نمونه پروژه اقدام پژوهی ( نمونه کار معلم پژوهنده ) - شماره 2

موضوع: جذاب نمودن درس انشا براي دانش آموزان در پايه ي پنجم

مقدمه

انشا در لغت به معني سخن آفريدن و نشو نما دادن و بزرگ گردانيدن است. و در اصطلاح ادبيات عبارت از نگارش جمله ها و عبارتهايي است که افکار و انديشه نويسنده را به صورتي روشن و زيبا بيان کند تا خواننده آنها را به آساني بفهمد و براي او خوشايند باشد.

يکي از عوامل متعدد ناموفق بودن درس انشا نداشتن روش مناسب است. لزوم به کارگيري روش مطلوب در تدريس به اندازه اي است که بعضي از دست اندرکاران علوم تربيتي بهره گيري از روش هاي مناسب را مهم تر از دانش آن درس دانسته اند.

تلاش براي تدريس انشا امري ضروري و لازم است. در سر کلاس هاي ما تدريس به همان شيوه هاي سنتي تکرار مطالب گذشته است. و از ديدگاه علوم تربيتي هر کاري که مکانيکي انجام شود کاري آموزشي نيست. زيرا خلاقيت در آن وجود ندارد و تا خلاقيت نباشد مسائل اجتماعي، اقتصادي، صنعتي، و سياسي حل نمي شود و بايد کاري کنيم که کلاس انشا تبديل به کارگاه نوشتن شود.

بيان مساله

پس از چند جلسه تدريس در درس انشا پايه پنجم به اين نتيجه رسيدم که در طول سالهاي گذشته به درس انشا اهميتي داده نشده بود زيرا دانش آموزان به آساني نمي توانستند بنويسند و افکار خود را بيان نمايند و درس انشا براي آنها جذابيتي نداشت . نارسايي حتي بر نحوه ي پاسخ دادن آنها در دروس کتبي نيز اثر گذاشته بود. اين مسئله فکر مرا به خود مشغول ساخته بود که به راستي چگونه مي توانم دانش آموزان را با درس انشا آشتي دهم ؟ و شيوه هاي انديشيدن را پيرامون يک موضوع فراهم آورم؟ و کلاس انشا را از حالت خشک و سرد بيرون بياورم؟ و با استفاده از روش هاي مختلف، تجربيات اوليا همکاران و مشاوران و متخصصین تعلیم و تربیت دانش آموزان را از منزلگاه مراحل تفکر تحلیل، ترکیب، نقادی و نوآوری و ابداع بگذرانم؟ و به پرورش قدرت تفکر و تحلیل آنها بپردازم.

گردآوری اطلاعات و شواهد(1)

برای حل این مشکل ابتدا به جمع آوری تجربیات اولیا دانش آموزان در ارتباط با درس انشا پرداختم و در جلسه ی ارتقا کیفیت آموزگاران در آبان ماه مسئله را مطرح نمودم و از تجربیات همکاران محترم به خصوص مدیر مدرسه استفاده نمودم.

و در این رابطه به مطالعه ی کتابهای مختلف از جمله: آیین نگارش، ره یافت های آموزشی و تربیتی در درس انشا خودآموز روش تدریس مهارت نوشتن در دوره ی ابتدایی، خودآموز روش تدریس زبان فارسی، شیوه های خلاق آموزش انشا، آموزش خاطره نویسی پرداختم

پیشینه ی تحقیق در مورد درس انشا:

نتایج تحقیق سیر تاریخی درس انشا در کتاب های درسی مدارس ایران از سال 1300 تا 1373 کاری از سید حسین محمدی حسینی نژاد به شرح ذیل است.

1- به دلیل این که در کار تالیف کتاب های درسی به ویژه انشا هیات های علمی، تخصصی نظارت نداشته اند، توجه جدی و پیگیر به این درس نشده است و

2- کتابهای راهنمای انشا عملا فاقد یک برنامه عملی و هدف دار برای درس انشا می باشد. 3- دانش آموزان در تمام مقاطع این درس را دوست دارند و آن را جدی تلقی می کنند.

تجزیه و تحلیل اطلاعات شواهد (1)

پس از بررسی نظرات اولیا و همکاران به این نتیجه رسیدم در درس انشا موانع زیادی وجود دارد که برخی از آنها عبارتست از:

1- ضعف فرهنگ مطالعه

2- جایگاه نداشتن فرهنگ انتقاد و رواج فرهنگ تملق

3- فرهنگ جرات نداشتن واتکا به خانواده برای ابراز ایده ها و آرام و هجوم به مسائل و برآورد راه حل و ارائه آن ها

4- عدم وجود تشویق کارساز و مناسب

5- ارزش نگذاشتن به نوشته های ابتدایی

6- ملموس نبودن موضوعات و مسائل مورد بحث و تکراری بودن آنها

7- همکاری نامناسب خانواده ها

8- عدم وجود ارزیابی دقیق از درس انشا

9- ذاتی و ارثی پنداشتن امر خلاقیت و ابداع

10-مشخص نبودن جایگاه درس انشا در برنامه ی درسی به صورت اعتقادی و سهل الوصول بودن و در اختیار گرفتن آموزش آن و نیز زمان آن برای تکمیل دروس دیگر

چگونگی انجام کار:

برای جذاب بودن درس انشا و تشویق دانش آموزان به خوب نوشتن و شکوفا کردن استعداد نوشتن آنها و اینکه بتوانند بهترین واژه ها را در جمله های مناسب قرار دهند تا متنی روان و زیبا از نظر ساختار زبانی درست نموده باشند. فعالیتهای ذیل را در سر کلاس انشا به اجرا در آوردم

1- ساخت کیسه ی جادویی و قرار دادن اشیا مختلف از جمله ساعت، کاغذ، سوزن، مداد و – که دانش آموز با انتخاب وسیله ی مورد نظر به طور تصادفی باید در مورد آن انشایی بنویسند.

