هشتگرد(ساوجبلاغ)

مکان های دیدنی و تاریخی

باغ های سرسبز و خرم ناحیه ساوجبلاغ همراه با رودخانه های پرآب از جاذبه های طبیعی شهرستان ساوجبلاغ به شمار می آیند. تپه های باستانی متعدد که قدمت آن ها به دوره های پيش از ميلاد می رسد و خانه های بزرگان سياسی چون مرحوم طالقانی و مرحوم مصدق نیز از مکان های تاریخی و دیدنی شهرستان ساوجبلاغ هستند.

صنايع و معادن

از صنايع ماشينی شهرستان ساوجبلاغ می توان توليدات ماشين آلات كشاورزی، پارچه بافی، توليد سيمان، شوفاژ، رادياتور سازی و تهيه دان طيور را نام برد كه از اهميت ويژه ای برخوردار است. عمده ترين صادرات اين شهرستان عبارتند از: پارچه، سيمان، گندم، جو، سيب،‌ چغندرقند، هلو، گلابی،‌ گيلاس،‌ انگور، توت ‌و بادام.
از صنايع ماشينی شهرستان می توان توليدات ماشين آلات كشاورزی، پارچه بافی، توليد سيمان، شوفاژ، رادياتور سازی و تهيه دان طيور را نام برد كه از اهميت ويژه ای برخوردار اند.

کشاورزی و دام داری

كشاورزی از مهم ترين مشاغل اهالی به شمار می رود و از ديرباز باز شامل كشت گندم، جو، چغندرقند، بنشن و تره بار بوده است. باغ داری يكی ديگر از رشته های اقتصادی اين شهرستان است كه شامل: كشت درختان ميوه از قبيل سيب، گوجه، ‌گيلاس، زردآلو و هلو است. نوع كشت 80 درصد آبی است كه بیش تر از چاه های ژرف و نيمه ژرف تأمين می شود. يكی ديگر از فعاليت های اين شهرستان دام داری است که در كنار كشاورزی انجام می شود. انواع فرآورده های لبنی و دامی از قبيل پوست، پشم و لبنيات از جمله توليدات اين منطقه است.

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

نام ساوجبلاغ از دو کلمه ساوج و بلاغ ترکیب شده است. بلاغ در زبان ترکی به چشمه یا رودخانه گفته می شود و به نظر می رسد منظور از ساوجبلاغ؛ رودخانه ی ساوه بوده که به مرور به ساوج تغییر یافته است. هشتگرد مركز شهرستان ساوجبلاغ است. گفته می شود اين شهر در دوره قاجاريه روستای كوچكی بيش نبوده و فقط يک كاخ ييلاقی در آن موجود بوده است. در مورد نام گذاری آن نیز روايت می كنند كه نام شهر هشتگرد ابتدا «هشت كرد» بوده و با گذشت زمان به هشتگرد تغيير پيدا كرده و علت نام گذاری آن اقامت هشت خانوار كرد در اين شهرستان بوده است. شهر جديد هشتگرد نیز به منظور اسكان جمعيت سرريز تهران و ايجاد تعادل زيست محيطی منطقه به وجود آمده و از آن جا كه در شمال شهر فعلی هشتگرد واقع است، می تواند از تسهيلات شهر قديم نيز برخوردار شود. در جنوب شهر جديد محوطه ای به وسعت 150 هكتار، كه امكان گسترش آن تا حدود 350 هكتار وجود دارد، به عنوان ناحيه صنعتی وجود دارد كه بخش عمده ای از اشتغال صنعتی اين منطقه را تامين می كند.

