تفاوت عرفان و تصوف و زهد

در اصطلاح عرفان به معنای خداشناسی و شناسایی حق و اسماء و صفات اوست. و همچنین معرفت قلبی است که از طریق کشف و شهود حاصل می شود. و عارف به معنای دانا و شناسنده و کسی است که خدا و اسماء وصفات او را بشناسد. اما تصوف در اصطلاح تزکیه و تصفیه دل است از خواهش های نفسانی و ناپاکی ها و جدا شدن از خلق و خوی طبیعی و رسیدن به صفات روحانی و متخلق شدن به اخلاق الهی است. و صوفی به معنای کسی است که پشمینه پوشد و پیرو طریقه تصوف باشد.
نکته قابل توجه در اینجا این است که، اغلب دیده شده که عرفان و تصوف از نظر اصطلاحی مترادف دانسته شده و این دو واژه را به جای هم به کارمی برند، بطوریکه به نظر می رسد این دو به یک معنا بوده و بیانگر یک مکتب واحدند. درحالیکه تصوف برخلاف عرفان علم نیست، بلکه روش و طریقه است؛ طریقه ای زاهدانه بر اساس مبانی شرع و تزکیه نفس و اعراض و روی گردانی از دنیا و سیر به طرف کمال برای وصول و رسیدن به حق تعالی. بنابراین تصوف طریقه ای است که سالک راه حق از طریق آن به حق نائل می شود. این طریقه دارای ویژگی هایی است که آن را از سایر طرق متمایز می کند؛ بدین ترتیب که زاهدانه است، یعنی همراه با پرهیز و اعراض از دنیا و لذایذ آن است. البته اعراض و کناره گیری از دنیا برای رسیدن به حق است. گرچه عرفان و تصوف مترداف به نظر می رسند، اما علاوه بر تفاوت معنایی و اصطلاحی که مورد بررسی قرار گرفت، ازلحاظ اندیشه وروش نیز تمایزاتی با یکدیگردارند، تمایزات به دست آمده در این باب عبارتند از:

-1

تصوف یک مسلک و روش است؛ روش زاهدانه ای که براساس تهذیب نفس و اعراض از دنیا ونعمتهای آن است. اما عرفان یک مکتب فکری است برای شناخت حقایق و باطن امور از طریق اشراق و کشف وشهود.

2-عرفان یک مفهوم عام و کلی است و تصوف جزئی و خاص است؛ به عبارت دیگرعرفان متضمن تصوف وسایر نحله ها نیز می باشد، اما تصوف شاخه ای از عرفان است. بنابراین رابطه منطقی بین تصوف و عرفان عموم و خصوص من وجه است؛ چرا که در پاره ای از مصادیق جمع شده، بدین صورت که ممکن است شخصی هم عارف باشد و هم صوفی. اما هر کدام مصادیق خاصی نیز دارد؛ اینگونه که شخصی عارف باشد، اما صوفی نباشد ویا اینکه صوفی باشد اما عارف نباشد

3-تصوف بخش عملی عرفان است که بیانگر سیر و سلوک عملی است و عرفان بخش ذهنی و علمی تصوف است.

4 تصوف وصوفی متضمن معنای دینی و مذهبی است؛ چرا که اطلاق نام صوفی مختص عارفانی است که به دین اسلام یا سایر ادیان ایمان داشته باشند، لذا به عارفانی که به هیچ دینی ایمان ندارند، صوفی گفته نمی شود.

-5

تصوف براساس مبانی و اصول شرع است، اما عرفان لزوما برمبنا واساس شرع نیست؛ زیرا که برخی از عرفان ها فاقد ریشه دینی بوده و هیچ اعتقادی به ادیان توحیدی ندارند.

تفاوت عرفان و تصوف و زهد

مطالب مشابه :

نگاهی به زندگی هوشنگ ابتهاج و نقد اشعارش

سماع در تصوف

تفاوت عرفان و تصوف و زهد

وقتی نوشته ها آرا وگیرا می شوند !

مقایسه ذیل سیر العباد و نی نامه

شعر عقاب

شرح زندگی مولانا

آشنایی با آزمون های بین المللی تیمز پرلز وکانگرو

خدا!!!

نقاشی با اشکال هندسی