پسماندهای خطرناک

در اين پيمان، كاهش انتقال ضايعات زيانبار به بيرون از مرزهاي كشور توليدكننده، به حداقل رساندن توليد اين ضايعات و ممانعت از حمل آنها به كشورهايي كه توان و امكان دفع اين‌گونه پسماندها را به شيوه‌هاي سازگار با محيط زيست ندارند به عنوان اهداف اصلي در نظر گرفته شده است.

در واقع، انگيزه‌اي كه هم‌انديشي كشورها و سپس شكل يافتن معاهده بازل را در پي داشت، عبارت بود از حمل پسماندهاي زيانبار از كشورهاي صنعتي به كشورهاي در حال توسعه.

در واقع پايه‌هاي كنوانسيون بازل بر 2 محور مقررات حمل و نقل‌هاي برون‌مرزي مواد زائد خطرناك و مديريت صحيح زيست‌محيطي پسماندهاي خطرناك و دفع آنها استوار است.

مقررات حمل و نقل برون‌مرزي پسماندهاي خطرناك در سال‌هاي پس از تدوين كنوانسيون تكامل يافته‌اند و آنها را مي‌توان به شيوه كنترل، اصلاح ممنوعيت و پروتكل تعهد و غرامت تقسيم كرد.

سازمان كنوانسيون بازل متشكل از يك شورا، يك دبيرخانه كه در شهر ژنو سوئيس مستقر است، دفتر كنوانسيون (به عنوان زيرمجموعه هر كشور) و شماري از گروه‌هاي كوچك‌تر مانند گروه كاري اجراي كنوانسيون است.

جمهوري اسلامي ايران نيز در سال 1371 به اين پيمان پيوست و از فروردين سال 1372، معاهده بازل در ايران لازم‌الاجرا شد.

سازمان حفاظت محيط زيست ايران به عنوان دستگاه مسوول همكاري مناسبي با كنوانسيون بازل دارد و در جلسات كشورهاي عضو، نظرهاي كارشناسي نمايندگان سازمان معمولا مورد توجه و تاييد اعضا بوده است.

از فعاليت‌هاي شكل‌گرفته در ارتباط با كنوانسيون بازل، تشكيل كميته فرعي مواد زائد و شيميايي خطرناك است. هدف از تشكيل اين كميته، بررسي نقل و انتقالات مواد زائد براي حفظ سلامت شهروندان و محيط زيست از خطرنات ناشي از اين مواد است. اين كميته از نمايندگان وزارتخانه‌هاي صنايع، جهاد كشاورزي، بازرگاني، امور خارجه، معادن و فلزات، بهداشت و درمان و آموزش پزشكي، نفت، مسكن و شهرسازي، دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح و سازمان‌هاي انرژي اتمي و محيط زيست تشكيل شده است.

مديركل دفتر بررسي آلودگي آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست، رياست اين كميته را به عهده دارد.