دستور موقت چیست؟
بسته حقوقی برای آشنایی با امتیازات قانونی استفاده از دستور موقت؛
وقتی سرعت دادرسي افزایش می یابد
گروه حقوقی: درست است که رسيدگي به يك پرونده در دادگستری چند ماه ممکن است طول بكشد، درست است كه رفت‌وآمد به دادگاه‌ها زمان‌‌بر است، اما گاهي پرونده‌هایی وجود دارند كه رسیدگی به آنها فوریت دارد و باید دادگاه فوری به این پرونده‌ها رسیدگی، تصمیم‌گیری و خيلي زود تكليف آنها را مشخص کند. «دادرسي فوري» یا همان «دستور موقت» راهکاری است که قانون برای سرعت عمل در این‌گونه پرونده‌ها در نظر گرفته است. اگر برایتان جالب است درباره آن اطلاعات بیشتری کسب کنید حتما بسته حقوقی ما را بخوانید.
دستور موقت چیست؟
دستور موقت یا همان دادرسی فوری دستوري است كه دادگاه مبني بر توقيف مال يا انجام عمل يا منع از امري صادر می‌كند. براي مثال شما زمين خود را براي كشاورزي به ديگري می‌دهید، ولي در حين كشت به دلیل اختلاف در قرارداد اجاره از آبياري زمين جلوگيري می‌كنید؛ در اينجا كشاورز می‌تواند با درخواست صدور دستور موقت از این ممانعت شما جلوگيري كند. باید به این نکته توجه داشته باشید که دستور موقت هيچ تاثيري در اصل دعوا ندارد؛ بنابراین نباید تصور کنید که اگر دادگاه به نفع شما دستور موقت صادر کرد حتما در دعوای اصلی هم پیروز خواهید شد یا برعکس اگر دستور موقت صادر نکرد به این معناست که در دعوای اصلی حقی نخواهید داشت بلکه شاید قاضی موضوع را فوری تشخیص نداده است تا دستور موقت صادر کند. در واقع قانون در این باره فقط به اموري كه احتياج به تعيين تكليف فوري دارند اشاره كرده است بدون آنكه اين موارد را نام ببرد بنابراين تکلیف فوری در هر دعوایی می‌تواند مصداق پیدا کند. هرگاه چند روز حتی چند ساعت تاخیر در رسیدگی سبب ورود خسارت به یکی از اصحاب دعوا شود می‌توان آن را از موارد دادرسی فوری به‌شمار آورد.
دستور موقت چه زمانی طرح می‌شود؟
برای صدور دستور موقت، اصل دعوا باید مطرح شده یا قابل طرح باشد؛ یعنی شما در صورتی می‌توانید صدور دستور موقت را درخواست کنید که اصل دعوا را یا مطرح کرده باشید یا دعوا قابل طرح باشد یعنی بعدا بتوانید آن را طرح کنید.
دستور موقت اقدامی تبعی است؛ یعنی دستور موقت بنا بر مواد 311 و 318 قانون آیین دادرسی مدنی اقدامی است که به تبع اصل دعوا یا پیش از اقامه دعوا یا در ضمن اقامه دعوا یا پس از آن درخواست می‌شود. بنابراین دادرسی فوری و دستور موقت برای رسیدگی فوری به اصل دعوا و صدور حکم فوری تاسیس نشده بلکه اقدامی است که در حاشیه اصل دعوا صورت می‌گیرد. تبعی بودن دستور موقت آثاری دارد از جمله اینکه خواسته دستور موقت باید متفاوت از خواسته دعوا باشد؛ یعنی شما نمی‌توانید خواسته اصلی خودتان را به عنوان خواسته دستور موقت از دادگاه بخواهید.
انواع دستور موقت
اگر هنوز مفهوم دادرسي فوري و مواردي را كه می‌توانید تقاضای صدور دستور موقت درخواست را از داگاه بكنيد، متوجه نشده‌اید شايد آشنايي با اقسام دادرسی فوری به شما كمك بیشتری كند.
- دادرسی فوری ممکن است براي توقیف مال تقاضا شود؛ مثلا شما توليدكننده‌اي در بازار هستید و با نمونه‌هاي تقلبي مشابه محصولات خود روبه‌رو مي‌شوید. در اين صورت نخستین و بهترین اقدامی که می‌توانید انجام دهید، درخواست دستور موقت مبني بر توقیف محصولات تقلبی یا تقلیدی و نساختن یا نفروختن آن محصولات است.
