الگويي براي ايجاد علاقه و انگيزه به مطالعه و پژوهش: بررسي اثر بخشي آن در دانش آموزان دوره راهنمايي

مقدمه

انسان هیچ گاه بی نیاز از مطالعه و پژوهش نبوده است

. در حقیقت، انسان در بدو

پیدایش، زندگی خود را با مطالعه، کنکاش و پژوهش متناسب با عصر و روزگار خود آغاز

نموده و این روند تا به امروز ادامه داشته است

. بدون شک دستاورد های زندگی ام روزه،

نتیجه این مطالعات و پژوهش هاست

. ویژگی های زندگی روزمره از جمله رشد و تحول

سریع و روز افزون علوم و فناوری، رقابت های بین المللی در عرصۀ تولید دانش و فنون،

نیازمند تربیت دانش آموختگان خلاق، نوآور، با مطالعه ، و پژوهشگر است

. دانش آموزان

برای مواجه شدن با این تحولات شگرف باید به طور فزاینده ای م هارت ها ی مطالعا تی و

پژوهشی را فراگیرند تا بتوانند در عصری که از آن با عنوان

”عصر اطلاعات و دانایی “ ی اد

می شود، همچنان شرایط روزآمد شدن را برای خود فراهم کنند

.

تربیت دانش آموزانی با مطالعه، جستجوگر و پژوهشگر در وهلۀ نخست همانند هر

رفتار دیگر مستلزم ایجاد علاقه و انگیزه در آنان است

. برانگیزاندن و علاق ه مند ساختن

صحیح دانش آموزان به مطالعه و پژوهش ، مستلزم توجه و سازماندهی آن از طری ق برنامه

درسی است

. تنها در سایۀ رویکرد نظام مند برنامه درسی و مراحل متوالی آن می توان

انگیزش تحصیلی متناسب با هر م رحله را در دانش آموزان ایجاد کر د

. گرچه موضوع مطالعه

و پژوهش از دیر باز مورد توجه و بررسی صاحب نظران بوده است ، با وجود این

بهره گیری از کلاس ها و بافت های پژوهش

- محور به طور کلی و تمرکز بر آموزش و

پرورش مبتنی بر پژوهش از جمله سیاست های نوین آموزشی است که د ر آموزه های جدید

تربیتی بر آن تأکید می شود

.

انگیزش، موضوع ی گسترده و پیچیده است که نظر یه های بسیاری در مورد آن مطرح

شده است

. نظریه های گوناگون با د ی دگاه های متفاوت به مسایل مربوط به انگیزش

می نگرند

. علاقه مند ساختن و برانگیزاندن دانش آموزان به فعالیت ها ی تحصیلی از جمله

مطالعه و پژوهش م ستلزم شناخت صحیح مبانی نظری حوزۀ انگیزش و ب هکارگیری

دستورالعمل ها و کاربرد های عملی نظریه های گوناگون انگ یزشی است

. در آغاز تاریخ

www

روانشناسی علمی، بیشتر روان شناسان می کوشیدند تا با بهره گی ری از مفاهیمی چون

بازتاب، غریزه و رفتار نقش پذیری، به توصیف و تبیین انگیزش، یعنی عامل به وجود آورندۀ

رفتار انسان و حیوان بپردازند، اما دیری نپایید که این طرز فکر مورد انتقاد واقع شد و

مفاهیم و نظریات دیگر جای آن را گرفتند

(سیف، 1385 ). به طور کلی رویکرد ها و

نظریه های معاصر به انگیزش عبارتند از

: رویکرد رفتاری، رویکرد شناختی، رویکرد انسانی

.(2004

، و رویکرد اجتماعی– فرهنگی(وولفولک 1

، نظریه های رفتار ی انگ یزش به

” نظری ه ها ی تقو یتی 2 “ معروف هستند (اس تیپک 3

،

2002 ). در رو یکرد رفتاری، انگ ی زش، عامل ی تقوی ت کننده است (ایگن 4 و کاوچک 5

2001 ).

