پرورش اسب اصيل تركمن .

پرورش اسب اصيل تركمن .

كشور ايران به دليل تنوع زيستي و گياهي خواستگاه توليد و پرورش اسب با ژنتيك خاص است و بزرگترين فرصت سرمايه‌گذاري انساني و فرهنگي با استفاده از اين نعمت خدادادي را داشته و منجر به توليد نژادهاي متنوع اسب بومي شده است. تنوع گياهي در كشور ايران باعث شده كار پرورش اسب در مناطق مختلف كشور انجام شود و موقعيت استثنايي براي بهره‌برداري تحقيقات ژنتيك از اسب‌هاي ايراني وجود داشته باشد.

در حال حاضر مهمترين نژادهاي اسب بومي ايران كرد، تركمن، دره شوري، كاسپين است كه به دليل اقبال عمومي فرصت سرمايه‌گذاري در پرورش اسب افزايش يافته است به همين منظور براي جلوگيري از اضمحلال و تخريب بهترين ذخاير ژنتيكي، تحقيقات شجره‌اي در ارتباط با اسب ايران در حال انجام است و پروژه شناسايي ژنتيك در بين 215 رأس اسب ايران در مناطق گلستان و خراسان شمالي مراحل پاياني را طي مي‌كند.

براي اطلاع از توسعه فعاليت پرورش اسب در ايران و چگونگي روند تحقيقات ژنتيكي گفت و گويي با عبدالجليل غيادي مدير عامل شركت تعاوني پرورش و مشاوره اسب اصيل تركمن در خراسان شمالي انجام داديم.
....
با توجه به اينكه اسب‌هاي ايران از تنوع ژنتيكي منحصر به فردي برخوردارند، پرورش دهندگان اسب در ايران از چه مزيت‌هايي برخوردارند؟
- با اينكه ايران داراي پيشينه قديمي در پرورش اسب، است هنوز در شرايط ايده‌آل كاري نيستيم ولي مسوولين در اين چند ساله اخير دغدغه بيشتري نسبت به توسعه و همگاني‌شدن استفاده از اسب و فرهنگ اسب‌ و سواركاري پيدا كرده و نيازهاي آن طرف دنيا به دليل قابليت‌هاي ژنتيكي و ورزشي اسب ايران دوبرابر شده است و در عين حال فرصت بهره‌برداري و اقتصادي و بهره‌وري بهينه از اين فرصت براي پرورش دهندگان به شكل كالاي تجاري ايجاد شده تا اسب ايران با حفظ ذخاير ژنتيكي به كشورهاي متقاضي صادر شود.
...
تنوع ذخاير ژنتيك بيشتر در چه مناطقي از كشور مشاهده مي‌شود؟
- نژادهاي اسب در اكثر استانهاي ايران داراي تنوع ذخاير ژنتيكي است اما بعضي استانها در ارتباط با برخي نژادها گوي سبقت را فراگرفته‌اند مثلاً اسب تركمن در خراسان شمال و استان گلستان ولي با اين حال بيشتر شهرهاي ايران از جمله تهران، خوزستان، اصفهان،‌يزد، تبريز، جزيره كيش اصيل‌تر بوده و به صورت تك‌گير منبع ذخاير ژنتيكي است.
....
آيا شما از وضعيت كنوني پرورش اسب تركمن رضايت داريد؟ ارزيابي شما چگونه است؟
- همه دنيا مي‌دانند بهترين نژاد اسب سواركاري متعلق به تركمن اسب مخصوصاً نژاد معروف "تاروبرد" يا اسب نژاد انگليسي از تركيب دو نژاد تركمن، نژاد نزديك تركمن و يك اسب عرب بوجود آمده كه سريعترين و سواري‌ترين اسب در دنيا به شمار مي‌آيد و اسب تركمن به عنوان اسب "آخال تكه" در بيشتر كشورها شناخته شده كه در كشور تركمنستان، روسيه، فرانسه، آمريكا، تركيه، قبرس و دبي به شمار مي‌رود.
...
چه تفاوتي بين اسب آخال تكه ايران با تركمنستان وجود دارد؟
- بيشتر تفاوت اين دو اسب از نظر ظاهري است "آخال تكه" بلند تر و باريك‌تر و كشيده و ظريف است و اسب‌هاي تركمن ايران عضلاني و قدرتمند‌تر و نسبت به "آخال تكه" تركمنستان كوتاهترند ولي با انتخاب خوب و روش اصلاح نژادي كه در حال حاضر تحقيقات ژنتيكي آن شروع شده با علم مدرن ورزش و سواركاري تلفيق شده و اسب‌هاي تركمن ايران به راحتي قابليت كسب هر دو خاصيت دارند هم زيبا شوند و هم قدرتمند.

