چگونگی خدمات رسانی به بازماندگان و قربانیان جنگ در سایر ملل

تهمینه شاه وردی

چکیده: بسیاری از کشورها در حافظه تاریخی خود، تجربه حداقل یکبار جنگ را ثبت کرده اند. تاریخ همیشه شاهدی آگاه بر این جنگها بوده است و این وقایع را به نوعی تحلیل نموده است.
روابط صلح آمیز در پذیرش طرفین از انتظارات یکدیگر است و آنگاه که یکی از طرفین این انتظارات را برنتابد،‌ روابط متغیر شده و در آخرین مرحله ممکن است به جنگ منتهی می‌شود. جنگ صرفنظر از مسائل ارزشی و احقاق حقوق انسانی، هیچگاه مورد خواست ملتی نبوده است. لکن زمانیکه کشوری در موضع دفاع از امنیت و منافع ملی خود قرار گیرد و ناگزیر از جنگ گردد آنگاه این جنگ نه یک ستیز بلکه دفاعی ارزشمند محسوب می‌شود.

کلمه های کلیدی: •ایران •جنگ •شهادت •دفاع •کشور •سایت پایداری •ایثارگران
1. مقدمه
بسیاری از کشورها در حافظه تاریخی خود، تجربه حداقل یکبار جنگ را ثبت کرده اند. تاریخ همیشه شاهدی آگاه بر این جنگها بوده است و این وقایع را به نوعی تحلیل نموده است.
روابط صلح آمیز در پذیرش طرفین از انتظارات یکدیگر است و آنگاه که یکی از طرفین این انتظارات را برنتابد،‌ روابط متغیر شده و در آخرین مرحله ممکن است به جنگ منتهی می‌شود. جنگ صرفنظر از مسائل ارزشی و احقاق حقوق انسانی، هیچگاه مورد خواست ملتی نبوده است. لکن زمانیکه کشوری در موضع دفاع از امنیت و منافع ملی خود قرار گیرد و ناگزیر از جنگ گردد آنگاه این جنگ نه یک ستیز بلکه دفاعی ارزشمند محسوب می‌شود.
2. جنگ‌ها، حماسه ایثارگری‌ها و جان بازیها
می یر تمام انواع رفتارهای بشری از معیارهای عقلانی خاص خود که از پیوند اهداف فرهنگی و مقاصد ویژه جنگ طلبی تشکیل می‌شود پیروی می‌کنند. در پشت آن نوع انگیزه‌های رفتاری که از فرهنگ نشات می‌گیرند، انگیزه عام و جهانی انسانی را که دارای زندگی اجتماعی است می‌توان شناخت و آن عبارت از ایجاد هویتی است که تعلق به افراد هم گروه را به نمایش می‌گذارد و افرادی را که به گروههای دیگر تعلق دارند به عنوان بیگانه از خود طرد می‌نماید.(می‌یر:1375،62)
در بسیاری از جنگها این مسئله به لحاظ اخلاقی مد نظر قرار داردو حتی مصمم‌ترین صلح طلبان نیز بدان اعتقاد دارند که جنگ تحسین گر فضایل هیجان آور و اصیل است و نیز شهامت، فداکاری، وفاداری، دوستی و درستی در میان جنگجویان همیشه زبانزد فرهنگها بوده است.
دانش بشریت در تمام در طول قرون متمادی اعتقاد به فضایل اخلاقی جنگ داشته است. در جوامع متکی بر نظام کاستها، یا جوامعی که انواع سلسله مراتب بدین نظام می‌گرایند، فضایل جنگی در انحصار دستجاتی است که جنگجویی و جنگاوری به صورت موروثی از پدر به پسر منتقل می‌شده است. این جوامع با دقت قابل توجهی در پرورش و تربیت نسل جنگجو می‌کوشند و اشعار و قصه‌های حماسی آن‌ها سراسر از احساس افتخار، مردانگی و شجاعت و رشادتهای جنگجویان کشورشان است. آن‌ها خود را تنها امین این فضایل می‌دانند و رفتارشان شاهد صادق این مدعاست.(بوتول:113)
برگزاری ایام خاص، از آن جهت که یادآور حوادثی استکه در آن روزها در تاریخ ملتها گذشته است، به لحاظ فرهنگی و آموزشی بسیار مهم تلقی می‌شود. جشنها، بزرگداشتها، اعیاد یا سوگواریها تقریباً در کلیه فرهنگها با یک هدف یادآوری برگزاری می‌شود و این تکرار و یادآوری‌ها به نوع انتقال فرهنگ از نسلی به نسل دیگر وابسته است و جزء تاریخ یک ملت محسوب می‌شود.