مشخصات جغرافيايي

شهرستان ساوجبلاغ از خاور به شهرستان كرج، از شمال به طالقان، از شمال و باختر به شهرستان قزوين، و از جنوب به شهرستان های شهريار و ساوه محدود می شود. مركز اين شهرستان؛ هشتگرد است كه از نظر جغرافيايی در 50 درجه و 40 دقيقه درازای خاوری و 35 درجه و 57 دقيقه پهنای شمالی و بلندی 1250 متری از سطح دريا قرار دارد. رودهای فصلی آغشت، كردان، گردره، از رودهای مهم اين منطقه بوده و آب و هوای آن معتدل و خشک است. راه های دسترسی به این منطقه عبارتند از:
- راه هشتگرد ـ قزوين
ـ راه هشتگرد ـ‌ كرج به درازای 30 كيلومتر
- راه هشتگرد - تهران به درازای 70 كيلومتر
- راه هشتگرد - قزوين به درازای 90 كيلومتر
راه های فرعی ديگری نيز روستاها و بخش ها را به مراكز بخش و شهرستان متصل می کنند. هم چنين جاده ترانزيتی تهران – تبريز – اروپا از ميان شهر می گذرد، و راه آهن تهران – تبريز از جنوب خاوری شهر هشتگرد مركز شهرستان ساوجبلاغ عبور می كند. هشتگرد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نام(های) قدیمی هشگرت، و به پیـروی از زبان عربی برخی هشتجرد می گفتند.
مردم
جمعیت ۵۱،۹۵۳ سال ۱۳۹۰ [۱]
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا ۱۱۹۱ متر
اطلاعات شهری

هشتگرد نام محاوره ای و در گفتگوها = هــشــگـرد بر ایران واقع شده‌است
هشتگرد نام محاوره ای و در گفتگوها = هــشــگـرد
روی نقشه ایران
۳۵.۹۵۲۸° شمالی ۵۰.۶۰۶۹° شرقیمختصات: ۳۵.۹۵۲۸° شمالی ۵۰.۶۰۶۹° شرقی

هَشتگِرد شهری است در استان البرز ایران.[۲] شهر هشتگرد که اراضی آن به اراضی پــشــنــد ( فشند ) مربوط است بر روی سرزمین روستای باستانی فشند بنا گردیده است .

هشتگرد مرکز شهرستان است و در بخش مرکزی این شهرستان قرار گرفته‌است. شهر جدید هشتگرد به فاصلهٔ ۵ کیلومتری این شهر و در شمالشرقی آن قرار دارد.[۳]

محتویات

۱ پیشینه و نام
۱.۱ هشتگرد در دوره پهلوی
۲ محله ها و مناطق شهر هشتگرد
۲.۱ بافت شهری و محله ها
۳ موقعیت جغرافیایی
۴ منابع
۵ جستارهای وابسته

پیشینه و نام

هشتگرد که درست آن هشتگرت است از ترکیب عدد هشت (۸) و گرت است . گرت به معنی دژ، آبادی است و هشتگرت به معنای هشت دژ، هشت آبادی، هشت ... است. که البته گرت در زبان فارسی گرد نیز تلفظ می‌شود ولی تلفظ بهتر و درست تر آن تلفظ گرت است. همچنان که بومی‌های هشتگرد که همان فشندی‌ها هستند واژهٔ مردم را مرتم (Martem) تلفظ می‌کنند. نصیرالدین ابوالرشید عبدالجلیل قزوینی رازی از علمای قرن ششم هجری در کتاب خود(نقض) به مناسبت از اسماعیل احمدان، یکی از چهره‌های اسماعیلیه یا به قول وی ملاحده، یاد کرده که «چون الحادش ظاهر شد (شیعه شد، لفظی که به شیعیان اسماعیلی در آن زمان اطلاق می‌شد)، از بیم دهخدای فخرآور هشتوردی شیعی بگریخت و به الموت شد». او همچنین از فرزند دهخدا به نام «عبدالصمد بن فخرآور» یاد کرده‌است. مناسبت یاد از او نیز همین است که «بواسحاق صاحب خراج ملاحده» نیز که «ملحد شد»، توسط «امیر قایماز... به گفت جمال الدین عبدالصمد شیعی رحمت‌الله علیه» کشته شد.[۴]

میر جلال‌الدین محدث ارموی در این باره نوشته‌است: «هشتورد یا هشتجرد همان هشتگرد فعلی است».[۵] منتجب الدین نیز در کتاب الفهرست، از شخصیت فخر آور هشتجردی به عنوان یک چهره شیعی و فاضل یاد کرده و می‌نویسد که او دیندار و فاضل بوده‌است.[۶] عبدالجلیل قزوینی در جای دیگری هم از «دهخدای فخرآور هشتوردی و پسرش جمال الدین عبدالصمد غازی شهید» یاد کرده اما راجع به چگونگی شهادت او مطلبی نگفته‌است.[۷] استاد ارموی احتمال داده‌اند که این سخن مستوفی که درباره طایفه قضویان شهر قزوین نوشته است، جدشان فخرالدین فخرآور هشتجردی در دیوان قضاء وکالت کردی بدین سبب ایشان را قضوی خوانند، مربوط به همین فخرآور شیعی هشتگردی بوده باشد.[۸] این اسناد تاریخی ضمن بیان وجه تسمیه هشتگرد به زیست گروهی از شیعیان اثنا عشری و اسماعیلی در قرن ششم هجری در آن محل تصریح کرده‌اند که در متون تاریخی از آن به عنوان هشگرد' «هشتورد» یا «هشتجرد» نام برده شده‌است.[۹]