بر این اساس ، فهم انگ یزش دانش آموز با تحلیلی دقیق از تقویت کننده ها ی حاضر

در کلاس درس آغاز می گردد

. تقویت کننده ها به پیامد ها و رویداد هایی اشاره می کنند که

موجب افزایش نیرومندی در رفتار می شوند

(سیف، 1377 ). به عبارت دیگر، می توان گفت

در رویکرد رفتاری اعتقاد بر این است که انگیزش نسبت به یک رفتار معین به پیامد های آن

رفتار وابسته است

.

نظریه پردازان شناخ تی معتقدند که تفکر ما و پاداش ها و تنبیه های گذشته رفتار تعی ین

کنند ۀ رفتار ماست

(استیپک، 2002 ). بیشتر نظریه های شناختی معاصر بر ساخ تارهای ذهنی

و سازماندهی تجارب تأ کید اساسی دارند

. بر اساس این رویکرد ، انگیزش حاصل باور ها ی

آموخته شدۀ فرد دربارۀ ارزش مندی فرد ی، توانای ی ها و یا قابلیت ها ی خود، اهداف،

انتظارات فرد بر ای کسب موفقیت یا شکست و احساسات مثبت و منفی ناشی از فرایند

خود ارزشیابی است

تحقیقات کاوینگتن

1، اکسلز 2، مارکوس 3، واینر 4، و سایر افر ادی که در این زمینه کار

کرده اند، ما را در درک تاثیر خود باوری های آموخته شده بر اهداف، انتظارات، احس اسات،

1382 ).

یکی از پیش فرض های ، انگیزش و عملکردمان کمک می کند (مک کومبز 5 و پاپ 6

اساسی رو یکرد شناخ تی این است که افراد به رو یدادهای بیرونی یا شر ایط فیزیکی همانند

گرسنگی پاسخ نم ی دهند، بلکه تفس یر افراد از این رو یدادها مهم است

. طبق نظر ی ه های

شناختی، افراد فعال، کنجکاو و در حال جستجو ی اطلاعات بر ای حل مسائل شخص ی

خودشان می کوشند

. به طورکلی نظریه پردازان شناختی بر انگیزش درونی تأکید می ورزند.