نسل جدید باید بداند آسایش و امنیت امروز او مرهون ایثارگریها و فداکاریها و شهادت کسانی است که این موقعیت را برای او فراهم نموده‌اند. این ارزشها به صور گوناگون باید در نسلهای جامعه جاری شود. لذا مکانیزمهای این جریان با توجه به سطح فرهنگ جامعه قابل تعریف است و در جوامع مختلف به تناسب برخورداری از امکانات سازوکارهای متفاوتی برای انتقال ارزشها تعریف شده است.
احداث موزه‌های گوناگون و به نمایش گذاشتن آثار به جای مانده شخصی رزمندگان و فرماندهان معروف و مشهور، آلات و ادوات جنگی، احداث مجسمه‌ها و سنگ نوشته‌های حاوی اطلاعات یا نام درگذشتگان جنگ، تابلوهای نقاشی، بناهای یادبود، حفظ آثاری از تخریب شهرها، مانند بناهایی در استالینگراد ناشی از تجاوزات نازیها و یا ساختمان بمب اتمی هیروشیما به نشانه جنایات گسترده آمریکا، نوشتن صدها و هزاران نمایشنامه، فیلمنامه، رمان، کتاب و خاطرات راجع به وقایع جنگ، ‌خلق سریالهای گوناگون تلویزیونی، فیلمها سینمایی و تئاترهای جنگی، تهیه و تنظیم سمفونیها، سرودها و مارشهای جنگی، همه نشاندهنده تلاش و کوشش انسانها برای حفظ و نگهدرای ارزشها و آثار جنگها به شمار می‌رود.(چهارمین کنفرانس بررسی دفاع مقدس، 146-145)
جنگها آثاری بر جای می‌گذرانند که بعضاٌ جبران شدنی نیستند. آثار جنگ گستره وسیعی را تحت پوشش قرار می‌دهد. از آثار و ابنیه‌های قدیمی گرفته که بخشی از فرهنگ ملل به حساب می‌آیند تا انسانهایی که در طی جنگ کشته می‌شوند و از حیات طبیعی خود محروم می‌شوند، خانواده‌هایی که گسسته می‌شوند و انسانهایی که عزیزان خود را از دست می‌دهند.
در جریان هر جنگ سیاستهایی اتخاذ می‌گردد که آثار نامطلوب و ناخواسته جنگ را به حداقل برساند. این سیاستها و برنامه‌ها در جریان هر جنگ پیش بینی می‌شود که توسط دولت و یا سازمآن‌های غیر دولتی طراحی و به اجرا در می‌آید. این فعالیتها پس از جنگ نیز به گونه‌ای دیگر ادامه می‌یابد. حمایت‌های عاطفی و معنوی این سازمآن‌ها ترمیم کننده آسیبهای لایه‌های اعتقادی و ارزشهای انسانی است و حمایتهای مادی تامین کننده نیاز زندگی رزمندگان و خانواده‌های آنان است. این حمایتها معمولا در چارچوب وظایف و اهداف سازماندهی می‌شود.
3. نحوه تکریم و بزرگداشت ایثارگران در سایر جوامع
عمده بازماندگان جنگی در کشورهای مختلف متعلق به جنگ جهانی دوم می‌باشند. زیار این جنگ هم به لحاظ ابعاد و وسعت دامنه جنگ و هم تعداد کشته شدگان بزرگترین جنگ تاکنون محسوب می‌شده است. لذا بخشی قابل توجهی از بازماندگان جنگ در کشورهایی که درگیر جنگ جهانی بوده اند به این نسل تعلق دارند.
به تناسب میزان بازماندگان جنگی در هر کشور فعالیتها مختلفی برای بزرگداشت و تکریم آن‌ها در نظر گرفته می‌شود:
آذربایجان
آذربایجان نیز یکی از کشورهایی است که بازماندگان جنگی آن عمدتا در جنگ جهانی دوم حضور داشته‌اند. تنها برخی از آن‌ها اخیرا در جنگ‌های آذربایجان و ارمنستان شرکت نموده اند که به این جمعیت اضافه شده‌اند.
با وجود اینکه هیچگاه آمار دقیقی اس کشته شدگان جنگ ارایه نمی شود اما آمار نشان می‌دهد آذربایجان دارای حدود 7000 معلول جنگی و یک میلیون آواره می‌باشد. متولی رسیدگی به امور جانبازان در این کشور کانون بازنشستگان جنگ جهانی دوم وهشت سازمان و بنیاد غیر دولتی است. همچنین شعبه ویژه‌ای در ریاست جمهوری و هیات دولت وجود دارد که امور مربوط به تامین اجتماعی بازنشستگان و معلولان جنگ را نظارت و اجرا می‌کند. خدمات ارائه شده به بازماندگان جنگ‌ها در آذربایجان در قالب پرداخت حقوق و مزایا به افراد درجه 1و2و3 خانواده‌های قربانیان،‌ ایجاد اشتغال و کاریابی به معلولین و شرکت‌کنندگان جنگ،‌ ارائه امور آموزش و پرورش، تعاون و امور اجتماعی و خدمات عمومی از قبیل استفاده از وسایل نقلیه به صورت رایگان به استثنای بلیت هواپیما، کشتی و تاکسی می‌باشد.