2- خواندن یک قصه یا داستان به صورت نیمه تمام و حدس زدن پایان آن به صورت نوشتاریتوسط دانش آموزان برای تقویت اعتماد به نفس

3- سخنرانی در مورد مسائل روزمره حداقل روزی 3 دقیقه توسط یکی از دانش آموزان که به مسائل اجتماعی، فرهنگی و مشکلات جامعه ای امروز می پرداخت.

4- دادن تصاویر به گروهها و انشای گروهی در مورد تصاویر و نقاشی ها

5- ارائه دفتری با جملات زیبا که دانش آموزان به تناسب به جمع آوری مطالب نوشتاری ادبی زیبا می پرداختند.

6- جمع آوری ضرب المثلها و کلام های شیرین گذشتگان

7- توصیف محیط اطراف مانند کلاس، گل، مدرسه و ... به زبانی ساده و توجه به جزئیات آن

8- تهیه ی دفتر خاطرات و نوشتن خاطره هایی که از لحاظ ادبی ارزش داشته باشند.

9- تشویق دانش آموزان با عناوینی ( همچون هزار آفرین نویسنده ی کوچک، با افکار بزرگ شما آینده ای با شکوه رقم می خورد و آفرینشی بهتر و خلاقیتی زیباتر را برای شما آرزومندم).

10-آشنایی با نویسندگان بزرگ و آثار آنها

11-خلاصه نویسی کتاب های جذاب و در خور فهم

12-بردن دانش آموزان به دامن طبیعت و گردش علمی و ارائه گزارش در روز بعد

13-دادن موضوعاتی از قبیل: ای کاش...

اگر به جای معلم، مدیر، رئیس جمهور و ... بودید

14-نوشتن انشای تحقیقاتی و محقق بارآوردن دانش آموزان

15-توصیف یک روز مطلوب و خوب و به یادماندنی

16-سفر رویایی به سیارات منظومه شمسی

17-موضوع انشا در مورد کشف چیزهایی که تا کنون بشر به آن دست نیافته است.

18-آموزش آیین نگارش به دانش آموزان

19-تبدیل کلاس به کارگاه نوشتن

20-جمع آوری نمونه نثرهای زیبا و ادبی و خواندن آن با شور و احساسات در کلاس

گردآوری شواهد (2)

اجرای شیوه های پیش بینی شده به طور محسوس از بهبودی وضع موجود حکایت داشت. از تحولی که در دانش آموزان به وجود آمده بود با توجه به رضایت اولیا و اظهار نظر مثبت همکاران اکنون دانش آموزان به راحتی می نوشتند، درباره ی مسائل روز اظهار نظر می نمودند و در سر صف انشاهای زیبای خود را به مناسبت های مختلف می خواندند. شواهد نشان می داد که کارهای گروهی بسیار موثر واقع شده بود و کلاس انشا جذابیت زیادی برای دانش آموزان داشت.

پیشنهادات

1- باید کوشید تا کلاس انشا که مادر تمام دروس است دارای برنامه و طرحی مناسب در ابعاد گوناگون آموزشی باشد

2- مشکلات و تنگناها و علل افت و نارسایی کلاس انشا به درستی بررسی و تحلیل گردد و راه حل های مناسب و علمی برای رهایی از این شرایط نامناسب مطرح شود. (ره یافت های آموزشی و تربیتی در درس انشا سید حسین خسینی نژاد)

3- شیوه های مناسب نگارش و انشا به دانش آموزان شناخته شود.

4- مجموعه ی تجربه های موفق، روش های مطلوب و شیوه هایی که معلمان موفق در این زمینه داشته اند جمع آوری، بازیابی و بررسی شود.

5- فرهنگ مطالعه رواج یابد و در ساعت انشا از مطالعه و کتابخوانی و فرهنگ انتقاد استفاده شود.

6- تشویق اولیا و مربیان در ارتباط با نوشته های دانش آموزان

7- برگزاری المپیاد های انشا نویسی

8- بحث و تبادل نظر، پرسش و پاسخ در درس انشا

9- بهترین انشاها در سر صف خوانده شود و مورد تشویق مناسب قرار گیرد فراست سبحاني.

منیع: زیباوب www.zibaweb.com

نمونه پروژه اقدام پژوهی ( نمونه کار معلم پژوهنده ) - شماره 2

مطالب مشابه :

30 پیشنهاد برای جذابیت کلاس درس و جلوگیری از خستگی معلم و دانش آموزان

فرم وبرگه نظام پیشنهادات معلمان ومدیران وکارکنان

تنبه بدنی و عواقب آن ( تعریف – عواقب – نکات – پیشنهادات )

راهکار های پیشنهادی برای مدیریت مدرسه

روش های نوین در تدریس فارسی دوره ابتدایی

پیشنهادات یک معلم در آنکارا

اختلالات یادگیری در دانش آموزان ابتدایی

نمونه پروژه اقدام پژوهی ( نمونه کار معلم پژوهنده ) - شماره 2

فرم طرح نظام پیشنهادات