بهترین روش رفتار با نوجوان چیست
بهبود مهارتهای اجتماعی در فرزندان :
همانطور كه ميدانيد عملکرد دوران بزرگسالی نتيجۀ تربيت در دوران كودكي است روانشناسان بر اين باورند كه بهترین عامل پیش بینی کنندۀ عملكرد مناسب در بزرگسالي بستگي دارد به شيوه و نوع تربيت و ، میزان صلاحیت و الدين در فرزند پروري . والديني در فرزند پروري توفيق دارند كه كودكاني با صلاحيت اجتماعي آموزش و پرورش دهند. به اين معنا كه سطح سازگاري کودک آنقدر رشد يافته شود كه بتواند در بهترين صورت با دیگران کنار بیاید و با آنها با مسالمت رفتار کند خصوصا در دوران بلوغ و نوجواني.كارشناسان علوم رفتاري بر اين باورند كه صلاحیت اجتماعی با ميزان و كيفيت عزت نفس در افراد اتباط مستقیم دارد.يكي از اركان مهم صلاحيت اجتماعي و فرزند پروري آموزش ، ایجاد و توليد مهارت "سازگاری" است يعني اينكه كودك قادر شود گروه را بپذيرد و خود را با ارزشهاي آن هماهنگ كند و اين نوع تربيت وآموزش رفتار پيش بيني كنندۀخو بي است براي اين كه كودك آمادگي پيدا كند در نوجواني با گروه همسالان خودهماهنگي بيشتري داشته باشد و با ديدي باز ارزشهاي خانوادگي را بپذيرد و به آنها احترام بگذارد
اختصاص فرصتی برای مکالمه با فرزندان :
انباشت احساسات در درون کودک می تواند موجب طغیانهای خلقی، نوسانات یا حتی رفتارهای قلدرانه شود. کودکتان را تشویق کنید که کاملاً آزادانه درباره احساساتش با شما صحبت کنند. به او تفهیم کنید که یک روش سالم برای بیان خشم، ترس، اندوه یا درد، صحبت کردن درباره این احساسات است. تلاش کنید کودکتان عواطف خود را بصورت کلامی ابراز نماید و خود نیز بعنوان یک الگو، درباره احساساتتان با او صحبت کنید.
تشویق در انجام امور : پاداش و تشویق کودکان بخاطر یک رفتار خوب و مناسب بسیار مهمتر از آنست که به انتقاد از بخشی از رفتار که ممکن است ناپخته بنظر برسد، بپردازیم. بعنوان مثال اگر کودک شما اتاقش را مرتب نمود اما توده عظیمی ازاسباب بازیهایش را در گوشه اتاق باقی گذاشته، به جای اینکه او را برای این غفلت مورد سرزنش قرار دهید، « بگویید چقدر خوب اتاقت را تمیز و مرتب نموده ای.»
v به جای تنبیه به برقراری نظم و انضباط اصرار نمایید: نظم عبارتست از ارائه رفتاری قابل قبول که موجب یادگیری اتخاذ تصمیمات عاقلانه توسط فرد می گردد. به کودکتان برای رفتار خوب پاداش بدهید، محدودیتهایی را بسته به سن و موقعیت برای او تعیین کنید، سعی کنید به آنها القا کنید که علاقمندید آنها خود ناظم خود باشند. تنبیه فیزیکی و حتی کلامی می تواند برای کودک مضر بوده و منجر به تنزل عزت نفس در وی شود.
عدم انتقال استرسهای ناشی از محل کار به خانه و خانواده : وقتی که والدین در محیط کار با انواع استرس روبرو باشند ممکن است این استرس به زندگی خانوادگی آنها انتقال یابد و نهایتاً آنها بیشتر مستعد بحث و مجادله با فرزندان خود بوده و کمتر قادر به تحمل رفتارهای نامناسب از طرف آنها باشند. این مسئله ممکن است اثر سوئی بر روی عزت نفس کودک داشته باشد. ضروریست که نسبت به شناسایی عوامل استرس زا در مورد خود اقدام نموده و به نیازهای بهداشت روان خود توجه کنیم.
v عدم پرورش افراطی فرزندان : این سبک فرزند پروری شامل ثبت نام کودک در تعداد زیادی از فعالیتهای فوق برنامه، آموزشی ، ورزشی و مؤسسات اجتماعی است. کودکان نیاز به زمان و فضایی برای خلاقیت، فکرکردن و کشف اشیاء توسط خود دارند. فرزندپروری افراطی ممکن است به اعتماد بنفس کودک آسیب برساند، احتمالاً باعث ایجاد و گسترش افسردگی و سوء مصرف مواد شود.
