آزمون MMPI

آزمون شخصیتی MMPI

آزمون MMPI از مهمترین آزمونهای شخصیت است که در فرم اصلی خود دارای 565 سوال است و زمان لازم برای اجرای آن حدود یک ساعت می‌باشد. این پرسشنامه را می‌توان هم به صورت فردی و هم به صورت گروهی اجرا نمود. فرمهای گوناگون این پرسشنامه را می‌توان در گروههای سنی بالاتر از 16 سال و یا افرادی که حداقل دارای 8 کلاس تحصیلات هستند، اجرا کرد.

تدوین اولیه MMPI در 1939 توسط استارک آر. هته وی(Starke- R.Hetheway) و جی – چارنلی مک کین لی(J.Chanley Mckinley) در دانشگاه مینه سوتا آغاز شد.

آنان به ابزاری نیاز داشتند که بتواند به سنجش بیماران بزرگسال در حوزه درمان‌های موردی روان‌پزشکی کمک کرده و شدت اختلال را به دقت مشخص کند، به علاوه آنان به تدوین یک روش عینی برای برآورد تغییر حاصل از روان‌درمانی یا دیگر متغیرهای زندگی بیمار علاقمند بودند.

انتقادهای وارد شده بر فرم اولیه MMPI که شامل 504 ماده بود در درجه نخست به کهنگی فزاینده، اشکال در ساخت مقیاس اولیه، نابسنده بودن نمونه هنجاریابی و اشکال در بسیاری از ماده‌های آن معطوف بوده است. از جمله مشکلات مربوط به ماده‌ها، می‌توان به استفاده از کلمات شهوت‌انگیز، احتمال سوگیری نژادی، عبارت‌های قدیمی و غیرمصطلح و محتوای ناشایست و قابل ایراد اشاره کرد. هنجارهای اولیه فاقد نمونه کافی و معرف از اقلیت‌ها بوده و برای مقایسه با آزمودنی‌های زمان حال نامناسب بود. انتقادهای مذکور به هنجاریابی گسترده و مجدد آزمون MMPI در سال 1982 منجر شد. در هنجاریابی مجدد، یک فرم پژوهشی با عنوان 2- MMPI با 704 ماده که شامل 550 ماده اصلی و 154 ماده موقتی بود، تدوین شد. اجرا کنندگان MMPI متوجه شده بودند که مقیاس‌های برافراشته در مورد بزرگسالان با برافراشتگی در مقیاس‌های نوجوانان متفاوت است. این امر موجب شد که برای جمعیت‌های نوجوان، هنجارهای متفاوت تدوین شود. اما بسیاری از روان‌شناسان و پژوهش‌گران احساس کردند که حتی با اجرای هنجارهای نوجوانان باز هم مشکلات قابل ملاحظه‌ای وجود دارد که از آن جمله این موارد است: طول آزمون به طور اخص زیاد است، سطح دشواری محتوا برای خوانندگان خیلی بالاست، به هنجارهای جدید نیاز دارد، مقداری از زبان آزمون منسوخ و نامربوط است. در پاسخ به این مسایل بود که کمیته استاندارد مجدد 2- MMPI در سال 1989 تصمیم گرفت MMPI نوجوانان به نام MMPI-A را که شامل 478 ماده است و برای نخستین بار در سال 1992 منتشر شد تدوین کند.[5]

ساختار

چهارچوب اصلی آزمون 1943 از 504 جمله مثبت تشکیل شده بود که به صورت "صحیح" یا "غلط" به آن‌ها پاسخ داده می‌شد. بعدها با اندک تغییراتی در آن و حذف یا افزودن بعضی ماده‌ها، تعداد ماده‌ها در یک فرم به 566 و در فرم سال 1989 به 567 تغییر یافت. خود جزوه MMPI که در دسترس قرار داشته و مورد استفاده واقع می‌شود دارای همین 567 ماده است.[6]

