آموزش مهارت های زندگی

نظام آموزش جهانی معرف یک چار چوب جامع برای تحقق اهداف نظام آموزش مهارت های زندگی است. <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

اصطلاح « مهارت های زندگی » به مهارت های لازم برای رشد و شکوفایی توانایی های روانشناختی – اجتماعی یعنی مهارت هایی اطلاق می شود که فرد را قادر می سازد تا با مقتضیات، دشواری ها و فشار های زندگی روزمره برخورد کند. این مهارت ها عموماً در قالب مهارت های شخصی و اجتماعی مورد نیاز جوانان برای رفتاری همراه با اعتماد و یقین به خود،و به دیگران و به طور کلی به اجتماع تعریف می شود. مهارت هایی که لازمه برقراری روابط موثر بین فردی و ایفای وظایف اجتماعی یشمار می رود و فرد را در تصمیم گیری های قاطع و حل و فصل مناقشات بدون صدمه به خود و دیگران یاری می رساند. مهارت هایی که نوجوانان و بزرگسالان را قادر می سازد تا با حق انتخاب سالم در زندگی ، مقومت بیشتر در قبال فشار های منفی و کاهش رفتارهای مضر مسئولیت بیشتری نسبت به زندگی داشته باشند.

براساس معیار های انجمن بین المللی مهارت های زندگی واقع در شهر ورتینگتن،ایالت اوهایوی آمریکا، پس از فراگرفتن خواندن،نوشتن و حساب کردن ،فراگیری مهارت های زیر را توصیه می کند.

1. مسئولیت پذیری: انتخاب، وفای به عهد،مسئولیت پذیری نسبت به اعمال خویش و دیگران و نسبت به منابع طبیعی و انسانی پیرامون خود.

2. احترام به خویشتن و سایرین: شناخت خود و جلب اعتماد دیگران و احترام به تفاوت های فردی و فرهنگی

3. روابط: برقرای دوستی و صمیمیت و حفظ آن، جبران از دست رفته ها، حل مسالمت آمیز مناقشات واجتناب از قضاوت سریع و بی دلیل

4. علت یابی: بهره گیری از تفکر منتقدانه، ارزیابی موقعیت ها و تصمیم گیری مفید و سودمند.

سازمان بهداشت جهانی ده مهارت اصلی زندگی را به شرح ذیل مشخص نموده است.

1. تصمیم گیری

2. حل مسایل

3. اندیشه خلاق

4. تفکرخلاقانه

5. تفکرنقادانه

6. مهارت های ارتباطی

7. مهارت های بین فردی

8. فایق آمدن بر عواطف

9. فایق آمدن بر فشار های روحی

10. خودآگاهی وهمدلی

در تجزیه و تحلیل اجزا مشترک برنامه های مختلف مهارت های زندگی در کشور های مختلف، مهارت های مشروح زیر مورد قبول قلمداد شده اند:

1. خودآگاهی، خود ارزیابی و عزت نفس

2. ارتباط ( شامل هنر بسیار مهم گوش دادن )

3. تعاون ( شرکت فعال در فعالیت های گروهی حصول اطمینان از مشارکت موثر تک تک اعضای گروه در تحقق هدف مشترک )

4. تفکر منتقدانه و تفکر خلاق ( توانایی ارزیابی نقادانه اطلاعات و توانایی برهم زدن قالب های فکری قرار دادی برای دست یابی به اندیشه ها و راه حل های تازه )

5. تصمیم گیری ( توانایی تصمیم گیری آگاهانه در کلیه حیطه های زندگی برمبنای جمع آوری ،سازماندهی ، ارزیابی اطلاعات و در مهایت نتیجه گیری از آن )

6. حل مسایل (توانایی حل مشکلات در کلیه حیطه های زندگی از طریق ترکیب تفکرخلاق با مدیریت کارآمد اطلاعات و استنباط شخصی )

7. مذاکره ( توانایی عقد قرار دادها، سازش و توافق یا نتیجه گیری رضایت بخش دوجانبه)