برای ایجاد و برقراری نظم و انضباط به شیوه های ذیل توجه نمایید:
انتقاد سازنده : بجای سرزنش کودک به او بگویید که چه نیازهایی ضرورت اجرا دارند. روی عمل یا رفتار متمرکز شوید. بعنوان مثال بجای گفتن « تو باز شلوغ کاری کردی؟ اسباب بازیهایت را همه جا ولو کرده ای» تمرین کنید و بگویید « این اتاق آشفته است می خواهی آنرا مرتب کنی؟ »
v راهنمایی مجدد: به فرزندتان کمک کنید تا هر رفتار ناخواسته را با یک رفتار قابل قبول جایگزین نماید. بعنوان مثال اگر فرزند شما در داخل اتاق توپ بازی می کند و آنرا به اطراف پرت می کند، با او به داخل حیاط بروید و توپ بازی کنید.
بسیاری از والدین از رفتار فرزندانشان در دوره نوجوانی شکایت می کنند و از اینکه نمی توانند ارتباط بهتری با فرزندانشان ندارند اظهار تاسف می کنند.
و اما در دوران نوجوانی فرزندان مشکل اغلب والدین آشنا نبودن با ویژگی‌های دوران نوجوانی است. به همین دلیل رفتارهای ناخوشایند نوجوان را غیرطبیعی می‌پنداریم و همین امر سبب بروز عکس‌العمل‌های نادرست در ما شده و به تیرگی روابط با نوجوان می‌انجامد.
یکی از موثرترین روش‌های تربیتی در این دوره، روش تغافل یا نادیده گرفتن است. یعنی باید مسایل و مشکلات نوجوان را بزرگ نشان ندهیم یا ا ورا به لحاظ رفتارهایش دایم بازخواست نکنیم.
در برخورد با مسایل نوجوان از خودش کمک بگیرید و به او نشان دهید که نخستین مسوول حل مشکل او، خودش است و برای حل آن باید اقدام کند. والدین تنها وظیفه راهنمایی دارند و باید او را از عواقب کارش باخبر کنند.
برای کاهش ترس و اضطراب‌های نوجوانی، آموزش‌های لازم درباره بلوغ، دوست‌یابی، حل مساله، گذراندن اوقات فراغت، برنامه‌ریزی درسی و مواردی از این قبیل باید آموزش داده شود.
والدین با مراقبت دوستان و عاقلانه خود احساس ایمنی و اطمینان را در وجود نوجوان ایجاد می‌کنند.
والدین باید اعتماد نوجوان را نسبت به خودشان جلب کنند در غیر این صورت نوجوان برای حل مسایل خود به دیگران مراجعه می‌کند.
نوجوانان به ارتباطات عاطفی سخت نیازمندند. ارتباط کلامی مقدمه ایجاد ارتباط عاطفی است به همین دلیل والدین باید با تنظیم ساعات کاری خود و بسترسازی مناسب در منزل این فرصت را خود ایجاد کنند.
ارتباط با نوجوان اگر بر پایه محبت و عشق باشد، سبب تامین اعتماد به نفس در او می‌شود اما اگر با فشار و خشونت همراه شود موجب اختلالات و دشواری‌های عصبی می‌شود.
نوجوانان نیاز دارند به شخصیت والدین خود تکیه کرده و از آنان الگوبرداری کنند. به همین دلیل والدین باید سعی کنند شخصیتی مستحکم و باثبات داشته باشند.
