فلسفه جزیه، فلسفه جزیه چیست ؟
در این بخش از سایت برگزیده ها مطالبی درمورد فلسفه جزیه را برای شما آماده کرده ایم ، امیدواریم که مورد توجه شما قرار گیرد.
به نقل از برگزیده ها: "جزیه" یک نوع مالیات سرانه اسلامى است که به افراد تعلق مى گیرد، نه بر اموال و اراضى ، و به تعبیر دیگر مالیات سرانه سالانه است .
جزیه چیست
بعضى معتقدند که ریشه اصلى آن غیر عربى است و از "کزیت " کلمه فارسى باستانى که به معنى مالیاتى است که براى تقویت ارتش اخذ مى شود، گرفته شده ولى بسیارى معتقدند که این لغت یک لغت عربى خالص است ، از ماده جزاء گرفته شده ، به مناسبت اینکه ، مالیات مزبور جزاى امنیتى است که حکومت اسلامى براى اقلیت هاى مذهبى فراهم مى سازد.
برگزیده ها: "جزیه" قبل از اسلام هم بوده است ، بعضى معتقدند نخستین کسى که جزیه گرفت انوشیروان پادشاه ساسانى بود، ولى اگر این مطلب را مسلم ندانیم ، حد اقل انوشیروان کسى بود که از ملت خود جزیه مى گرفت ، و از همه کسانى که بیش از بیست سال و کمتر از پنجاه سال داشتند و از کارکنان حکومت نبودند، از هر نفر به تفاوت 12 یا 8 یا 6 یا 4 درهم مالیات سرانه اخذ مى کرد. فلسفه اصلى این مالیات را چنین نوشته اند که دفاع از موجودیت و استقلال و امنیت یک کشور وظیفه همه افراد آن کشور است ، بنابر این هر گاه جمعى عملا براى انجام این وظیفه قیام کنند، و عده اى دیگر به خاطر اشتغال به کسب و کار نتوانند در صف سربازان قرار گیرند وظیفه گروه دوم این است که هزینه جنگجویان و حافظ ان امنیت را به صورت یک مالیات سرانه در سال بپردازند.
گروه سنى جزیه دهندگان در عصر انوشیروان که هم اکنون نقل کردیم (ما بین بیست تا پنجاه سال ) گواه روشنى بر این مطلب است ، زیرا این گروه سنى در حقیقت مربوط به کسانى بوده است که قدرت حمل اسلحه و شرکت در حفظ امنیت و استقلال کشور را داشته اند، ولى به خاطر اشتغال به کسب و کار بجاى آن جزیه مى پرداختند.
جزیه تنها یک نوع کمک مالى است ، که از طرف اهل کتاب در برابر مسئولیتى که مسلمانان به منظور تأمین امنیت جان و مال آنها به عهده مى گیرند، پرداخت مى گردد.گواه دیگر اینکه در اسلام جزیه بر مسلمانان لازم نیست ، زیرا جهاد بر همه واجب است و به هنگام لزوم همگى باید در میدان نبرد در برابر دشمن حاضر شوند، اما چون اقلیت هاى مذهبى از شرکت در جهاد معافند بجاى آن باید جزیه بپردازند، تا از این طریق در حفظ امنیت کشور اسلامى که در آن آسوده زندگى مى کنند سهمى داشته باشند.
و نیز معاف بودن کودکان اقلیت هاى مذهبى و هم چنین زنان ، پیر مردان و نابینایانشان از حکم جزیه دلیل دیگرى بر این موضوع است .
جزیه چیست
از آنچه گفته شد روشن مى شود که جزیه تنها یک نوع کمک مالى است ، که از طرف اهل کتاب در برابر مسئولیتى که مسلمانان به منظور تأمین امنیت جان و مال آنها به عهده مى گیرند، پرداخت مى گردد.
بنابر این آنها که جزیه را یک نوع حق تسخیر به حساب آورده اند، توجه به روح و فلسفه آن نداشته اند، آنها به این حقیقت توجه نکرده اند که اهل کتاب هنگامى که به صورت اهل ذمه در آیند حکومت اسلامى موظف است آنان را از هر گونه تعرض و آزارى مصونیت بدهد. و با توجه به اینکه اینکه آنها در برابر پرداخت جزیه علاوه بر استفاده از مصونیت و امنیت هیچ گونه تعهدى از نظر شرکت در میدان جنگ و کلیه امور دفاعى و امنیتى بر عهده ندارند روشن مى شود که مسئولیت آنها در برابر حکومت اسلامى به مراتب از مسلمانان کمتر است .
یعنى آنها با پرداخت مبلغ ناچیزى در سال از تمام مزایاى حکومت اسلامى استفاده مى کنند، و با مسلمانان برابر مى شوند، در حالى که در متن حوادث و در برابر خطرات قرار ندارند.
از جمله دلایل روشنى که این فلسفه را تأیید مى کند، این است که در عهدنامه هائى که در دوران حکومت اسلامى میان مسلمانان و اهل کتاب در زمینه جزیه منعقد مى شد، به این موضوع تصریح گردیده است ، که اهل کتاب موظفند جزیه بپردازند، و در برابر، مسلمانان موظفند امنیت آنها را تامین کنند، و حتى اگر دشمنانى از خارج به مقابله و آزار آنها برخیزند، حکومت اسلامى از آنها دفاع خواهد کرد.
این عهد نامه ها فراوان است که به عنوان نمونه یکى را ذیلا مى آوریم ، و آن عهدنامه اى است که "خالد بن ولید" با مسیحیان اطراف "فرات "منعقد کرد.
اقلیت های مذهبی در برابر پرداخت جزیه علاوه بر استفاده از مصونیت و امنیت هیچ گونه تعهدى از نظر شرکت در میدان جنگ و کلیه امور دفاعى و امنیتى بر عهده ندارند .متن عهدنامه چنین است :
هذا کتاب من خالد بن ولید لصلوبا ابن نسطونا و قومه ، انى عاهدتکم على الجزیة و المنعة ، فلک الذمة و المنعة ، و ما منعناکم فلنا الجزیة و الا فلا، کتب سنة اثنتى عشرة فى صفر ؛ این نامه اى است از خالد بن ولید به صلوبا (بزرگ مسیحیان ) و جمعیتش ، من با شما پیمان مى بندم بر جزیه و دفاع ، و در برابر آن شما در حمایت ما قرار دارید و مادام که ما از شما حمایت مى کنیم ، حق گرفتن جزیه داریم ، و الا حقى نخواهیم داشت ، این عهدنامه در سال دوازده هجرى در ماه صفر نوشته شد.
جالب اینکه مى خوانیم هر گاه در حمایت از آنها کوتاهى مى شد، جزیه رابه آنها باز مى گرداندند، و یا اصلا از آنها نمى گرفتند!
توجه به این نکته نیز لازم است ، که جزیه اندازه مشخصى ندارد، و میزان آن بستگى به توانائى جزیه دهندگان دارد، ولى آنچه از تواریخ اسلامى به دست مى آید این است که غالبا مبلغ مختصرى در این زمینه قرار داده مى شد. و این مبلغ گاهى در حدود یک دینار در سال بیشتر نبود، و حتى گاهى در عهدنامه ها قید مى شد که جزیه دهندگان موظفند به مقدار توانائیشان جزیه بپردازند.
از مجموع آنچه گفته شد ایرادهاى گوناگون و سمپاشى هائى که در زمینه این حکم اسلامى مى شود، از میان خواهد رفت ، و ثابت مى شود که این یک حکم عادلانه و منطقى است .
گردآوری: بخش دین و اندیشه برگزیده ها
,