آب سنگین چیست؟/ تفاوت راکتور آب‌سنگین اراک با نیروگاه بوشهر، فردو و نطنز

ابراهیم کارخانه‌ای تعریف ساده آب سنگین، تفاوت راکتور آب‌سنگین اراک با نیروگاه بوشهر، فردو و نطنز و علت مخالفت ها با تکمیل راکتور آب‌سنگین اراک را تشریح کرد. به گزارش جهان، پرونده هسته‌ای کشورمان یکی از مهمترین پرونده‌هایی است که همواره در تعیین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و نحوه برخورد سایر کشورها با این پرونده نقش داشته و تاثیرگذار بوده است.

هر چند موضوع هسته‌ای یک موضوع کاملا علمی و تخصصی است و باید متخصصین این حوزه در این باره تصمیم‌گیری کرده و اظهار نظر کنند اما با کارشکنی‌های پی در پی غرب به سرکردگی آمریکا، بعد سیاسی پرونده هسته‌ای کشورمان به سایر ابعاد این پرونده از جمله بعد علمی و کاربردی این پرونده چربیده و همواره بعد سیاسی آن مطرح بوده است.

پس از روی کار آمدن دولت یازدهم پرونده هسته‌ای ایران مسیر دیگری را پیمود به طوری که سوم آذر ماه سال جاری در ژنو تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان توانستند با گروه ۱+۵ متشکل از آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان به توافق برسند.

در این راستا دور دوم مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ به میزبانی وین نیز در حال حاضر در این شهر در حال انجام است و طبقه گفته برخی مسئولان محور مهم این مذاکرات راکتور آب سنگین اراک است.

همواره عبارات و اصطلاحات مهمی در ارتباط با پرونده هسته‌ای مطرح می‌شود که آب سنگین، نیروگاه اتمی بوشهر، راکتور اتمی اراک، سایت هسته‌ای فردو، نطنز از جمله این عبارات است.
برای آشنایی با این تعاریف، باشگاه خبرنگاران به سراغ «ابراهیم کارخانه‌ای» نماینده فعلی همدان که رئیس کمیته هسته‌ای مجلس بوده و کارشناس ارشد علوم هسته‌ای دارد رفته است که این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

* آب سنگین چیست؟

فرمول آب معمولی H۲O است، ولی فرمول آب سنگین D۲O است، D یعنی هیدروژن سنگین یا دو تریوم، پس آب معمولی ۲ هیدروژن معمولی با یک اکسیژن دارد ولی آب سنگین ۲ هیدروژن سنگین با یک اکسیژن دارد. عدد جرمی هیدروژن معمولی یک است در حالی که عدد جرمی هیدروژن سنگین ۲ است به همین دلیل می‌گویند D۲O یا آب سنگین.

* آیا آب سنگین و آب سبک با هم مخلوط هستند؟

بله، به ازای هر ۷ هزار مولکول آب معمولی یک مولکول آب سنگین وجود دارد که تحت فرآیند بسیار حساس می‌توان آب سنگین را از آب معمولی جدا کرد.

* پس آبی که ما مصرف می‌کنیم آب سنگین هم دارد؟

بله، به ازای هر ۷ هزار مولکول معمولی یک مولکول آب سنگین در آب مصرفی ما وجود دارد.

* راکتور اراک چه تفاوتی با نیروگاه اتمی بوشهر دارد؟

سوخت راکتور قدرت بوشهر یا نیروگاه اتمی بوشهر اورانیوم غنی شده زیر ۵ درصد بوده و سیستم خنک‌کننده آن آب سبک است که به آن راکتور آب سبک‌هم می‌گویند اما سوخت مورد نیاز راکتور آب سنگین اراک اورانیوم طبیعی بوده و سیستم خنک‌کننده آن آب سنگین است.

هم‌چنین قدرت راکتور آب سنگین اراک ۴۰ مگاوات بوده و تحقیقاتی است و برای تولید رادیو ایزوتوپ‌های مورد نیاز در پزشکی و صنعت از آن استفاده می‌شود در حالی که نیروگاه اتمی بوشهر ۱۰۰۰ مگاوات بوده و برای تولید برق است.