در رویکرد انسان گرایی، انگ یزش عبارت است از تلاش فر د برای تحقق بخش یدن به

توان بالقو ۀ خو یش

. تعبیر و تفس یر های انسان گرایی انگ یزش بر منابع درو نی انگ یزشی مانند

نیاز فرد به خود

- شکوفایی 7 و نیاز به خود -تعیینی 8 تأکید م ی کنند (وولفولک، 2004 ). طبق

این رویکرد، برای برانگیختن افراد باید منابع درونی آ نها یعنی احساس شایستگی خود ،

حرمت خود، استقلال ، و خود

- شکوفایی را تقویت کرد . از جمله مفاه یم اساس ی که در

این رو یکرد بر ای ت بیین انگ یزش افراد مطرح است ، مف هوم نیازها و چگونگ ی ارضا ی

آنهاست

. بر این اساس تلاش ی که افراد بر ای ارضا شدن و تحقق بخشی به نیازهای شخص ی

، از خودشان نشان م ی دهند، مهمتر ین منبع انگ یزشی به شمار م ی آی د

(گراها م 9 و واینر 10

.(1970

، 1996 ؛ مازلو 11

رویکرد اجتماع ی

- فرهنگ ی انگ یزش، بر مشارکت افراد در اجتماع تأ کید دارد . در این

رویکرد

”هویت 12 “، مفهوم ی اساس ی است . افراد بر ای حفظ هو یت و روابط میان فرد ی خود

با اجتماع، به فعالیت های گوناگون روی می آورند

. در این رویکرد اعتقاد بر این است که

افراد از طریق فرایند اجتماعی شدن و م شاهدۀ سایر اعضای اجتماع خود ، به یاد گیری

می پردازند

. بنابراین اگر دانش آموزان به کلاس یا مدرسه ای تعلق داشته باشند که برای

یادگیری ارزش قائل باشند ، آ نها نیز بر ای یادگرفتن برانگ یخته خواهند شد

. در این رو یکرد،

انگیزش ز اییده هو یت و هو یت، ز اییده مشارکت افراد است و چالش اساس ی آن اطم ینان

یافتن از مشارکت کامل ، همه دانش آموزان، به مثابه اعضای یک اجتماع است

(وولفولک،

.(2004

به طور کلی، هر یک از رویکرد های اساسی، فر ایند انگیزش ر ا از دی دگاه خودشان

مورد مطالعه قرار داده و صر فاً به مسائل خاصی از آن تأ کید داش تهاند

. متخصصان و

پژوهشگران وابسته به هر رویکرد نیز برای ایجاد علاقه و انگیزۀ دانش آموزان به فعالیت های

تحصیلی، رهنمود ها و دستورالعمل هایی خاص را پیش نهاد داده اند

. با وجود این ، بدیهی

است که برانگیزاندن و علاقه مند ساختن دانش آموزان به مطالعه و پژوهش فرایندی جامع و

گسترده است که صرفاً با تمرکز بر یک رویکرد یا نظریۀ خاص و بهکارگیری عملکردها ی

انگیزشی حاصل از آن محقق نم ی شود، بلکه این مهم به طور دقیق و نظام مند نتیجۀ طراحی

الگو و برنام ه هایی جامع است که در آن همۀ ابعاد و عناصر انگیزش آن هم بر اساس همۀ

رویکردها و نظریه های انگ یزشی مورد توجه و بررسی قرار گیرد و در الگوی مورد نظر

تلفیقی از کاربرد ها و رهنمود های انگیزشی منتج از همۀ رویکرد ها ارائه گردد

. از این رو،

پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن بررسی رویکرد ها و نظری ه های گوناگون انگیزشی، با

تلفیق کردن کاربردی ترین عناصر هر یک از آ نها با یکدیگر، الگویی مناسب برای ایجاد

علاقه و انگیزه دانش آموزان به مطالعه و پژوهش تدوین و ارائه نماید و این الگو را در

بافتی پژوهش

- محور و در موقعیتی واقعی به منصۀ آزمایش بگذارد . ب ه طور مشخص

هدف پژوهش حاضر دستیابی به پاسخ سؤالات زیر بوده است

:

-1

الگوی مناسب به م نظور ایجاد انگ ی زه و علاقه نسبت به مطالعه و پژوهش

چیست؟

روش

طرح تحقیق

پژوهش حاضر بر اساس چگونگ ی بهدست آوردن داده های مورد نیاز در هر مرحله، به

نوع تحق یق خاص خود نیاز د اشت، بنابر این در مراحل گوناگون از تحق یقات کتابخان ه ای،

میدانی و آزمایشی استفاده شد

. در این پژوهش، پس از بررسی پیشینه نظری مورد نظر، ابتدا

الگویی به منظور ایجاد علاقه و انگیزه برای مطالعه و پژوهش در دانش آموزان ته ی ه و

تدوین شد و سرانجام به کارگ یری طرح آزما یشی پیش آزمون

- پس آزمون با گروه کنترل،

برنامه موردنظر به اجرا گذاشته شد

جامعه آماری

با توجه به دو مرحل ه ای بودن طرح، جامعه آمار ی برای هر مرحله متفاوت بود

. مرحله

اول شامل ز یرمرحله های ته یه و تدو ین الگوی مورد نظر و مق یاس سنجش م یزان علاقه بود

و جامعه آمار ی آن شامل منابع مربوط به موضوع تحقیق و همچنین کلیه دانش آموزان پا ی ه

1383

بود . در این - سوم راهنما یی و د بیران آ نها در سطح شهر تهران در سال تحص یلی 84

مرحله متخصصان برنامه ریزی درسی نیز جزء جامعه آماری بودند

.

