۞ گذری بر سرزمين آلامتو ۞

بلنداي گرد

<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

بلنداي گردنه رفيع چهارمله، آغازين سرزميني است كه نام و اعتبار خود را از كهن ترين تمدن هاي ايران زمين برگرفته است. آن زمان كه از شمال استان پاي بر ديار ايلاميان مينهي خواسته از اين گردنه بسيار زيبا گذر خواهي كرد .تابلوي تبليغاتي سازمان اولين خوش آمدگو براي تويي است كه مي خواهي ساعاتي بيادماندهي از زندگيت را در دل مهربانان بگذراني .

ساعتي خواهد گذشت تا به سه راهي چهارمله مي رسيم. جاده سمت راست ما بطرف شهرسرابله مركز شهرستان شيروان چرداول و ادامه راه اصلي بطرف شهر ايوان مركز شهرستان ايوانغرب منتهيست.

شهرستان شيروان چرداول در قسمت شمال شرقي استان با مساحتي حدود 2236 كيلومتر مربع است كه 09/11 درصد مساحت استان را شامل مي شود واقع شده است . اين شهرستان از شمال به استان كرمانشاه ، از شرق به استان لرستان و از غرب و جنوب به شهرستان ايلام محدود است .مركز بخش هاي شيروان ، مركزي . هليلان به ترتيب لومار ، سرابله و شهرك توحيد مي باشد.از نظر قدمت تاريخي داراي آثار باستاني فراواني است از آنجمله شهر باستاني سيروان در بخش شيروان و قلعه سام مربوط به دوره ساساني در روستاي چم بور چرداول و همچنين پل تاريخي دوره ساساني و بسياري آثار ديگر از جمله كوههاي قابل ذكر اين شهرستان « لنه » و « چرمين» كه در حد فاصل دو منطقه شيروان چرداول امتداد دارد ، ميتوان اشاره نمود . پل تاريخي بيژنوند يا بيجنوند، تپه هاي باستاني ( دوآوان) در نزديكي سرابله، قلعه هره قلوس در روستاي موشكان، قلعه و ديوار دفاعي كوه خرمه،آثار متعدد در روستاهاي زنجيره . شباب ، آتشكده موشكان در نزديكي شهر سرابله و … ازجمله آثار شاخص ديگر اين شهرستان محسوب مي گردند .

و اما شهرستان ايوان كه در مسير عبور ماست داراي مناظر زيبا و مزارع گندم اطراف جاده منتهي به شهر ايوان مي باشد كه پس از ساعتي عبور از سه راه چهارمله به مركز شهرستان مي رسيم. ايوان شهر كلهر زبانان ،

ايوان غرب در شمال غربي استان ايلام و در غرب كشور كه حدوداً ′ 19/ ˚46 طول شرقي و ′59/ ˚33 عرض شمالي قرار گرفته است . ارتفاع متوسط آن از سطح دريا 1170 متر مي باشد .اين منطقه از شمال به گيلان غرب استان كرمانشاه و از جنوب به بخش چوار و از شرق به شهرستان شيروان چرداول و از غرب به كشور عراق محدود مي شود . و از هر طرف با ارتفاعات محصور مي شود . طول تقريبي دشت ايوان 36 كيلومتر و عرض آن حدود 3-6 كيلومتر مي باشد . اين منطقه با توجه به كوهستاني بودنش آب و هوايي معتدل و بارندگي آن در سال قابل ملاحظه مي باشد . وجه تسميه نام ايوان بر اساس اقوال تاريخي چنين است كه در فصل بهار هنگامي كه انوشيروان از مدائن به سوي مهرگان قذق كه يكي از ايالت هاي جبال بوده همسايه ايالت ماسبندان آن و پايتخت تابستاني ساسانيان محسوب مي شده كه مركز آن شهر صيمره بوده است ، آمده چون بهار ايوان از زيبايي خاصي برخورد بوده است انوشيروان از منطقه خوشش آمده وگفته است : چه منطقه زيبا و دل انگيزي ! اي كاش ايوان ( مدائن) ما چنين بود . كه از اين زمان بوده به اين منطقه ايوان گفته اند . اما مطلب مستند تر كه در كتب و اساطير گذشته نيز آمده اين منطقه آريوخ بوده كه بعدها در زمان ساسانيان به آريوخان يا آريوحان كه مركز ايالت ماه سبندان بود نام برده شده است كه گمان مي رود ايوان از همان آريوخان گرفته شده است .

