مبارزه با حشرات و جوندگان و جانوران موذی در مواقع بروز حوادث

الف) مشكلات ناشي از حشرات ، جوندگان و موجودات موذي در اردوگاهها
از مشكلات ديگري كه متعاقب بحرانها ايجاد شده و سلامت آسيب ديدگان را بخطر مي اندازد رشد و تكثير عوامل ميكروبي بيماريزا و نيز تكثير حشرات از قبيل مگس ، پشه ، سوسك و همچنين تكثير جوندگان به ويژه موش را مي توان نام برد و در بعضي مواقع بخاطر بر همزدن محيط زيست طبيعي موجوداتي از قبيل گزندگان ، مار ، عقرب ، رطيل و برخي جانوران منطقه ، امنيت آسيب ديدگان را تهديد نموده و مشكلات آنها را مضاعف خواهند كرد.
وجود اجساد ، لاشه موجودات ، دفع نا صحيح فضولات و مدفوع ، تلنبار شدن زباله ، وجود بركه ها و ماندآبها ، فساد مواد غذائي و معضلاتي كه بويژه در روزهاي اوليه بحران و سپس تا هنگام ساماندهي و ايجاد نظم در محلهاي اسكان آسيب ديدگان بوجود مي آيد موجب تعفن شديد شده و شرايط مناسبي براي ميكروبها ، حشرات و موجودات موذي فراهم مي كنند. بعضي ميكروبها از خود موادي ترشح مي كنند كه به آنها سم مي گويند و اين سموم حتي با حرارت هم از بين نرفته و ممكن است از راههاي مختلف مثل خوردن غذاي آوده وارد بدن شده و ايجاد مسموميت نمايند. همچنين عوامل بيماريزا از طريق نيش زدن حشره ، مدفوع حشره ، خوردن و له شدن حشره و استنشاق هواي آلوده به مدفوع حشره ناقل به اشخاص سالم انتقال مي يابند. ترس از بندپاياني مثل عنكبوتها ، عقربها گاهأ منجر به ضايعات عصبي مي شوند، ايجاد مزاحمت و آزار بصورت نيش و گزش به ويژه در كودكان و اشخاصي كه پوست بدنشان ظريف و حساس بوده و سبب تحركات پوستي آنها مي شوند.
موشها علاوه بر خسارات اقتصادي كه بر منابع غذائي وارد مي كنند مخاطرات بهداشتي ايجاد كرده و موجب بروز بيماري مي گردند.

ب) راههاي پيشگيري و مبارزه با موجودات موذي و عوامل بيماريزا:
بهداشت عمومي يكي از عوامل مهم در سلامت مردم است ، براي تأمين سلامت جامعه ، بهداشت هم به صورت فردي و هم به صورت اجتماعي بايد رعايت گردد. بهداشت فردي و اجتماعي مكمل يكديگرند و رعايت بهداشت فردي به تنهايي كافي نخواهد بود زيرا انسان جدا از مردم و اجتماع زندگي نمي كند و رعايت يا عدم رعايت بهداشت هر فرد روي سلامت سايرين اثر مي گذارد.

1- بهسازي و ايمن سازي محيط :
ساده ترين و عملي ترين اقدامي كه هر فرد مي تواند در پيشگيري از عوامل بيماريزائي و رشد و تكثير موجودات موذي از خود نشان دهد بهسازي محيط است بدين معني كه ميكروبها ، حشرات ، جوندگان و موجدات موذي در محيطهائي رشد و تكثير پيدا مي كنند كه شرايط لازم را براي زندگي داشته باشند اين شرايطچيزي نيست جز آلودگيها ، ناپاكيها ، مواد زائدي مثل پسمانده هاي غذا و زباله ها ، ماندآبها و بركه هاي فاضلاب و در مجموع شرايطي كه موجودات كوچك و بزرگ بتوانند به راحتي رشد و تكثير پيدا كنند. بهسازي محيط در واقع اقداماتي است كه اين شرايط را از بين مي برد، بعبارتي با اقداماتي مثل جمع آوري صحيح و به موقع زباله و مواد زائد و دور كردن اين مواد روي پنجره ها و چاه هاي فاضلاب ها ، پوشاندن آب انبارها و مخازن آب ، دفع صحيح مدفوع و فضولات ، حفاظت شخصي و اقدامات مشابه مي توان بدون استفاده از ه گونه مواد شيميائي مثل سموم و مواد ضد عفوني كننده ، محيط را بهسازي نمود بطوريكه امكان نشو و نما براي موجودات موذي و ميكروبها فراهم نشود ، با رعايت نظافت و سالم سازي محيط علاوه بر پيشگيري از بيماريها ، از آلوده كردن محيط توسط سموم و مواد شيميائي خودداري شده و همراه شرايط طبيعي محيط حفظ خواهد شد.

