جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چیست ؟

برنامه ريزي شهري

به طور کلي از زمانيکه بشر براي شناسايي محيط اطراف و تسهيل در امر زندگي و رفع مشکلات و نيازهاي خود به تکاپو پرداخت در حقيقت دست به يک نوع برنامه ريزي زد . در حال حاضر نيز با توجه به وجود جمعيت رو به افزايش امروزي استفاده از منابع طبيعي و به کار گيري امکانات اقتصادي فيزيکي و اجتماعي به منظور رفاه و ارتقاء سطح زندگي بشري ،نياز به برنامه ريزي از جمله ضرورتهايي است که مي توان به وسيله آن دردستيابي به هدفها به موقعيتهاي مطلوبي نائل آمد . در صورتيکه بخواهيم تعريفي کلي از برنامه ريزي داشته باشيم مي بايستي برنامه ريزي راعبارت از کوششي در جهت انتخاب بهترين برنامه ها در جهت رسيدن به هدفهاي مشخص بدانيم که ممکن است اين کوششها و برنامه ها تا مرحله نهايي هدف نيز پيش نرود بلکه گامهايي در جهت رسيدن به آن باشد

امروزه شهرها به صورت مجموعه اي واحد هستند که مانند انسان داراي خصايص و ويژگيهاي زندگي است . شهرها پيوسته در حال تغيير و تحول با خود کمبودها ، مسائل و مشکلات ، محدوديتها و نيازهايي را به همراه دارند رفع کمبودها و نيازها و حل کردن مسائل و مشکلات ، با برنامه ريزي دقيق و اصولي شروع ميشود . بنابراين با پرداختن به کمبودها ، نيازها و محدوديتها و با توجه به مسائل و مشکلات ، هدف اساسي برنامه ريزي امکان تعيين و تبيين يافته ، شهررا در مسير حرکت مشخص قرار خواهد داد. از اين رو در فرآيند توسعه شهر ، لزوم جايگاه برنامه ريزي بيش از پيش احساس ميشود .

پیشینه برنامه‌ریزی شهری در ایران

شورای عالی شهرسازی سازمانی است که در وزارت آبادانی و مسکن تشکیل شد و از سال ۱۳۴۴ به ریاست عالیه فرح پهلوی آغاز به کار نمود. این شورا تعیین اولویت طرح‌ها ، بررسی و تصویب آیین نامه‌های شهرسازی، و تعیین و تصویب معیارهای ساختمانی و بررسی قوانین شهرسازی را بر عهده دارد. هدف‌های اساسی شورای عالی شهرسازی برگزیدن سیاست همگانی شهرسازی و هماهنگ کردن برنامه‌های شهرسازی با برنامه‌های عمرانی ؛ بررسی و تصمیم گیری درباره جلوگیری از گسترش بی رویه شهرها تا زمانی که طرح جامع برای آنها تهیه نشده است و تهیه نقشه جامع برای شهرهای کشور و اجرای طرح‌های نام برده برای آن شهرها.

هدف اصلي برنامه ريزي شهري

عبارت است از محيطي راحت تر ، بهتر ، آسانتر و موثر تر براي شهر نشينان برنامه ريزي شهري مجموعه گسترده اي از فعاليتهاي نظام مند است که به منظور نيل به اهدافي براي آينده شهر در نظر گرفته مي شود

نکته مهمي که در برنامه ريزي شهر ها اهميت دارد مساله آينده نگري است زيرا زندگي شهرهابدون ساز و کار هاي انتظام و قابل اجرا دچار هرج و مرج و آشفتگي خواهد شد. بنابراين برنامه ريزي شهري تلاشي به منظور انجام اعمالي است که نتايج آنها نظارت برشهررا براي حفظ منافع شهروندان و بهبود محيط آنها در پي دارد

وجود معضلات شهري امروزه احساس نياز به برنامه ريزي را بيشتر ميکند ودر چارچوب اين تفکر ، ايجاد تعادل ، تناسب و هماهنگي در بخشهاي مختلف شهر امکان پذير ميباشد . بنابراين برنامه ريزي شهري ، شهر و حيات شهر را به عنوان يک ساز و کار پويا ، هدف دار و زنده ياري مي رساند و در اين شرايط است که مديريت شهري با وجود برنامه آينده نگرانه شهري در مسير مناسب حرکت ميکند و مي تواند پاسخگوي دگرگونيهاي آتي شهر و خواسته ها و نيازهاي شهروندان باشد . در صورتيکه چنين اعتقادي به صورت راسخ وجود داشته باشد ، ميتوان با صحت و دقت وضع موجود را شناخت ، نيازها را در نظر گرفت ، اولويتها را ببيند و چشم اندازها را نيز ترسيم کرد. با افزايش پيچيدگي مسائل امروزه شهرها و اينکه برنامه ريزي در شهر داريها فکر کردن درباره رشد و توسعه بهينه شهر است ، نياز به امر برنامه ريزي در جهترشد و توسعه مطلوب شهر ضرورت مي يابد . با ت.جه به اين ضرورت معاونت برنامه ريز و حمل و نقل و ترافيک در سال 87 در چارت تشکيلاتي شهرداري اروميه پيش بيني شده است . اين معاونت ابتدا در قالب گروه برنامه و بودجه شروع به فعاليت نموده و با انتصاب جناب آقاي پور صمد به معاونت اين حوزه ، فعاليت رسمي خود را بصورت رسمي آغازنموده است .

