مقاله درباره اخلاق در روان‌شناسی و روان‌پزشکی

احترام به حقوق بیمار و رعایت اصول اخلاق پزشکی، پیشینه ای طولانی در تاریخ مراقبت های بهداشتی و درمانی بسیاری از کشورها از جمله ایران دارد اما متاسفانه گاهی برخی درمانگران این اصول را به درستی رعایت نمی کنند…

بیشتر افراد مبتلا به مشکلات عصبی و روان شناختی برای بهره گیری از خدمات بهداشت روانی دغدغه هایی دارند؛ نگرانی از مداخله درمانگر در حریم خصوصی آنها و عواقبی که ممکن است این امر به دنبال داشته باشد در کنار ترس از بدنام شدن (انگ) و نگاه های منفی اجتماعی(پیش داوری) معمولا ذهنیتشان را خدشه دار و آنها را برای مراجعه به مراکز بهداشت روانی و دریافت مشاوره و اقدا م های درمانی دچار تردید و دودلی می کند. همین مساله باعث می شود بسیاری از اشخاص با وجودی که بار سنگین و دردناک مشکلات عصبی و روان شناختی را به دوش می کشند، کمتر به روان شناسان، مشاوران و دیگر متخصصان علوم رفتاری مراجعه کنند، اما اگر در انتخاب مشاور یا درمانگر دقت شود، بسیاری از این دغدغه ها بی مورد خواهد بود.

● احترام به نگرش های عقیدتی و مذهبی افراد

درمانگر یا روان شناسی که به اخلاق پزشکی پایبند باشد، رفتار حرفه ای سالمی را به دور از تبعیض یا سوء استفاده در درمانگری و شیوه های درمانی، خواهد داشت. احترام به معیارها، ارزش ها، طرز فکر، احساس و به طور کلی نگرش و تفسیری که هر فرد از جهان دارد، بنا به اصل به حداقل رساندن پیشروی در حریم خصوصی افراد، مدنظر یک درمانگر خوب قرار می گیرد. هرچند گاهی روان شناس ممکن است از روی دلسوزی و مهربانی وسوسه شود ارزش های اخلاقی مورد قبول خود را به مراجعه کننده دیکته یا تلاش کند روش فکری خاصی را به او تحمیل کند، اما در نهایت می داند وظیفه او درمانگری آن هم به شیوه علمی است و در اتاق درمان نمی تواند یک معلم اخلاق باشد.

● افشا نکردن رازهای مراجعان و محرمانه بودن پرونده های روان شناختی

یک مورد دیگر، اصل رازداری و حق محرمانه نگه داشتن اطلاعات استفاده کنندگان از خدمات روان شناختی و روان پزشکی است. درمانگر وقتی می تواند دقیق ترین قضاوت، پیش بینی و برنامه ریزی را برای درمان فرد انجام دهد که اطلاعات کامل و دقیقی در مورد او و شرایطش داشته باشد و افراد هم معمولا خصوصی ترین مسایل زندگی خود را در اتاق درمان افشا می کنند. درمانگر اخلاقی می داند کوچک ترین اطلاعاتی که در پرونده روان پزشکی بیمارش ثبت کرده، از اسرار اوست و نباید برای دیگران، حتی نزدیک ترین افراد بیمار(مانند همسر، خانواده و بستگان) فاش شود، پیروی نکردن از اصل رازداری فقط در شرایط کاملا خاصی برای روان شناس جایز است:

۱) با رضایت و اجازه بیمار که در این صورت روان شناس با هدفی مشخص و با منطق و استدلال، از مراجعه کننده اجازه می گیرد مطلبی را فاش کند (مثلا برای مشورت با همکاران)، اگر فرد با این امر موافقت نکند، آن مطلب فاش نخواهد شد)

۲) فاش کردن بدون رضایت و اجازه بیمار که محدود می شود به وقتی که بیمار نقشه ای برای آسیب جدی به خود (مانند خودکشی) یا آسیب جدی به دیگران (مانند آلوده کردن دیگران به ایدز) دارد که هدف افشای راز، در اینجا جلوگیری از آسیب به فرد یا دیگران است.

