رشته های تیراندازی بادی

در ادامه نوشته قبلی سعی می کنم رشته های گوناگون تیراندازی ورزشی را معرفی کنم

همانجور که قبلا هم نوشتم تیراندازی ورزشی معمولا با رشته های بادی شروع می شود
حتما تفنگهای بادی رایج را دیده اید که برای شکار (!) گنجشک و کلاغ و گربه و قوطی نوشابه و سایر هدفهای استراتژیک (!) در دست مردم هست
کالیبر اینها معمولا 4.5 یا 5.5 میلیمتر و نوع ساچمه آنها تفریحی و از جنس سرب است
سلاحهای بادی ورزشی در دو نوع تفنگ و تپانچه با کالیبر 4.5 میلیمتر (0.177 اینچ) ساخته می شوند و با فشار گاز ساچمه سربی مخصوص خودشان را پرتاب می کنند که در واقع با آمیخته ای از سرب و قلع ساخته شده است. فاصله هدف در رشته های تفنگ و تپانچه بادی برای مردان و زنان 10 متر است. در سلاحهای قدیمیتر فشار هوا با یک اهرم تامین می شد که برای هر بار شلیک باید با زور بازو (!) این اهرم را مسلح می کردید ولی در سلاحهای جدید یک کپسول مخصوص هست که با هوای خشک با فشار حدود 150 تا 200 بار پر می شود و دیگر لازم نیست برای هر شلیک کلی زور بزنید دقت سلاحهای بادی ورزشی بالاست و نوع ساچمه ای هم که برای این کار استفاده می شود با ساچمه های بی کیفیت تفریحی فرق دارد و گرانتر هم هست
خود سلاح هم قیمت بالایی دارد. الان در بازار ایران تفنگ حرفه ای این رشته حدود هفت تا هشت میلیون تومان فروخته می شود در حالی که با 60 هزار تومان می توانید یک تفنگ بادی تفریحی بخرید. قیمت تپانچه از تفنگ کمتر و حدود 4 تا 5 میلیون تومان است که بستگی به مدل سلاح دارد

کلا 4 رشته رسمی بادی برای شروع وجود دارد :
تفنگ بادی 10 متر مردان
تفنگ بادی 10 متر زنان
تپانچه بادی 10 متر مردان
تپانچه بادی 10 متر زنان

تیرانداز تفنگ بادی

انواع دیگری از تفنگهای بادی ساخته شده که قدرتشان بیشتر است و بیشتر برای رشته های غیررسمی و تفریحی استفاده می شوند. حتی با بعضی از آنها به فاصله 600 متری (با دوربین) شلیک می کنند. (چیز خطرناک و پردردسریه ، دورشو خط بکشید ولی جهت اطلاعتون اینها به PCP معروفند)

هدف در رشته های بادی یک کارت مقوایی (سیبل) از جنس مقوا است که روی آن خال و حلقه های نمره به شکل و اندازه خاصی چاپ شده اند. رنگ کارت معمولا کرم یا تقریبا سفید و رنگ خال و حلقه ها سیاه است

مشخصات هدف در رشته های بادی :

برای تفنگ بادی 10 متر :

سیبل مسابقاتی تفنگ بادی

اندازه حلقه 10 (نقطه ای روی سیبل که در صورت برخورد بخشی از ساچمه به آن نقطه ، نمره 10 برای آن شلیک داده می شود) : 0.5 میلیمتر
اندازه حلقه 9 = 5.5 میلیمتر
اندازه حلقه 8 = 10.5 میلیمتر
اندازه حلقه 7 = 15.5 میلیمتر
اندازه حلقه 6 = 20.5 میلیمتر
اندازه حلقه 5 = 25.5 میلیمتر
اندازه حلقه 4 = 30.5 میلیمتر
اندازه حلقه 3 = 35.5 میلیمتر
اندازه حلقه 2 = 40.5 میلیمتر
اندازه حلقه 1 = 45.5 میلیمتر
قطر خال مشکی (از حلقه 4 تا مرکز 10)=30.5 میلیمتر
"اندازه کلی 10"=0.5 میلیمتر کمترین اندازه سیبل=80×80 میلیمتر
اندازه زمینه سیبل=170×170 میلیمتر
اعداد 1 تا 8 باید به شکل عمودی و افقی روی حلقه ها چاپ شده باشند

خال تفنگ بادی

برای صرفه جویی در هزینه ی سیبل در رشته تفنگ بادی معمولا از سیبل نواری برای تمرین استفاده می شود . حتی در مسابقاتی هم که رسمیت بالایی ندارند گاهی از سیبل نواری استفاده می کنند

سیبل نواری

برای تپانچه بادی 10 متر :