آشنایی با دوره های مختلف رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری

۱- دوره کارشناسی جغرافیا و برنامه ریزی شهری

دوره کارشناسی جغرافیا و برنامه ریزی شهری برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی (انقلاب فرهنگی) در دانشگاه تبریز با اهداف مشروحه زیر با تصویب شورای عالی برنامه ریزی اقدام به پذیرش دانشجو نموده است.

اهداف:

الف) تربیت کادر متخصص و متعهد برای انجام امور شهری سازی و تهیه طرح‌های جامع شهری،

ب) ایجاد فضای مناسب تحقیق و پژوهش در امر توسعه شهری، بهسازی- نوسازی و سامان دهی شهرهای موجود و ایجاد شهرهای جدید.

ج) تغذیه سازمان‌ها و نهادهای مربوطه از نظر کارشناسی برای نظارت و اجرای طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی شهری و منطقه‌ای.

۲- دوره کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

دوره کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری باز برای اولین بار در دانشگاه تبریز در تاریخ ۲۴/۹/۱۳۷۲ با تصویب شورای گسترش آموزش عالی با اهداف زیر ایجاد گردید.

اهداف:

علم جغرافیا و برنامه ریزی شهری بستر مطالعاتی طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی را فراهم کرده و مبنای ارزیابی‌های محیطی است. با توجه به ماهیت تخصص برنامه ریزی شهری که بررسی تاریخی و وضعیت کنونی و آینده توسعه شهرها را در بر می‌گیرد ترتیب متخصصینی که بتوانند حرفه شهرسازی را با بینش‌های محیطی، اقتصادی و فرهنگی در هم آمیزند تضمین نموده و نیاز فزاینده این تخصص را برآورده می‌سازد. کارشناسی ارشد این رشته، امکان تامین نیروی متخصص را برای بهره گیری در سامان دهی فضای شهری مراکز موجود و ایجاد شهرهای جدید فراهم کرده و شرایط پژوهش و مطالعاتی در سطح بالا را در مورد مسائل شهری مهیا خواهد ساخت. با توجه به گسترش شدید شهرنشینی، رشد شهرهای موجود، برنامه ریزی و طراحی شهرهای جدید، بیش از هر زمان دیگر نیاز به فارغ التحصیلان این رشته در محدوده عملکرد وزارتخانه‌های مسکن و شهرسازی، کشور، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، دانشگاه‌ها و علی الخصوص مهندسین مشاور شهرساز… و احساس می‌شود.

۳- دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری

دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری با تصویب شورای عالی برنامه ریزی در تاریخ ۳۰/۱/۱۳۷۷ ایجاد و دانشگاه تبریز نیز از مهر ماه سال ۱۳۷۸ با اهداف زیر اقدام به پذیرش دانشجو نمود.

اهداف:

دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری با توجه به لزوم آموزش و پژوهش در توسعه پایدار شهری تاسیس شده است. دو قطبی شدن شهرهای ایران، برنامه ریزی شهرهای جدید، تبدیل روستاهای بزرگ به شهرها، ایجاد شهرک‌های صنعتی و مسکونی از ویژگی‌های دوران گذار در کشور ایران است. روستا گریزی و آلونک نشینی در شهرها، عدم تعادل در نظام شهری، تفاوت شدید بین شهر و روستا، ظهور مسائل زیست محیطی، لزوم تاکید بر مسائل جغرافیای شهری و ناحیه‌ای در چارچوب طرح‌های جامع شهری و برنامه ریزی شهری ناحیه‌ای را روشن می‌سازد.

ابعاد برنامه‌ریزی شهری

■ زیبایی

■ ایمنی

■ زاغه‌نشینی

■ انحطاط

■ فرسودگی

■ بازسازی و نوسازی شهری

■ حمل و نقل

■ شهرکهای اقماری

■ توسعه پایدار

■ ابعاد زیست محیطی

■ نور و صدا

■ پایداری اجتماعی

■ پایداری اقتصادی

نرم‌افزارهای مورد استفاده در فرایندهای برنامه‌ریزی شهری

■ESRI ArcGIS

■ ESRI ArcView

■ Autodesk Map

■MicroStation

■ Google Earth

■ Google SketchUp

■TEKLA Xcity

■ CommunityViz

■LUMOCAP

■MOLAND

■LUCIS

■ What If

■ UrbanSim

■ CityCAD

■ Streetscape

■ AUSTAL View

■AERMOD View

■ CALRoads View

■WRPLOT View

■ UCL The von Thunen Model

■ UCL The DUEM Cellular Automata

■STATISTICA

■ SPSS

■ VISSIM

■ TransCAD

■ TransModeler

■ McTrans TSIS

■ Aimsun

■ Trafficware Synchro

جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چیست ؟

مطالب مشابه :

سایت دانشگاههای پیام نور وسایر دانشگاهها

انتقال پروژه از MSP به P6

جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چیست ؟

اهتمام کورش اول هخامنشی به برنامه­ریزی، اثبات ایده " برنامه ریزی = موفقیت "

دانلود فایل پاورپوینت

همايش ملي تربيت بدني - دانشگاه آزاد نجف آباد

متون تخصصی جغرافیا

نقشه گويش هاي شهرهاي ايران!

آموزش باز کردن سیستم گلستان دانشگاه پیام نور در ویندوز 8( اینترنت اکسپلرور 10)

اهتمام کورش اول هخامنشی به برنامهریزی، اثبات ایده " برنامه ریزی = موفقیت "