دستورالعمل سودای بندگی 3

مقدمه:

اهمیت نهادینه کردن فرهنگ انسان ساز نماز در مدارس به منزله یکی از نهادهاي تربیتی دینی که جلوه اي تمام

عیار و تمام نما از همه مظاهر دینداري و معنویت می باشد مستلزم توجه به مبانی، اصول و روش هاي حاکم بر تربیت

دینی است.

در حقیقت اگر رویکرد انتخاب شده در تربیت دینی بر ایمان درونی یعنی برنامه ریزي مبتنی بر قلب و ذهن

باشد، آن گاه می توان به فلسفه روش هاي فعال در تربیت دینی و بر پایی شکوهمند و مشتاقانه مراسم عبادي و در رأس

در مدارس پی برد. روش هایی که در آن دانش آموزان با مشارکت خود انگیخته و شور و شوق بالنده در « نماز » آن

انجام این تکالیف همت می ورزند و آنرا به منزله یک نیاز حیاتی در رشد و تعالی و روح و روان خود تلقی می کنند.

از آنجا که دانش آموزان براساس توانایی هاي ذاتی آمادگی روانی و شرایط و مقتضیات اجتماعی به تدریج

مستعد پذیرش آموزه هاي دینی می شوند و تفاوت استعدادها ، ظرفیت ها، نیاز، خواسته ها و سلیقه ها و تأثیرات

گوناگون محیطی و به ویژه معلولیتهاي جسمی، ذهنی، رفتاري و ... بر آنان حاکم می باشد. بنابراین هر گونه اقدام تربیتی

به ویژه در عرصه نماز باید با توجه به تفاوتها و ظرفیت ها انجام گیرد. در غیر این صورت منجر به آسیب هاي تربیتی

خواهد.

ضرورت:

مقتضیات ادب در برابر باري تعالی و ایستادن در آستان جلال و عظمت او اقتضا می نماید که نماز با بهترین

آداب که بر گرفته از اصول حاکم بر دین یعنی کلام خداوندي و سیره گفتاري، رفتاري نبوي و علوي است شکل گیرد.

از این منظر همواره پیشوایان دینی نسبت به یاددهی احکام عملی دین بویژه وضو و نماز همت گماشته و همچون آموزش

عملی احکام یکی از راههایی بوده است که پیامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار علیهم السلام به آن اهتمام داشتند و در مواقع

مختلف سعی می کردند معارف بلند دینی را به شکل عملی آموزش دهند بطور مثال: علی (ع) فرزندش را در کنار نهر

آبی به همراه برد و با مشارکت عملی او، وضو را آن گونه که می بایست، به وي آموزش داد.

بر این اساس سازمان آموزش و پرورش استثنایی در نظر دارد با عنایت به آموخته هاي تئوري دینی دانش آموزان که در

دروس دینی و پرورشی و نیز محیط اثر بخش خانواده و به ویژه توسط معلمان و مربیان متعهد و دلسوز، بدان دست یافته

پرداخته به این امید « سوادي بندگی » اند با برنامه ریزي هاي دقیق و اثر بخش به آموزش عملی وضو و نماز در قالب طرح

که خداوند متعال توفیق اثر گذاري آنرا بر دلدادگان نماز دو چندان نموده و آنانی که در مسیر اعتلاي فرهنگ نماز سر

از پاي نمی شناسند را در زمره اقامه کنندگان آن قرار داده و از مصادیق یاري کنندگان دین قلمداد نماید.

دانش آموزان مخاطب:

دانش آموزان دختر و پسر دوره ابتدایی، بدلیل موقعیت سنی و شادابی روحی آنان همواره نسبت به دریافت ،

دانش بویژه معارف دینی اشتیاق دو چندان نشان داده که این فرصت اگر معارف دینی بویژه وضو و نماز قرار گیرد در

نهادینه ساختن احکام الهی در وجود پاك این عزیزان بسیار مؤثر است.

شیوه اجرا:

-1 رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان مسئول اجراي دقیق طرح می باشد.

-2 کارشناس فرهنگی اداره آموزش و پرورش استثنایی استان با همکاري سایر کارشناسان گروه هاي معلولین نسبت به

رعایت دقیق دستورالعمل ، و نظارت و بر حسن اجراي آن در آموزشگاهها دقت لازم را بعمل خواهد آورد.

-3 صدور ابلاغ براساس آئین نامه اجرائی بند 9 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوري براي مجریان طرح از سوي

رئیس اداره

« مدیران و مجریان طرح در آموزشگاه » -4 جلسه توجیهی قبل از اجراي طرح ویژه

-5 صدور تشویق نامه براي مجریان طرح براساس بند 21 دستورالعمل

-6 نظارت و بازدید مستمر از آموزشگاههاي ابتدایی از سوي کارشناس فرهنگی و سایر کارشناسان (عندالزوم)

-7 جمع بندي و تکمیل نمون برگ شماره 4 براساس دستورالعمل مربوطه و ارسال به سازمان آموزش و پرورش

استثنایی.