2- استفاده از مواد شيميائي (سموم و مواد گند زدا ):
دربعضي شرايط به دليل بالا بودن آلودگي به ناچار بايد از مواد شيميائي نيز استفاده كرد اما استفاده از اين مواد هم زماني مؤثر خواهد بود كه با بهسازي محيطهمراه باشد ، استفاده از سموم و مواد شيميادي نياز به متخصصين و آگاهي داشته و هر نوع سمي را نمي توان به راحتي در محيط مسكوني استفاده كرد مگر زير نظر كارشناسان مربوطه و با رعايت نكات امني ، در غير اين صورت ممكن است علاوه بر تأثيرات بد زيست محيطي و مقاومت موجوات و ميكروبها موجب مسموميت افراد شده و زيانهائي به بار آيد.
بكار بردن سمومي كه در بسته هاي مخصوص خانگي و يا قوطيهاي تحت فشار (اسپري) تهيه شده و در شرايط بحران كمك مؤثري در كاهش حشرات و موجودات موذي خواهند كرد.

3- روشهاي كنترل و حفاظت :
1- مگس و پشه :
- از بين بردن آبهاي راكد و علف هاي سطحي در آبهاي راكد
- نصب توري و پشه بند
- دفع صحيح مدفوع و فضولات
- جمع آوري و دفع صحيح زباله
- پاشيدن نفت يا گازوئيل روي آبهاي سطحي راكد و فاضلاب
- استفاده از سمومي مثل فايكام ، بايگون ، پرمترين (آمبوش – كوپكس ) زير نظر كارشناسان مربوطه

2- شپش :
اسكان تعدادي از مردم در اردوگاها و سر پناهاي موقت به علت تماس نزديك افراد سالم با افراد آلوده خطر شيوع و تكثير اين حشره را فراهم مي سلزد . شپش بدن كه ناقل مي باشد تقريبأ هميشه بين لباس وپوست پيدا مي شود انتقال عوامل بيماريزا از طريق مدفوع شپش و يا شپش له شده انجام مي گيرد، تعداد شپش ها زمانيكه بهداشت فردي ضعيف بوده (كمبود آب ، صابون و يا لباس ) و يا تعداد جمعيت زياد باشد و يا هوا سرد باشد افزايش پيدا مي كند.
براي كنترل اين حشره بايد به مكان شستشو و حمام دسترسي پيدا كرد ، شستشوي بدن با آب گرم و صابون ، شستشوي لباسها با مواد شوينده قوي و آب داغ و خشك نمودن آنها در مقابل نور خورشيد ، در صورت امكان استفاده از اتوي داغ ، عدم استفاده از برس يا شانه افراد ديگر ، كوتاه كردن موها بسيار مؤثر مي باشد، در صورت امكان و دسترسي مي توان به راحتي از شامپو بنزن هگزاكلرايد استفاده كرد.
در مواردي ديده شده كه در اردوگاها براي مبارزه با شپش اقدام به سمپاشي داخل اماكن مي كنند كه به هيچ وجه احتياجي به آن نيسشت و جز به خطر انداختن سلامتي اشخاص حاصلي نخواهد داشت زيرا شپش مدت بسيار كوتاهي در خارج از بدن مي گذراند و سريعأ خود را را به بدن مي رساند.
استفاده از مواد شيميائي و سموم زير در صورتيكه زير نظر كارشناسان مربوطه انجام گيرد توصيه ميشود.
پرمترين5/2 5 در هزار روي سر و بدن افراد و پودر گامكسان 1 درصد و DDT 10 درصد براي لباسها و محلهاي خواب استفاده گردد.

