كار تيمي بين حرفه‌اي در بخش‌هاي اورژانس تروما

بسم الله الرحمن الرحيم
نويسندگان: زهراخادميان*، دكتر فرخنده شريف، دكتر سيدضياءالدين تابعي، دكتر حميدرضا عباسي، دكتر شهرام بلندپرواز، دکتر عباس عباس زاده

*دانشجوي دکتراي پرستاري و مدرس دانشکده پرستاري و مامايي حضرت فاطمه (س) شيراز

مقدمه
    اداره بيماران ترومايي در بخش هاي اورژانس مستلزم مشاركت حرفه ها و تخصص هاي مختلف است بنابراين تقويت كارتيمي بين اين حرفه‌ها و تخصص‌ ها اهميت ويژه‌اي دارد. هدف اين پژوهش شناسايي كار تيمي بين حرفه‌اي و راهكارهاي ارتقاء آن در بخش‌هاي اورژانس تروما است.

روش اجرا
   اين مطالعه كيفي بخشي از يک مطالعه اقدام پژوهي در بخش هاي اورژانس بيمارستان شهيد رجايي شيراز است. داده ها با استفاده از 2 جلسه مصاحبه گروه متمرکز با 12 پرستار و 6 سوپروايزر و مصاحبه عميق با 4 پرستار و 1 سوپروايزر توليد شد. مشاهدات به طور كامل يادداشت برداري و مصاحبه‌ها ضبط و به طور كلمه به كلمه نسخه‌برداري شدند. داده‌ها با استفاده از روش تحليل محتوايي كيفي آناليز شد.

يافته ها
راهكارهاي ارتقاء كار تيمي بين حرفه اي در قالب 3 مضمون اصلي، 11 طبقه و686 كد پديدار شدند.

مضامين اصلي شامل راهكارها و مشخصات مربوط به تيم، هدف و زمينه‌ بودند.
راهكارها و مشخصات مربوط به تيم
اين مضمون شامل دو زير مضمون ”حضور مؤثر اعضاء“ و ” تعريف نقش ها در قالب تيمي“ است.
حضور مؤثراعضاء به در دسترس بودن سريع در زمان نياز، برخورداري از خصوصيات حرفه اي (از جمله توانايي، وجدان کاري ، تعهد و...، )، برقراري ارتباط مؤثر ( توام با همکاري، هماهنگي، همدلي و...) و رهبري مؤثر بستگي دارد.
در مصاحبه يکي از پرستاران حضور مؤثر پزشک اينگونه بيان شده است:
"يه شب يه مريضي از شهرستان به اتاق احيا منتقل شده بود و پذيرش نوروسرجري داشت. مريض مشکل تنفسي داشت و لازم بود براش چست تيوب گذاشته بشه. رزيدنت نوروسرجري مشکوک شد که نياز به عمل جراحي داره به همين خاطر بخش رو ترک نکرد و منتظر ماند که چست تيوب گذاشته بشه. بعد هم خودش با بيمار رفت سي تي و بعد هم بردش اتاق عمل و عملش کرد. به همين خاطر بيمار اصلا معطل نشد و نيازي نبود که ما دنبال کسي بگرديم که مريض را ويزيت کنه"

موانع حضور مؤثراعضاء
کمبود تعداد نيرو نسبت به حجم کار
مواقعي از عدم حضور اعضاء بدليل تعدد وظايف (مثلا پزشک به دليل انجام عمل جراحي اورژانسي يا پرستار به دليل همراهي بيمار تا راديولوژي و ...)
مواردي از ناهماهنگي در اولويت هاي درماني پزشکان سرويس هاي مختلف
دستورات تکراري
شتابزده کردن اعضاي تيم
عدم همدلي و درک متقابل (مثل ناديده گرفتن کارهاي نوشتني پرستاران و يا حجم کاري آنان توسط ساير اعضاء)

راهکارهاي مؤثر شدن حضور اعضاء
کمک گرفتن از پرستاران ساير بخش ها يا پرستاران آنکال
آموزش به پرستاراني مشخص که در مواقع بحراني به بخش اورژانس کمک کنند.
پيش بيني مواقع عدم حضور اعضاء و ارايه راه حل براي رفع آن ها
استفاده از پرستاران آزموده و با تجربه در بخش هاي اورژانس
تشويق همفکري و تعامل
حضور دائمي رهبر تيم و آماده کردن رهبر تيم براي نقش خود
و...

