ملاصدرا

بسم الله الرحمن الرحیم

پس از انتشار مقاله و ما ادراک ما ملاصدرا دیدگاههایی در نقد آن ارسال گردید که قبلا به برخی از آنها جواب داده شد. و این:

جوابیۀ دوم بر دیدگاه و نقدی بر مقالۀ «و ما ادراک ما ملاصدرا»

پس از عرض سلام خدمت دوست گرامی؛

1) در مورد نظر قبلی حضرت عالی، عرض شود که بنده بر اساس سخنان جناب صمدی آملی و یعنی منبع استدلال شما، توضیح داده ام که با رجوع دوبارۀ به آن و مطالعۀ آنها متوجه خواهید شد که به هیچ وجه اندیشه های حکیم الهی ملاصدرا(ره) و استاد علامه حسن زادۀ آملی منتج به بهشت رفتن اشقیایی چون فلانی نخواهد شد.

البته که دربارۀ تطهیر اشقیایی چون یزید و شمر و ابن ملجم و... که معصومین علیهم السلام به تفصیل مطالبی در معذب بودن و دخوب و آتش و لعن و نفرینشان صادر گردیده است. هر کس و با هر وجاهت علمی که باشد، مقبول نبوده و مردود است.

حال اینکه سخنران مذکور در خطابۀ خویش چگونه به نتیجه رسیده اند، داستان دیگری دارد، که آنهایی که با روش آقای صمدی آشنایند، می دانند که نظرات وی ربطی به دیگران ندارد، و اختصاص به خودشان دارد.

2) در بارۀ برخی از نظرات استاد علامه حسن زادۀ آملی هم در باب هیئت بطلمیوسی و مرکزیت زمین در منظومۀ شمسی و ... نیز باید به محضر مبارک حضرت عالی عرض شود که؛ ما در ستاره شناسی، دو مبنا در مطالعات نجومی و هیوی داریم.

الف)مبنایی برای کیهان شناسی و مطالعه در بارۀ ستارگان و سحابی و ...

ب) مبنایی برای نگارش تقویم و مطالعاتی از این دست.

باهمۀ پیشرفت هایی که در اخترفیزیک و کیهان شناسی و نجوم شاهد بوده ایم، در فن مطالعات هیوی و بخصوص نگارش تقویم و صور فلکی هنوز آنچه حجت است روش و مبنای بطلمیوسی و مرکزیت دادن زمین در منظومۀ شمسی است. و این مطلب اختصاص به استاد ندارد و شما می توانید با گذری بر کتبی که امروزه مراکز تقویم نگاری در ایران و یا خارج تألیف می شوند، اطلاع پیدا نمائید.[1]

3) در بارۀ مطلب آخری که در مورد ملاصدرا(ره) بیان نمودی؛ یعنی پشیمان شدن وی از مطالعه در حوزۀ فلسفه، نیز باید عرض شود که آن فلسفه ایی که جناب آخوند از مطالعۀ آن اظهار پشیمانی نموده اند، فلسفه و حکمت اسلامی یا حکمت متعالیه و اسفار اربعه نیست بلکه فلسفه بحثی و فلسفه مصطلح مشحون از بحث و جدل است که می توان نمایندۀ آن را افرادی چون امام المشککین فخر رازی است که نهایت استفادۀ فلسفه خود را تشحیض ذهن طلاب فلسفه می داند و بس.

هر حکیمی جای مرحوم آخوند(ره) باشد از این فلسفه ابراز پشیمانی می نمایند.

در نتیجه حکیم الهی ملاصدرا(ره) از حکمت متعالیه و متونی چون اسفاراربعه اظهار پشیمانی نکرده اند به چند علت:

الف)با توجه به اینکه این حکیم بزرگوار مطلب شاهد را در ابتدای اسفار ذکر می نماید، می بایستی، بر اساس اظهار پشیمانی ادامه نمی دادند و در نتیجه دیگر اسفاری تالیف نمی شد.

حال که این امر واقع نشد یا اسفار و حکمت متعالیه آن فلسفۀ مصطلح نمی باشد. که این گونه است. و یا آنکه کتاب شریف و نورانی اسفار در امر حکمت متعالیه تالیف نشده است، که البته ام الکتاب ملاصدرا(ره) و منبع اصلی فلسفه و حکمت اسلامی مشهور به حکمت متعالیه است.

ب)غیر از جواب «الف»، باید عرض نمود که شاید بگوئید، ملاصدرا مقدمه را که به رسم معهود در ابتدای تالیف کتاب ننوشته اند و بلکه پس از اتمام آن ، به نگارش مقدمه پرداخته است.

با این وجود، که البته اشکال سستی است. چرا پس از تالیف کتاب اسفار در کهک قم[2] و دعوت حکیم به شیراز، در مدرسی که به آن بزرگوار اختصاص داده شد، به تدریس فلسفۀ خویش پرداخت[3] و در واقع اولین شارح و مدرس حکمت متعالیه باز خود حکیم ملاصدرا(ره) است.

نتبجه آن می شود که آن فلسفه ایی که حکیم ملاصدرا(ره) از آن دوری جسته و اظهار پشیمانی کرده است مطالعه در آثار فیلسوفانی چون فخر رازی است. نه حکمت متعالیه که بر اساس اسفر اربعه تالیف شده است، که برای تکامل و تعالی انسان سالک در راه تقرب الهی ابداع و تبین گردیده است.

۱-رک:استاد علامه حسن زادۀ آملی، کتاب دو جلدی دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی

2-خود مرحوم آخوند(ره) در مقدمه به مناسبتی از اقامت در دیار قم ذکری به میان می آورند (علامه حسن زادۀ آملی، شرح فارسی اسفار،ج1،ص59) و همچنین در تذکره ها و حاشیۀ اسفار در بحث اتحاد عاقل و معقول به نقل از آخوند نوشته اند که این مسئله با توجهات حضرت معصومه(س) تبیین گردیده است.(استاد علامه حسن زادۀ آملی،دروس اتحاد عاقل به معقول،ص108) و به استناد برخی از تذکره تا انتهای بخش اول اسفار در کهک نوشته شده است (رساله سه اصل،تصحیح دکتر تصر،ص9) در نتیجه مطالب مورد استدلال شده درکهک تالیف شده است.

۳-دکتر نصر،مقدمه رساله سه اصل،ص9

ملاصدرا

مطالب مشابه :

فراخوان مقاله هجدهمین همایش بزرگداشت ملاصدرا – خرداد 1393

آشنایی با دانشگاه جامع علمی - کاربردی

ملاصدرا

فهرست مراکز فیزیوتراپی استان یزد

هوبره در استان یزد

تعطیل کردن پاساژ آریا بلوف یا...