مروری بر تفاوت استانداردهای حسابداری ایران و FASB

((FASB = Financial Accounting Standards Board))

همونطور که میدونید آزمون های حسابداری کشور بر اساس استانداردهای حسابداری ایران برگزار میشه .

از طرفی خیلی از کتب موجود بعلت به روز نبودن یا کم لطفی نویسندگان بر اساس استانداردهای حسابداری نیست و این مشکل باعث میشه که خیلی از داوطلبین کنکور علیرغم تسلط بر مطالب به بیراهه بروند، همین امر ایجاب میکنه دوستان نیم نگاهی به استانداردهای ایران داشته باشند.

البته لازم نیست سراغ خود استانداردهای حسابداری بروید و از متن آنها بطور مستقیم استفاده کنید ، فقط کافیست از کتاب هایی استفاده کنید که بر اساس استانداردهای ایران هستند (ناگفته نماند که اکثر مطالب استانداردهای ایران با استانداردهای FASB تفاوت چندانی ندارند)

در این نوشتار سعی شده به چند مورد از موارد اختلاف استانداردهای حسابداری ایران و استانداردهای FASB پرداخته شود.

همونطور که میدونید آزمون های حسابداری کشور بر اساس استانداردهای حسابداری ایران برگزار میشه .

(این متن به قصد آموزش تهیه نشده است و فقط اشاره ای فهرست وار به موضوعات مطروحه دارد)

مروری کوتاه بر چند مورد از تفاوت های استانداردهای حسابداری ایران و استانداردهای FASB

1 – هزینه های تاسیس و...

بر اساس استانداردهای FASB :

هزینه هایی مثل تهیه و تنظیم اساسنامه ، وکیل و مشاوران حقوقی ، برگزاری مجمع ، ثبت شرکت ، درج آگهی و.. بعلت داشتن منافع آتی بعنوان هزینه طبقه بندی نمی شوند و بعنوان دارایی نا مشهود تحت عنوان هزینه های تاسیس و تحت سرفصل مخارج انتقالی طبقه بندی شده و در پایان هر سال قسمتی از آن بعنوان هزینه دوره جاری می آید.

بر اساس استانداردهای ایران :

انجام این مخارج (هزینه) با هدف کسب منافع آتی در طول عمر واحد تجاری صورت می گیرد ولیکن به خودی خود منافع اقتصادی آتی ندارند بنابراین در تعریف دارایی قرار نمی گیرند ، به همین دلیل در زمان تحمل به عنوان هزینه دوره منظور میشوند (استاندارد شماره 17)

هزینه هایی از قبیل : هزینه تاسیس ، مخارج قبل از تاسیس ، مخارج آموزش ، تبلیغات ، سازماندهی مجدد و ...

2 – روش LiFo

بر اساس استاندارد حسابداری شماره 8 ایران بهای تمام شده موجودی مواد و کالا باید با استفاده از یکی از روشهای شناسایی ویژه ، FiFo یا میانگین محاسبه شود ( LiFo مجاز نیست)

استفاده از روش خرده فروشی برای ارزشیابی موجودی کالا زمانی مجاز است که نتایج آن تقریبا نزدیک به نتایج یکی از سه روش فوق الذکر باشد.

3 – قاعده LCM

تفاوت قاعده اقل بهای تمام شده و قیمت بازار (LCM) با اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش

آنچه در بسیاری از کتاب ها آمده است و بر اساس FASB است بکارگیری قاعده LCM در ارزشیابی موجودی کالا می باشد.

در این روش، ارزش میانی 3 ارزش حداکثر قیمت (ارزش خالص بازیافتنی) و ارزش جایگزینی و حداقل قیمت با بهای تمام شده مقایسه شده و مبلغ کمتر بعنوان ارزش موجودی کالا در نظر گرفته میشود.

استانداردهای ایران کار را بسیار ساده کرده است :

بر اساس استاندارد حسابداری شماره 8 ایران ،موجودی کالا باید بر مبنای اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش اندازه گیری شود و در صورتهای مالی منعکس گردد.

منظور از قاعده اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش:

بهای تمام شده : ارزش محاسبه شده موجودی کالا بر مبنای یکی از روشهای شناسایی ویژه ، میانگین و فایفو

خالص ارزش فروش : عبارتست از قیمت فروش پس از کسر a) مخارج برآوردی تکمیل و b)مخارج برآوردی بازاریابی و فروش

با مقایسه بهای تمام شده با خالص ارزش فروش ، مبلغ کمتر بعنوان ارزش موجودی کالا در نظر گرفته میشود.