این پرسش‌نامه در حال حاضر بیشتر از سایر پرسش‌نامه‌ها رواج دارد. علت رواج آن به خاطر داشتن ریشه‌های بالینی و برتر فنی نسبت به سایر پرسش‌نامه‌هاست که آزمایش شونده باید جواب خود را در یکی از سه گروه صحیح، غلط یا نمی‌دانم طبقه‌بندی کند. در فرم انفرادی، هر یک از سؤالات بر روی یک کارت چاپ شده است. آزمایش‌کننده هر یک از کارت‌ها را در مقابل آزمایش‌‌شونده قرار می‌دهد تا یکی یکی به آن‌ها پاسخ دهد. در فرم گروهی، سؤالات به صورت دفترچه در اختیار آزمودنی قرار می‌گیرد و پاسخ‌ها بر روی برگ جداگانه‌ای نوشته می‌شود. محتوای این آزمون بر این دیدگاه‌ها استوار است: سلامت عمومی بدن، اختلالات عصبی، تحرک و هماهنگی، علایم بیماری‌های روانی – بدنی، نگرش‌های جنسی، مذهبی، سیاسی، اجتماعی؛ مسایل تربیتی، شغلی، خانوادگی، زناشویی؛ حالات اضطراب، ترس‌های مرضی؛ تمایلات خودآزاری، دیگر آزاری، اندیشه‌های ثابت و ...[7]

مزایای آزمون MMPI

یک امتیاز مهم MMPI، شهرت زیاد و آشنایی گسترده با آن در درون حوزه روان‌شناسی است. پژوهش‌های گسترده‌ای در حوزه‌های متفاوت به عمل آمده است. تحولات جدید به تدوین فرم‌های کوتاه، مقیاس‌های جدید، استفاده از ماده‌های بحرانی و نظام‌های تفسیر رایانه‌ای منجر شده است. آزمون MMPI به بیش از 50 زبان ترجمه شده و در بسیاری از کشورهای مختلف در دسترس متخصصان است. پژوهش‌های هنجاری و روایی بر روی چندین گروه فرهنگی مختلف صورت گرفته است و امکان مقایسه داده‌های جمع‌آوری شده از فرهنگهای گوناگون را فراهم می‌سازد.[8]

آزمون MMPI نخستین پرسش‌نامه جامعی است که علاوه بر مقیاس‌های محتوایی، تعدادی مقیاس اعتبار یا روایی نیز دارد. هدف از گنجاندن این مقیاس‌ها آن بود که معلوم شود آیا فرد به سؤال‌های آزمون با دقت و صداقت جواب داده یا نه. هرگاه نمره فرد در هر یک از این مقیاس‌ها خیلی زیاد باشد، نمرات مقیاس‌های محتوایی او را نیز باید با احتیاط تفسیر کرد یا اساسا از آن‌ها صرفنظر کرد.[9]

محدودیت‌های آزمون MMPI

از آن‌جا که MMPI وسیله‌ای پیچیده است، پیامدهای سوء تعبیر و تفسیر آن بسیار زیان‌بار است. به همین جهت استفاده از آن مستلزم وجود اجرا کنندگان و تفسیرکنندگان آموزش دیده و با تجربه است و هم‌چنین قویا توصیه شده است که این آزمون از سوی پرسنل مدارس مورد استفاده قرار نگیرد. در این آزمون، پاسخ‌های یک فرد با گروه‌های مختلفی از بیماران روانی مقایسه می‌شود که خود این گروه‌ها به قدر کافی و با اصطلاحات روشن تعریف نشده است.[10]

در MMPI به سبب همپوشی ماده‌ها، ضرایب همبستگی متقابل مقیاس‌ها فوق‌العاده بالاست و این سبب می‌شود که روایی تحلیل الگو، زیر سؤال برود. همپوشی ماده‌ها بدین معنی است که گاهی بعضی از ماده‌ها همزمان برای اندازه‌گیری در چند مقیاس مختلف به کار می‌روند و تعداد زیادی از ماده‌ها در بیشتر مقیاس‌ها مشترکند. به طور مثال؛ جواب مثبت به یک سؤال می‌تواند نشان‌گر چندین مقیاس یا اختلال باشد.

یکی دیگر از مسایل آزمون MMPI، عدم تعادل در روش کلیدیابی ماده‌هاست. بسیاری از افراد در پاسخ دادن به آزمون‌های عینی، سبک پاسخ یا سوگیری خاص خود را دارند. بدین معنی که آزمودنی گرایش دارد بدون توجه به محتوای پرسش‌ها به شیوه خاص خود به آن‌ها پاسخ بدهد. یکی از این گرایش‌ها، تصدیق یا دادن پاسخ مثبت به پرسش‌هاست. برای اجتناب از سوگیری ناشی از سبک پاسخ دادن، لازم است که در همه مقیاس‌های آزمون، بین تعداد پاسخ‌های کلید آری و نه تعادل برقرار باشد، در صورتی که این تعادل در مقیاس‌های مختلف MMPI وجود ندارد. هم‌چنین یکی از نخستین مشکلات در تعبیر و تفسیر نیمرخ روانی آزمودنی‌ها این است که نمره خام زنان و مردان بهنجار در مقیاس‌های مختلف با یکدیگر متفاوت هستند. بنابراین هنجار زنان با مردان از نظر تعبیر و تفسیر نمره‌ها باید متفاوت باشد.[11]