اماكن و مراكز گردشگري شهرستان ايوان شامل گردشگاه تفريحي خوران كه در جنوب شهر ايوان قرار دارد ، دره كوريس ، چشمه سفيد ، دره دانوك ، غار انفجاري ، غار طلسم ، آتشكده سياهگل كه در 10 كيلومتري شهر ايوان قرار داشته و مربوط به دوره ساساني مي باشد ، سه كل ، قلعه شميران ،گنبد جهانگير ، طاق شيرين وفرهاد، قبرستان هلوچ و مقبره حاجي حاضر مي باشد.

آن زمان كه مي خواهي از شهر ايوان خارح شوي و به طرف شهرستان ايلام حركت كني 2-3 كيلومتر دورتر در سمت راست جاده در كناركوه رنو ،گنبدي نقره اي چشمانت را نوازش مي دهد...

اين امامزاده سيدعبدالله(ع)است كه تو را بسويش فرا مي خواند.گذر از گردنه قلاجه و كوه زيباي شش كلان(داراي شش قله كه مانند سربازاني در كنارهم قرار گرفته اند)و عبور از تونل رنو، منظر زيباي " دالاهو " اين تفرجگاه هميشگي ايلاميان را در جلوي ديدگانت مانند تابلويي زيبا نقش مي بندد.

اينجا شهرستان ايلام است.

شهرستان ايلام به مركزيت شهر ايلام در سال 1308 شمسي در خاور و شمال خاوري ده بالا و در منطقه اي كه حسين آباد « منسوب به حسين قلي خان والي » ناميده مي شد و در جوار ساختمانهاي بجا مانده از والي بنا گرديد . با توجه به سابقه تاريخي منطقه و تصويب فرهنگستان ايران ، ايلام ناميده شد . ديوارهاي سنگي و دامنه هاي جنگلي كوه هاي مانشت ، سيوان ، شلم و سياه كوه ، به شكل دژي وسيع شهر و دشت هاي اطراف آن را در بر گرفته است .

شهر ايلام در مركز جغرافيايي استان قرار نگرفته است .بخش مركزي ايلام داراي دهستانهاي ميش خاص و حومه و 36 روستا است . چوار يكي از بخش هاي شهرستان ايلام و در 18 كيلومتري شهر ايلام و بر سر راه اصلي – ايلام – ايوان – اسلام آباد قرار گرفته است كه ما از آن عبور مي كنيم تا كوه زيباي قلاقيران اين نماد هميشگي ايلام در برابر چشمانمان ظاهر مي شود .پس از عبور از منطقه تفريحي" ششدار " پاي بر شهر ايلام ،شهر مهرباني و مهمان نوازي مي گذاريم .

وقتي از غرب به داخل شهر ايلام بياييم عمارت "فلاحتي " يا كاخ كشاورزي در خيابان آيت الله حيدري آماده بازديد ماست . پس از بازديد از اين اثر تاريخي مربوط به دوره قاجاريه به قلعه والي شهر ايلام واقع در مركز شهر كه محل موزه مردم شناسي است و همچنين روبروي ستاد تسهيلات نوروزي نيز مي باشد مي رويم.

اين بنا در سال 1326 ه. ق به دستور غلامرضا خان والي « ابو قداره » بر روي تپه اي تاريخي به نام چقا ميرگ شكل گرفت . ساختمان قلعه مزبور در زميني به مساحت 17/6487 متر احداث شده است . قلعه با نمائي تقريباً ذوزنقه اي 01/1466 مترمربع زير بنا دارد .

