تاريخچه تنبك

تُمبَک )تنبک، دمبک، دنبک یا ضَرب) یکی از سازهای کوبه‌ایپوستی است و از نظر سازشناسیجزء طبل‌های جام‌شکل محسوب می‌شود که از این خانواده می‌توان به سازهای مشابه مانند داربوکادر کشورهای عربی و ترکیهو همچنین زیربغلیدر افغانستاناشاره کرد.

تنبك از نظر نوازندگی (انگشت گذاری)، رنگهای صوتی و ساختمان فیزیكی اش (در عین ظاهری ساده)، یكی از پیشرفته ترین و پیچیده ترین سازهای كوبه ای پوستی دنیا محسوب می شود، گروهی معتقدند که نام این ساز در اصل تنبک بوده و تبدیل آن به تمبک به دلیل قلب حرف «ن» ساکن به «م»، قبل از حرف «ب» است؛ مثل اتفاقی که در تلفظ واژه«شنبه» می‌افتد. اما گروهی دیگر اعتقاد دارند که صورت «تنبک» منشاء منطقی نداشته و به همین دلیل به اشتباه در میان مردم رواج یافته است. اما در نوازندگی این ساز از تکنیک‌هایی به نام های «تُم»، «بک»، «پلنگ» و «ریز» استفاده می‌شود. بنابراین چندان بعید نیست اگر نامگذاری «تمبک» بر اساس همین اسامی صورت گرفته باشد. از دیدگاه زبان‌شناسان واژه Tambourine که در زبان‌های اروپایی برای تمبک به کار می‌رود از واژه تنبور پهلوی وام گرفته شده‌است.

تنبك از نظر سازشناسی جزو "طبل های جام گونه" است و جالب است اشاره كنیم كه بنا بر پژوهش های اخیر ، برخی از طبل های جام گونه، هم از نظر ساختمان فیزیكی و هم از نظر لغوی شباهت به تنبك ایران دارند.

مهمترین ساز کوبه ای پوستی زمان ما که سالهاست مورد توجه موسیقیدانان ایران است، نوازندگانی که با این ساز در تاریخ موسیقی ما به شهرت رسیدند و می توان گفت متعلق به نسل پیشین تنبک نوازی هستند، آقاجان پسر داوود شیرازی، تقی خان، حاجی خان پیشخدمت عین الدوله، بالاخان پدر مرتضی و موسی نی داوود، عبدالله دوامی، سید حسین، رضا قلیخان، رضا روانبخش و هوشنگ مهرورزان هستند. ولی اگر نگاهی به تاریخ جدید تنبک نوازی بیندازیم متوجه می شویم که این ساز قبل از حضور حسین تهرانی- پدر تنبك نوازی نوین ایران - ( و مشوقانش مانند ابوالحسن صبا و حسین دهلوی) جایگاه موجه و قابل توجهی در تاریخ موسیقی ایران نداشت و پس از تلاش ها و تعمق های زیادی که برای احیاء مجدد آن توسط این استادان و بعضا شاگردان آن ها صورت گرفت، در حال حاضر تنبک به عنوان ساز لازم و ثابت ارکسترهای ایرانی رسیده و حتی سال هاست که در مقام تکنواز هم نقش آفرین است. همزمان با تلاش های دقیق حسین تهرانی در موسیقی تنبک، شاگردانی که مکتب او را دیده بودند نیز با فعالیت زیادی در ارکسترهای مختلف و نوازندگان مشهور همراه شدند. حسین تهرانی به مانند بسیاری از استادان آن زمان که شاگردانشان تکرار استاد نبودند، شاگردانی تربیت کرد که در انواع سبک ها می نواختند و هر کدام در همکاری با ارکستر، همنوازی با یک نوازنده و تکنوازی هایشان دارای شگردهای خاصی در استفاده از تکنیک ها و ریتم های مختلف بودند

تاريخچه تنبك

مطالب مشابه :

نگاه جامعه شناسی به نوازندگی ساز تنبک و مشکلات نوازندگی ساز تنبک

چند ساز کوبه ای ابداعی

ساز شناسی ساز تنبک (قسمت اول)

تاريخچه تنبك

کمانچه

خريد اينترنتي : آموزش جامع تصویری تمبک توسط استاد حامی کیوان / اورجینال

بی غبار عادت کاری از اردشیر کامکار

آموزش جامع تنبک نوازی ( تصویری ) توسط استاد حامی کیوان