● بیشترین رشد و کمترین آسیب با بهره گیری از فنون موثر

نظر به اینکه روان شناسی دانشی جوان و روان پزشکی آخرین شاخه علوم پزشکی است، یک روان شناس اخلاق مدار، به دور از نظریه ها و نگرش های شخصی ، از فنون مفید و موثر (اصل سودمندی در اخلاق پزشکی) برای درمان استفاده می کند و همزمان مراقب است وقتی با مسایل ویژه مراجعانش روبرو می شود، با در نظر داشتن امر جلوگیری از صدمه و آسیب (اصل عدم ضرررسانی)، به ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات روان شناختی بپردازد. یعنی وقتی از تاثیر مثبت تکنیک یا دادن راهنمایی خاصی درباره شرایط به خصوص فردی اطمینان ندارد، فقط در صورتی پیشنهادی را مطرح کند که بداند لاقل آسیب خاصی را متوجه او نمی کند.

● شرکت بیماران در پژوهش های علمی

پژوهش در مورد بیماران روان پزشکی و افراد مبتلا به انواع مشکلات روان شناختی (مشابه با آنچه در انواع بیماران مبتلا به مسایل جسمی وجود دارد) و با هدف یافتن مفید ترین و به صرفه ترین روش های درمانی، از علاقه مندی متخصصان علوم رفتاری است. در همین زمینه، حق رضایت حضور در تحقیقات آموزشی و آزمایشی، از حقوق بیماران است که براساس آن، چنانچه روان شناس یا روان پزشکی بخواهد از مراجعانش به عنوان نمونه های پژوهشی استفاده کند، موظف است آنها را آگاه کند و اجازه بگیرد. گاهی پژوهشگران حق الزحمه ای از بیمارانی که از آنها به عنوان نمونه های تحقیق خود استفاده کرده اند، نمی گیرند و خدمات درمانی شان را رایگان عرضه می کنند. از طرف دیگر نیز فرد مبتلا به اختلالات روان شناختی، فقط در صورتی مجاز است در یک تحقیق علمی شرکت کند که با درمان روان شناختی اش ناسازگاری نداشته باشد. افزون بر این، موافقت یا رد شرکت او در تحقیق نمی تواند هیچ یک از حقوق یا امتیازات را برای دریافت یک طرح درمانی مناسب از او بگیرد.

● انتخاب طرح درمانی مناسب برای هر فرد

وظیفه درمانگر خوب، ایجاد بستر و زمینه سازی مناسب برای رشد خودجوش شخصیت و آزادی در انتخاب های آگاهانه است، بنابراین به گونه ای عمل نمی کند که فرد را به خود وابسته کند تا برای هر تصمیم گیری یا شرایط دشواری که در پیش رو دارد، به درمانگر نیاز پیدا کند. به این معنا که به جای دادن ماهی (ارائه راه حل خاص) روش ماهیگیری (تکنیک مخصوص مانند فن حل مساله) را به مراجعانش یاد می دهد و همزمان برای بی نیاز کردن هر چه سریع تر فرد از فرآیند مشاوره و روان درمانی تلاش می کند. چنین درمانگری می کوشد با انتخاب روش مشاوره مناسب (براساس ویژگی ها، شرایط و شخصیت فرد) نسخه خاص او را ارائه کند؛ مثلا افراد به دلایل متفاوتی دچار افسردگی می شوند و شکست عشقی حالت های مختلفی در آنها ایجاد می کند و طرح درمان نیز به تبع همین امر، برای هریک می تواند متفاوت باشد.

مقاله درباره اخلاق در روان‌شناسی و روان‌پزشکی

مقاله درباره اخلاق در روان‌شناسی و روان‌پزشکی

مطالب مشابه :

مقاله ای درباره اخلاص

املای تلفیقی پایه ی چهارم ابتدایی

مقاله درباره اخلاق در روان‌شناسی و روان‌پزشکی

رازداری خانمها چگونه است؟

انگیزه‌های رازداری

شغل مشاوره

حداکثر راز داری خانوم ها

کتاب: روش های تحقیق در علوم اجتماعی

رازداری زنان 34 ساعت طول می‌کشد