جهت بکارگیری قواعد فوق به 3 روش میتوان عمل نمود :

a . روش تک تک موجودیها

b . روش گروهی موجودی ها

c. روش کلی موجودیها

که طبق استاندارد ایران 2 روش اول مجاز میباشد.

4 – معاوضه های غیر پولی

بر اساس آنچه در گذشته آموزش داده می شد ، حسابداری دارایی های معاوضه شده مشابه با معاوضه داراییهای غیرمشابه تفاوت داشت و اگر معاوضه منجر به سود می شد بسته به مشابه یا غیرمشابه بودن داراییهای معاوضه شده نحوه حسابداری آنها هم متفاوت بود.

اما بر اساس استانداردهای حسابداری ایران :

نحوه حسابداری معاوضه های غیرپولی تحت تاثیر مشابه یا غیر مشابه بودن داراییهای مورد معاوضه قرار نمی گیرد.

رهنمود عمومی : داراییهای تحصیل شده به ارزش منصفانه ثبت می شوند.

چنانچه واحد تجاری بتواند ارزش منصفانه دارایی واگذار شده یا تحصیل شده را به گونه ای اتکا پذیر تعیین کند ، ارزش منصفانه دارایی واگذار شده برای اندازه گیری بهای تمام شده دارایی تحصیل شده به کا میرود مگر اینکه ارزش منصفانه دارایی تحصیل شده معتبر تر باشد.

(در هر صورت سود و زیان ناشی از معاوضه بطور کامل شناسایی خواهد شد)

رهنمود فوق در 2 حالت زیر کاربرد ندارد :

a ) نه ارزش منصفانه دارایی واگذلر شده و نه ارزش منصفانه تحصیل شده هیچیک به گونه ای اتکاپذیر قابل برآورد نباشد.

b ) معاوضه فاقد محتوای تجاری باشد : مثلا مبادله شیر توسط 2شرکت تولیدکننده محصولات لبنی جهت تامین بموقع تقاضای مشتریان

در هر 2 حالت فوق بهای تمام شده دارایی تحصیل شده همان مبلغ دفتری دارایی واگذار شده است و طبیعتا سود و زیانی شناسایی نخواهد شد.

نکته :

سرک پرداختی بعنوان افزاینده ارزش منصفانه دارایی واگذارشده و سرک دریافتی بعنوان کاهنده ارزش منصفانه دارایی واگذار شده محسوب میشود.

مثال شماره 1

معاوضه زمین با ماشین آلات

حالت اول : ارزش دارایی واگذار شده مشخص است.(ارزش دفتری زمین 60 و ارزش منصفانه زمین 150)

ثبت حسابداری :

ماشین آلات 150

زمین 60

سود 90

حالت دوم : ارزش منصفانه زمین قابل تعیین نیست ( ارزش منصفانه ماشین آلات 140ریال است.)

ثبت حسابداری :

ماشین آلات 140

زمین 60

سود 80

مثال شماره 2

معاوضه زمین با زمین :

اطلاعات (مبلغ دفتری زمین واگذارشده 20 ارزش منصفانه زمین واگذار شده 24 سرک پرداختی8)

ثبت حسابداری :

زمین (جدید) 32

زمین (قدیم) 20

وجه نقد 8

سود 4

مثال شماره 3

معاوضه ماشین قدیمی با ماشین جدید:

اطلاعات (بهای تمام شده ماشین قدیم 100 و استهلاک انباشته 40(ارزش دفتری60) ارزش منصفانه ماشین قدیم مشخص نیست و ارزش منصفانه ماشین جدید 64 و سرک پرداختی 10)

ثبت حسابداری :

ماشین (جدید) 64

اس انباشته 40

زیان 6

ماشین (قدیم) 100

وجه نقد 10

(همانطور که ملاحظه می فرمایید ارزش منصفانه در حل تمام مسایل فوق نقشی تعیین کننده دارد)

5 – سرمایه گذاریها

سرمایه گذاریها بر اساس استانداردهای FASB در 2 گروه طبقه بندی می گردد:

a ) اوراق بهادار قابل داد وستد

b ) اوراق بهادار آماده فروش

صرفنظر از نحوه حسابداری طبقات سرمایه گذاری فوق به آنچه حسابداری ایران می گوید می پردازیم:

طبقه بندی اوراق بهادار سرمایه ای طبق استاندارد حسابداری ایران:

a ) سرمایه گذاری جاری

b ) سرمایه گذاری بلند مدت

(هر 2 طبقه فوق میتواند بصورت سریع المعامله در بازار یا سایر سرمایه گذاریها وجود داشته باشد )

