طرحهای شهری قسمت اول

فرآیند تهیه طرحهای شهری

فرآیند تهیه طرحهای شهری در ایران با توجه به وظیفه و نقش هریک، به شرح زیر طبقه بندی می شود: سیاستگذاری، تصمیم گیری و هدایت تهیه برنامه، بررسی و تصویب، نظارت و ارزیابی، تهیه طرح، اجرا، نظارت بر اجرا و سرانجام انطباق و تغییر برنامه.

براساس همین طبقه بندی می توان حوزه وظایف هریک از عناصر را شناسایی کرد. برنامه های توسعه شهری در ایران در قالب طرحهای جامع و تفصیلی، طرحهای احیاء و بازسازی بافتهای قدیمی و برنامه ریزی توسعه شهرهای جدید تهیه می‌شوند. اغلب این برنامه ها، جنبه فیزیکی دارند و سیاستگذاری توسعه و تغییرات فیزیکی شهرها را به صورت کاملاً محلی انجام می دهند. تهیه تمام این برنامه ها در حیطه وظایف وزارت مسکن و شهرسازی، و اجرای آنها به عهده شهرداریهاست.

شورای عالی شهرسازی، وزارت مسکن و شهرسازی، وزارت کشور، سازمان برنامه و بودجه و شهردریها به ترتیب از عناصر تشکیل دهنده نظام برنامه ریزی شهری در ایران هستند که حوزه دخالت قانونی هریک از آنها در وظایف، سیاست‌گذاریها، تصمیم گیریها و مانند اینها مشخص شده است. چنان که وظیفه سیاست‌گذاری و تصمیبم گیری و هدایت طرحهای شهری مستقیماً به عهده شورای عالی شهرسازی و در استانها، به عهده شورای شهرسازی استان و واحد شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی و استانداری است. تهیه تمام طرحهای شهری بر عهده اداره کل مسکن و شهرسازی است که از طریق خرید خدمت یا مستقیماً و در هر حال با عقد قرارداد میان طرفین، تهیه می شود. شورای شهرسازی استان و کیته فنی و بعد از آن نیز شورای عالی شهرسازی هم وظیفه بررسی و تصویب طرحهای شهری را بر عهده دارند. نظارت بر تهیه برنامه‌های شهری در حیطه وظایف اداره کل مسکن و شهرسازی و سازمان برنامه و بودجه قرار دارد. اجرای همه برنامه‌های شهری بر عهده شهرداریها و نظارت بر اجرا در اختیار اداره کل مسکن و شهرسازی مربوطه است. تصویب مراتب انطباق و تغییر در برنامه های شهری نیز ابتدا از طریق شهرداری و استانداری، و در نهایت کمیسیون ماده 5 استان صورت می گیرد.

4-1- فرآیند پیش از تهیه طرح :

فرآیند پیش از تهیه طرح های توسعه شهری را میتوان در سیاستگذاریها بخشهایی از فرایند تصمیم گیری و هدایت طرحهای توسعه شهری خلاصه کرد. این سیاست‌گذاریها و تصمیم گیریها توسط اداره کل مسکن و شهرسازی استان، استانداری، سازمان برنامه و بودجه، شورای شهرسازی استان، شورای عالی شهرسازی و معماری وزارت کشور، و کمیسیون ماده پنج استان انجام می‌گیرد.

فرایند پیش از تهیه طرح جامع (توسعه و عمران)

1- در مرحله اول مسئولین محلی شهر، تهیه برنامه توسعه شهری را از اداره کل مسکن و شهرسازی استان (و در مورد شهرهای با جمعیت کمتر از 50 هزار نفر از دفتر فنی استانداریها) درخواست می‌کنند و یا اداره کل براساس اولویتها و ضوابط و اعتبارات خود، رأساً چنین نیازی را مطرح می‌کند. در هر صورت اداره کل، تهیه طرح شهر مورد نظر را به واحد شهرسازی وزارت متبوع پیشنهاد می‌کند. این پیشنهاد در صورت گذراندن مراحل مختلف ضوابط لزوم تهیه طرح، اولویت‌گذاری تهیه طرح برای شهرهای مختلف و تأمین اعتبار در واحد شهرسازی، تصویب شده و پس از تعیین مهندسین مشاور ذیصلاح به اداره کل مربوط جهت عقد قرارداد با مهندسین مشاور ابلاغ می گردد.