در حال حاضر اسب ايران در بازارهاي جهاني با چه قيمت‌هايي خريد و فروش مي‌شود؟
- در بازارهاي جهاني اسب خاص تركمن بين 25هزار دلار تا 150 هزار دلار خريد و فروش مي‌رسد، در ايران بالاترين رقمي كه خريد و فروش شده 15 ميليون تومان و رنج متوسط اسب تركمن بين 5 تا 10 ميليون است.
....
پرورش اسب ايران چه قدر در اشتغالزايي موثر بوده است؟
- به جرأت مي‌توان گفت به ازاي هر اسب تركمن يك اشتغالزايي بوجود آمده است ولي در حال حاضر با توسعه صادرات و احداث ميادين در خراسان شمالي و واگذاري ميادين و ايجاد ميدان در استان گلستان به اسب خالص تركمن اين اشتغال براي هر اسب به دو نفر افزايش مي‌يابد و از آنجاييكه اسب تركمن يك اسب ورزشي است و براي زيبايي نيز استفاده شده و به دليل داشتن نژاد آميخته قابليت رقابت با اسب‌هاي خارجي را دارد مي‌تواند در ميزان افزايش اشتغالزايي موثر باشد.
....
آيا سرمايه‌گذاري اسب در ايران وضعيت مطلوبي دارد؟
- سرمايه‌گذاري در اسب تركمن در اين چند ساله اخيراً افزايش پيدا كرده، سال 1375 زماني كه ما كاربردي اسب تركمن را آغاز كرديم قيمت فوق‌العاده اين اسب 150 هزار تومان و متوسط رنج قيمت آن 70 تا 100 هزار تومان است و الان بعد از يازده سال جهش فوق‌العاده پيدا كرده و تا 15 ميليون تومان كره اسب‌ها به فروش مي‌رسد.
....
جهاد كشاورزي و سازمان دامپزشكي براي حفظ ذخاير ژنتيكي چه اقداماتي انجام داده است؟
- اصلاح حركاتي كه در فدراسيون صورت مي‌گيرد با اقدامات حمايتي ديگر وزارت جهاد تكميل شده و وضعيت اسب تركمن و كرد ايران را روز به روز بهتر مي‌كند اين نكته لازم به ذكر است كه بيشترين حمايت براي شكوفايي از صنعت اسب در ايران را سازمان جهاد سازندگي گلستان و خراسان شمالي و تعاوني‌هاي پرورش دهنده اسب در اين استانها را انجام دادند.
....
اسب ايران چه سهمي از صادرات كالاهاي غيرنفتي را به خود اختصاص مي‌دهد؟
- آيين‌نامه صادرات ايران كاملاً مشخص است و براساس فرمول حفظ ذخاير ژنتيكي و موقعيت كشور ما نوشته شده است كه در آن مالكيت معنوي اسب‌هاي صادراتي متعلق به ايران نيز لحاظ شده است و غير از آن يكي از بندهاي آيين‌نامه مربوط به حفظ اسب تركمن است كه هيچ وقت كل صادرات به يك كشور يا هر كشوري نبايد از 2/1 اندازه موثر جمعيت ما بيشتر شود ولي تنوع زيستي كشور ما به گونه‌اي است كه اگر توليد را متوقف كنيم باز هم از بقيه دنيا جلوتر هستيم و براي حفظ آن فعاليت آگاهانه پرورش‌دهندگان و فدراسيون سواركاري و جهاد كشاورزي نشان مي‌دهد كه آنها ارزش اين گوهر گرانبها را شناخته و ديگر از دست نمي‌دهند و اين تحولي است كه توسعه‌اش يك اشتغال پايدار و توليد منطقي را به دنبال داشته است.
....
دولت براي توسعه پرورش اسب چه اقداماتي را تا به حال انجام داده است؟