قلعه مذكور داراي سه در ورودي در سه ضلع كه ورودي اصلي به شيوه يك هشتي منظم با طاق و دو چين آجري است . قسمت مياني ضلع جنوبي آن به وسيله پله هاي منظم و كم شيب به خيابان و محوطه جنوبي مقابل قلعه مشرف مي شود . وجود پله هاي مورد بحث بيانگر اختلاف سطح محوطه زير بناي قلعه با اراضي مجاور جنوب قلعه است . در منتهي اليه درها دوهشتي وجـــود دارد كه نور تعدادي از اطاقها از آنجا تأمين مي شود . اين هشتي ها به هشت ضلع منظم تقسيم و با شكستگي در آجرهاي ديوار اجراي انواع قوس بر سر نعل درگاهها و تزيينات آجري بالاي آن و اجراي طاق نمااهايي در ديوار مزين شده است . سقف كليه اطاقها از ملات گچ و آجراست . در آن ها از انواع و اقسام قوس هاي بار بر و غير بار بر « تزئيني » به شيوه رومي استفاده شده است و اطراف آنها با شكستگي و برجسته نمودن آجرها و همراه با كاشـي هاي ريز رنگي تزئين كرده اند . قلعه داراي 22 اطاق تودرتو است . ضلع شرقي و غربي با سه راه پله چرخش 90 درجه اي به پشت بام متصل مي شود . اتاقهاي مشرف به انتهاي اضلاع غربي و شرقي در قسمت جنوب داراي تزئينات آيينه كاري و نقاشي هايي با نقوش انسان و تزيينات گوناگون است . در تزئين درهاي چوبي و پنجره ها از شيشه هاي رنگي استفاده شده است . قســمت اعظم نقـــوش انساني اين بخش را تصاوير حكام وقت و زنان آنان تشكيل مي دهد . در منتهي اليه اضلاع شرقي و غربي در فضاي تقريباً قرينه و به شكل هشتي نامنظم وجود دارد . از اين فضــا به راهــــروهائي كم عرض و باريك به داخل حياط و فضاي سرباز مشرف به برجها راه مي يابند .

قلعـــه داراي شش زير زمين است . با توجه به وجود شومينه و معماري خاص زير زمين ها احتمالاً از آن به عنوان محل استراحت در بهار و تابستان و گاه نيز به عنوان زندان و شكنجه گاه استفاده مي شده است . اتاق شاه نشين داراي پنجره بزرگ چوبي ، گچ بري هاي منحصر بفرد با نقوش گل وگياه و نيز حوض سنگي كوچك است .در حال حاضر موزه مردم شناسي با نمايش آداب و رسوم و سنن محلي و بومي در آن قرار دارد.

مراكز ديدني و زيارتگاهي شهرستان ايلام شامل سنگ نوشته هاي قوچعلي در ورودي شمال شهر ايلام ، قلعه اسماعيل خان ، پشت قلعه چوار، بقعه حاجي بختيار ، پارك تفريحي چغاسبز و تپه خرگوشان ،تنگ ارغوان در شمال شهر ايلام كوههاي و مناظر زيباي اطراف شهر هستند.

در جنوب شهر ايلام به ميدان قرآن مي رسيم اين ميدان داراي دو مسير متفاوت است مسير طرف راست به سمت شهرستان مهران و دهلران و مسير سمت چپ به طرف شهرستانهاي دره شهر ، آبدانان و بازهم دهلران مي رود كه اين مسيرهاي گردشگري استان نيز محسوب مي گردند.

جاذبه هاي گردشگري در مسير ايلام به شهرستان دره شهر شامل سد ايلام در سمت راست جاده و19كيلومتري ايلام،تنگ رازيانه ،دره ييلاقي كلم ،چشم اندازهاي بخش ميشخاص ، قلعه و امامزاده ها در روستاي كلم ،مناظر زيباي رشته كوههاي برف گير كبيركوه و نيز جاده منتهي به بخش ملكشاهي است كه داراي آثار تاريخي و مناظر طبيعي است.

شهرستان دره شهر در دامنه هاي شرقي رشته كوه عظيم كبير كوه و در شمال شرقي استان ايلام قرار دارد . اين شهرستان از شمال و شرق به استان لرستان . از شمال غرب به شيروان چرداول ، از غرب به شهرستان مهران و از جنوب به شهرستان دهلران محدود است .

مركز اين شهرستان دره شهر و ارتفاع آن از سطح دريا 700 متر است . اين شهرستان داراي دو بخش بدره ومركزي است .شهرستان دره شهر 96 آبادي داراي سكنه و بيشتر اين مناطق و نواحي داراي آثار تاريخي است و دليل وجود اين آثار و محوطه هاي باستاني شرايط مطلوب اقيلمي وجغرافيايي خصوصاً رودخانه پرآب سيمره مي باشد . كه از شرق به موازات كبيركوه به عنوان يك پديدة مهم جغرافيايي جريان دارد . دره شهر تا مركز استان 125 كيلومتر است و تا شهر خرم آباد 185 كيلومتر مي باشد . دره شهر چهار راهي بوده است كه از شرق به موازات كبيركوه با پل دختر، شوش و خرم آباد و از غرب و شمال غربي با شهرهاي باستاني شيروان ارتباط داشته است . به علاوه راه صميره از طريق مالرو با مراكز جمعيتي غرب كبير كوه از جمله آبدانان ، دهلران و موسيان نيز در ارتباط بوده است .قلعه هاي تاريخي ساساني و قاجاريه ،تنگه بهرام چوبين، شهرتاريخي دره شهر و چهارطاقي از آثار تاريخي اين شهر محسوب مي شود.