آلمان
آلمان به عنوان یکی از مسببین اصلی جنگ جهانی دوم که در بردارنده بازماندگان جنگی بسیاری است، در این جنگ آسیب‌های جدی دید و طی آن این کشور به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شد. در سال‌های پایانی قرن بیستم و با فروپاشی شوروی مجددا آلمان متحد تشکیل شد. با این حال به آلمان پس از جنگ تا مدت‌ها اجازه تاسیس ارتش به مفهوم قبلی داده نشد. دولت آلمان تسهیلات ویژه‌ای به خصوص برای فرزندان قربانیان و مفقودان جنگی قائل شده است. سعی دولت آلمان این بوده که فرزندان این افراد در محیطی مناسب و دور از خانواده شان که به لحاظ روحی صدمه دیده‌اند تربیت شوند، لذا در سال‌های پس از جنگ مراکزی تاسیس شد که متفاوت با پرورشگاه‌ها با امکانات و رسیدگی ویژه کار تعلیم و تربیت این کودکان را به عهده گرفتند و امکانات این مراکز به گونه‌ای بود که تمامی خانواده‌ها و زنانی که شوهرانشان را در طول جنگ از دست داده بودند با میل و اشتیاق فرزندان خود را به این مراکز می‌سپردند.
در زمینه حمایت از معلولان و مصدومین جنگ نیز در حال حاضر 3200 نفر از نابینایان جنگ 2300نفر از همسران آنان تحت پوشش و حمایت کانون نابینایان جنگقرار دارند.
همچنین ارائه خدمات رفاهی و اجتماعی 300000 نفر از خانواده قربانیان جنگ از جمله اختصاص صندلی ویژهبرای معلولان، پیش‌بینی تردد آن‌ها به ساختمآن‌ها و فروشگاه‌ها، اختصاص محل‌های ویژه پارک اتومبیل در خیابان و پارکینگ‌های عمومی را می‌توان نام برد.
آمریکا
آمریکا نسبت به سایر کشورها مدت طولانی تری را در گیر جنگ بوده است. با این تفاوت که بخشی عمده‌ای از عملیات جنگی آمریکا در خارج از خاک این کشور و در قالب دفاع از منافع آمریکا صورت گرفته است
در این خصوص می‌توان به جنگ‌های مکزیک(1848) جنگ داخلی(1866) جنگ‌های هندوستان(1869تا1898) جنگ اسپانیا، آمریکا(1898)، شورش فیلیپین(1899)، شورش بوکسر‌(1900)، بحران کوبا(1909)، اردوکشی تنبیهی به مکزیک(1916)، اردوکشی وراکروز(1914)، جنگ جهانی اول(21-1917)، جنگ جهانی دوم و کره(50-1940)ویتنام و درگیری‌های دیگر(1976-1955)، بحران ایران و لبنان(90-1979)، تهاجم گرانادا، تهاجم پاناما، بحران خلیج فارس(1990) و تهاجم‌ سال‌های اخیر این کشور به افغانستان و عراق اشاره داشت.
هر فردی(از هر ملیتی) که در نیروهای مسلح آمریکا باشد و معلول شود، تحت حمایت سازمان سربازان کهنسال و معلول آمریکایی(د.ای.ویDAV) قرار می‌گیرد. در این راستا بیش از 60 اداره مشغول به خدمات‌رسانی به معلولان هستند. عمدتا افسران وظیفه مشغول رسیدگی به چنین اداره‌هایی هستند. سازمان سربازان کهنسال دارای یک نشریه(روزنامه) بوده که کلیه اخبار مربوط به تغییرات قوانین، مستمری‌ها و... را به اطلاع کهنه‌سربازان می‌رساند. سازمان سربازان کهنسال آمریکایی برنامه‌های زیر را برای افراد تحت پوشش اجرا می‌کند:
1. صندوق اعانه بلایا برای حمایت هنگام بلایای طبیعی
2. اطلاع‌رسانی به ‌سربازان کهنسال معلول برای شرکت در گردهمایی(همراه وابستگان)
3. به دلیل بروز برخی بیماری‌های خاص بومی در میان سربازان مشارکت‌کننده در جنگ ویتنام برنامه توسعه ‌سربازان کهنسال ویتنامی پیش‌بینی شده است.
