ابزار کار معرق روی چوب و کاربرد آن

2- اره چوب بُر

تیغه ای است باریک به طول 13 سانتی متر که دنده های آن به صورت زوج با فواصل کم قرار گرفته است. این تیغه بر سر " کمان اره " متصل می شود و معمولاً برای بریدن فلز به کار می رود. ولی در معرق، شماره های دو صفر، یک و دو آن برای بریدن صدف و عاج و شبه عاج استفاده می شود.

3- ارّه فلز

تیغه ای است باریک به طول 13 سانتی متر که دنده های آن به صورت فرد با فواصل کم قرار گرفته است. این تیغه بر سر " کمان اره" متصل می شود و برای بریدن چوب به کار می رود. شماره های دو صفر و یک آن در معرق استفاده می شود.

4- پرس برقی

دستگاهی است برقی، شامل چهار ستون آهنی که سه صفحه متحرک مستطیل شکل از چهار زاویه، به ستون ها متصل شده است و در قسمت بالای این چهار ستون حجم مکعب مستطیل آهنی قرار دارد که موتور و دستگاه گرم کننده در این قسمت جای گرفته است و با روشن کردن آن در ضمن حرکت صفحات، گرما به وسیله ی سیمی که به هر یک از صفحه های مستطیل شکل متصل شده است انتقال می یابد.
حرکت صفحه های یاد شده از طریق چهارستون آهنی است که به عنوان اهرم برقی کار می کند و از طریق پایین به بالاست و در انتهای کار به مکعب فلزی دستگاه می رسد. در این حالت تمام صفحه های به هم متصل شده و شیء مورد نظر که میان آنها قرار دارد، تحت فشار و گرما قرار می گیرد. این دستگاه در سه اندازه " کوچک، متوسط و بزرگ " وجود دارد و میزان گرمای مورد نیاز برای برش دادن اشیاء معرق کاری شده 150 درجه سانتیگراد است .

5- پرس دستی (پیچ دستی)

وسیله ای است فلزی، شامل خط کشی قطور به طول 25 الی 50 سانتی متر که در قطعه ی فلز به صورت افقی، یکی ثابت در انتهای خط کش و دیگری که اهرم نامیده می شود در بالای آن به صورت متحرک ، قرار گرفته است.
پیچی که یک دسته چوبی دارد در ابتدای اهرم متحرک نصب شده است. این وسیله برای ثابت نگهداشتن اشیاء و تحت فشار قرار دادن (پرس کردن) قطعه های کوچک معرق شده به کار می رود.

6- پیشکار

قطعه چوب مستطیل شکلی است به طول 20 سانتی متر و عرض 10 سانتی متر که یک طرف عرض بر لبه میز نصب می شود و در میان طرف دیگر، شیاری به طول تقریبی 4 سانتی متر و عرض 1 سانتی متر وجود دارد که در میان تخته به هم متصل می شود . این تخته به صورت معلق به لبه میز متصل شده و از آن برای خرد کردن و دور بُری نقش های چوبی استفاده می گردد.

7- تیزک

قطعه فلز نوک تیزی است که قابلیت انعطاف بسیار دارد و برای برداشتن نقش های چوبی بریده شده از درون قالب خود، استفاده می شود.

8- چکش

همان چکش معمولی است که مورد استفاده عموم است و برای کوبیدن میخ به کار می رود. در معرق نوع 100 گرمی آن استفاده می شود.

9- سوهان تخت

سوهانی است به طول 45 سانتی متر که 35 سانتی متر آن به پهنای 5/3 سانتی متر از دو طرف مضرّس است و یک سانتی متر باقی مانده در انتها باریک می شود، در موقع کار به عنوان دستگیره مورد استفاده قرار می گیرد.

10- سوهان چوب ساب

تیغه ای فلزی به طول 30 سانتی متر که دسته ای پلاستیکی به آن متصل است. این وسیله برای صیقل دادن سطح شیء معرق شده ای به کار می رود که در آن صدف یا عاج وجود نداشته باشد.

11- کمان اره

وسیله ای است فلزی و منحنی، به شکل نعل اسب، که دسته ای چوبی به یک سر آزاد آن متصل است و تیغه هایی با شماره های متفاوت به وسیله دو پیچ خروسک به دو سر کمان اره متصل می شود.