براي رسيدن به شهرستان آبدانان بايد از گردنه كبيركوه عبور كرد كه در اين فصل بسيار زيبا و ديدنيست .

مركز اين شهرستان ، شهر آبدانان است و به لحاظ وسعت دومين شهر استان محسوب مي شود . آبدانان داراي دو بخش و چهار دهستان است . اين شهر در دامنه جنوبي كبيركوه و در دره با صفاي رودخانه آبدانان در شمال مقبره امام زاده سيد صلاح الدين محمد قرار دارد . مراكز ديدني و زيارتگاهي شامل: قلعه هزار در واقع در مركز شهر، پشت قلعه ، قلعه هزاراني ، بقاياي شهر جوليان ، بقعه شيخ پير محمد ،بقعه منصور بوالحسن و بقعه عبدالرحيم مي باشد.

گذر از اين شهرستان وروديست به شهرستان دهلران.

مركز اين شهرستان شهر دهلران است كه در قديم الايام به آن ده لران مي گفتند . دهلران در دامنه جنوب و جنوب غربي ديناركوه قرار دارد . اين شهرستان داراي سه بخش زرين آباد ، مركزي و موسيان و 6 دهستان است . منطقه جنگي شرهاني در اين شهرستان واقع شده كه مورد توجه كاروانهاي راهيان نور قرار گرفته است .بخش موسيان در حد فاصل دهلران و استان خوزستان قرار دارد . از اين بخش رودخانه هاي دويرج و چيغاب « مورموري» عبور مي كند . در اين بخش به دليل حاصلخيزي زمين هاي كشاورزي محصولات متنوع جاليزي به دست مي آيد . در بخش موسيان چاههاي نفت فراواني حفر شده و داراي منابع عظيم نفتي است بخش زرين آباد به مركزيت شهرك پهله از زمانهاي قديم تاكنون محل سكونت بوده وآثار باستاني فراواني در آن به چشم مي خورد . شهرك ميمه يكي از نواحي خوش آب و هوا و پرجمعيت زرين آباد است .

اماكن و مراكز گردشگري شهرستان دهلران :،قلعه شياق ، سنگ نوشته ميمه ،تپه هاي علي كش ، تپه هاي سبز، تپه موسيان سه ، تپه فرح آباد ،چشمه هاي آبگرم، چشمه هاي قير ، غار بيشه دراز،غار خفاش ،آتشكده ميمه ، سنگ نوشته ي ميمه ،آبشار آبتاف ، امام زاده سيد اكبر، امام زاده سيد فخرالدين ، امامزاده سيد ابراهيم ، بقعه قتال

خروج از بخش شرقي شهرستان ورود به استان خوزستان مي باشد اما ما مي خواهيم سري هم به طرف دروازه عتبات عاليات بزنيم يعني شهرستان مهران و مرز بين المللي آن كه تا عتبات عاليات فقط 2 ساعت زمان مي خواهد و چه ناچيز است اين زمان اندك براي رسيدن به معشوق .

اين شهرستان با وسعتي حدود 4164 كيلومتر مربع كه 67/20 درصد مساحت استان را شامل مي شود در جنوب غربي ايلام و در ساحل چپ رودخانه معروف كنجان چم واقع گرديده است . امتداد شمال غربي ، غرب و جنوب مهران به مرز عراق منتهي و از طرف شرق به دهلران محدود مي گردد . اين شهر قبلاً منصور آباد نام داشت و در سال 1309 با تصويب فرهنگستان ايران به مهران تغيير نام يافت.

آثار باستاني اين شهرستان شامل ،تپه هاي باستاني صالح آباد ،قلعه كنجانچم ، تپه هاي باستاني سرني و كلك ، محوطه باستاني كان گنبد، سنگ نبشتة دورة واليان در ناحيه تخت خان و چند اثر ديگر است .امامزاده هاي سيدحسن (ع) و علي صالح(ع) نيز در اين شهرستان واقع گرديده است.