4. رسیدگی به ‌سربازان کهنسال‌تر چرا که با افزایش سن معلولان و مسائل و مشکلات جدیدی عارض می‌شود.
5. وابستگاه شامل همسر، کودکان، فرزند خواندگان به والدین و فرزندان مدرسه‌ای تا 23 سال و شوهر زنانی که در جنگ حضور داشته‌اند تحت پوشش قرار می‌گیرند.
6. به معلولانی که(با شرایطی خاص، مستحق دریافت اتومبیل می‌باشند) 8000‌ دلار کمک برای خرید اتومبیل تعلق می‌گیرد. ضمنا با توجه به نوع معلولیت وسایل مورد نیاز برای خودروی آنان نصب می‌شود.
7. با توجه به نوع معلولیت مسکن تطبیقی خاص ارائه می‌شود.
8. هزینه پوشاک که سالانه مبلغ 534‌دلار پرداخت می‌شود.
9. در مواردی که معلول نیاز به خدمات آموزشیشغلی داشته باشد، ارائه می‌شود
10. مزایای حقوق سربازان کهنسال هیچگاه کاهش نمی‌یابد بلکه برعکس افزایش حقوق و تامین اجتماعی متناسب با افزایش مزایا پرداخت می‌شود
11. به بازماندگان معلولان فوت شده در صورت داشتن شرایط مستمری پرداخت شده و مورد حمایت‌‌‌‌های قانونی قرار می‌گیرند.
شماری از مشهورترین بناهای یادبود جهان در آمریکا ساخته شده است. دیوار ویتنام با فهرست کشته‌شدگان جنگ ویتنام و استخر بزرگ اکلاهاما سیتی که به یاد قربانیان بمب‌گذاری اکلاهاما ساخته شده است و تصویر آسمان را در خود منعکس می‌کند، از جمله مشهورترین این بناها هستند.(خبرگزاری میراث فرهنگی، 18/10/82)
اتریش
در کشور اتریش که آسیب‌دیدگان دوران جنگ عمدتا مربوط به جنگ دوم جهانی هستند سازمان تامین اجتماعی با سابقه بیش از صد سال دارای ساختاری بسیار پیچیده است و معلولانی که به سبب جنگ معلول شده‌اند می‌توانند از امتیازات ویژه‌ای همچون بیمه‌اجتماعی، کمک هزینه پرستاری، خدمات اجتماعی و پرداخت غرامت اجتماعی برخوردار باشند. کمک‌های ویژه‌ای نیز به افرادی که برای استقلال ارتش جنگیده یا قربانی شده‌‌اند تعلق می‌گیرد. در حال حاضر تعداد افرادی که با ملیت اتریش در جنگ آسیب دیده‌اند 80‌هزار نفر می‌باشد، ضمنا در شرایط خاصی بازماندگان این قبیل معلولان پس از فوت ایشان می‌توانند مستمری دریافت کنند.
انگلستان
نوامبر را در انگلستان poppy day می‌نامند. گویا در ساعت 11 چنین روزی در سال 1918 یعنی یازدهمین روز از یازدهمین ماه سال جنگ جهانی اول به پایان رسید.(برخی به همین دلیل عدد 11 را عدد پایان جنگ می‌دانند).
در سال 1915(یعنی 3 سال پیش از پایان جنگ) پس از شعر جان مک کری تحت عنوان In Flanders Fields، گل سرخ رنگ poppy به عنوان سمبل کشته شدگان در میدان شناخته شد. می‌گویند این گل خاصیتی دارد که بذر آن حتی اگر یک سال هم در خاک بماند رشد نخواهد کرد مگر اینکه زمین شخم زده شود(خاک آن بهم بخورد).
در سال 1918 خانم مویرا میخائیل شعری با نام We shall keep the faith سرود و در آن عنوان نمود که وی برای گرامی داشت کشته شدگان در این روز گل poppy را به لباس خود می‌آویزد. از آن پس هر سال مردم انگلستان در چنین روزی این عمل را تکرار می‌کنند تا یاد و خاطره قربانیان میدان جنگ را گرامی بدارند.
تاجیکستان
یکی از مهم‌ترین ایام سال برای مردم تاجیکستان روز پیروزی در جنگ یا چنانکه خود تاجیکان می گویند روز غلبه است. سربازان کهنسال جنگ جهانی دوم که امروز هر که از آن‌ها باقی مانده باشد در سنین 70 و 80 سالگی است جمع می شوند و در مراسم رسمی که با جدیت و رسمیت تمام برگزار می‌شود شرکت می کنند و مورد تقدیر و تفقد مقامات عالی کشور قرار می گیرند.