8. مدیریت مناقشات ( توانایی اجتناب از درگیری و بکارگیری فنون حل وفصل و نیز رفع اختلاف نظر به بهترین صورت ممکن به منظور بهره برداری حداکثری از فواید حاصل از برخورد سلیقه ها )

9. سازگاری با فشار های روحی و تعدیل عواطف

10. حس اطمینان و اتکا بنفس ( توانایی پایبندی بر معیارها و اصول شخصی و بیان آزادانه عواطف، احساسات، اولویت ها و نگرانی ها )

11. تشخیص ارزش ها ( توانایی شناسایی صریح ارزش های شخصی و نظام اعتقادی و اصلاح این ارزش ها و اعتقادات به منظور معرفی نگرش ها ،اندیشه ها و آرمان های نو )

12. اجتناب از خطر ( توانایی پیشگیری از هر نوع ناصحیح و استقبال از مخاطرات در اشکال مختلف |)

13. مدیریت اطلاعات ( توانایی دریافت،سازماندهی ،پردازش، ذخیره سازی، بازیافت، بهره برداری و بیان اطلاعات )

14. اقتدار ( توانایی بیان آرزوها و آرمان ها با هدف ایجاد اصلاحات مطلوب اجتماعی )

15. امرارمعاش مهارت های لازم برای تصدی مشاغل خاص یا راه اندازی کسب )

16. مرقبت از خود (مانند حفظ پاکیزگی، پخت غذای سالم)

17. مهارت های کاربردی در شرایط خاص خطر آفرین ( مانند نه گفتن به استعمال مواد مخدر، مشروبات الکلی و یا برقراری روابط جنسی)

مهارت های محوری فوق الذکر را نباید به صورت مجموعه ای از مهارت هایی که بتوان آن را بطور انفرادی مورد بحث قرار داد. در عوض باید آن را به صورت سیستمی از مهارت ها قلمداد کرد که دارای روابط و هدف مشترکی هستند. هر یک از مهارت های فوق الذکر کمابیش لازم و ملزوم یکدیگر هستند. برای مثال تقویت مهارت همکاری نیاز به تمرین سایر مهارت ه در کنار مهارت خود آگاهی، ارتباطات، تصمیم گیری، حل مسایل، مذاکره، مدیریت مناقشات، اتکا به نفس و اقتدار دارد.

مربیان مهارت های زندگی تاکید دارند که مهارت های محوری صرفاً مجموعه ای از اهداف قابل دستیابی نیستند، بلکه خود فرآیند یادگیری مجزایی را تداعی می کنند.

در مقوله آموزش جهانی نیز هدف، تغییر وضعیت از آموزش انتقالی از معلم به دانش آموز به سوی آموزش تبادلی و از آموزش معلم محور به آموزش مشارکتی با استفاده از گفتمان، تبادل نظر، ارزیابی مشترک و... بدین ترتیب معلم به تسهیل کننده یک فرآیند تدریس و یادگیری پویا تبدیل می شود.

حرکت« مهارت های زندگی » در اواسط دهه ی هشتاد در کشور های غربی شکل گرفت و از آن پس در بیشتر کشور های پیشرفته و در حال توسعه گسترش یافته است.

با توجه به رشد فزاینده « مهارت های زندگی » این پرسش مطرح می شود که آیا این شیوه می تواند چارچوب مناسبی برای ارایه نگرش گسترده منطبق با مقتضیات بیانیه « آموزش برای همه » و نیز پیمان نامه جهانی حقوق کودک فراهم سازد یا خیر؟

نخست آنکه در حرکت آموزشی که در آن مهارت ها در اولویت اول قرار دارد همواره خطر نادیده گرفتن ارزش ها و دانش وجود دارد.چنین حرکتی نمی تواند بپذیرد که مهارت ها دانش ها و نگرش ها ی هر فرآیند مکمل یکدیگرند، اگر چه ارزش ها در اکثر مهارت های زندگی بطور ضمنی گنجانده شده است. امٌا هنوز به یک چار چوب شفاف ارزشی نیاز داریم.