ساس:
ساسها اغلب اوقات خود را در شكافها ، تركها و ساير محلهاي قابل اختفا در ديوارها و سقف اماكن و حيواني مي گذارنند و نيش آنها ممكن است باعث اثرات پوستي خيلي شديد، خارش و بر افروختگي صورت شده و در مواردي موجب تهوع و تند شدن نبض گردد.
مبارزه شيميائي با اين حشره بايد زير نظر كارشناسان متخصص انجام گيرد كه در اين صورت ميتوان از سمومي مثل ليندين ،فايكام ، دلتامترين ، پرمترين ، استفاده و سطوح را سمپاشي نمود.
3- كك :
كنترل كك ها اصولأ با تميز كردن محل زندگي مردم در سرپناها و نظافت وسائل خواب و لباس ها مي توان محيط را براي اين حشره نامناسب كرد. در صورت آلودگي كك به طاعون لازم است محل اردوگاه از منطقه آلوده به محل ديگري انتقال داده شود و مبارزه با كك بطور جدي در لانه جوندگان بعمل آيد.
مبارزه شيميائي با كك زير نظر كارشناسان متخصص صورت گيرد و ميتوان از سمومي مثل كوپكش يا آبوش ، بايگون ، فايكام ، ديازينون و مالاتيون استفاده كرد.
4- سوسك :
سوسكها براي ادامه زندگي به مقدار كافي آب و غذا و محلي براي مخفي شدن نياز داشته كه غالبأ در آشپزخانه ها ، پشت و اطراف كمد ها ، گنجه ها و قفسه ها ، ظرف شوئي ها ، يخچال و نواحي كه محل نگهداري مواد غذائي هستند همچنين لوله ها و دودكشها و فاضلاب رودها زندگي مي كنند.
كليد اصلي مبارزه با سوسكها پاكيزگي و نظافت بوده و استفاده از حشره كش بدون آنكه همراه و متكي به بهسازي و بهداشت باشد فقط آسايش موقت ايجاد كرده و راه اساسي نيست. لذا بايد محيط را كاملأ تميز كرد و از ريخت و پاش ذرات مواد غذائي خودداري و كفشور يا محل خروج فاضلاب با توري ريز پوشيده شود . زباله به موقع جمع آوري و درب كيسه كاملأ بسته شود استفاده از سمومي كه براي مصارف خانگي تهيه شده و در بسته هاي ساده و قوطيهاي تحت فشار (اسپري) و قلمهاي سوسك كش مثل بايگون ، مالاتيون ، كوپكس ، سولفاگ ، ديازينون و فايكام زير نظر كارشناسان متخصص استفاده نمود.
5- موش :
موش ها حيوانات بسيار باهوش و در عين حال نسبت به رويدادهاي اطراف خود مشكوك مي باشند ، كوچكترين تغييري در محيط باعث مي گردد كه حيوان عكس العمل نشان داده و از خوردن و جويدن غذا و اشياء خودداري نمايد. معمولأ حضور موشها را مي توان از روي آلودگي هايي كه بطور مستقيم مي گذارند كه شامل فضولات ، ادرار ، چربيها يا لكه ها ، مو و قسمتهاي جويده شده و غيره مي باشد و به خوبي توسط اين علائم مي توان وجود موش را در محل شناسائي نمود.
براي كنترل موش مي توان از حضور موشها به يك منطقه يا اردوگاه يا يك ساختمان بوسيله ايجاد موانع يا استفاده از مواد دور كننده ، حمايت از شكارچيان طبيعي مثل سگ و گربه و يا از وسائل مكانيكي از قبيل تله بويژه در زماني كه طعمه گذاري با سموم احتمال مسموميت كودكان را بدنبال داشته باشد پيشنهاد مي گردد.
طعمه گذاري و استفاده از سموم بايد زير نظر كارشناسان متخصص و با سمومي مثل وارفارين ، اكتوسين سي و كوماكلر انجام گيرد.

ج) گند زدائي و از بين بردن عوامل ميكروبي :
به كمك عوامل و روشهاي گوناگون ميتوان آلودگيها و عوامل بيماريزا در محيط ، لباس ، رختخواب ، آب ، مواد غذائي و ساير قسمتها را ازبين برد و يا كنترل كرد.
سوزاندن ، حرارت دادن ، جوشاندن موجب نابودي باكتريها شده و آلودگي را پاك مي كند آلودگي مايعاتي مانند شير ، آب و برخي اجسام را از اين طريق مي توان از بين برد .
برخي از مواد مانند الكل ، آهك ، صابون ، پودر هاي پاك كننده ، ساولن ، كلر ، دتول ، هالاميد و كرئولين براي گند زدائي توالت ، حمام ، وسائل آب و فاضلاب مورد استفاده قرار مي گيرند.
آهك ارزانترين گند زدا است ، از اختلاط آب با آهك ، شير آهك بدست مي آيد كه جهت گند زدائي مدفوع با غلظت كم مورد استفاده قرار مي گيرد .
كلر و هالاميد براي گند زدائي آب ، غذا ، سطوح و اماكن آلوده مورد استفاده قرار مي گيرد.
برخي از گند زدا ها در بازار يافت ميشوند و براي پاك كردن و از بين بردن ميكروبها قابل استفاده هستند.
اصولأ مواد ميكروب كش و پاك كننده از طريق مسئولين هلال احمر و بهداشت در اختيار آسيب ديدگان قرار خواهد گرفت و روشهاي استفاده از آنها توضيح داده مي شود.

مبارزه با حشرات و جوندگان و جانوران موذی در مواقع بروز حوادث

مطالب مشابه :

مبارزه با حشرات و جوندگان موذي

مبارزه با حشرات خانگی

مبارزه با حشرات و جوندگان موذی

روشهای کاربردی مبارزه با حشرات

راههای مبارزه با کک

مبارزه با حشرات و جوندگان و جانوران موذی در مواقع بروز حوادث

ساس تختخواب و روشهاي مبارزه

کنترل حشرات و جوندگان

روشهای کاربردی و سنتی مبارزه با حشرات خانگی

موریانه (شناسایی و راههای مبارزه با آن )