نوجوانان به محلی برای آرامش نیاز دارند. محلی امن و مستحکم. در صورتی که خانه محل مناقشات و جر و بحث‌های خانوادگی شود بهانه گریز نوجوان از خانه را فراهم می‌آورد.
رمز ارتباط موثر با نوجوان خوب گوش دادن به حرف‌های اوست پس به سخنان او با علاقه گوش فرا دهید.
با مشاهده برخی ضعف‌ها، نوجوان را تحقیر و سرزنش یا با دیگران مقایسه‌اش نکنید. سعی کنید برای از میان بردن ضعف‌ها، بر نقاط قوت تکیه کنید.
فراموش نکنید همیشه باید به اندازه توان و ظرفیت وجودی از نوجوان انتظار داشت.
کاری نکنید که نوجوان به دلیل خطا کردن احساس گناه کند . فرصت یافتن راه‌حل را به او بدهید تا او در آینده از مشکلات گریزان نباشد.
نوجوانان می‌خواهند مستقل باشند. پس عقاید خود را بر آنان تحمیل نکنید. بایستی او را تحمل کرد و با مشورت گرفتن از او در امور خانه در کسب استقلال یاری‌اش کرد.
نوجوانان به پدر بیش از هر چیز دیگری نیاز دارند. می‌خواهند که در خانواده بر او تکیه کنند. و او را الگوی خود قرار دهند.
نوجوان را همانطور که هست بپذیرید نه آن طور که در رویا تصور می‌کنید. اگر نوجوان در خانواده مورد احترام قرار بگیرد، یاد می‌گیرد خودش را همانطور که هست بپذیرد
رازهای نوجوانی
آيا كسانى كه مى دانند با كسانى كه نمى دانند برابر هستند؟ قرآن كريم (سوره زمر، آيه ۹) مسلما دانايان با نادانان برابر نيستند، هيچ پدر و مادرى خود به خود نمى تواند پدر يا مادر موفقى بشود و نوجوان خود را آن طور كه هست بشناسد و او را درك كند و با او رابطه درست و صحيح برقرار نمايد، مگر اين كه دانايى هاى ضرورى را كسب كند. (توانايى در دانايى است) و يا در شعر معروف: توانا بود هر كه دانا بود... زدانش دل پير برنا بود.
علت اصلى شكست پدران و مادران در تعليم و تربيت فرزندانشان، عدم شناخت كودكان و نوجوانان است. والدينى كه داراى فرزند نوجوان هستند، با مسايل گوناگون روبه رو مى شوند، بخش عمده اى از اين مسايل، از عدم برقرارى رابطه انسانى با نوجوان ناشى مى شود. نوجوان در مرحله خاصى از گستره رشد به سر مى برد و بايد با شناخت و آگاهى با او برخورد شود. پژوهشهاى متعدد نشان داده است كه هر قدر والدين دانا و آگاهتر باشند، با مشكلات كمترى روبه رو مى شوند. از سوى ديگر خانواده هايى كه نسبت به نقش ها، وظايف و مسووليت هاى خود بيشتر آگاهى دارند، بهتر مى توانند با فرزندانشان رابطه برقرار و دوره حساس و پر انرژى نوجوانى را به طريق مطلوب هدايت نمايند.