-8 مدیر آموزشگاه نسبت به انتخاب مجري/ مجریان طرح از بین کادر آموزشگاه که آشنایی کامل نسبت به احکام

اقدام و وي / آنها را به رئیس اداره « مجري طرح » ضروري و ارکان و واجبات بویژه اذکار نماز دارند به عنوان

آموزش و پرورش استثنایی استان معرفی می نماید.

-9 آموزش عملی هر یک از دانش آموزان بصورت انفرادي الزامی می باشد.

-10 نمازخانه و وضوخانه بعنوان کارگاه اجراي عملی طرح در اولویت می باشد .

-11 زمان اجراي طرح از آذرماه تا پایان اسفندماه خواهد بود.

-12 معلمان پایه هاي تحصیلی ابتدایی در اولویت اجراي طرح در آموزشگاه می باشند.

-13 آموزش عملی وضو و نماز در هر هفته به مدت 30 دقیقه در محل کلاس یا نمازخانه و در زمان آموزش ساعات

دینی و قرآن تعیین می شود.

-14 بمنظور تأثیرگذاري مطلوب وضو و نماز در بین دانش آموزان و اولیاي آنان، پس از اتمام طرح، نشستی ویژه با

در آموزشگاه برگزار گردد و ضمن نمایش انجام وضو و نماز از سوي برخی از دانش « نماز و والدین » عنوان

آموزان، مجریان طرح نیز مورد تشویق قرار گیرند.

براي هر « لوح سپاس از یادگیري وضو و نماز » -15 مدیر آموزشگاه پس از اجراي مناسب طرح، نسبت به تهیه و صدور

یک از دانش آموزان مشمول طرح براساس فرمهاي تکمیل شده 1 و 2 اقدام و طی برنامه ویژه اي با حضور سایر

دانش آموزان به نحو مناسب اهدا نماید.

-16 مدیر آموزشگاه نسبت به تهیه عکس هاي مناسب جهت ایجاد انگیزه مطلوبتر در بین دیگر دانش آموزان اقدام و

عکس هاي برتر را در تابلوي اعلانات آموزشگاه نصب نماید.

-17 مدیر آموزشگاه پس از تکمیل نمون برگ شماره 3 از سوي مجري طرح تا پایان اسفندماه و ارسال آن به اداره

آموزش و پرورش استثنایی استان اقدام نماید.

-18 اداره آموزش و پرورش استثنایی استان پس از جمع بندي نمون برگهاي تکمیل شده شماره 3 و تکمیل نمون برگ

شماره 4 و ارسال آن به سازمان آموزش و پرورش استثنایی تا پایان فروردین ماه اقدام نماید.

-19 کارشناسان هر یک از گروههاي معلولیت در استان نسبت به همکاري با کارشناس امور فرهنگی استان در اجرا،

نظارت و ارزیابی از مساعدت نمایند.

-20 رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان نسبت به تقدیر از مجریان طرح که تلاش و ابتکار ویژه اي داشته اند

در سه گروه ( تقدیر از معاون وزیر و رئیس سازمان، مدیر کل آموزش و پرورش استان و رئیس اداره آموزش و

پرورش استثنایی استان) اقدام و اسامی آنانی که می بایست از سوي معاون وزیر و رئیس سازمان مورد تقدیر قرار

گیرند را حداکثر به تعداد 30 درصد از مجریان طرح ، براساس نمون برگ شماره 4 به انضمام آمار دانش آموزان

دختر و پسر شرکت کننده در طرح را به سازمان آموزش و پرورش استثنایی ارسال نماید.

برنامه هاي محتوایی آموزش عملی وضو و نماز:

مهم ترین وظیفه وزارت آموزش و پرورش در توسعه فرهنگ نماز همانا آموزش عملی نماز به دانش آموزان دوره

ابتدایی است .گاهی آموزگاران دوره ابتدایی از روش هاي مفید و سودمند و متنوع اقدام به آموزش علمی نماز در

اوقاتی از برنامه روزانه و هفتگی کلاس خود نمایند. دانش آموزان را کنار شیرآب برده و آموزش عملی وضو داده ویا

در سر کلاس سجاده پهن نموده و یا دانش آموزان را به نمازخانه برده و اذکار و افعال نماز را به صورت عملی آموزش

می دهند با توجه به محتواي پلکانی در نظر گرفتن شده به شرح زیر، یک روند منطقی و کارشناسی شده براي آموزش

اذکار و افعال نماز پیش بینی گردیده است.

پایه اول:

آموزش وضو ، حمد و توحید

اذان، حمد و سوره ، رکوع ، سجده « افعال » و « اذکار »

پایه دوم: علاوه بر تمرین و تکرار آموزش هاي پایه اول، آموزش

، قنوت

پایه سوم:

علاوه بر تمرین و تکرار آموزش هاي پایه اول و دوم، آموزش اذکار اقامه ، تسبیحات اربعه، تشهد و سلام

پایه چهارم:

علاو بر تمرین و تکرار آموزش هاي پایه هاي قبل و بردن دانش آموزان به نمازخانه و اقامه نماز ظهر و

عصر، آموزش مسائل اولیه احکام ساده مانند: طهارت، تیمم، مکان و لباس نمازگزار

پایه پنجم:

علاوه بر تمرین و تکرار آموزش هاي پایه هاي قبل و شرکت دادن دانش آموزان در نماز جماعت مدرسه ،

آموزش احکام دیگري مانند زمان نماز، نماز مسافر، وضوي جبیره.