- در حال حاضر دولت در سطح جهاد و سازمان تربيت بدني كمك مقطعي انجام داده و در پروژه ژنوتاپينگ (شناسايي ژنتيك، كمك‌هاي اساسي انجام داده و در جشنواره‌ها نيز كمك‌هاي قابل ملاحظه‌اي داشته است اما آنچه مسلم است اين كمك‌ها بايد مدون شود و برنامه‌ريزي شود تا حمايت‌هاي دولت در يك بستر مناسب جريان داشته باشد مثلاً در بحث واگذاري زمين به تعاوني‌هاي فراگير فدراسيون با وزارت جهاد كشاورزي تعامل خوبي داشته باشد كه بتوانند تشكيلات سواركاري را در آنجا مستقر سازند و در بحث مهم طرح شناسايي ژنتيك و طرح محوري حمايت از اسب‌هاي بومي ايران منجر به ملي شدن طرح ژنو تاپينگ شود كه نتيجه دو سال چانه‌زني با دولت در زمينه توسعه پرورش اسب در ايران بوده است كه نشان دهنده ارتقا كيفيت در نگاه به اسب ايراني است بايد اين توجه به ساير بخش‌ها نيز تسري پيدا كند الگوي موفق اسب تركمن هم در بحث ژنوتاپينگ، هم در بحث مسابقات و لوروكس به ساير نژاد‌ها مثل عرب، تركمن، كرد و كاسپين تسري پيدا كند.
....
براي اصيل نگه داشتن اسب ايراني تا به حال چه اقداماتي انجام داديد؟
- براي خلوص نياز به خالص‌سازي است و بايد براي اين كار پايه اسب را بشناسيم كه اين اقدام در حال انجام است و به زودي "تبارنامه" اسب ايران تدوين مي‌شود و حداقل هر استان يك تبارنامه مشخص و صحيح براي خود داشته باشند، غير از خلوص كارايي اسب هم است يك اسب خالص بايد كارآيي هم داشته باشد بنابراين سعي مي‌كنيم تمام استانداردهايي كه فدراسيون جهاني و فدراسيون سواركاري براي ورزش سواركاري دارد از يك طرف و معيار‌هايي كه براي اصلاح نژاد در سازمان جهاد كشاورزي وجود دارد به كار گرفته شود و با چشم باز كار شود تا محصولي كه توليد شود خالص‌تر و كارآتر باشد مثلاً در گذشته ما مي‌توانستيم بيماري‌هاي ژنتيك و قابل انتقال را در اسب‌ها مشخص كنيم از روي تجربه شايد ولي از روي ژن نهفته و ظاهر اسب نمي‌توانستيم تشخيص بدهيم و الان طوري است كه در طرح شناسايي ژنتيك، شناخت بيماري‌هاي چندگانه ژنتيك قابل انتقال به سن بعدي در هر اسب مشخص كنيم و آن اسب را يا از گردونه خارج كرده يا حداقل در كار سواركاري به كار ببريم تا نژاد‌ ما عاري و مبرا از هر گونه آلودگي ژنتيك باشد.
....
پرورش اسب چه قدر در پيشبرد و بهبود اقتصاد كشور موثر بوده است؟
- اشتغالزايي، ارز‌آوري بحثي مهم در پرورش اسب به شمار مي‌رود چون ما در مرحله صادرات هستيم توسعه پتانسيل‌هاي ژنتيكي يا غني‌كردن بانك ژن هم از نظر تحقيقاتي و هم از نظر تنوع زيستي كمك بزرگ به دولت است، دولت به دنبال ابزارهاي خاص است كه بتواند در عرصه جهان رقابت كند چه نظر از اقتصادي، ورزشي، سياسي، پرورش اسب ابزار خوبي به شمار مي‌رود ايران با داشتن 180 هزار رأس اسب در ايران موجوديتش ثابت شده است و بستر فرهنگي و انساني كار آماده است و از نظر نيروي انساني مشكلي وجود ندارد و از نظر فرهنگي پذيرش مردم براي اين كار خوب ورزش اقتصادي آماده است و مناطق ديگر آماده هرگونه جهش در واحدهاي اقتصادي است و پرورش اسب در ايران از يك طرف به عنوان بانك ژني و از طرف ديگر در رشته‌هاي خاص مثل ماراتن، سواركاري، استقامت، پرش و زيبايي و درساژ با استقبال عمومي روبرو شده است و اسب تركمن چون قبل توانايي‌هايش را در اين خصوص ثابت كرده هم در نژاد خالص، هم در نژاد آميخته با اندكي توجه توانايي رقابت در عرصه بين‌المللي دارد.