اگر قوس منحنی کمان اره کوچکتر از اندازه شیء باشد، می توان دو میله هر قطر کمان اره به وسیله پیچ خروسک به دو سر آن اضافه کرد. این عمل باعث بلندتر شدن طول کمان اره شده و به راحتی می توان آن را در اطراف شیء حرکت داد.
هنگام به کار بردن این وسیله حتماً باید دقت کرد که کمان آن به حالت افقی و با فاصله 1 تا 2 سانتی متر تا کتف قرار بگیرد و تیغه آن با تخته پیشکار زاویه 90 درجه تشکیل بدهد.

12 - رنده ی دستی

شامل صفحه ای مستطیل شکل است که عرض های آن با قوس منحنی به طرف خارج متمایل شده است. در قسمت زیرین، این صفحه با فاصله 5/6 سانتی متر از یک طرف لبه ی قوس دار شکافی به طول 5 سانتی متر و عرض نیم سانتی متر وجود دارد که محل قرار گرفتن تیغه ی رنده است.
در دو عرض این صفحه در قسمت روی آن دو دسته چوبی کوچک به دو شکل متفاوت نصب شده که یکی از آنها کروی شکل است و بر روی پایه ای به طول 6 سانتی متر قرار گرفته و دیگری ترکیب چکمه ای را به طول 11 سانتی متر دارد که به صورت معکوس در جای خود نصب شده است.
در میان این صفحه ابتدا تیغه رنده به طول 5/15 و عرض 6 سانتی متر و سپس تیغه کمک رنده به طول 5/13 سانتی متر با همان عرض قرار گرفته است و به وسیله یک صفحه فلزی براق به نام گیره تیغه، به روی سطح از یک قطعه چدنی سیاه، که به عنوان پایه محسوب می شود نصب شده است و در زیر پایه ی چدنی پیچی قرار دارد که به وسیله شل و سفت کردن آن فنر تیغه آزاد شده و می توان آن را به طرف بالا و پایین حرکت داد.
لازم به یادآوری است که در بالای پایه چدنی یک اهرم فلزی باریک به طول شش سانتی متر قرار دارد که با حرکت آن به طرف راست یا چپ تیغه به همان سمت کمی پایین تر از طرف دیگر قرار می گیرد.
از این رنده برای صاف کردن سطوح ناهمواره استفاده می شود.

13 - سنگ نفت

قطعه سنگ سیاه رنگی است که در میان قالبی از چوب جای گرفته است و برای تیز کردن تیزک از آن استفاده می شود.
این سنگ دارای دو سطح دندانه دار زبر و نرم است که ابتدا نوک تیزک را به وسیله دندانه های درشت تراش داده و سپس با دندانه های ریز صیقل می دهند . سنگ نفت را همیشه در مقداری از نفت نگهداری می کنند تا مقداری از چربی نفت در آن نفوذ کند و فقط به هنگام استفاده آن را از نفت خارج می سازند.

14- گازانبر

وسیله ای است فلزی شامل دو دسته و دو لبه ی قوس دار که دسته های آن با فاصله ای معین قرار گرفته و به تدریج به هم نزدیک می شوند تا در نقطه ای به یکدیگر متصل شوند و دو لبه قوس دار آن به بالای این مقطع اتصال یافته که در هنگام بسته بودن، ترکیب دایره ای به خود می گیرد. این وسیله در شماره های مختلف وجود دارد که در معرق، از شماره 6 آن استفاده می شود. از این وسیله برای بیرون آوردن میخ از محلی که چوب ها را موقتاً به هم متصل کرده است استفاده می کنند.

15-گونیا

خط کشی است فلزی به طول 50 سانتی متر که در انتها به یک فلز قطور صاف به طول 5/13 سانتی متر متصل شده که با خط کش تشکیل زاویه ی قائمه را می دهد.
گونیایی با خط کش چوبی به طول 100 سانتی متر وجود دارد که از آن برای صاف کردن لبه های ناصاف شیء معرق شده استفاده می شود.

16- لیسه

قطعه فلزی است مستطیل شکل به صخامت یک میلی متر که قابلیت انعطاف بسیار دارد و برای جمع آوری براده ی چوب از سطح کار و همچنین پرداخت آن مورد استفاده قرار می گیرد.