در لغت‌نامه دهخدا در مورد هشتگرد آورده شده است: دهی است از بخش شهرستان کرج که دارای ۸۰۹ تن سکنه، آب آن از رود کردان و محصول عمده اش غله، صیفی، انگور و لبنیات است. امامزادهای دارد که بنای آن قدیمی است.[۱۰]

سپهبد حاجی‌علی رزم‌آرا (۱۲۸۰ - ۱۳۲۹) نخست‌وزیر ایران در سال ۱۳۲۹ در کتاب خود یعنی فرهنگ جغرافیایی ایران از هشتگرد تحت نام هشجرد چند مورد یاد کرده است.[۱۱]
هشتگرد در دوره پهلوی

زمین‌های هشتگرد قبل از سال ۱۳۲۰ خورشیدی به طور خلاصه از طرف دولت عرضه شد. سپس شخصی به نام گورگیان که از ارامنه بود و به این محل آمده بود زمین‌ها را به مبلغ ۹۰۰۰۰۰ ریال خریداری نمود. املاک خریداری شده توسط این فرد شامل ۶ آبادی خالصه از جمله هشتگرد بود که نامبرده در سال اول پول خود را از عواید این زمین‌ها مستهلک نمود و در سال‌های بعد شروع به فروش زمین‌ها به خرده مالکین به ویژه لک‌های مهاجر از شهرستان صحنه (کرمانشاه) نمود. به همین دلیل است که غالب زمین‌های این منطقه در مالکیت خرده مالکین لک می‌باشد.[۱۲][۱۳][۱۴][۱۵] و اینگونه شد هشتگرد پرچمدار البرز
محله ها و مناطق شهر هشتگرد

طبق روایات موجود ، هسته نخستین شهر هشتگرد در گذشته ، در محل تپه باستانی چال تپه هشتگرد که در جنوب غربی شهر قرار دارد شکل گرفته بود که در اثر سانحه (احتمالا سیلاب ) سکونتگاه مذکور به محل دهکده هشتگرد واقع در محله کرد آباد و بعدها هسته مرکزی شهر به سمت جاده قدیم تهران- قزوین و مسجد جامع فعلی کشیده شده است.
بافت شهری و محله ها

از نظر بافت شهری شهر هشتگرد را می‌توان به مناطق زیر تقسیم بندی نمود :[۱۶]

۱- منطقه جنوب غربی شامل محله‌های وحدت پایین ، وحدت بالا و کرد آباد (دهکده هشتگرد) که در آن‌ها بافت شهر و خیابان بندی به صورت روستایی و نامنظم با خیابان‌های باریک و پیچ در پیچ است و طرح‌های عمران شهری را با مشکل مواجه می‌سازد. البته در سال‌های اخیر برخی معابر توسط شهرداری ساماندهی شده‌اند.اکثر ساکنین این محله‌ها مهاجر از شهرستان‌های زنجان ، آذربایجان شرقی (هشترود) ، لک های صحنه و دیگر مناطق هستند.

۲- مناطق اطراف جاده اصلی که در این قسمت به تبعیت از خیابان اصلی بافت شهر منظم تر می‌شود و خیابان‌ها به صورت موازی یا منشعب از خیابان اصلی قرار می‌گیرد. در این محلات وسعت مساکن بیشتر شده و از نظر نقشه ساختمانی نیز کیفیت بهتری پیدا می‌کند.مسجد جامع و بازارچه‌های شهر در این محل قرار دارند.

۳- مناطق شمال شهر که شهرک ولی عصر را شامل می‌شود . در این شهرک بافت شهری به صورت منظم و شطرنجی بوده و زمین‌های این قسمت توسط زمین شهری در قطعات ۲۰۰ و ۲۵۰ متری به ساکنین واگذار شده است.