به عنوان مثال مهارت اقتدار بدون عنایت به ارزش های انسانی به فاشیزم تبدیل می شود. یک چارچوب ارزشی متناسب با زندگی چند فرهنگی و بهم بافته قرن بیست و یکم قاعداتاً باید شامل مولفه هایی مانند

· احترام به میرات فرهنگی و معنوی

· احترام به تفاوت های فرهنگی

· تعهد و پایبندی به برابری و عدالت اجتماعی

· تعهد به حقوق بشر و ارزش های اخلاقی

· مسئولیت پذیری

· توجه و حساسیت نسبت به محیط زیست

· پایبندی به صلح و تفاهم منطقه ای، ملی و بین المللی

· توجه به وضعیت نسل های آینده

· و...

همچنین برنامه های درسی نظریه « مهارت های زندگی » گرایش آشکاری به کم اهمیت دادن و یا نادیده گرفتن توانایی های نیم کره راست مغز انسان که دارای مهارت هایی مانند رویت الگوها ، بهره گیری از قوه تخیل، تشخیص نسبت میان اشیا و کل آن و...

عزت نفس یکی از برنامه های مهارت های زندگی در مدارس بشمار می رود ولی همیشه آنطور که شایسته است مورد توجه قرار نمی گیرد، غالباً اهمیت اندکی به آن به آن داده می شود و ار این رو ضرورتی به تقویت آن احساس نمی شود.

عزت نفس رابطه مستقیمی با موفقیت دارد. کودکی که از عزت نفس بالایی برخوردار باشد از نظر تحصیلی و اجتماعی به خود اطمینان دارد و به استقبال یادگیری و دست و پنجه نرم کردن با موانع و مشکلات آن می رود. با نگرش مثبت و با خوشبینی بیشتری به مردم می نگرد. برعکس آنانکه عزت نفس کمتری دارنداز بیم شکست یا تحقیر از فرصت های اجتماعی و یادگیری بهره برداری نمی کنند و داشتن تصویر منفی از خود نتیجه ای جز نگرش منفی نسبت به دیگران در محیط پیرامون و یا جامعه، آنان نخواهد داشت. عزت نفس با شاخص های سازگاری اجتماعی مانند وظیفه شناسی ، مهربانی، پایبندی به ارزش ها و فرآیند های دموکراتیک و نیز آمادگی جهت مقابله با بی عدالتی و اقدام مثبت در مواجهه با دشواری ها و بحران ها مرتبط است. آمادگی دانش آموزان برای نه گفتن در مقابل فشار بستگی به میزان عزت نفس آن ها دارد.

جنبش «مهارت های زندگی» عمدتاً انرژی خود را صرف نوجوانان می کند به احتمال زیاد بانیان آن در جوامع غربی نگران گرایشات این گروه سنی به مصرف مشروبات الکی ، استعمال موادمخدر و... بوده اند.

در اینجا توصیه می شود از برنامه های «آموزش جهانی» برای تکامل و تقویت روش موسوم به مهارت های زندگی استفاده شود. برای این منظور نظام آموزش جهانی در قالب برنامه های آموزشی جامعی که موضوعات و ارزش های مربوط به شهروندی،بهم وابستگی ،توسعه،محیط زیست،برابری، آینده نگری، حقوق بشر، صلح،عدالت اجتماعی را در برمی گیرد،به تکمیل و تقویت مهارت ها می پردازد.

برگرفته از سایت:http://134422.persianblog.ir/

آموزش مهارت های زندگی

مطالب مشابه :

انیمیشن های درس تفکر و سبک زندگی

آداب و مهارت های زندگی (طرح کرامت واحدهفت)

انیمیشن کارتونی زیبای زندگی حشرات

خلاصه ای از فیلم راز

آموزش مهارت های زندگی به دانش آموزان

آموزش مهارت های زندگی