روش های حسابداری طبقات فوق :

1 - سرمایه گذاری جاری

1-1 ) سرمایه گذاری جاری (سریع المعامله) :

روش اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش

روش ارزش بازار

1-2) سرمایه گذاری جاری (سایر سرمایه گذاریها) :

روش اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش

روش خالص ارزش فروش

2- سرمایه گذاری بلندمدت (چه سریع المعامله و چه سایر سرمایه گذاریها)

روش بهای تمام شده پس از کسر ذخیره کاهش دایمی ارزش

روش تجدید ارزیابی

با توجه به گسترده بودن مبحث سرمایه گذاریها از توضیح بیشتر خودداری می کنیم . دوستانی که تمایل به فراگیری حسابداری سرمایه گذاریها بطور کامل دارند می توانند به فصل 6 جلداول کتاب مروری جامع بر حسابداری مالی مراجعه کنند.

6 – صورت جریانات نقدی ( صورت گردش وجوه نقد)

صورت گردش وجوه نقد یکی از صورتهای مالی اساسی است که شرکت ها ملزم به ارایه آن به همراه ترازنامه و صورت سودوزیان و صورت سودوزیان جامع می باشند.

متاسفانه بسیاری از اساتید در آموزشکده ها در حال حاضرصورت گردش وجه نقد را براساس استانداردهای FASB آموزش می دهند ، و این امر موجب میشود اغلب دانشجویان در پاسخگویی به تستهای مربوط به این مبحث دچار مشکل شوند.

با توجه به اهمیت صورت گردش وجوه نقد در کنکور پیشنهاد میکنم نحوه تهیه این صورت را حتما طبق استانداردهای ایران فرابگیرید.

بر اساس استانداردهای FASB :

صورت جریانات نقدی به 3 دسته تقسیم میشوند :

a ) فعالیتهای عملیاتی

b ) فعالیتهای سرمایه گذاری

c ) فعالیتهای تامین مالی

اما

صورت جریان وجوه نقد بر اساس استاندارد حسابداری شماره 2 ایران :

a ) فعالیتهای عملیاتی

b ) بازده سرمایه گذاری و سود پرداختی بابت تامین مالی

c ) مالیات بر درآمد

d ) فعالیتهای سرمایه گذاری

e ) فعالیتهای تامین مالی

در اینجا فقط به جریانات نقدی ورودی و خروجی هر طبقه اشاره می کنیم و مطالعه بیشتر را به عهده خود دوستان می گذاریم :

فعالیتهای عملیاتی :

جریانات ورودی : دریافتی از مشتریان + سایر دریافتهای نقدی

جریانات خروجی : پرداختی به فروشندگان + پرداختی به کارکنان + سایر پرداختهای نقدی

بازده سرمایه گذاری و سود پرداختی بابت تامین مالی :

جریانات ورودی : سود دریافتی بابت سپرده ها + سود سهام دریافتی

جریانات خروجی : سودپرداختی بابت تسهیلات مالی + سود سهام پرداختی

مالیات بر درآمد :

جریانات ورودی : استرداد مبالغ پرداختی بابت مالیات

جریانات خروجی : مالیات بر درآمد پرداختی + پیش پرداخت یا علی الحساب مالیات

فعالیتهای سرمایه گذاری :

جریانات ورودی : وصول وام اعطایی + فروش سرمایه گذاری + فروش دارایی ثابت

جریانات خروجی : اعطای وام + خرید سرمایه گذاری + خرید دارایی ثابت

فعالیتهای تامین مالی :

جریانات ورودی : انتشار بدهی بلند مدت + انتشار سهام

جریانات خروجی : بازپرداخت استقراض + بازخرید سهام شرکت

منابع :

مروری جامع بر حسابداری مالی (1) تالیف آقایان نوروش ، مهرانی ، کرمی ، مرادی

اصول حسابداری (2) تالیف آقایان نوروش و شیرزادی

حسابداری مالی و شرکتهای گسترش علوم پایه تالیف آقای جلال

مروری بر تفاوت استانداردهای حسابداری ایران و FASB

مطالب مشابه :

مثال کاربردی ثبتهای حسابداری

پایان نامه های کارشناسی ارشد

بررسی رابطه همبستگی میان نسبتهای مالی مبتنی بر ترازنامه و نسبتهای مبتنی بر صورت جریان وجوه نقد

نسبتهای مالی

پایان نامه های حسابداری

آیین نامه اموال دولتی

مروری بر تفاوت استانداردهای حسابداری ایران و FASB

زبان تخصصی ارشد 85 سراسری

حسابداری دولتی