۴- مناطق شمال غربی شهر ، شامل شهرک بعثت و کوثر که جدیدترین و نوسازترین بخش مسکونی شهر هشتگرد را تشکیل می‌دهد.در این شهرک که بعد از سال ۱۳۷۵ خورشیدی توسعه پیدا کرده ساختمان‌ها عمدتا سه یا چهار طبقه با پیلوت می‌باشد.توسعه فعلی شهر در حال حاضر به این سمت می‌باشد.

۵- مناطق شرقی شهر که محله‌های والفجر ، گاواز محله و محله پارک مادر و شهرک دانش (بیمه ایران) را شامل می‌شود که محله‌های فوق حول خیابان اصلی شهر در سمت شرقی شهر جای گرفته است.

۶- مناطق جنوب شهر که اصلی ترین محله‌های آن خیابان مدرس جنوبی (دخانیات ) است و ساکنین آن اکثرا کردهای کرمانشاهی و دیگر مهاجران هستند.

۷- محله‌های سیبدارک ، خیابان مصلی و طالقان محله که جزو مناطق غربی شهر محسوب می‌شوند.

۸- مناطق شمال شرقی شهر که عمدتا شامل سایت نوساز اداری شهر هشتگرد می‌باشد که در مسیر توسعه شهر بسیار کار آمد بوده است.
موقعیت جغرافیایی
Compass rose pale.svg بخش چندار شهر جدید هشتگرد ,فشند ، کوهستان های جنوب طالقان هیو Compass rose pale.svg
کرج شمال آبیک و قزوین
شرق شهر هشتگرد غرب
جنوب
چهارباغ (البرز) تنکمان و اشتهارد شهرستان نظرآباد

منابع

[www.sko.ir/Sarshomari1390/Shahrhaye_IRAN.xls سرشماری سال ۱۳۹۰]
«سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵، جمعیت تا سطح آبادی‌ها بر حسب سواد» ‎(فارسی)‎. مرکز آمار ایران، ۱۳۸۵. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۲.
عزیزی علیرضا ،جغرافیای (با تاکید بر ویژگیهای انسانی )،نشر رهام اندیشه۱۳۸۶
کتاب نقض نوشتهٔ نصیرالدین ابوالرشید عبدالجلیل قزوینی رازی حدود سال ۵۶۰ق نوشته شده و متن آن به تصحیح استاد میر جلال‌الدین محدث ارموی، توسط انجمن آثار ملی به چاپ رسیده است. ص129
تعلیقات نقض، اثری از استاد ارموی، جلد 1، ص325
الفهرست، ص93
نقض، ص223
الفهرست، تعلیقات، ص330
حسین عسگری، «شواهدی از قدمت تشیع در شهرستان ساوجبلاغ»، ماهنامه تصویر ساوجبلاغ، ش ۵۱، آبان ۱۳۷۸، ص ۷.
دهخدا، علی‌اکبر، قسمت ه 1345، ص219
رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران، استان مرکزی، جلد اول
طرح هادی هشتگرد، مطالعات فیزیکی ۱۳۶۴
جغرافیای ساوجبلاغ. عزیزی. بخش هشتگرد
آیت محمدی. سیری در تاریخ سیاسی کرد. ا نتشارات پرسمان. ۱۳۸۲
گردشگری استان کرمانشاه، بازدید: فوریه ۲۰۰۹.
عزیزی علیرضا ،جغرافیای ساوجبلاغ (با تاکید بر ویژگیهای انسانی )،نشر رهام اندیشه۱۳۸۶

اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، ۱۳۸۳ خ.
حسین عسگری، کتابشناسی ساوجبلاغ، نشر رهام اندیشه، ۱۳۸۳، صص۳۶- ۳۸.

هشتگرد(ساوجبلاغ)

مطالب مشابه :

فروش زمین در مجاور هشتگرد شهرک ییلاقی خور

فروش زمین در مجاورشهرجدید هشتگرد بهراتوبان

فروش باغ چهاردیواری شده مجاورشهرجدید هشتگرد

ساوجبلاغ گهواره روستاهای شگفت انگیز

معرفی وآشنایی با فاز 5 شهر جديد هشتگرد برای سرمایه گذاری

هشتگرد(ساوجبلاغ)