سیبل مسابقاتی تپانچه بادی

اندازه حلقه 10= 11.5 میلیمتر
اندازه حلقه 9 = 27.5 میلیمتر
اندازه حلقه 8 = 43.5 میلیمتر
اندازه حلقه 7 = 59.5 میلیمتر
اندازه حلقه 6 = 75.5 میلیمتر
اندازه حلقه 5 = 91.5 میلیمتر
اندازه حلقه 4 = 107.5 میلیمتر
اندازه حلقه 3 = 123.5 میلیمتر
اندازه حلقه 2 = 139.5 میلیمتر
اندازه حلقه 1 = 155.5 میلیمتر
اندازه "10 درونی"= 5 میلیمتر
خال سیاه از حلقه 7 تا 10= 59.5 میلیمتر
کوچکترین اندازه سیبل=170×170 میلیمتر
شماره های 1 تا 8 به شکل عمودی و افقی روی حلقه ها چاپ می شود

تیرانداز می تواند سیبل خود را با دستگاه سیبلکش دستی (دوره دایناسورها) یا سیبلکش برقی (در بیشتر سالنهای تیراندازی فعلی) عقب بیاورد و نگاه کند و دوباره جلو ببرد تا در فاصله 10 متری قرار گیرد. برای نمره دادن هم سیبلها را از جای خود در می آورند و در اختیار داور یا مربی (در تمرینهای تیراندازان مبتدی) قرار می دهند.
امروزه در سالنهای تیراندازی پیشرفته تر از سیبلهای الکترونیکی (معروف به دستگاه SUISASCOR) استفاده می شود که نیازی به سیبل مقوایی و جلو و عقب بردن ندارند و نتیجه شلیکها را روی یک مونیتور نمایش می دهند و خود دستگاه هم به شکل دقیق نمره دهی می کند

سیبل الکترونیکی

نمایشگر و چاپگر سیبل الکترونیکی

محل استقرار تیراندازان به همراه محل هدفها و تجهیزات مربوط به آن (میز و سیبلکش و ...) "خط تیراندازی" نامیده می شود . البته گاهی برای محل کار یک تیرانداز هم اصطلاح "خط" به کار می رود مثلا می گوییم "این سالن تیراندازی 30 خط دارد" یعنی 30 تیرانداز می توانند همزمان کنار هم بایستند و تیراندازی کنند بزرگترین سالنها معمولا 96 خط دارند و سالنهای داخل شهرها که زیاد حرفه ای نیستند معمولا حدود 10 تا 20 خط دارند. ضوابط نسبتا سختگیرانه ای درباره ساخت سالن و خط تیراندازی وجود دارند که بعضی از آنها برای ایمنی و بعضی برای "کمک به تیراندازی بهتر" هستند. مثلا دیواره ها و کف و سقف معمولا با چوب یا ماده مناسب دیگری پوشانده می شوند که از کمانه کردن تیرها جلوگیری شود یا مثلا نور عمومی و نور روی سیبل باید به روش مناسبی تامین شود چون چشم تیرانداز به شدت درگیر تیراندازی است و تامین نور مناسب در طول مدت تمرین یا مسابقه بسیار مهم و موثر است

چهارچوب اولیه مسابقه در رشته های بادی به این شکل است که در ابتدا داوران مسابقه ، تجهیزات تیراندازان مثل لباس و کفش و سلاح را بررسی می کنند که با قوانین مصوب فدراسیون تیراندازی مغایرتی نداشته باشد
پس از استقرار تیراندازان در خط تیراندازی و قبل از شروع شلیکها 10 دقیقه زمان آمادگی به تیراندازان داده می شود
تعدادی سیبل قلق به تیراندازان داده می شود که قبل از تیرهای نمره می توانند روی آنها شلیک کنند و در صورت لزوم سلاح خود را برای شلیک دقیق به مرکز هدف تنظیم کنند. تیرهای قلق در نمره تیرانداز محاسبه نمی شوند
در مهمترین مرحله مسابقه، تیرانداز تعدادی تیر نمره را روی سیبلهای نمره شلیک می کند (1 تیر روی هر سیبل). هر تیر 10 نمره دارد. یعنی ممکن است هر شلیک تیرانداز بین 0 تا 10 نمره به نمره نهایی وی اضافه کند
پس از پایان زمان تیراندازی داوران نمره های تیراندازان را جمع می زنند و نفرات برتر مشخص می شوند. خطاهایی وجود دارد که باعث کسر نمره می شود. در مورد خطاهایی که مربوط به رعایت مسائل ایمنی باشد گاهی داور تیرانداز را از خط خارج (در واقع اخراج) می کند و اجازه ماندن در مسابقه را به وی نمی دهد
معمولا با مشخص شدن 8 نفر اول در دور مقدماتی، یک مسابقه فینال برگزار می شود که معمولا حدود 1 یا 1.5 ساعت بعد از دور مقدماتی انجام می شود
در فینال، نمره تیرها با دقت بیشتری محاسبه می شود به این معنی که هر تیر نمره ای با دقت دهم دارد مثلا 10.3 یا 9.8 نمره. بنابراین حساسیت تیرهای فینال بیشتر است
ضمنا در فینال 10 تیر با فرمان داور شلیک می شود و امتیاز هر تیر تیراندازان پس از شلیک با صدای بلند در سالن اعلام می شود. رسم است که هر تیری به 10 نخورد تماشاچیها تیرانداز را هو می کنند و برای تیرهای 10 هم تشویق می کنند یعنی استرس فینال هم خیلی بالاست. آداب برگزاری فینال مفصل است ولی به طور خلاصه 10 تیر فینال 109 نمره (حداکثر نمره 10.9 برای تیری که دقیقا به مرکز 10 بخورد) دارد که با نمره دور مقدماتی جمع زده می شود تا برندگان نهایی مسابقه مشخص شوند. امروزه در مسابقات معتبر جهانی گاهی دو نفر از برندگان فقط چند دهم نمره اختلاف دارند