2- در مرحله دوم، مشاور تهیه کننده طرح، توسط سازمان برنامه و بودجه انتخاب می‌گردد و به وزارت مسکن و شهرسازی معرفی می‌شود، ولی بنابر روال و ضرورتهای عملی و اجرایی، اغلب وزارت مسکن و شهرسازی، خود مشاور مورد نظر را انتخاب کرده و از سازمان برنامه و بودجه تأئیدیه انتخاب مشاور و تأمین اعتبار برای طرح مورد نظر را دریافت می‌کنند.

3- در مرحله سوم، اداره کل مسکن و شهرسازی طبق مفاد قرارداد تهیه طرحهای توسعه و عمران و تفصیلی حوزه نفوذ شهرها مشهور به قرارداد تیپ 12، اقدام به انعقاد قرارداد با مهندسین مشاور می‌نماید. مشاور موظف است در چهارچوب این قرارداد، برنامه توسعه شهر مربوط را تهیه کند و جهت ارزیابی و تصویب به اداره کل مسکن و شهرسازی استان تحویل دهد.

فرآیند پیش از تهیه طرح هادی شهر:

برای تعیین اولویت شهرها از نظر تهیه یا تجدید نظر طرح هادی پرسشنامه هایی تهیه می شود و تحت عنوان جدول اطلاعات وضعیت طرحهای توسعه شهری، به شهرهای تابعه هر استان و نیز به تمام استانداریها جهت تکمیل و اعاده، ارسال می‌گردد. در این جدول نام شهر، جمعیت آن، وضعیت شهر از نظر دارا بودن طرح شبکه بندی، طرح هادی و طرح هادی تجدید نظر شده، طرح جامع یا طرح تفصیلی، مشخص می شود و همچنین تأکید می شود که اولویت تهیه یا تجدید نظر در طرح هادی یا تهیه طرح جامع آنها توسط استانداری مشخص گردد و از بین آنها شهرهایی که تهیه و یا تجدید نظر در طرح هادی آنها توسط دفتر فنی استانداری مقدور نیست باید مشخص شوند، تا برای تهیه طرح هادی آنها توسط دفتر فنی وزارت کشور اقدام گردد. از بین شهرهایی که تهیه و یا تجدید نظر در طرح هادی آنها توسط استانداریها در اولویت قرار گیرد و از دفتر فنی درخواست تهیه آنها شده باشد، شهرهایی که دارای مشکلات حادتری هستند، تعیین می شوند و نسبت به تهیه طرح هادی برای آنها اقدام می‌گردد. برای شهرهایی که در اولویت قرار گرفته‌اند و نقشه و عکس هوایی جدید ندارند از سازمان نقشه‌برداری کشور، درخواست می‌گردد تا به عکسبرداری هوایی از آنها اقدام نمایند تا در برنامه زمانبندی سالهای آتی دفتر فنی منظور گردد.

فرآیند پیش از تهیه سایر طرحها:

برای طرحهای تفصیلی شهرها نیز کلیه مراحل مذکور برای انتخاب مشاور و ارجاع کار به همان روال تشریح شده برای طرح جامع شهری است. همچنین تهیه طرحهای جزئیات شهری نیز توسط مهندس مشاور و در بعضی از شهرداریها که دارای کادر مناسب می باشند، توسط شهرداری انجام می‌شود.

در روند پیش از اقدام به تهیه طرحهای آماده سازی به این طریق عمل می شود: ادارات زمین شهری استان، اراضی در اختیار خود را با توجه به تعداد متقاضی خواهان مسکن جهت اجرای برنامه آماده سازی به اداره کل مسکن و شهرسازی استان معرفی می‌نماید. اداره کل مسکن و شهرسازی استان پس از بررسی های اولیه و تطبیق با ضوابط و مقررات توسعه شهری، اقدام به تنظیم موافقتنامه اجرایی آماده سازی می‌نماید.

پس از کنترل و تأیید موافقتنامه توسط واحد مسکن و تأمین اعتبار از طریق سازمان زمین شهری جهت اجرا به اداره مسکن و شهرسازی استان ابلاغ می شود. تهیه طرح آماده سازی توسط مهندسین مشاور معمار و شهرساز انجام می‌شود

طرحهای شهری قسمت اول

مطالب مشابه :

طرح های معماری (طرحهای منتخب معروفترین معماران تاریخ)

از بهترین طرحهای معماری جهان

طرح های معماری (طرحهای منتخب معروفترین معماران تاریخ)

چگونگی شیت بندی طرح معماری

طرحهای محیرالعقول

نگاهی به وُید موزه گوگنهایم : طرحهای پیشنهادی سازگار با طبیعت

طرحهای شهری قسمت اول