17- ماشین پرداخت
دستگاهی است به طول 45 سانتی متر که از سه قسمت: دسته، بدنه و صفحات پرداخت کننده تشکیل شده است.
الف – دسته: این قسمت خود دارای دو دسته است :
1- دسته ای به طول 18 سانتی متر که در انتهای بدنه قرار گرفته و سیم برق به آن متصل می شود محل قرار گرفتن دست راست است.
2- دسته ای به طول 12 سانتی متر که در طرف راست بالای بدنه قرار گرفته و محل قرار گرفتن دست چپ است. بر روی این دسته ها پوشش عایقی از جنس پلاستیک وجود دارد.

ب – بدنه : این قسمت از دستگاه به طول 28 سانتی متر است که 18 سانتی متر آن ترکیبی تقریباً استوانه ای شکل دارد و موتور برقی در میان آن جای گرفته است. در قسمت بالای بدنه حجم نیمکره مانندی به قطر 10 سانتی متر قرار دارد که صفحات پرداخت کننده به وسیله پیچی که در مرکز نیمکره مسطح قرار دارد متصل می شود.

ج – صفحات پرداخت: صفحات پرداخت کننده در سه نوع متفاوت به کار برده می شود:
1- صفحه سنگ سمباده: صفحه ای دایره شکل به قطر 18 سانتی متر که میان آن دایره ای به قطر 2 سانتی متر خالی است که محل قرار دادن مهره ی پیچ متصل کننده به بدنه است. ضخامت این صفحه 2 سانتی متر است که شامل یک صفحه فلزی باریک و یک لایه ابر فشرده به ضخامت 5/1 سانتی متر است.
2- صفحه پوست بره ای: پوست بره ی دباغی شده دایره شکلی است به قطر 18 سانتی متر که کناره ای پارچه ای دارد. این صفحه بر روی صفحه سنگ سمباده قرار می گیرد و به وسیله یک بند، کناره پارچه ای را در زیر سنگ سمباده جمع کرده و محکم می کند.

3- صفحه پرداخت: صفحه ای است دایره شکل از جنس نمد و به قطر 18 و ضخامت 5/2 سانتی متر و دایره ای میان تهی به قطر 5/4 سانتی متر در مرکز آن قرار دارد که محل قرار گرفتن مهره پیچ متصل کننده به بدنه است. از این وسیله برای پرداختن اولیه شی معرق شده استفاده می کنند.

18 – مته دستی

وسیله ای است به طول 30 سانتی متر که شامل: سر مته، بدنه و دسته است:
الف – سرمته: ترکیب تقریباً بیضی شکلی ، به بلندی 5 سانتی متر دارد که میله ی مته در میان سوراخی که در یک طرف آن وجود دارد قرار می گیرد.
ب – بدنه: یک قطعه فلز مستطیل شکل به طول 12 و عرض 2 سانتی متر است که چرخ دنده ای به قطر 8 سانتی متر به آن متصل است و به وسیله دسته کوچک چوبی که به اهرمی به طول 4 سانتی متر اتصال دارد به حرکت در می آید.
ج – دسته: در انتهای بدنه، دسته ای چوبی به طول 13 سانتی متر قرار دارد .
شیوه استفاده از این وسیله بدین ترتیب است که ابتدا سر مته را به طور عمودی بر روی کار قرار داده و به وسیله چرخانیدن دسته چرخ دنده مته را به حرکت درآورند تا محل مورد نظر را سوراخ کند.

19- مداد و متر

از مداد برای علامت گذاری و از متر برای اندازه گیری استفاده می شود.

20- مغار لیسه تیز کن

سوهانی است سه پهلو که هر سه بـَر ِ آن تراش داده شده است و برای تیز کردن لبه های لیسه به کار می رود.

21 – میخ
در معرق سه نوع میخ مورد استفاده قرار می گیرد: سایه، سنجاقی و کبریتی.
الف – میخ سایه: بسیار ریز با نوک باریک به طول 8 میلی متر است و در مرحله ای که نقش های برده شده موقتا به سطح نصب می شوند مورد استفاده قرار می گیرد.
ب – میخ سنجاقی : میخی ریز به طول 12 میلی متر است که برای نصب مدل به سطح کار تخته ی پشت کار چند سه لایی، استفاده می شود.
ج – میخ کبریتی: میخی بزرگتر از دو نوع قبل است و طول تقریبی آن 5 سانتی متر است که در کارهای جنبی مورد استفاده قرار می گیرد.