تفاوتهای اجتماعی زندگی روستایی با زندگی شهری

گرگان یا استرآباد
نوشته شده توسط حمیدرضا آقاملائی

عضو انجمن جامعه شناسی ایران

ضمن اینکه لازمه توسعه در روستاها شناخت شرایط حاکم بر زندگی روستائی است ، این سوال نیز معمولا برای آنهائی که تجربه زندگی را در روستا را ندارند و یا تجربه کمتری از محیط روستایی دارند مطرح است که زندگی در روستا چه تفاوتهائی با زندگی شهری دارد و چرا تقریبا همه آنهائی که از روستا به شهر مهاجرت کرده اند در آرزوی برگشت به روستایشان هستند؟

اولین خصوصیت که روستا را از شهر متمایز مینماید اندازه جامعه روستائی است چرا که همیشه اندازه جامعه روستائی کمتر از جامعه شهری است ، که عمده دلیل آن نیز نسبت زمین به فرد در مقایسه با مشاغل صنعتی بسیار بزرگتر و مقدار جمعیت در ازای هر متر مربع زمین کشاورزی است .

دومین تفاوت شهر و روستا در نوع شغل ساکنان آن است، شغل اصلی مردم روستاهای غرب و شرق گرگان کشاورزی است هر چند مشاغلی غیر از کشاورزی و... در این روستاها از جمله روستای زیارت که عمدتا به کارهای مختلف از جمله دامپروری ، بنگاه داری ، اجاره سوئیت و... مشغولند نیز یافت می شود.

شباهت و عدم شباهت ویژگیهای اجتماعی و روانی سومین تفاوت است ، شباهت در وِیژگیهای رفتاری ، اعتقادات ، زبان و اخلاق و رسوم و.. بیشتر در روستائیان دیده میشود، اعضای جامعه روستائی که عضو جامعه کوچکی هستند به لحاظ تماسهای مکرر با یگدیگر دارای علائق مشترکی میباشند و مشاغل اصلی انها نیز مشابه است ، در اینجا لازم است خاطره ای را ذکر نمایم من خودم متولد روستای زیارت گرگان هستم و پدرم کارمند بهزیستی گرگان و در زیارت شغل دوم خانواده ما تقریبا مثل همه زیارتیها دامداری بود از آنجائیکه که با یکی از بستگان نزدیک از روستای سیاهتلو گرگان ازدواج کردم همیشه در جمع خانواده خانمم و مردمان این روستا که شغل اصلی و علاقه مشترکشان کشاورزی بود حرفی برای گفتن نداشتم مثلا من نمیدانستم چند کیسه کود برای یک هکتار زمین لازم است و یا اگر امسال سیب زمینی کاشته شود بهتر است یا باقلا و مسائلی از این دست.

چهارمین تفاوت مردمان روستا نشین با شهرنشینان ، تحرک اجتماعی موجود مابین آنان است که یک بعد از آن انتقال از یک شغل به شغل دیگرو از یک مکان به مکان دیگر است که در روستاها به مراتب کمتر از مناطق شهری که مردم از آپارتمانی به اپارتمان دیگر و از شغلی به .....نقل مکان میکنند میباشد ضمنا تحرک جغرافیائی در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستائی است هرچند با توجه به نزدیکی مناطق روستائی به شهر گرگان و شهرهای استان گلستان ما شاهد مهاجرت روستائیان به روستا در زمان برداشت محصولات کشاورزی و یا استفاده از مناطق ییلاقی بصورت فصلی هستیم.

پنجمین تفاوت زندگی در روستا با زندگی در شهر در کنش متقابل اجتماعی موجود میان اهالی روستا و شهر است ، فردی که در شهر زندگی میکند بیشتر از یک روستانشین در محاصره انواع پوسترها، نشریات ، بیلبوردها، اینترنت و دیگر وسایل ارتباطی جمعی است و تماسهای فردی بیشتری در شهر نسبت به روستا وجود دارد ولی این کنش اجتماعی متقابل میان شهرنشینان و روستانشینان همانطور که از لحاظ کیفی متفاوت است از لحاظ کمی نیز تفاوت دارد، این درست که تماسهای مردم شهر نشین با یکدیگر بیشتر است ولی عمده این ارتباطات رسمی ، تشریفاتی و غیر شخصی است ولی برعکس تماس ها و ارتباطات مردم روستا از نوع تماسهای رودرو و خودمانی و... است.

ششمین موردی که میتوان در خصوص تفاوت زندگی در روستا و شهر بیان داشت و از نظر من یکی از دلایل عمده کم بودن جرم و جنایت در روستا نیز میباشد نوع کنترل اجتماعی موجود در مناطق روستائی است همانطور که عرض شد نوع ارتباطات مردمان ساکن در مناطق روستائی استان گلستان و گرگان مانند همه جای ایران از نوع رودررو ، خودمانی و غیر تشریفاتی است که همین مساله باعث بروز فشار اجتماعی شدیدتر و تاثیر پذیری بیشتر هنجارهای اجتماعی است ولی برخلاف بیشتر جوامع روستائی اعمال کنترل در جوامع شهری بیشتر به دست عوامل رسمی و مقررات تجویزی که تخلف از آنها با مجازات همراه است صورت می پذیرد.

هرچند تفاوتهای زیاد دیگری بین زندگی در روستا و زندگی در شهر وجود دارد که میتوان ازجمله به تفاوت در سطح زندگی ، توجه بیشتر صفات شخصی افراد مانند ریش سفیدی و بزرگی ، قشر بندی اجتماعی ، یکپارچگی اجتماعی و....نیز اشاره نمود، ولی یکی دیگر از تفاوتهای آشکار زندگی در روستاهای استان گلستان و گرگان ، تاثیرپذیری بیشتر روستائیان از عوامل طبیعی و توجه به این عناصر طبیعی مثل باران ، خشکسالی ، گرما و یخبندان است که به دلیل نوع شغل اصلی آنان ، کشاورزی ، پیوند نزدیکی با محیط عمومی و طبیعی دارند لذا ممکن است ساکنان روستاها عقاید و باورهایی در مورد طبیعت پیدا کنند که با عقاید ساکنان شهرهایی که از طبیعت بسیار دورند متفاوت باشد.

هرچند با توجه به افزایش سریع ارتباطات ، و بالا رفتن سطح تحصیلات بچه های مستعد و توانمند روستائی که خود نیز همیشه به روستائی بودن افتخار کرده ام و اشاعه افکار و عقاید بین مناطق روستائی و شهری ، شکاف تفاوت میان شیوه های زندگی شهری و روستائی کمتر شده است و ما شاهد کم شدن بعضی از تفاوتها در عرصه های گوناگون هستیم ولی این کاهش اختلافها میتواند دارای بار مثبت ومنفی باشد که بررسی نکات مثبت و منفی این دگرگونی فرهنگی و اجتماعی بحث دیگری است که باید در وقتی دیگر به آن پرداخت.

تفاوتهای اجتماعی زندگی روستایی با زندگی شهری

مطالب مشابه :

گرگان

جنبش مشروطیت در استرآباد و سرخنکلا

آسمان فرهنگ و ادب گلستان مفاخر و مشاهیرگرگان زمین

حواشی مراسم استقبال از رئیس جمهور در مهر آباد

افزایش پروازهای فرودگاه گرگان در سال 93

تفاوتهای اجتماعی زندگی روستایی با زندگی شهری

گلستان دارای یکی از شگفت انگیز ترین اقلیم های طبیعی جهان است