رودخانه دائمي كنجان چم كه از كوههاي سيوان در جنوب ايلام سرچشمه گرفته و در جهت شمال شرقي به جنوب غربي پس از طي 12 كيلومتر از خط مرزي ايران وعراق در نزديكي مهران به رودگاوي مي پيوندد نيز در كنار غار زيباي زينه گان از جاذبه هاي طبيعي بسيار زيباي مهران محسوب مي شوند.

مرز بين المللي مهران نيز در جنوب شهر واقع شده كه روزانه بيش از 3000 هزار نفر زائر و مسافر در كنار حجم عظيم مبادلات تجاري از آن ورود و خروج مي كنند.

جاذبه هاي جنگ تحميلي شامل بانروشان ، پارك لاله و سنگر صدام مي باشند.

اما در پايان بايد گفت كه «ايلام» خاستگاه مردماني است كه ورق ورق تاريخ ديرپاي ايران را تجربه كرده اند. اعتبار ديرينه اين خاك و بوم در كنار جنگل هاي انبوه «بلوط و بنه» و از حركت و خروش رودهاي سيمره و كنجانچم به آن زيبايي محسور كننده اي بخشيده و پرتوهاي روح افزاي آفتاب از فراز كوه هاي قد كشيده كبير كوه ، مانشت و ديناركوه سرزمين طلوع خورشيد را به زيباترين عروس دردانه زاگرس بزرگ تبديل كرده است. دره هاي شگفت، رودها و آبشارهاي طرب انگيز، غارهاي بي نظير، كوه هاي سر به فلك كشيده، اقليم هاي متنوع آب و هوايي، همجواري ديدني كوه و دشت، سادگي هزار رنگ طبيعت وحشي، صداقت فرهنگ و هنر و چشم اندازهاي بديع استان، ايلام را به شاهكار خلقت ايران تبديل كرده است. استان ايلام همچون ستاره اي تابناك بر آسمان تاريخ وفرهنگ ايران زمين مي درخشد وآثار تاريخي بسيار فراوان بجاي مانده از تمدنهاي گذشته حكايت از ريشه دار بودن تاريخ وفرهنگ اين ديار در قرنهاي گذشته دارد. براستي ديار ايلاميان كه از هزاره هاي قبل از ميلاد تاكنون به صلابت قلاقيران بوده است وآوازه مردان وزنان سخت كوش وحماسه ساز آن در بزم ورزم دهل وسرنا شنيده مي شود ، به عنوان استاني ميهمان نواز پذيراي گردشگران ، همكاران عزيز سازمان در سراسر كشور و دوستداران خود است .

آري ايلام قاب ديدگان هر بيننده اي را مينوازد و دهان هر گردشگری را به شگفتي وحيرت وامي دارد .

اينك اي دوست گرامي كه اين سطور را مي خواني , ايلاميان خونگرم ,با سفره هاي گشوده صفا وصميميت ويكرنگي ميزبان حضور سبزشما هستند تا با آنان نان و نمكي تازه كنيد و با ديدن شگفتيهاي سرزمين رنگ ها لحظاتي بياد ماندني را دراين استان ميهمان ديدگانشان باشيد,فرقي نمي كند .چه فصلي باشد ...
آغوش ايلام براي وصل گشوده است ،
چه دربهار زيبا وفرحبخش ,
تابستان خنك ودلچسب ,
پائيز هزار رنگ
وچه زمستان سپيد وپربرف...
به اميد ديدار شما در سرزمين مادريم

ياحق

ستاد مركزي تسهيلات نوروزي

ايلام – خيابان پاسداران – روبروي قلعه والي

08413341310

كميته روابط عمومي و اطلاع رساني 08413335440

۞ گذری بر سرزمين آلامتو ۞

گذر از اين شهرستان وروديست به شهرستان دهلران.

مطالب مشابه :

داستان شیرین وفرهاد وخسرو

آهنگ جدید و زیبای شادمهر عقیلی به اسم شیرین و فرهاد به همراه شعر این آهنگ

خودآزمايي/ ادبيات 1

۞ گذری بر سرزمين آلامتو ۞

رمان حصارتنهایی من25

رمان حصارتنهایی من 20

بهترین و بدترین خاطرات دوستان

مشاهیر کرمان