دورۀ نوجواني فصل نا پايدار تحولات پي در پي "جسمي و رواني " است در اين فصل نوجوان با يك بدن بالغ شده مواجه است كه هيچ گونه مهارتي در اداره و مديريت آن ندارد دگرگونی های جسمانی و روانی با ترشح غده های جنسی آغاز و با ترشحات ساير غدد نظيرهيپوفيز و فوق کليوی تکميل می شود او به طور سهم گيني با انقلابي در جسم و روان خود مواجه است كه كاملاً او را غافلگير كرده است "متابوليسم انقلابی، ماهيچه های قوی، رشد استخوان ها، رشد سريع تر ساق های پا نسبت به بالا تنه بخشی از ويژگيهای اين دوران است به علاوه حجم قلب به دوبرابر افزايش می يابد که همزمان با بالارفتن فشار خون است وتحت تاثيرتمام اين فشارها او از سر بي تجربگي با انبوهي از اشتباهات خواسته و نا خواسته سعي دارد اين دوران عجيب و غريب را مديريت كند كه در اين ميان كمتر پيروز ميشود و بيشتر دچار ناكامي ميگردد در واقع نوجواني ، اسباب كشي از دوران كودكي به حال و هواي نوجواني است و همانطور كه والدين هنگام اسباب كشي به خانۀ جديد نياز به كمك و همدلي اقوام و دوستان دارند كودك شما هم در راه انتقال از دوران كودكي به دوران سيال نوجواني نياز مبرم به كمك و همدلي والدين خود دارد لطفاً همراه شويد و مشفقانه ياريگر باشيد
به دليل ترشح زياد هورمو نهاي رشد جهش رشد جسماني در دورۀ نوجواني بسيار سريع است تا جائي كه روانشناسان دورۀ نوجواني را دورۀ " آستينهاي كوتاه " نامگذاري كرده اند س روانشناسان بر اين باورند كه در دوران نوجوانی ذهن و روان انسان نيز همانند سیستم بدن دستخوش تغییرات سریع می‌شود.در مديريت صحيح اين دوران پدر و مادرها نه تنها ناگزیر از انطباق با شرایط جسمانی آنها هستند بلکه در عین حال لازم است از تغییرات روانی دنیای نوجوانان نیز آگاه باشند.
بیان اینکه نوجوانان اغلب به پیامد کارهایشان نمی‌اندیشند، مگر آنكه شخصاً نتيجه بگيرند، بی ارزش شمردن دوران نوجوانی نیست تنها آگاهی ازاين واقعیت است كه نوجوان بحران زده اي است كه نياز مبرم به امداد دارد و به همین دلیل نوجوانان به هدایت‌خرد مندانۀ پدران، مادران و بزرگسالان مسئول نیازمندند
آنها به وسیله ارتباط با پدر و مادر خود و رهبران جوان یا دیگر نوجوانانی که مورد تحسین ، احترام و اعتمادشان هستند با رفتارهای مخاطره‌آمیز آشنا می‌شوند. در اين ميان فردی که راه‌های بهتری را برای بیان احساسات خود به نوجوانان می‌آموزد و صمیمانه به آنان علاقه‌مند است بيشترين ضريب نفوذ را دارد و می‌تواند برایشان الگو و سرمشق خوبی باشد. نوجوان با دیدن الگوی مورد تحسین خود که به او اعتماد دارد تشويق ميشود و انگيزه پيدا ميكند كه با كمك الگوي خود اهدافی واقعي و دست يافتني برای آینده خود پيشبيني كندو برای تحقق آنها بکوشد همواره ثابت شده است كه درهدايت و ترسيم مسير برون رفت از بحران نوجواني و جواني بهترين الگو " پدر مادري خردمند و هوشيار " است .
به عنوان مثال زمانی که دختری نوجوان به مادرش می‌گوید، شما درکم نمی‌کنید، حق با او باشد. دختر نوجوان همه چیز را از نگاه خود می‌بیند و گه‌گاه مادر با پافشاری و سماجت می‌خواهد دریابد که افکار دخترش از کجا سرچشمه گرفته است. بهتر است بدانيد نوجوانان تصور می‌کنند در مرکز هستی قرار گرفته‌اند و دنیا به تماشای آنها ایستاده است.
از راه ایجاد ارتباطي صميمانه و دركي منطقي است که نوجوان به دیدگاه‌های جديد و قابل قبول دیگر پی می‌برد و نگرش خود را تقویت و تغيير می دهد.شعار روانشناسان اين است كه " به نوجوان خود قبل از اينكه انتقاد كنيد اعتماد كنيد " اگر والدی به فرزندش اعتماد دا شته باشد و این اعتماد و باور خود را با صميميت و محبت همراه با دركي متقابل به نوجوان خود اثبات كند طرز تفكر و ديدگاه مختلف آنها به سردي و اجتناب از همدیگر منجر نمی‌شود، و در فضائي پر از تحليل و ايجاد بينش متقابل اختلافات كاهش ميابد ، گفت‌وگوها قطع نمی‌شوند و صدای هیچ کدام بالا نمی‌رود، آنان با آرامش به حرف‌های همدیگر گوش ميدهند تفاوت ديدگاها را ميپذيرند می‌دهند و والدين از دیدگاه‌های متضاد نوجوانشان دچار ترس نخواهند شد.