در ایرانMMPIآزمون

مدتها فرم اصلی پرسشنامه MMPI که 565 سوال برای پاسخگویی داشت، در ایران اجرا می‌شد. اجرای چنین پرسشنامه‌ای معایبی داشت، از جمله اینکه بسیار طولانی و وقت گیر بود. بطوری که در اواخر پاسخدهی به پرسشنامه ، آزمودنی کاملا خسته به نظر می‌رسید. از سوی دیگر تفسیر و نمره گذاری آن نیز برای روان شناسان بسیار وقت گیر می‌نمود. علاوه بر این سوالاتی در این فرم با توجه بر فرهنگ غربی گنجانده شده بود که مطابقتی با شرائط فرهنگی ایران نداشت. از این رو اجرای این آزمون آن چنان که انتظار می‌رفت، نمی‌توانست منعکس کننده شخصیت یک فرد ایرانی باشد.

با توجه به وجود مشکلات فوق نیاز برای تهیه آزمونی با همین محتوا که معایب ذکر شده را نداشته باشد، احساس می‌شد. بر این اساس تصمیم برای تهیه فرمی از MMPI که اولا ارزشها و شرائط فرهنگ ایرانی در آن در نظر گرفته شده باشد و ثانیا کوتاه بوده و مستلزم صرف وقت کمتری باشد، گرفته شد. با در نظر گرفتن این مسائل دکتر اخوت ، براهنی ، شاملو و نوعپرست ، 71 سول از پرسشنامه MMPI را اقتباس و با در نظر گرفتن فرهنگ ایرانی آن را در فرم کوتاهی تدوین و یک رشته فعالیتهای پژوهشی را آغاز کردند. این فرم کوتاه شده کاربرد بسیار وسیعی در فعالیتهای پژوهشی بالینی پیدا کرده است و هنوز هیچ آزمون با آن برابری نمی‌کند.

MMPIنمره گذاری آزمون

نمره گذاری این پرسشنامه در دو دسته از مقیاسها صورت می‌گیرد. یک دسته مقیاسهای روانی را شامل می‌شود که قبل از تفسیر و نمره گذاری مقیاسهای بالینی نمره گذاری و تفسیر می‌شود. مقیاسهای روانی شامل مواردی است که احتمال اینکه فرد به برخی از سوالات دروغ گفته باشد، یا جنبه‌های دفاعی به خود گرفته باشد را مشخص می‌کند. همچنین با استفاده از برخی میزانهای این مقیاس می‌توان تعیین کرد که آیا فرد در طول پاسخدهی به آزمون تلاش داشته خود را بهتر و خوبتر جلوه دهد یا بدتر. بر همین اساس نمرات آزمودنی در مقیاس بالینی نیز مورد تعبیر و تفسیر قرار می‌گیرند.

مقیاسهای بالینی به خصوصیات شخصیتی فرد در ابعاد مختلف می‌پردازد. این مقیاسها در فرم 71 سوالی کاهش پیدا کرده‌اند. مقیاسهای باقیمانده شامل موارد زیر است:

مقیاس HS یا هیپوکندریا :

به خصوصیاتی اشاره دارد که حول و حوش خود بیمار انگاری فرد دور می‌زنند. افرادی که نمرات بالایی در این مقیاس می‌گیرند، توجه فزاینده‌ای به مشکلات جسمی خود دارند و اغلب احساس بیماری و ناراحتی می‌کنند، بدون اینکه واقعا مشکل خاص جسمی داشته باشند.

مقیاس D یاافسردگی : نمره فرد در این مقیاس میزان افسردگی فرد را نشان می‌دهد.

مقیاس Hg یاهیستری : تمایل به جلب توجه و واکنشهای نمایش گونه را نشان می‌دهد.

مقیاس Pd یاسایکوپاتیک : واکنشهای ضد اجتماعی آزمودنی را نشان می‌دهد

مقیاس Pa یاپارانویا : میزان اعتماد یا بی‌اعتمادی فرد را نسبت به دیگران می‌سنجد. افرادی که نمرات بالایی در این مقیاس دارند، افرادی هستند که اعتماد کلی به دیگران دارند و افکار و رفتار آنها حاکی از سوظن شدید است

مقیاس PT یاپیکاستنی : به خستگی و ضعف روانی فرد اشاره دارد.