- دستور موقت ممکن است دایر بر انجام عملی باشد؛ مثلا همسایه شما در ملک شما دیواری ساخته است که می‌توانید به دادگاه بروید و درخواست صدور دستور موقت علیه او مبنی بر تخریب دیوار ساخته شده را بدهید.
- حالت آخر دستور موقت این است که دایر بر جلوگیری از انجام امری باشد. در مثال قبلی قبل از اینکه همسایه اقدام به ساخت دیوار در ملک شما کند، می‌توانید دستور موقت بگیرید و او را از ساختن دیوار در ملک خودتان منع کنید.
چگونه می توانید دستور موقت را درخواست کنید؟
دادرسی فوری بر اساس درخواست خواهان صورت می‌گیرد و نیازی به تقدیم دادخواست رسمی ندارد؛ یعنی لازم نیست که شما دادخواست تهیه کنید و به دفتر دادگاه بدهید حتی می‌توانید به صورت شفاهی درخواست خود را مطرح کنید که در این صورت درخواست شما در صورت‌مجلس قید مي‌شود و یادتان باشد که حتما باید آن را امضا کنید.حالا فرض كنيد كه دستور موقت از سوي دادگاه علیه شما صادر شده است. سوالی که پیش می‌آید این است که در اين‌صورت براي اين كه اثر دستور موقت از بين برود چه چاره‌اي وجود دارد؟
اثر دستور موقت اين است كه شخصي به انجام امری یا خودداری از انجام آن یا توقیف مالی مكلف مي‌شود. همان‌گونه که به منظور حفظ حقوق متقاضي دستور موقت، سرعت از اهميت زيادي برخوردار است وقتی به دلایلی، موجبات صدور دستور موقت از بین برود نیز باید به سرعت از آن رفع اثر شود تا حقوق فردی که علیه وی دستور موقت صادر شده ضایع نشود.
هزینه دستور موقت را پرداخت کنید
دستور موقت اگر در دادگاهی که رسیدگی به اصل دعوا مي‌كند درخواست شود هزینه‌ای ندارد؛ در غیر این صورت هزینه آن مبلغی است که در دعاوی غیر‌مالی مقرر شده است. هزینه دعاوی غیر‌مالی در دادگستری در حال حاضر 10 هزار تومان است.
برای درخواست دستور موقت باید به کجا مراجعه کنید؟
اموري وجود دارند كه نياز به دادرسي فوري دارند، بنابراین خوب است بدانيد كه براي درخواست رسيدگي فوري باید به كجا مراجعه كنيد. در این موارد زمان حرف اول را می‌زند و اگر شما ندانسته گام بردارید زمان به ضرر شما سپري خواهد شد و ممکن است به حقوقتان خدشه وارد شود. اگر اصل دعوا در دادگاه مطرح است، مرجع درخواست دستور موقت همان دادگاه است، چه دادگاه نخستین باشد و چه دادگاه تجدید‌نظر؛ یعنی باید درخواست خودتان را به دفتر همان دادگاه بدهید. در غير اين‌صورت، مرجع پذيرش درخواست صدور دستور موقت، دادگاهي است كه صلاحيت رسيدگي به اصل دعوا را دارد؛ به این معنا که شما می‌توانید قبل از اینکه اصل دعوا را مطرح کنید به دلیل فوری بودن امر، ابتدا درخواست دستور موقت کنید و بعد در مهلتی که قانون تعیین کرده است اصل دعوا را در دادگاه صالح مطرح کنید.
دادگاه به درخواست شما چگونه رسیدگی می‌کند؟
براي رسيدگي به امور فوري، دادگاه روز و ساعت مناسبي را تعيين و طرفين را به دادگاه دعوت می‌كند. اما در مواردي هم كه فوريت كار اقتضا كند، دادگاه بدون تعيين وقت و دعوت از طرفين و حتي در اوقات تعطيل يا در غير محل دادگاه به اين درخواست رسيدگي می‌كند. ناگفته نماند که در هر حال تشخيص فوري بودن موضوع با دادگاه است.