....
كشورهاي ديگر چه قدر در زمينه پرورش اسب در ايران سرمايه‌گذاري كرده‌اند؟
- سرمايه‌گذاري در زمينه پرورش اسب در ايران به راحتي قابل انجام است و كانادا قصد انجام سرمايه‌گذاري در ايران را داشت ولي چون در آن زمان قانون صادرات مدون نبود اين كار متوقف ماند ولي با اين حال ايران با داشتن بستر جغرافيايي و مراتع غني با يك سرمايه‌گذاري خوب اين كار قابل انجام است مثلاً الان در كرمانشاه يك محموله براي سرمايه‌گذاري خارجي ايجاد شده كه مي‌خواهند روي اسب كار كنند كه با اندكي توجه و بسترسازي ساده و برقراري قرارداد همكاري مشترك در قالب يك شركت بين المللي اين كار به راحتي قابل انجام است.
....
اسب ايران چقدر در جشنواره‌هاي خارجي حضور دارد؟
- در حال حاضر غير از بحث قطر كه اخيراً اتفاق افتاده اسب‌هاي ايراني در رشته پرش شركت كردند و چون هنوز بحث قرنطينه كل اسب ايران تاييد نشده و هم بخاطر استانداردهاي ورزشي تازه شروع شده تا به سطح بين المللي برسيم اين دو عامل منجر شده تا اسب‌هاي ايراني در عرصه رقابت ورزشي نروند ولي با اين حال اسب‌هاي ايراني در رشته زيبايي قابل رقابت با اسب‌هاي ديگر هستند و در رشته پرش، درساژ، استقامت بسترها آماده است.
....
در سال جديد چه اقدامات جديدي براي بهبود پرورش اسب در ايران داريد؟
- در سال جديد بزرگترين پروژه‌اي كه دنبال مي‌كنيم فعال كردن تمام استانها از نظر شناسايي ژنتيك و صدور تبارنامه اسب نژاد مخصوص هر استان است كه كتاب انسابش در بيايد و اين كار شروع شده و در دو استان پايلوت استان خراسان شمالي و استان گلستان در حال اتمام است و استانهاي ديگر نيز اين كار را قطعاً در سال 86 با كمك فدراسيون و بنابر برنامه‌ريزي با جهاد انجام مي‌شود با همكاري تشكل‌هاي خصوصي و NGO و يك كار ديگر فعال كردن فعاليت‌هاي بازرگاني در داخل هيات‌ها و تعاوني‌هاست كه با ايجاد و بورس و حراج‌هاي فصلي و ساليانه اسب هر استان يا استان‌هاي پايلوت بتوانند اسب خود را در يك بازار دائمي و نمايشگاه دائمي عرضه كنند و طراحي وب‌سايت‌ها مختلف براي اسب‌هاي مناطق مختلف كشور است و از همه مهمتر فعال كردن هيات‌هاي سواركاري براي اجراي يكي از بندهاي وظايف هيات‌هاست كه مي‌گويد فعاليت بازرگاني هيات‌هايي است كه الان نمي‌توانند جايزه خوب بدهند و مسابقات را با كيفيت خوب انجام بدهند و اين كار به راحتي از طريق توافقي بين فدراسيون و وزرات مسكن و شهرسازي استانها با وزارت جهاد كشاورزي بخصوص براي واگذاري زمين‌ها و منابع طبيعي بخشنامه صادر شده و بانك‌ها الان اسب را به عنوان كالاي داراي توجيه اقتصادي دارند بپذيرند حتي در استان خراسان شمالي يك كار گروه ويژه اسب وجود دارد كه بتوانند هماهنگي بين ادارات و سازمانها را براي بهره‌برداري هيات‌ها و تعاوني‌ها قرار بدهد و با مشاركت سازمان‌هايي نظير سازمان ميراث فرهنگي به يك جهش فوق‌العاده در داخل هيات‌ها و تعاوني‌ها از نظر فعاليت اقتصادي و زير ساخت‌هاي علمي و تحقيقاتي ژنوتاپينگ رسيد.