این روز نه فقط در تاجیکستان که در سرتاسر کشورهای منطقه همزمان بزرگ داشته می‌شود با مراسمی تقریبا مشابه. تقدیم سبدهای گل به پای بناهای یادبود سربازان گمنام و پیام‌های رسمی و اعطای امکانات نقدی و جنسی به کهنه سربازان از آن جمله است. در این روز رادیو و تلوزیون طی مراسمی با کهنسالان دوره جنگ گفتگو می نشینند و خاطرات آنان را از ایام جنگ دوباره زنده می‌کنند..
ترکمنستان
مردم ترکمنستان در روز هشتم ماه مه «۱۸ اردیبهشت با دادن صدقه و نذر یاد کشته شدگان جنگ جهانی دوم را گرامی می‌دارند و در روز ۹ مه «۱۹ اردیبهشت جشن پیروزی در این جنگ را برگزار می‌کنند.(همشهری 19/2/82 شماره 3044)
پیرمرد ترکمن مدال‌های زرینی بر سینه نصب کرده و با افتخار از جنگ علیه نژادپرستان آلمان نازی سخن می‌گوید.
انبوه جمعیت حاضر در آیین گرامیداشت خاطره جان‌باختگان جنگ جهانی دوم از رییس جمهوری گرفته تا مردم عادی او را با احترام و تکریم پاس داشته و به سخنانش گوش می‌دهند.
مردم ترکمنستان دومین ماه بهار هر سال در محل بنای یادبود کشته‌شدگان جنگ جهانی دوم گرد هم آمده و با نثاردسته‌های گل نسبت به آنان ادای احترام می‌کنند.
در این آیین بازماندگان کهنسال این جنگ مورد تکریم و احترام قرار گرفته و باافزودن یک مدال برسینه‌هایشان چنین تصور می‌شود که تحمل انبوه مدال‌های اعطا شده به آن‌ها دیگر برایشان کمی مشکل شده است.
بر پایه آمارهای اعلام شده، نزدیک به ۷۰۰ هزار نفر از مردم ترکمنستان در جریان جنگ جهانی شرکت داشته‌اند.درباره تعداد کشتهشدگان ترکمن در این جنگ آمارهای متفاوتی از ۲۵۰ هزار تا ۴۰۰ هزار نفر ذکر می‌شود.تعداد مجروحان این جنگ نیز مشخص نیست ولی نیازف در یکی از سخنرانیهایش گفته است که هر خانواده ترکمن به نوعی از این جنگ صدمه دیده است.
دولت ترکمنستان در سال ۲۰۰۰ میلادی با صدور مصوبه‌ای تمامی کشته‌شدگان این جنگ و بازماندگان آن را قهرمان ملی ترکمنستان اعلام کرد.
در ترکمنستان پنج هزار و ۲۱۷ نفر از افرادی که در جنگ جهانی دوم شرکت داشتند، هنوز زنده‌اند و دولت برای تمامی آن‌ها مزایای ویژه‌ای در نظر گرفته است.
درباره مجروحان جنگی باقی مانده از جنگ‌های جهانی دوم و افغانستان نیز دولت ترکمنستان سیاست‌های حمایتی ویژه‌ای اجرا می‌کند.
صفر مراد نیازف رییس جمهوری ترکمنستان معتقد است: ما هرگز قهرمانان خود را که در این جنگ از خود شجاعت نشان دادند فراموش نخواهیم کرد زیرا آن‌ها الگوی مناسب وطن دوستی برای نسل آینده ما هستند.نیازف ازقهرمانان کهنسالی که ‌همواره با افتخار دهها مدال را برسینه‌هایشان نصب می‌کنند، تجلیل به عمل می‌آورد.این رزمندگان پیرمرد و پیرزن دربیشتر آیین‌های رسمی و ملی ترکمنستان با یونیفورم‌های مزین به مدال‌های مختلف شرکت می‌کنند.
این گروه ازمردان وزنان کهنسال هنگامی که بااونیفورم‌های مزین به مدالهای شجاعت در خیابآن‌ها ظاهر می‌شوند، مردم، ماموران و مقام‌های شهری و کشوری با احترام ویژه با آنان برخورد می‌کنند.
رزمندگان جنگ در ترکمنستان از امتیازات ویژه‌ای از جمله درمان و داروی رایگان، مقرری بازنشستگی(بیش از سایر بازنشسته‌ها)، مسکن، برخی ارزاق و مواد غذایی و همچنین استفاده از وسایل حمل ونقل رایگان برخوردارند.
دولت ترکمنستان باکشورهای شوروی سابق همچنین توافق‌نامه‌هایی امضا کرده‌اند که براساس آن بازماندگان جنگ جهانی دوم وافغانستان ازپرداخت هزینه روادید سفر بین ترکمنستان و کشورهای عضو جامعه مشترک‌المنافع معاف هستند.