تجارب بارها به اثبات رسانده اند كه با گفتگو پيرامو ن نظرات و ديدگاها و تحليل و تبين آنها و آموزش و يادگيري پذیرفتن دیدگاه‌های دیگران شدت خود محوری در نوجوانان را کاهش می‌دهد. یکی از روش‌هایی که والدين برای کاستن از خود محوری می‌توانند به کارگیرند استفاده از "همدلی و همدردی "است. نوجواني می‌گوید: دلم می‌خواهد فریاد بکشم و به مادرم بگویم که کمی هم با من همدردی کن و همیشه از دیگران طرفداری نکن. این آرزوی هر نوجواني است که والدش به راحتی در مورد هر مسئله‌ای با او درد دل کند اما نوجوان می‌خواهد آنها از یاد نبرند که مسائل و خواسته هاي بزرگسالان ممکن است بیش از طاقت و ظرفيت او باشد. نوجوانان خواهان آن هستند که والدينشان با آنان صادق باشند و تنها در مورد پاره‌ای از مسائل و نه همه آنها حرف بزنند در اصطلاح " گير بازار نباشند ".
نوجوانان دختر روابط مستقیم و گفت‌وگوی بی‌پرده را دوست دارند و آن را کاملا درک می‌کنند. آنان به دلیل سن ویژه خود همواره قادر به درک پیام‌های مبهم نیستند و احتمالاً آن را به گونه‌ای نادرست تعبیر خواهند کرد. به همین دلیل است که طعنه و طنز، و گفتگوهاي غير مستقيم نوجوان را آزرده می‌سازد. نوجوانان همواره از شنیدن گفته‌های مثبت،صادقانه وعادلانه استقبال می‌کنند و اگر غير از اين باشد به شرم و عدم خلاقیت آنان منجر می‌شود و تعبیرو تفسير آنها را نیزاز نوجواني و طبيعت آن دشوار ميسازد. یکی از نشانه‌های پایان یافتن نوجوانی زمانی ظاهر می‌شود که نوجوانتان به شما بگويد «شاید حق با تو باشد.»
یکی از نوجوانان به من مي گفت " از اینکه بدانم مادرم به من اعتماد دارد و قبول دارد كه من هم ميتوانم تصمیم‌گیری درستي داشته باشم ، رابطه ما دو نفر را صمیمانه‌تر و نزدیک‌تر می‌سازد و من به راحتی با او درد دل می‌کنم. گروهی از مادران می‌پرسند دوران نوجوانی چه زمانی به پایان می‌رسد؟ نوجوانی زمانی به پایان خود می‌رسد که مادر و نوجوانش بتوانند در کنار هم بنشینند و گفت‌وگو کنند بی‌آنکه به گوشزد ، كنايه یا اخطار متوسل شوند و ازگفتگو باهم لذت ببرند و نتيجه بگيرند. والدين برای بیشترین بهره‌گیری از لحظاتی که نشان‌دهنده تغییر در روابط است بایستی برای زمانی که نوجوانشان مایل به گفت و شنود با آنان است آمادگی کامل داشته باشندو هيچ گاه آنها را براي گفتگو تحت فشار نگذارند و در فضائي تفاهم آميز و آمادگي متقابل وارد بحث شوند
اعتقاد بر این است که کسب آگاهی درباره دوران رشد نوجوانان علاقه‌مندی به آنان را آسان‌تر می‌سازد. هر قدر که والدين در مورد مراحل مختلف زندگی نوجوان اطلاعات بیشتری داشته باشند ارتباط بهتری با آنها برقرار خواهند کرد. آنها از نوسانات خلق‌وخوی فرزندشان دچار حیرت نخواهند شد و با وضوح و شفافیت بیشتری به نگرانی‌ها و ترس‌های نوجوان خود پی خواهند برد.