....
برگزاري نمايشگاه و جشنواره در زمينه اسب در ايران چگونه است؟
- در داخل ايران برگزاري جشنواره‌ها زياد است و در سطح ملي براي اسب‌هاي بومي بوده و اسب‌هاي تركمن و عرب جشنواره ملي دارند و در خصوص اسب ايران جشنواره و كنگره و سمينار‌هاي ملي و بين المللي برگزار شده است.
....
شركت تعاوني‌ها چقدر در پرورش اسب در ايران مشاركت دارند؟
- در مناطق مثل استان خراسان شمالي و گلستان تعاوني‌ها نقش بسيار فعال دارند و حمايت‌هاي جهاد و فدراسيون سواركاري منجر شده انگيزه تعاوني‌ها براي فعاليت در ديگر استانها نيز افزايش پيدا كند و با برنامه‌ريزي‌هايي كه انجام شده با شناخت كامل از موقعيت‌ و امكاناتي كه در استانها وجود دارد فعاليت بازرگاني هيات‌ها را فعال كنيم و آن را به تعاوني‌ها تسري دهيم.
...
حرف آخر
اسب مثل جنگل يا آب‌هاي دنيا يك ثروت بين المللي است و حق بهره‌وري و مالكيت معنوي آن متعلق به كشور است كه در آن پرورش مي‌يابد و براي نشان دادن برتري اين ثرورت در سطح بين المللي بايد در بعد تحقيقات، ورزش و رقابتهاي اقتصادي تلاش شود و لازمه‌اش كاهش تصدي‌گري دولت در امور و واگذاري كارها به بخش خصوصي و تعاوني است به عنوان مثال به جاي آنكه تربيت بدني خود اقدام به ساخت ميدان كند، زمين در اختيار تعاوني‌ها قرار داده شود تا منافع تعاوني‌ها نيز تامين شود و دولت نيز پاسخگوي اصل 144 باشد و انگيزه فعاليت براي كساني كه مستقيم يا غيرمستقيم دست‌اندكار پرورش اسب هستند تقويت شود.
اسب يك ثروت ملي به شمار مي‌رود و فعاليت‌اش توجيه اقتصادي دارد و در رقابت اقتصادي به دليل داشتن پتانسيل‌هاي ژنتيكي پايان‌ناپذير حضور پايدار و مستمر دارد.
ژن اسب تمام ناشدني است و از يك نسل به نسل ديگر بيشتر مي‌شود كشورهاي اروپايي و امريكايي فوايد اين ثروت را درك كردند ولي به همان اندازه كه پايان‌ناپذير است آسيب‌پذير و نابود شدني هم است و ذخيره ژنتيكي‌اش به راحتي مي‌تواند از دست برود.
براي استفاده از اين معدن جواهر بايد هنر خوب استخراج كردن هم وجود داشته باشد با شناسايي ژنتيك، استاندارد‌ كردن حركتهاي ورزشي، اصلاح نژاد و عرضه كردن آن در قالب ويترين و شوهاي خوب و اطلاع رساني مدون در بازارهاي بين المللي به پايان‌ناپذيري اين معدن منجر مي‌شود.
دست‌اندركاران بخش كشاورزي بايد بدانند كه يك بخش مهم توسعه كشاورزي پايدار به اسب ايران بستگي دارد موضوعي كه مورد غفلت قرار گرفته و بايد توجه بيشتر به آن شود.

پرورش اسب اصيل تركمن .

مطالب مشابه :

طلای کثیف یا آخال کاغذ

طلای کثیف یا آخال کاغذ

چطور اسب ایده آل خودمان را در ایران پیدا کنیم؟

ذرات سرباره محبوس شده يا آخال

انواع اسب

پرورش اسب اصيل تركمن .

چند نمونه از نژاد های اسب(اسب عرب-اسب ترکمن-اسب ایرانی-اسب آمریکایی-اسب آلمانی و...)

مختصری درباره اسب ترکمن