گرچه هر روز از تعداد بازماندگان جنگ دوم جهانی در ترکمنستان کاسته شده و تکریم وافتخار به تاریخ شوروی سابق دراذهان ترکمن‌ها زدوده و اسطوره و تاریخ باستان قوم ترکمن جای آنرا می‌گیرد ولی هنوز خاطره جنگ جهانی دوم، میلیونها جان باخته و معلول این جنگ با مشعل همیشه روشنی که در پای مجسمه سرباز گمنام دریکی از پارک‌های زیبای شهر عشق آباد نورافشانی می‌کند، زنده و جاوید است.(جمهوری اسلامی 25/9/83)
ژاپن
از جمله کشورهای صنعتی در جهان ژاپن است که پیشرفت علمی و صنعتی خود را اساسا بر روی ویرانه‌های پس از جنگ جهانی دوم بنیان نهاده است. با وجود اثرات نامطلوب بمب اتمی بر ژاپن، با توجه به فرهنگ سخت کوشی و برنامه ریزی در میان مردم ژاپن این کشور توانسته تا حد بسیاری از آثار ناگوار اقتصادی جنگ بر کشور خود بکاهد.
در این کشور دفتر مدیریت و هماهنگی و وزارت بهداشت و رفاه کار در ارتباط با مقرری پرسنل نیروهای مسلح و خدمات مربوط به پرسنل غیر نظامی فعالیت می‌نماید. که سیستم مستمری ژاپن(شامل نظامیان) را تاریخچه طولانی 119ساله دارد اداره می‌نماید. این سیستم دارای شرایطی مانند تعلیق مستمری، استحقاق دریافت مستمری، قطع مستمری... به صورت مدون می‌باشد.
عراق
کشور ما خاطر جنگ 8 ساله با عراق را در حافظه تاریخی خود ثبت کرده است. عراق نیز تجربه جنگ با رزمندگان ایرانی و ایثارگریهای آن‌ها را هیچگاه از یاد نخواهد برد.
عراق در راستای حفظ روحیه سربازان خود در طول جنگ تلاش بسیاری نمود و پس از کشته شدن سربازان نیزاز امتیازاتی که برای آنان در نظر گرفت، حق مسکن بود که بر اساس آن واگذاری منزل مسکونی(آپارتمان) به همسر و به نام فرزندان ثبت می‌شود. در همین راستا باید عنوان نمود، در صورتی که خانواده‌ای بیش از یک کشته داده باشد، قطعه زمینی با مساحت بیشتری واگذار می‌شود. همچنین عدم تخلیه منازل نظامیان کشته شده و معافیت از مالیات برای ساخت منزل مسکونی جهت بازماندگان، همین طور پرداخت 30000 دلار جهت ساخت منزل مسکونی از دیگر امتیازات اسکانی و تقدیری از کشته شدگان و خانواده‌های آنان می‌باشد. از دیگر خدمات ارائه شده به ایشان درمان رایگان در هر نقطه از کشور بوده و خدمات فرهنگی نیز با نامگذاری یک روز با نام شهید و با اعطای نشآن‌های شجاعت، سپاسگزاری از ایشان صورت می‌پذیرد. خدمات حقوق و مزایا، خدمات آموزشی، امتیاز واگذاری خودرو و دیگر خدمات ویژه عمومی از دیگر امتیازات رزمندگان و خانواده‌های آن‌ها در عراق می‌باشد.
در کشورهای دیگر همچون تاجیکستان، ترکمنستان، هند، کره جنوبی و شمالی، لیبی، کویت، کوبا، کانادا، و غیره به همین انحا که در مورد کشورهای فوق عنوان شد امتیازات خاصی به ایثارگران به تناسب نیازهایشان ارائه می‌گردد.
باید متذکر گردید از یکسو بین کمک به ایثارگران و توسعه یافتگی کشورها، رابطه تنگاتنگی وجود دارد و هر قدر کشورها از رشد و توسعه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بیشتری برخوردار باشند امکان خدمات‌دهی افزون‌تری به ایثارگرانشان خواهد بود از سوی دیگر با نگاهی به تاریخ برخی از کشورها که حدود نیم قرن از جنگ‌های میهنی و استقلال طلبانه آن‌ها می‌گذرد، همچنین کشورهایی که هر روز به دلایل سیاست‌های دولتمردان آن‌ها با بهره‌گیری از امکانات نظامی و نیروی انسانی خود ردپایی از جنگ و خونریزی در نقاط مختلف جهان به جای می‌گذارند، تداوما سیاست‌ها و روش‌های جدیدی برای بزرگداشت نیروهای نظامی، آسیب‌دیدگان جنگ‌ها و خانواده‌های کشته‌شدگان خود اتخاذ می‌نمایند.(دنیای اقتصاد 21/11/83)
برخی از مراسم برای یادآوری ایثارگری‌های رزمندگان جنبه جهانی دارد.