* ظاهرا در اراک نیز دو تاسیسات مجزا وجود دارد منظور از این دو تاسیسات چیست؟

بله، در اراک دو تاسیسات وجود دارد یکی تاسیسات آب سنگین است که فقط آب سنگین تولید می‌کند و دیگری راکتور آب سنگین IR-۴۰ است که با قدرت ۴۰ مگاوات کار می‌کند( همان راکتوری که سیستم خنک‌کننده آن آب سنگین است).

تاسیسات آب سنگین صرفا آب سنگین مصرفی راکتور ۴۰ مگاواتی را تولید می‌کند و البته آب سنگین مصارف زیادی در عرصه پزشکی، کشاورزی، تحقیقاتی، صنعتی و..... دارد.

* آیا در سایت هسته‌ای فردو و نطنز نیز آب سنگین استفاده می‌شود؟

خیر، در فردو و نطنز آب سنگین استفاده نمی‌شود.

* تفاوت سایت هسته‌ای فردو و نطنز با راکتور اراک چیست؟

در نطنز اورانیوم غنی شده زیر ۵ درصد تولید می‌شود در حالی که در فردو این توانمندی وجود دارد که اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد هم تولید می‌شد!

در حال حاضر فردو که قبلا ۲۰ درصد تولید می‌کرده، زیر ۵ درصد تولید می‌کند.

* آیا راکتور ۴۰ مگاواتی اراک به طور کامل به بهره‌برداری رسیده است؟

خیر به صورت ۱۰۰درصد به بهره‌برداری نرسیده است، در حال حاضر این راکتور حدود ۹۰درصد پیشرفت داشته است.

* علت حساسیت غربی‌ها در مورد راکتور ۴۰ مگاواتی اراک چیست؟

راکتور آب سنگین اراک حاصل نبوغ جوانان ایرانی است و این راکتور بومی است، از آن‌جا که ساختار کلی همه راکتورها مشابه همدیگر است لذا اگر ما به فناوری ساخت این راکتور ۴۰ مگاواتی به طور ۱۰۰درصد دسترسی پیدا کنیم و این راکتور به بهره‌برداری برسد قادر خواهیم بود دیگر راکتورهای قدرت مورد نیاز کشور را هم در داخل و با فناوری بومی تولید کنیم که این مهم باعث مخالفت می‌شود.

* بهانه غربی‌ها برای مانع از به بهره‌برداری رسیدن راکتور آب سنگین اراک چیست؟

آن‌ها بهانه‌های مختلفی دارند و می‌گویند پسماند راکتور آب سنگین اراک پلوتونیوم ۲۳۹ تولید می‌کند که قابلیت شکاف دارد در حالی که این یک بهانه است چرا که پسماند آن کنترل می‌شود همان‌گونه که پسماند نیروگاه بوشهر هم کنترل می‌شود.

* توصیه شما به دست‌اندرکاران حوزه هسته‌ای چیست؟

معتقدم باید اهمیت علمی آب سنگین اراک مشخص شود تا پس از آن جایگاه سیاسی هم قابل تبیین باشد اگر اهمیت علمی موضوع کاملا معلوم نشود ممکن است از نظر سیاسی دچار اشتباه فاحش شویم بنابراین باید به جایگاه علمی نیروگاه آب سنگین اراک توجه ویژه شود.

آب سنگین چیست؟/ تفاوت راکتور آب‌سنگین اراک با نیروگاه بوشهر، فردو و نطنز

مطالب مشابه :

نيروگاه شازند در آستانه تعطيلی

بازی کارخانه آلومینیوم و نیروگاه شازند اراک با جان مردم اراک

عباس رجایی : نيروگاه شازند آلودگي هواي اراك را بغرنج تر كرده است

آب سنگین چیست؟/ تفاوت راکتور آب‌سنگین اراک با نیروگاه بوشهر، فردو و نطنز

اندر احوالات جایزه صنعت سبز نیروگاه آلاینده شازند اراک

تفاوت راکتور آب‌سنگین اراک با نیروگاه بوشهر، فردو و نطنز/آب سنگین چیست؟

شازند کار می خواد نه شعار ٬ دلسوز می خواد نه دامن سوز

اقامه دعوی بهداشت و محيط زيست اراک علیه آلودگی نیروگاه شازند