تذکر) مجریان طرح حسب توان ذهنی وجسمی دانش آموزان بویژه متناسب با استعداددانش آموزان کم توان ذهنی

نسبت به انتقال مفاهیم واذکاروافعال اذان ونماز اقدام نمایند

« فرم شماره 1 » نمون برگ ویژه آموزش عملی وضو

استان : ............................ شهرستان : .......................... آموزشگاه : ................................

مدیر آموزشگاه : ............................................................. همکاران مجري طرح: .........................................



کم توان ذهنی  جسمی – حرکتی  نابینا  گروه : نا شنوا

.....................

 : سایر گروه هاي معلولیت

پایه تحصیلی :

ردیف

نام و نام خانوادگی

دانش آموز سال تولد تاریخ شروع آموزش تاریخ پایان آموزش

نظر مجري طرح پیرامون دانش آموز

عالی خوب متوسط ضعیف

*یک نسخه از این فرم در آموزشگاه نگهداري شود.

مهره و امضاء مدیر آموزشگاه

« فرم شماره 2 » نمون برگ ویژه آموزش عملی نماز

استان : ............................ شهرستان : .......................... آموزشگاه : ................................

مدیر آموزشگاه : ............................................................... همکاران مجري طرح: .........................................



کم توان ذهنی  جسمی – حرکتی  نابینا  گروه : نا شنوا

.....................

 : سایر گروه هاي معلولیت

پایه تحصیلی :

ردیف

نام و نام خانوادگی

دانش آموز سال تولد تاریخ شروع آموزش تاریخ پایان آموزش

نظر مجري طرح پیرامون دانش آموز

عالی خوب متوسط ضعیف

*یک نسخه از این فرم در آموزشگاه نگهداري شود.

مهره و امضاء مدیر آموزشگاه

« ویژه آموزشگاه » نمون برگ شماره 3

استان : ............................ شهرستان : .......................... آموزشگاه : ................................



کم توان ذهنی  جسمی – حرکتی  نابینا  گروه : نا شنوا

.....................

 : سایر گروه هاي معلولیت

مدیر آموزشگاه : .......................................... همکاران مجري طرح: .....................................

1. .................................................... سابقه کار .......................................... پست سازمانی ............................

2. .................................................... سابقه کار .......................................... پست سازمانی ............................

3. .................................................... سابقه کار .......................................... پست سازمانی ............................

4. .................................................... سابقه کار .......................................... پست سازمانی ............................

-1 تعداد کل دانش آموزان آموزشگاه ...........................................

-2 تعداد دانش آموزان شرکت کننده در طرح ...........................

-3 آیا آموزشگاه داراي نمازخانه می باشد؟ نوع امکانات و تجهیزات نمازخانه را موقوم فرمایید؟

-4 چه اقدامات و برنامه هایی ویژه اي در زمینه اجراي طرح آموزش عملی نماز و وضو در آموزشگاه توسط مجري طرح

انجام گرفته است؟

« طرح سوداي بندگی » -5 مدیر آموزشگاه چه روش هایی را براي ترغیب و تشویق دانش آموزان و مجریان طرح در اجراي

انجام داده است؟

-6 ابتکارات و پیشنهادات ارزنده خود و یا مشکلات آموزشگاه را در خصوص اجراي این طرح مرقوم فرمائید؟

مهر و امضاء مدیر آموزشگاه

« ویژه استان » نمون برگ شماره 4

استان :

..................................

-1 تعداد کل آموزشگاههاي استثنایی استان ................

-2 تعداد کل دانش آموزان شرکت کننده در طرح .........................

-3 تعداد کل آموزشگاههاي استثنایی مجري طرح.............................

-4 تعداد همکاران منتخب در اجراي طرح ( 30 درصد از مجریان طرح استان، که از سوي معاون وزیر و ریاست

سازمان مورد تشویق قرار می گیرند) به تعداد ................. ( اسامی مربوطه پیوست گردد)

« جمع بندي نقطه نظرات مجریان طرح در آموزشگاه از سوي کارشناس امور فرهنگی »

-1 بهترین پیشنهادات:

-2 انتقادات ارزنده :

رئیس آموزش و پرورش استثنایی استان

نام و نام خانوادگی

مهر و امضاء

دستورالعمل سودای بندگی 3

مطالب مشابه :

حق سختي كار و رتبه شغلي معلمان در فيش حقوقي بهمن‌.

سیاهه عملکرد پایه چهارم

تاریخ ایران و جهان

نمونه ی درس پژوهی

مدارک مورد نیاز ارزشیابی

پند و اندرز لقمان حکیم

مقاله درس پژوهی

آموزش و پرورش فراگير

دستورالعمل سودای بندگی 3