از جمله کاربرد گاز کلرین توسط نیروهاى آلمانى علیه نیروهاى متفقین در جنگ اول جهانى، منجر به مرگ هولناک بیش از پنج هزار نفر و مصدوم شدن ۱۵ هزار نفر از سربازان فرانسوى و کانادایى شد که یکى از نقاط تاریک تاریخ به شمار مى رود. این روز که همان ۲۲ آوریل ۱۹۱۵ است اکنون میان مردم جهان به عنوان «روز تولد جنگ افزار شیمیایى» The Birthday of chemical warfar یاد مى شود و سال‌ها است که این روز در این شهر با برگزارى مراسمى بزرگ و با حضور صلح طلبانى از سراسر جهان گرامى داشته می‌شود. در این روز از سازمآن‌های غیر دولتی که بر علیه بمبهای شیمایی فعالیت دارند دعوت به عمل می‌آید.(http://persian.kargah.com)
ساخت تندیسی از سرباز گمنام که بیانگر از خود گذشتگی و ایثار سربازانی است که نامشان بر همه مکتوم ماننده است ساختن این گونه تندیسها از جمله شیوه‌هایی است که برای تکریم شهدای گمنام در غالب کشورها از آن استفاده می‌شود.
ایران
در کشور ما نیز تاسیس نهادهایی نظیر بنیاد شهید انقلاب اسلامی و سازمان امور جانبازان به فرمان حضرت امام(ره) و ستاد امور آزادگان از جمله آن‌هاست و اخیرا با ادغام نهادهای ایثارگری تشکیلات سازمانی منسجمی برای حمایت از ایثارگران به وجود آمد.
ابعاد مختلف داخلی و خارجی جنگ‌ها، کیفیت و تاثیرات آن بر سرنوشت سیاسی کشورها، همچنین نتایج بین‌المللی آن را تشریح و ارزشگذاری نماید.
با وجود گذشت 15 سال از پایان جنگ ایران و عراق، مردم کشور ما نیز خاطرات جنگ با عراق را از اذهان خود پاک نکرده اند. بنیاد شهید و جانبازان امروز از مهم‌ترین سازمآن‌های متولی رسیدگی به مسائل ایثارگران و بازماندگان جنگ می‌باشد. این سازمان فعالیتهای زیادی در این خصوص انجام داده است که در حوزه‌های مختلف قابل بحث و بررسی است و از چارچوب این مقاله خارج است. در پایان به برخی از شیوه‌های تکریم و بزرگداشت ایثار گران اشاره می‌شود. به امید زمانی که انتظارات صلح طلبانه جوامع جایگزین زیاده خواهی‌های جوامع متجاوز گردد.
4. نتیجه گیری و ارایه شیوه‌ها
هر جنگی محمل عناصر فرهنگی از جمله دست نوشته‌ها، اشعار، اصطلاحات، نمادها،.... می‌باشد. حفظ این آثار و اشاعه آنان یادگار ایامی است که احداث امکان خاصی در قالب موزه که در آن‌ها آثار و خاطرات و افتخارآفرینیهای ایثارگران، رزمندگان و شهدا نگهداری یا به نحو هنری به نمایش گذاشته شود. این موزه‌های باید به گونه‌ای طراحی شود که نمایانگر صحنه‌های نبرد، حوادث و وقایع جنگ و نقش و عملکرد کلیه نیروهای مسلح درگیر در جنگ باشد و در عین حال نشانگر وحدت و انسجام جبهه، پشت جبهه و مشارکت اقشار مختلف مردم در دوران دفاع مقدس هشت ساله باشد. گرچه فعالیتهای بسیار زیادی در خصوص تکریم و بزرگداشت ایثارگران انجام شده است لکن برخی از روشهای به نظر می‌رسد می‌تواند در حفظ خاطرات جنگ و رفتار ایثارگرانه، فداکاریها و از جان گذشتگیهای رزمندگان جنگ موثر باشد. از جمله این روشها می‌تواند به موارد ذیل اشاره داشت:
ـ نگهداری شهرک کوچک یا مناطقی ازیک شهر و حتی ساختمان ویران شده در جنگ، که در ظاهر این کار در شهرهای خرمشهر، قصر شیرین، سرپل ذهاب و مریوان انجام شده است. وجود چنین محلهایی بیانگر و یادآور هجوم دشمن و آثار تخریبی آنان بر چهره شهرهای یاد شده بوده است.
