه مربوطه باشد .
- نظارت بر عملکرد دفاتر گفتار درمانی به عهده دانشگاه مربوطه با همکاری انجمن گفتار درمانی ایران می باشد .
- نصب اصل مجوز دفتر گفتار درمانی در محل فعالیت و در معرض دید مراجعین الزامی است .
- اعتبار مجوز دفتر طبق قانون آموزش مداوم جامعه پزشکی و سایر مقررات مربوطه می باشد .
- دارنده مجوز دفتر گفتار درمانی تحت هیچ شرایطی مجاز به استفاده از افراد تجربی و بدون تحصیلات دانشگاهی معتبر برای ارائه خدمت نمی باشد و خدمات مذکور باید توسط آسیب شناسان گفتار و زبان دارای حداقل مدرک کارشناسی و تحت نظر دارنده مجوز ، ارائه گردد .
- کلیه دفاتر گفتار درمانی موجود در کشور باید حداکثر ظرف مدت ۶ ماه پس از تصویب آئین نامه تأسیس دفاتر کار گفتار درمانی به شماره ۵۳۹۶/س مورخ ۲۳/۱/۸۲ به دانشگاه مربوطه مراجعه و وضعیت خود را با شرایط جدید انطباق داده و نسبت به اخذ مجوز لازم اقدام نمایند .
- دفاتر گفتار درمانی موظف به پاسخگوئی و همکاری با بازرسین وزارت بهداشت ‘ درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع ذی صلاح قانونی هستند و در صورت تخلف از ضوابط و مقررات و مفاد مقررات مطابق قانون و آئین نامه رسیدگی به تخلفات پزشکی و حرف وابسته به آن به شرح زیر با متخلف برخورد خواهد شد :
الف ) تذکر شفاهی با قید موضوع در صورتجلسه بازرسی محل توسط دانشگاه ذی ربط
ب ) اخطار کتبی توسط دانشگاه مربوطه
ج ) لغو مجوز دفتر کار و تعطیل دفتر به مدت ۱ تا ۳ ماه به پیشنهاد دانشگاه مربوطه
د ) لغو مجوز دفتر و تعطیل دفتر به مدت ۴ ماه تا یک سال به پیشنهاد دانشگاه مربوطه
ه ) لغو دائم مجوز دفتر به پیشنهاد دانشگاه ذی ربط
- بیمار حق دارد از طول مدت درمان و عوارض احتمالی آن از گفتار درمانگر اطلاع حاصل نماید و پس از طی هر دوره درمانی ( ۱۰ جلسه ) فرم مخصوص رضایتمندی توسط بیمار تکمیل و در پرونده ثبت گردد .
انواع اختلالات گفتارزبان
انواع اختلالات گفتاروزبان عبارتند از:
۱-تاخیر درگفتاروزبان ۲- اختلالات روانی گفتار۳- اختلالات صوت ۴- اختلالات زبانی ۵- اختلالات تشدیدی ۶- اختلالات تولیدی
مطالب مشابه :
پیش ثبت نام
(دانشگاه پیام نور) دانشجویان آ ی تی پیام نور اردبیل صفحه نخست برنامه کلاسی ساختمان
آشنایی با مشاغل 11:گفتاردرمانی
سامانه پیام کوتاه ویژه دانش آموزان سایت سایت گروه برنامه ریزی مدرسه ی راهنمایی
برچسب :
برنامه ی کلاسی دانشگاه پیام نور شهربابک