جامعۀ آمار ی مرحلۀ دوم یعنی بخش آزمایشی پژوهش، دانش آموزان دختر و پسر پایه

-

سوم راهنمایی منطقه یازده آموزش و پرورش شهر تهران بود که در سال تحصیلی 85

1384

در مدارس عادی و در دورۀ روزانه مشغول به تحصیل بودند.

نمونه آماری

پس از تدوین الگوی مورد نظر نخست از چ هار صاحب نظر در زمینه برنام ه ریز ی

درسی و چهار معلم پایه سوم راهنمایی خواسته شد تا آن را مطالعه و نظرات اصلاحی

خود را بیان کنند

. سپس الگوی مورد نظر مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفت.

برای انتخ اب نمونه مرحله دوم از روش نمون ه گیری خو شه ای چند مرحل ه ای به طریق

تصادفی استفاده شد

. برای این منظور ابتدا فهرستی از کلیه مدارس راهنمایی عادی منطقه

11

شهر تهران تهیه شد . سپس از م یان این فهرست ، شش مدرسه ( 3 مدرسه دخترانه و 3

مدرسه

پسرانه ) و از هر مدرسه دو کلاس سوم راهنمایی به طور تصادفی انتخاب ش دند.

از شش کلاس دخترانه

3 کلاس به طور تصادفی به گروه آزمایش و 3 کلاس نیز به گروه

گواه اختصاص یافت

. این کار برای گزینش کلاس های پسرانه نیز انجام گرفت . بنابراین، عدۀ

کل افراد نمونه برابر با

296 نفر بود که 21 نفر به دلیل غیبت در پس آزمون یا تکمیل

ناقص پرسشنام ه ها از نمونه مورد بررسی کنار گذاشته شدند و بدین ترتیب حجم نمو نه به

0

بود. / 275 نفر رسید. میانگین سنی گروه نمونه 13 سال و 9 ماه با انحراف معیار 55

ابزارهای گرد آوری داده ها

در این پژوهش برای اندازه گیری متغیر میزان علاقه و انگیزۀ دانش آموزان نسبت به

مطالعه و پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد

. برای تهیه پرسشنامه م حققساخته

سنجش میزان علاقه و انگیزۀ دانش آموزان به مطالعه و پژوهش، ابتدا ادبیات نظری و

پژوهشی مربوطه مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس این مطالعه و تحلیل منابع،

نشانگرهای

1 علاقه و انگیزه دانش آموزان به مطالعه و پژوهش شناسایی و استخراج

گردیدند

. سپس جلوه های ر فتاری هر نشانگر مشخص شد ند و برای هر یک از جلو ه ها ی

رفتاری مورد نظر چندین سئوال تنظیم شد و بر این اساس پرسشنامه اولیه با

120 سؤ ال

تدوین گردید

.

پس از آنکه پرسشنامۀ مورد نظر اولیه تنظیم شد ، پنج نفر از م علمان علوم پایۀ سوم

راهنمایی و سه نفر از اساتید و متخصصان روان سنجی آن را مورد بررسی قرار دادند که در

نتیجه این بررس ی ها سؤالات پرسشنامه به

86 عدد تقلیل یافت. این پرسشنامه 86 سؤ الی

برای بررسی مقدماتی در یک نمونه

60 نفری از دانش آموزان دختر و پسر سال سوم

راهنمایی اج را گردید

. گذشته از اجرای مقدماتی ، از این دانش آموزان مصاحبه نیز ب ه عمل

آمد تا مشکلات احتمالی پرسشنامه مشخص شود

. بر اساس نتایج به دست آمده تغییراتی

در پرسشنامه اعما ل گردید که شکل نهایی آن پس از تأ یید استادان مشاور و ناظر محترم

برای اجرا آماده شد

.