تفاوت رشته های زنان و مردان
رشته های بادی مردان و زنان از همه نظر مشابه هستند به جز تعداد تیرهای نمره و زمان مسابقه
در هر دو رشته تفنگ و تپانچه مردان 60 تیر نمره در مدت 105 دقیقه شلیک می کنند و زنان 40 تیر نمره در مدت 75 دقیقه. یعنی بیشترین امتیاز ممکن در یک "فرم کامل" برای مردان 600 و برای زنان 400 است. در حال حاضر در مسابقات ایران بیشترین رکورد ثبت شده 597 برای تفنگ بادی مردان است. رکوردهای تپانچه معمولا پایینتر هستند و رکورد تپانچه بادی مردان ایران فعلا 588 است. رکوردهای زنان را هم یادم نیست و اصلا هم مهم نیست

با در نظر گرفتن نمره فینال بیشترین امتیاز ممکن در یک مسابقه رسمی 709 برای مردان و 509 برای زنان است

تجهیزات تیراندازی
به جز سلاح و مهمات مهمترین تجهیزات تیراندازی لباس آن است که برای "تپانچه زنها" (یعنی کسی که با تپانچه تیر می زند) فقط شامل کفش است و برای تیراندازان تفنگی شامل کفش تیراندازی و شلوار تیراندازی و کت تیراندازی و دستکش تیراندازی است
کلاه یا نقاب تیراندازی، عینک تیراندازی، سه پایه (برای رشته تفنگ)، جاساچمه ای و ... هم اگر باشند بسیار کمک می کنند
تکنیک برخی از تیراندازان تفنگ و نوع سلاحی که استفاده می کنند ممکن است جوری باشد که از دستکش استفاده نکنند ولی معمولا حرفه ایها هر دو دستکش یا یکی را دارند (دستکش دو دست تیرانداز تفنگی کاملا با هم فرق دارد)
قوانین مربوط به لباس و تجهیزات بسیار مفصل است ولی به طور خلاصه می توان گفت که همه این تجهیزات برای بالا بردن دقت تیر و مشخص شدن "خطاهای انسانی که ناشی از ضعف تجهیزات تیرانداز نیستند" طراحی شده اند. رکوردهای تیراندازی به مرور زمان با دقیقتر شدن تجهیزات بالا رفته اند و امروزه نمره تیرها با دقت خوبی متعلق به خود تیراندازان است نه تجهیزات آنها.

پ. ن. : با توجه به تغییرات اخیر در قوانین که از طرف فدراسیون جهانی اعلام شده، قاعدتاً باید قوانین جدید را جاگزین کنم ولی از آنجا که هنوز تنبلی و گرفتاریها مجال ترجمه و آماده سازی متن قوانین جدید را نداده و از طرفی تا جا افتادن قوانین جدید هم مدتی طول می کشد، فعلا این نوشته را به همان شکل نگه می دارم. ان شاء الله بعدا در نوشته ی جداگانه ای قوانین جدید مسابقات رشته های بادی را می نویسم. به طور خلاصه با قوانین جدید، رقابت بین تیراندازها جدیتر و هیجان انگیزتر شده است.

رشته های تیراندازی بادی

مطالب مشابه :

آشنایی مقدماتی با ورزش تیراندازی

رشته های تیراندازی بادی

تفنگ یا تپانچه ؟

تکنیک در تیراندازی با تپانچه بادی

مربیگری درجه 3 تیراندازی با تفنگ و تپانچه

تیراندازی با اسلحه

دسته بندی رشته های رسمی تیراندازی

سیبل مخصوص تیراندازی با تفنگ بادی