تعريف نقش ها در قالب تيمي
به معني تعريف نقش ها به نحوي که وظايف اعضاء داراي مرزمشخص باشد و تداخل نقش ديده نشود، نقش ها مکمل يکديگر باشند و از حداکثر توانايي افراد استفاده شود.
مواردي از تداخل در نقش ها از جمله: انجام برخي از وظايف پزشکان، بيماربران و... توسط پرستاران(نوشتن درخواست راديولوژي، خونگيري براي آزمون گازهاي خون شرياني، انتقال نمونه ها به آزمايشگاه )، و بررسي کامل بيمار و در نتيجه عدم تشخيص برخي از زخم ها و شکستگي ها گزارش شدند.
راهكارها و مشخصات مربوط به زمينه
الف- زمينه مديريتي شامل برنامه ريزي براي اداره شرايط بحراني بخش اورژانس، ايمني محيط کار، تعريف زمانبندي استاندارد براي فعاليت هاي اورژانس(مثلا پس از چه مدت از ورود بيمار ويزيت نوروسرجري و ... انجام شود)، برنامه هاي جايگزين و تدوين دستورالعمل مواجهه با چالش ها، سيستم ارزشيابي و نظارت مناسب، انگيزش و حمايت و انسجام سيستمي
ب-زمينه فيزيکي شامل: فضاي وامکانات و تجهيزات کافي از جمله دستگاه هاي مانيتور، راديولوژي ، سي تي اسکن و .... قابل دسترسي
پاسخگويي منصفانه و نياز به امنيت به ترتيب در جملات زير مشهود است:
”دکتر... می گه 20 دقیقه دیگه میام بعد اگر مشکلی برای مریض پیش آمد مدیریت به من می گه باید پیگیری می کردی. ” (پرستار)

”...بچه‌ها يه واهمه‌اي دارن از عدم امنيت. نمي دونم خودتون هم شب ها بودين چقدر دعوا مي‌شه چند شب پيش ما شب‌كار بوديم توي اورژانس يه مريض اومد صندلي پرت كرد، اصلاً لاينش و كند، كف بخش شد پر ازخون. يعني دو تا مريض با هم شديدا دعوا شون شد . صندلي پرت كرد، پايه سرم پرت كرد، صندلي زدن شكاندن .خوب وقتي امنيت نباشه فكر كنم خوب اين خيلي تأثير مي‌ذاره رو راندمان كارمون .“ (سوپروايزر)

راهكارها و مشخصات مربوط به هدف
اين مقوله شامل دو طبقه اداره مؤثر بيمار و چيره شدن بر اهداف رقابت کننده است.
اداره مؤثر بيمار دلالت بر اين دارد که اعضاي تيم بايد فعاليت هاي خود را در جهت ارا يه مراقبت جامع، صحيح و سريع معطوف داشته و بيمار را در اولويت قرار دهند. مثالي از عدم ارايه مراقبت جامع ناديده گرفتن اهميت درمان هاي مربوط به ساير تخصص ها است.
چيره شدن براهداف رقابت کننده
برخي از اهداف رقيب مانع دستيابي به اهداف اصلي هستند. از جمله:
وظيفه محوري
راحت طلبي
تمايل به کار روتين
رقابت بر سر جايگاه
و...
نمونه اي از اهداف رقيب در صحبت هاي پرستاران
”دليل (روتين وارکار کردن) اينه که حجم کا زياده و هر کسي مي خواد تند تند کارش رو انجام بده چون شيفت بعدي ديگه کاري نداره که 2 تا مريض داشتي يا 10 تا بايد کامل و درست انجام داده باشي“

”خيلي وقت‌ها (رزيدنت ها) فقط مي‌خوان يه كاري انجام بشه يعني جنرال مي‌گه ما ديديمش حالا ديديمش كه نمي‌شه كه اومدين به مريض يه نگاه كردين و رفتين !خيلي وقت‌ها فقط مي‌خوان يه كاري انجام بشه“

نتيجه گيري
نتايج نشان داد كه بهبود كار تيمي در بخش‌هاي اورژانس مستلزم تقويت عوامل مربوط به تيم، هدف و زمينه فعاليت‌ است. بنابراين با توجه به شرايط غير قابل پيش بيني و متغير اين بخش ها، نظارت مستمر و توجه همه جانبه به اين سه بعد توصيه مي شود.

ارائه شده در چهارمین سمینار سراسری پرستارماما و پژوهش
دانشگاه علوم پزشکی گلستان
آذر ماه 1390

كار تيمي بين حرفه‌اي در بخش‌هاي اورژانس تروما

مطالب مشابه :

کمک درسی ریاضی اول ابتدايي - (1)

نمونه طرح درس حرفه وفن دوم

عکس و تصویر عمل جراحي بيني / شرح دو روش باز و بسته

مديريت كلاس درس

نمونه سؤالات درس بهداشت و ایمنی کار

پرسشهای رایج در مورد قرارداد کار در قانون کار

كار تيمي بين حرفه‌اي در بخش‌هاي اورژانس تروما

طرح درس روزانه کمک های اولیه

درس پژوهی و راههای توسعه آن در دوره ابتدایی

تصمیم گیری