هاروکس یکی از روانشناسانی است که در دهه های گذشته به مطالعه در زمینه روانشناسی نوجوانی پرداخته است اين دانشمند علوم روانشناختي خصوصيات نوجوانان را اينچنین دسته بندی كرده است كه آگاهي از آن ميتواند الهام بخش باشد
- از نظر بدنی در حال دگرگونی و تحول، ازلحاظ عاطفی نابالغ، از جهت تجربه محدود، از دیدگاه فرهنگی تابع محیط
- همه چیز می خواهد، اما نمی داند چه چیز باید بخواهد
- فکر می کند همه چیز می داند اما چیزی نمی داند
- تصور می کند همه چیز دارد اما در واقع چیزی ندارد
- نه از مزایای کودکی بهره می برد و نه از امتیازات بزرگسالی
- در رویا و تخیل زندگی می کند اما با واقعیت رو در روست
- مستی است هشیار و خوابیده ای است بیدار
راستي نوجوان چه می خواهد؟
هویگهرست، روانشناس رشد برخی از خواسته ها و گرایش های نوجوانان را چنین برشمرده است:
- میل به آزادی و رهایی از سلطه پدر و مادر" حس استقلال": نوجوان برای اثبات هویت و شخصیت خود در صدد اثبات خود است.
- گرایش به ارتباط با نوجوانان دیگر: یادگیری اجتماعی و همانند سازي با گروه همسالان
- علاقه به انتخاب شغل و آمادگی برای قبول مسئولیت: آزمون و خطا و كشف استعداد
- کوشش در راه تامین مالی و استقلال اقتصادی: عدم وابستگی به والدین و ابراز وجود
- گرایش به انتخاب همسر و تشکیل خانواده: خیال پردازی و آزمون وخطا در زمينۀ هويت يابي اجتماعي
- آمادگی برای پی بردن به ارزشهای اخلاقی و معنوی: روش حل مشکل گرايشهاي معنوي و مادي
- آگاهی از محدودیت ها و توانایی های خود و نوجوانان دیگر:برخورد منطقی با رقابت ها و واقع بینی و قبول شكست
- قابلیت پیشرفت در مفاهیم ذهنی و مهارتهای مختلف: کسب تجربه و درک مفاهیم بزرگسالانه و آمادگي پذيرش مسئوليتهاي فردي و اجتماعي
- نیاز به راهنمایی و پیشرفت به سوی کمال: الگوها و تجارب مناسب از طرف معتمدين و كساني كه اورا دوست دارند و او دوستشان دارد.
آقای دکتر خاموشی
مطالب مشابه :
هويت یابی در نوجواني
نوشته های یک روانشناس وظيفه امروز نوجوان براي دستيابي به اين خوب است فرد بحران را
بهترین روش رفتار با نوجوان چیست
رمز ارتباط موثر با نوجوان خوب گوش دادن آنها را براي گفتگو تحت روانشناس رشد برخی
نمایش و نمایشنامه کودک و نوجوان
مشاور و روانشناس خوب و بامهارت هاي نمايش براي كودك و نوجوان بوده، چرا
چگونه دوست داشتني شویم
ساده است با پنچ دليل خوب براي دوست داشتني شدن آشنا شده ام: پريسا(نوجوان امروز)
نقش خانواده در آگاه سازى جوانان و نوجوانان
روانشناس کودک معيارهاى «خوب بودن» و «بد بودن اهميت رشد و بالندگى نوجوان براى پيشرفت
بهترين سن کودک براي مهد کودک
مریم باباخانی روانشناس براي اينکه کودک گاهي افراد فقط با يک طيف محدود سني کودکان، خوب
هفت قدم برای شروع یک روز خوب
مریم باباخانی روانشناس بالینی هستم و نوجوان روز خوب. براي بسياري از افراد
برچسب :
روانشناس خوب براي نوجوان