ـ ایجاد شناسنامه بازسازی بناها، اماکن تاریخی، تاسیسات، کارخانه‌ها، مدارس و مساجد یا ایجاد یک بنای یابود یا لوح سنگی، حداقل اطلاعات لازم را از چگونگی تخریب و زمان وقوع آن حوادث و خاطرات به منزله شناسنامه احداث به دست می‌دهد و در مدخل ورودی آن‌ها نصب می‌شود تا بیانگر آن حادثه باشد.
ـ ایجاد مرکز هنرهای تجسمی دفاع مقدس برای فعالیتهای هنرمندان متعهد و علاقمند در راستای طراحی، برنامه ریزی و خلق آثار تجسمی و حجمی. این مرکز در ایجاد مراکز یادبود، بناهای یادبود، ماکتهای عملیات و صحنه‌های نبرد و نیز طرحهای گرافیکی، نقاشی و تصویری از حوادث حماسی جنگ و طارحی آرمها و نشآن‌های نمادین، مدل و لوحها، نقشهای برجسته حکاکی،تمرهای بادبود و پوستر آلبومهای کلکسیون جنگ نقش موثر دارد.
ـ ایجاد تسهیلات در محیط کار ایثارگران به گونه‌ای که متناسب با وضعیت جسمانی آنان طراحی باشد با توجه به ناتوانی‌های جسمانی بسیار ضروری است.
ـ تدوین قوانین معین برای همگانی کردن بهداشت و درمان برای همه آحاد جامعه از جمله معلولین مادرزاد یا معلولین و خسارت دیدگان جسمی ناشی از جنگ در فراهم آوردن آسایش و آرامش آنان قدم موثری است.
ـ تدون قوانین ومقرراتی که امر توانبخشی معلولین و مجروحین جنگی را افزایش دهد و با استفاده از فن آوریهای پیشرفته امکان زندگی بهتری راب برای آنان فراهم آورد.
ـ گسترش و تجهیز مراکز توانبخشی مخصوص جانبازان و توجه به مشکلات آن‌ها از جمله مشکل اشتغال به دلیل ناتوانی‌های جسمانی ‌آنان
ـ ایجاد تسهیلاتی از جمله استراحت ضمن کار، ‌حق تقلیل ساعات کار، امکان استفاده از مرخصی‌های ویژه درمانی برای ایثارگران
ـ تخصیص درصدی از پرسنل سازمآن‌های مختلف دولتی به جذب ایثارگران
ـ ایجاد مرکزی برای تولید فیلمهای سینمایی دفاع مقدس، و تهیه آرشیوی جامع و غنی از فیلمهای گرفته شده در جنگ و عملیات گوناگون تهیه فیلم از زندگی فرماندهان، آزادگان و شهدا.
ـ ایجاد مرکز سرودهای، نوحه‌ها، موسیقی و موزیک نظامی جنگ و دفاع‌مقدس.
ـ ایجاد مرکز نشر آثار فرهنگی، هنری، تاریخی، علمی و نظامی در خصوص جنگ و فعال نمودن عرصه‌ها و مجامع ادبی چون شعر، نویسندگی در قالبهای داستان‌ورمان، خاطره، گزارش و حمایت از ناشران این گونه آثار.(ادیبی‌سده:164)
5. منابع
1. ادیبی سده، مهدی(1381)، جامعه‌شناسی جنگ و نیروهای نظامی، تهران، سمت
2. بوتول، گستون(1370) جامعه‌شناسی جنگ، ترجمه فریدون سرمد، تهران، معین
3. جمهوری اسلامی، روزنامه، 25/9/83
4. خبرگزاری میراث فرهنگی، 18/10/82
5. شهبازی ـ پیرخایفی‌، تکریم رزمندگان و ایثارگران جنگ در سایر ملل‌، تهران، دنیای اقتصاد.
6. می‌یر، پیتر(1375) جامعه‌شناسی جنگ و ارتش، ترجمه علیرضا ازغندی، محمد صادق مهدوی، تهران، قومس
7. همایش دفاع مقدس(1374)
8. همشهری 19/2/82 شماره 3044 منابع: پژوهشگاه علوم ومعارف دفاع مقدس

چگونگی خدمات رسانی به بازماندگان و قربانیان جنگ در سایر ملل

مطالب مشابه :

مایا یینگ لین Maya Ying Lin 林璎؛ هنر ، معماری و طبیعت

مقاله انگلیسی با ترجمه فارسی رشته علوم سیاسی

ساختارشکنی درمعماری Deconstructivism

ایثارگری در سایر کشورهای جهان

ارائه خدمات به جانبازان در کشورهای جهان

گزارشی جامع از ارائه خدمات به قربانیان جنگ در جهان

چگونگی خدمات رسانی به بازماندگان و قربانیان جنگ در سایر ملل

9 عکس جنگی که جهان را برای همیشه تغییر دادند!!