مقیاس SC یااسکیزوفرنی : وجود علائم سایکوتیک را مورد بررسی قرار می‌دهد

مقیاس Ma یامانیا : علائم مورد سنجش در این مقیاس بر عکس افسردگی است. افرادی که نمرات بالاتری در این مقیاس کسب می‌کنند، شادتر و پرانرژی‌تر هستند که در برخی درجات بالا به عنوان یک اختلال شناخته می‌شود.

تفسیر آزمون MMPI

برای تفسیر کامل آزمون MMPI وجود تجربه عملی با افراد و بیماران و اجرای آزمون ضروریست.

معمولا با رسم پروفایل نمرات آزمودنی در مقیاسهای بالینی و روانی به ترتیب بالاترین نمرات فرد در مقیاسهای بالینی ، تعیین و کدبندی لازم انجام می‌شود. چندین ترکیب مختلف از کد بندی ها در تفسیر ازمون ارائه شده است ولی مسلم است که تفسیر نهائی تنها با استناد به این رمزها و کدبندی‌ها انجام نمی‌شود و کلیه نمرات فرد در مقیاسهای بالینی و روانی و شیوه پاسخدهی به آزمون مدنظر قرار می‌گیرد

منابع و مواخذ:

گراث، مارنات، گری؛ راهنمای سنجش روانی، حسن پاشا شریفی، محمدرضا نیکخو، تهران، سخن، 1384، چاپ اول، جلد اول، ص 419.

3. شریفی، حسن پاشا؛ اصول روان‌سنجی و روان‌آزمایی، تهران، رشد، 1384، چاپ دهم، ص 349.

اتکینسون، ریتال‌ال و همکاران؛ زمینه روان‌شناسی، حسن رفیعی و همکاران، تهران، ارجمند، 1384، چاپ سوم، ص 87.

راهنمای سنجش روانی، ص 423 تا 431.

همان، ص 420.

گنجی، حمزه؛ آزمون‌های روانی، مشهد، دانشگاه امام رضا(علیهالسلام)، 1375، چاپ ششم، ص 256.

راهنمای سنجش روانی، ص 441.

زمینه روان‌شناسی، ص 86.

کریمی، یوسف؛ روان‌شناسی شخصیت، تهران، دانشگاه پیام نور، 1384، چاپ پانزدهم، ص 213.

شریفی، حسن پاشا؛ نظریه و کاربرد آزمون‌های هوش و شخصیت، تهران، سخن، 1382، چاپ سوم، ص 264.

71 سئوال آزمون ام ام پی آی فارسی

1- اشتهاي خوبي دارم

2- بيشتر صبحها خوش و سرحال از خواب برميخيزم

3- زندگي روزانه من پر از چيزهايي است كه برايم جالبند

4- موقع كار فشار و ناراحتي زيادي احساس مي كنم

5- گاهي فكرهاي بدي مي كنم كه نمي شود درباره آن صحبت كرد

6- بندرت دچار يبوست مي شوم (یا اصلا نمیشوم)

7- بعضي وقتها دلم مي خواهد خانواده ام را ترك كنم

8- گاهي اوقات آنچنان به گريه يا خنده مي افتم كه نمي توانم جلوي آنرا بگيرم

9- هر چند وقت يكبار تهوع و استفراغ ناراحتم مي كند

10- به نظرم هيچ كس مرا درك نمي كند

11- گاهي دلم مي خواهد ناسزا بگويم

12- هر چند شب يكبار دچار كابوس مي شوم ( خوابهاي وحشتناك مي بينم )

13- برايم مشكل است كه حواسم را روي كاري متمركز كنم

14- من تجربه هاي مخصوص و عجيبي داشته ام

15- اگر ديگران برايم نزده بودند (پشت سرم بدگویی نکرده بودند) من بيشتر موفق بودم

16- در دوران جواني مرتكب سرقتهاي جزئي شده ام

17- گاه بگاه روزها هفته ها و حتي ماهها بوده كه دست و دلم بكاري نرفته است

18- خوابم آشفته است

19- با ديگران كه هستم تحمل شنيدن حرفهاي عجيب و غريب آنها را ندارم

20- اكثر كسانيكه مرا مي شناسند از من خوششان مي آيد

21- اغلب مجبور بوده ام از كساني اطاعت كنم كه به اندازه من نمي فهميدند

22- كاش به اندازه ديگران خوشحال بودم

23- فكر مي كنم بسياري از مردم براي جلب كمك و همدردي ديگران بدبختي هاي خود را بزرگتر جلوه مي دهند