برای بررسی روایی سازه پرسشنامه سنجش میزان علاقه و انگیزه دانش آموزان به

مطالعه و پژ وهش از تحلیل عاملی به روش مولف ه های اصلی از طریق چرخش واریماکس و

ابلیمین استفاده شد

. نتیجه تحلیل عاملی منجر به حذف برخی از ماد ه ها ی نامناسب و در

نتیجه استخراج هشت عامل گردید

. این عامل ها به همراه مقادیر ویژ ه و مقداری از واریانس

کل که هر عامل اندازه گیری می کند در جدول شماره

1 نشان داده شده است

روش اجرای تحقیق

برای اجرای پژوهش حاضر ب ا هماهنگی سازمان پژوهش و برنام ه ریزی و ادارۀ

آموزش و پرورش منطقه

11 تهران، مجوز لازم برای مراجعه به مدارس انتخاب شده

دریافت شد

. پس از مراجعه به مدارس مورد نظر با هماهنگی مدیر و معاون مدرسه،

کلاس های مورد م طالعه و معلم ان علوم مورد نظر شناسایی گردید ند

. برای معلمان

کلاس های مورد مطالعه جلس ه ای توجیهی در محل گرو ه های آموزشی منطقه برگزار گردید

و در این جلسه توضیحاتی دربارۀ ماهیت و هدف پژوهش به آنان ارائه و پرسشنامه مورد

نظر برای اجرای پیش آزمون در اختیار آ نان قرار داده شد

. با توجه به اینکه طرح تحقیق از

نوع آزمایشی و اعمال مداخله در شرایط آزمایشی بود ، بنابراین اعمال مداخلات در

کلاس های درس مستلزم آموزش معلمان بود

. به همین سبب برای معلمان کلاس های گروه

آزمایش، جلسات آموزشی دربارۀ چگونگی ایجاد علاقه و انگیزه در دانش آموزان به مطالعه

و پژوهش در محل گرو ه های آموزشی ادارۀ آموزش و پرورش منطقه برگزار گردید و طی

جلسات متوالی آموز ش ها و دستورالعمل ها ی لازم در زمینۀ چگونگ ی علاقه مند کردن

دانش آموزان به مطالعه و پژوهش بر اساس الگوی طراحی شده به همراه مطالب و

جزوه های آموزشی مربوطه به معلمان مورد نظر ارائه شد

. برای معلمان گروه گواه نیز

جلساتی به تعداد جلسات معلمان گروه آزمایش برگز ار گردید و در این جلسات فقط

روش های تدریس کتاب علوم به آ نها آموزش داده شد

. پس از برگزاری جلسات آموزشی

برای معلمان هر دو گروه آزمایش و گواه، م تغیر مس تقل به مدت سه ماه در کلا س ها ی

گروه آزمایش اجرا گردید

. برای اطمینان یافتن از دقت اجرا، با معلمان گروه آزمایش ارتباط

بحث و نتیجه گیری

در این پژوهش الگوی طراحی شده برای افزایش علاقه و انگیزۀ دانش آموزان نسبت به

مطالعه و پژوهش در قالب یک طرح آزمایشی پیش آزمون

- پس آزمون با گروه کنترل برای

نمونه ای به حجم

275 نفر از دانش آموزان سال سوم راهنمایی در درس علوم به اجرا

گذاشته شد

. نتایج حاصل نشان داد که به کارگیری الگوی طراحی شده در موقعیت ک لاس

درس علوم و تبدیل این کلاس به یک بافت پژوهش

- محور سبب شد تا این دانش آموزان

در مقایسه با کلاس های معمولی، به کارآمدی فرد ی بالاتر در درس علوم دست یابند و

ضمن تلاش بیشتر در فعالی ت های علمی و پژوهشی، اهم یت بیشتری برای درس علوم قائل

شوند و رضایت بیشتری نیز از این درس داشته باش ند

. آموزش مبتنی بر این الگو سبب شد

تا دانش آموزان گروه آزمایش در مقایسه با دانش آموزان کلاس ها ی معمولی درس علوم،

فعالیت های م ربوط به آن را بیشتر انتخاب کنند و بهطور کلی علاقه مندی این دانش آموزان

نسبت به درس، معلم و کلاس علو م و حتی مدر سه در مقایسه با کلا س های عادی افزایش

یابد

.

نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهش های قبلی که غالبا یک یا چند مؤ لفه مربوط به

علاقه و انگیزه دانش آموزان نسبت به فعالی ت ها ی تحصیلی نظیر مطالعه و پژوهش را

1998 )

نیز که الگو ی شناختی - ) بررسی کرد ه اند، هماهنگ است . بیشاپ 1 و بیچک 2

اجتماعی را برای پی ش بینی علاقه به پژوهش

184 دانشجوی دکتری روانشناسی مشاوره به

کار برده بودند ، با استفاده از روش آماری تحلیل مسیر نشان دادند که متغیر ها ی انتظارات

بازدهی پژوهشی، باور های کارآمدی فرد ی پژوهشی، علائق پژوهشی، علائق هنری، و سن

1998 )

نشان دادند که ) پیش بین های معنا دار علاقه به پژوهش هستند . مائو 3 و چانگ 4

آموزش کاوشگری تأ ثیری مثبت و معن ا دار در یادگیری مفاهیم علوم دارد

. در ایران نیز

مهری نژاد در سال

1384 اثربخشی سه شیوه تدریس را

مورد مطالعه قرار داد

. در این پژوهش که به روش شبه تجربی با سه کلاس پایه چ ها رم

23

و 25 دانش آموز در هر یک از سه کلاس انجام شد، نتایج تحلیل داد ه ها ، ابتدایی با 20

نشان داد که تدریس به شیوۀ حل مسئله فارغ از نوع ارزشیابی در پرورش روحیه

پژوهشگری، با اطمینان

99 درصد مؤثرتر از روش تدریس سنتی است.

گرچه بهکارگیری الگو ی طراحی شده در موقعیت کلاسی سبب شده است که

دانش آموزان گروه آزمایش که با این روش آموزش دیده اند در مقایسه با گروه گواه

(روش

آموزش معمولی

) علاقه و انگیزۀ بیشتری نسبت به مطالعه و پژوهش پیدا کنند ، با وجود

این، تحلیل های مربوط به متغیر جنسیت در همین زمینه حاکی از این است که میان علاقه و

انگیزۀ دانش آموزان دختر و پسر نسبت به مطالعه و پژوهش تفاوت معنادار وجود دارد

. در

میان دانش آموزان گروه آزمایش که بر اس اس الگوی پیش نهاد شده آموزش دید ه اند ،

دانش آموزان دختر در مقایسه با دانش آموزان پسر عمد تاً از نظر شاخ ص های علاقه و انگیزه

نسبت به مطالعه و پژوهش، خود را بهتر گزارش داد ه اند

. به عبارت دیگر ، گرچه برنامۀ

آموزشدادهشده سبب شده است که هم دانش آموزان پسر و هم دانش آموزان دختر ، در

مقایسه با دانش آموزان گروه گواه علاقه و انگیزۀ بیشتری نسبت به مطالعه و پژوه ش پیدا

کنند، با وجود این، اثربخشی برنامۀ مذکور برای دانش آموزان دختر بیشتر از دانش آموزان

پسر بوده است و علاقه و انگیزۀ بیشتری نسبت به مطالعه و پژوهش در آ نها ایجاد کر ده

است

.

برای تحقق و اثربخشی برنامه درسی پژوهش

- محور، صرفاً فراهم آوردن زم ینه و

محیط پژوهش

- محور کافی نیست بلکه ، همان طور که در الگوی پ یشنهاد شده مطرح است،

تناسب برنامه درسی مذکور با ویژگی های فرد ی دانش آموزان به ویژه نیاز ها و باور ها ی

شخصی آ نها برای اثربخشی برنامه از اهمیت خاص برخوردار است

. از جمله مسا ئلی که

برای تبیین تفاوت علاقه و انگیزه دانش آموزان دختر در مقایسه با دانش آموزان پس ر نسبت

به مطالعه و پژوهش مورد تأمل است، ویژگی های فردی دانش آموزان دختر است

. دختران با

ویژگی هایی نظیر مسئولیت پذیری، رعا یت نظم، جدیت در کار و سایر ویژگ ی ها ، زمان

بیشتری به مطالعه و پژوهش اختصاص م ی دهند و انگیزۀ بیش تری برای ادامه تحصیل دارند،

www

منابع

پِروین، جان

( 1381 ). شخصیت: نظریه و پژوهش (ترجمۀ محمدجعفر جوادی و

.(

پروین کدیور). تهران: آییژ (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2001

خداپناهی، محمدکریم

( 1376 ). انگیزش و هیجان. تهران: سازمان مطالعه و تدوین

کتب علوم انسانی دانشگاهها

(سمت).