تامین بسپارید
دادگاه از شما که درخواست دستور موقت کرده‌اید تامین مناسب می‌گیرد که این تامین می‌تواند وجه نقد یا غیرنقد باشد. شاید بپرسید چرا باید این مبلغ را بپردازم؟
قانون حق خوانده دعوا را هم نادیده نگرفته است زیرا ممکن است شما دعوا را به ناحق طرح کرده باشید و در واقع از اینکه مال طرف را توقیف کرده‌اید به او خسارت وارد شود که در این صورت پس از تامینی که شما پرداخت کرده‌اید، خسارت طرف مقابل پرداخت می‌شود.
تایید رییس مجتمع را هم بگیرید
یادتان باشد که حتی بعد از اینکه قاضی حکم به صدور دستور موقت داد، کار تمام نمی‌شود و نیازمند تایید یک مرجع بالاتر است. بنا بر ماده 325 قانون آیین دادرسی مدنی اجرای دستور موقت مستلزم تایید رییس حوزه قضایی است. پس فراموش نکنید تایید رییس مجتمع قضایی را بگیرید.
فرصت را از دست ندهید
پس از اینکه دستور موقت را از دادگاه دریافت کردید نباید شتاب‌زده شوید و اقدام‌های لازم را فراموش کنید چون در این‌صورت ممکن است از دستور موقت رفع اثر شود. اگر شما قبل از اینکه دعوای اصلی را طرح کنید، دستور موقت گرفته باشید، قانون به شما 20 روز مهلت داده است تا برای اثبات دعوای خود دادخواست تنظیم و آن را به دادگاه صالح تقدیم کنید. این 20 روز از زمان صدور دستور موقت آغاز می‌شود. اگر سهل‌انگاری کنید و در این 20 روز دادخواست خودتان را تقدیم نکنید، دادگاه صادرکننده دستور موقت با درخواست طرف مقابل از آن رفع اثر خواهد کرد.
تفاوت دستور موقت با تامین خواسته
دستور موقت ابزاري است براي اينكه در موارد ضروري به دادرسي سرعت بدهيم و از ضرر و زيان جلوگيري كنيم؛ اگر كمی با مسایل حقوقی آشنا باشيد حتما به شباهت ميان «دستور موقت» و «تامين خواسته» پي برده‌ايد. البته اين دو تفاوت‌هاي ظريفي دارند كه نمي‌توان يكي از آنها را به جاي ديگري استفاده كرد. به‌طور مثال به‌وسيله تامين خواسته فقط مالي توقيف مي‌شود و شما نمي‌توانيد انجام كاري يا خودداري از انجام كاري را به وسيله تامين خواسته بخواهيد بلكه بايد اين كار را در قالب دستور موقت انجام دهيد.
سوتیتر: دادرسی فوری و دستور موقت برای رسیدگی فوری به اصل دعوا و صدور حکم فوری تاسیس نشده، بلکه اقدامی است که در حاشیه اصل دعوا صورت می‌گیرد.
مطالب مشابه :
دستور موقت چیست؟
پورتال حقوقی متین فر - دستور موقت چیست؟ - تارنمای رسمی محمدرضا متین فر : کارشناس ارشد حقوق
دادرسی فوری یا دستور موقت چیست؟
پورتال حقوقی متین فر - دادرسی فوری یا دستور موقت چیست؟ - تارنمای رسمی محمدرضا متین فر
دستور موقت و فرق آن با تامین خواسته
وبلاگ حقوقی امیر عسگرپور - دستور موقت و فرق آن با تامین خواسته - اطلاعات حقوقی و عمومی - وبلاگ
دادرسی فوری یا دستور موقت چیست؟
وبلاگ حقوقی بهروز عبادی گنبد - دادرسی فوری یا دستور موقت چیست؟ - وکیل پایه یک دادگستری و
شرایط دستور موقت/روزنامه حمایت
حقوق بان - شرایط دستور موقت/روزنامه حمایت - جوانی در توضیح اینکه منظور از فوریت چیست؟
دستور موقت و فرق آن با تامین خواسته
پورتال حقوقی متین فر - دستور موقت و فرق آن با تامین خواسته مسئولیت مدنی چیست و چگونه محقق
برچسب :
دستور موقت چیست