24- بعضي وقتها خشمگين مي شوم

25- واقعا اعتماد بنفس ندارم

26- خيلي كم از پرش و تكان ماهيچه هايم ناراحت مي شوم (يا اصلا دچار پرش و تکان ماهيچه ها نميشوم)

27- خيلي وقتها احساس مي كنم كه مرتكب كار زشت و يا خطائي شده ام

28- بيشتر اوقات خوشحالم

29- بعضي اشخاص آنقدر تحكم مي كنند كه حتي وقتي مي دانم كه حق با آنهاست دلم مي خواهد بر خلاف آنچه مي خواهند رفتار كنم

30- معتقدم بر ضد من توطئه چيني مي شود

31- اغلب مردم حاضرند حتي با شيوه هاي غير عادلانه به منافع و مزايايي برسند

32- معده ام خيلي ناراحتم مي كند

33- اغلب نمي فهمم چرا آنقدر بد خلق و بد قلق بوده ام

34- بعضي اوقات افكارم سريعتر از آن بوده كه بتوانم بزبان بياورم

35- فكر مي كنم كه زندگي خانوادگيم به خوبي زندگي اغلب كساني است كه مي شناسم

36- گاهي وقتها احساس مي كنم كه واقعا آدم بي مصرفي هستم

37- در چند سال اخير بيشتر اوقات حالم خوب بوده است

38- در زندگي من مواقعي بوده است كه در آن دست به كارهايي زده ام كه بعدها نميدانستم چه بوده است

39- احساس مي كنم كه غالبا بي دليل مجازات شده ام

40- هيچوقت حالم بهتر از حالا نبوده است

41- برايم مهم نيست كه ديگران درباره من چه فكر مي كنند

42- حافظه ام خوب است

43- گفتگو با غريبه ها برايم دشوار است

44- اغلب سر تا پا احساس ضعف مي كنم

45- بندرت دچار سردرد مي شوم (يا اصلا دچار سردرد نميشوم)

46- تا بحال اشكالي در حفظ تعادل خود موقع راه رفتن نداشته ام

47- بين كساني كه مي شناسم بعضي ها را دوست ندارم

48- كساني هستند كه سعي دارند افكار و عقايد مرا بدزدند

49- كاش اينقدر خجالتي نبودم

50- معتقدم كه گناهانم غيرقابل بخشش هستند

51- غالبا از چيزي دلواپسم

52- رفقايم غالبا مورد پسند مادر و پدرم نبوده اند

53- كمي پشت سر ديگران غيبت مي كنم

54- بعضي وقتها احساس مي كنم كه خيلي آسان تصميم مي گيرم

55- تقريبا هيچ وقت طپش قلب و يا تنگي نفس نداشته ام

56- زود از جا در مي روم و زود آرام مي گيرد

57- بعضي وقتها آنقدر بيقرار بوده ام كه نمي توانستم يكجا بند شوم

58- والدين و اعضاء خانواده ام بيش از حد از من ايراد مي گيرند

59- براي هيچ كس چندان مهم نيست چه به سرم مي آيد

60- سوء استفاده از كسي كه خود چنين امكاني را مي دهد بد نمي دانم

61- گاهي اوقات احساس مي كنم سرشار از انرژي هستم

62- قدرت بينايي من به خوبي سالهاي قبل است

63- خيلي كم متوجه شده ام كه گوشم زنگ يا وزوز كند

64- يكي دوبار در زندگي احساس كرده ام كه كسي سعي دارد با تلقين و هيپنوتيزم مرا وادار به انجام كارهايي بكند

65- مواقعي بوده است كه بدون علت خاص و بر خلاف معمول با نشاط بوده ام

66- حتي وقتي هم با ديگرانم غالبا احساس تنهايي مي كنم

67- فكر مي كنم تقريبا هر كس براي اينكه به دردسر نيفتد دروغ خواهد گفت

68- من حساس تر از ديگران هستم

69- مواقعي است كه مغزم كندتر از حد معمول كار مي كند

70- غالبا مردم مرا نااميد مي كنند

71- در خوشگذراني ها افراط کرده ام

آزمون MMPI

MMPIنمره گذاری آزمون

مطالب مشابه :

ثبت نام دوره دکترای دانشگاه آزاد اسلامی

نماز

حجاب

معرفی کتاب درسی نظریه مدرن سئوال پاسخ

یک تست بسیار جالب!

داستان حضرت نوح (ع)

آزمون آلس چیست؟

دست از خواندن انگلیسی بردارید!!! (Effortless English)

آزمون MMPI

آسیب های مغزی