رضایی، اکبر

( 1381 ). آموزش کاوشگری. چکیده مقال ههای همایش ملی مهندسی

اصلاحات در آموزش و پرورش

. تهران: وزارت آموزش و پرورش، پژوهشکده تعلیم و

تربیت

.

سیف، علی اکبر

( 1377 ). تغییر رفتار و رفتاردرمانی: نظریه ها و روشها (ویرایش دوم).

تهران

: نشر دوران

سیف، علی اکبر

( 1379 ). روانشناسی پرورشی: روانشناسی یادگیری و آموزش

(

ویراست نو). تهران: انتشارات آگاه.

www

گلاور، جان

. ای و برونینیگ، راجر. اچ. ( 1375 ) روانشناسی تربیتی، اصول و کاربرد

آن

(ترجمه علینقی خرازی). تهران: مرکز نشر دانشگاهی (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی،

.(1990

گنجی، حمزه

. ( 1376 ). روان شناسی عمومی. تهران: نشر دانا.

مک کومبز، باربارا و پاپ، جیمز

( 1382 ). پرورش انگیزه در دانش آموزان ( ترجمۀ

.(

صغری ابراهیمی قوام). تهران: انتشارات رشد (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2002

مهری نژاد، سید ابوالقاسم

( 1384 ). بررسی راهبردهای ایجاد روحیه پژوهشی در

دانش آموزان از طریق برنامه درسی

. تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و

برنامه ریزی آموزشی

.

هرگنهان، بی

. آر و السون، متیو. اچ ( 1382 ). مقدمهای بر نظریه های یادگیری (ترجمه

.(

علی اکبر سیف). تهران: نشر دوران (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2001

Ames, C. (1992). Classrooms: Goals, structures and student

مطالب مشابه :

كتاب دكتر دانش

دانلود كتاب معروف دكتر علي دانش رفتار فازي و PVT خواص سيالات مخزن PVT and Phase Behaviour of Petroleum



موسسه های برگزارکننده های کنکورهای آزمایشی مهندسی نفت

مهندسی نفت -مخزن-حفاری سنجش و دانش و ماهان اولین و قدیمی ترین برگزارکننده های کنکورهای



مکانیسم های رانش سیالات هیروکربنی در مخزن

انواع مکانیزم‌های رانش در مخزن کنکور آزمایشی ماهان. کتاب خواص سیالات مخزن (pvt) علی دانش.



آزمون نقشه کشی معماری درجه یک

آموزشگاه ماهان دژ پيشاپيش حضورتان در عرصه علم و دانش ج- محل جمع آوری فاضلاب در مخزن



الگويي براي ايجاد علاقه و انگيزه به مطالعه و پژوهش: بررسي اثر بخشي آن در دانش آموزان دوره راهنمايي

دانش آموزان گروه آزمایش که با این روش آموزش دیده منابع ارشد ماهان. (پروژه تولید مخزن cng)



صیانت از مخازن به روش تزریق

بررسی تزریق گاز نیتروژن به مخزن ، شرایط و نتایج . تزریق نیتروژن به چاه .



تازه هاي كتاب كتابخانه

كتابخانه عمومي بوستان دانش فرشاد صدفی- ماهان: كتب مرجع نيز در كنار ساير كتب در بخش مخزن



پروژه مالی (پروژه تولید مخزن CNG)

کافی نت خرم دانش خرم خرید شیر مخزن های مورد نیاز تولید مخازن پراید و منابع ارشد ماهان.



برچسب :