«شعارهای انقلاب اسلامی نشئت گرفته از احساسات و عواطف مردم عامه است»

پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بهمن‌ماه سال 57، جدای از اینکه بسیاری از معاملات سیاسی و بین‌المللی را به هم ریخت خود موجب احیاء بسیاری از ارزش‌های انسانی و اسلامی گردید.

از اهداف مهم این قیام شکوهمند نفی تمامی مظاهر ظلم و بی‌عدالتی و وابستگی، گسترش قسط و عدل، استقلال و آزادی و از همه مهمتر تشکیل حکومتی مبتنی بر ارزش‌های دینی و مردمی بود.

از علائم و ویژگی‌های هر انقلابی شعارها و دیوار نوشته‌های دوران انقلاب اسلامی و نحوه گسترش آن در بین انقلابیون و سیاسیون و شخصیت‌های انقلابی است. ایدئولوژی و ماهیت هر انقلابی در شکل ساده و عوامل آن در شعارهای آن انقلاب تجلی پیدا می‌کند.

مردم که بدنه انقلاب‌ها را تشکیل می‌دهند به گونه‌ای منسجم و هماهنگ خواسته‌های روزمره و در عین‌حال پر محتوای خود را که زمینه‌ساز یک تحول عمیق سیاسی ـ اجتماعی است، در قالب شعارها بیان می‌دارند که البته محتوای این شعارها با توجه به میزان درک سیاسی و نیز ماهیت خواسته‌های هر جامعه تفاوت دارد. شعارهای دوران انقلاب که عصاره خواسته‌های ملت ایران است توسط شخصیت‌های انقلاب تجلی پیدا می‌کند. شعارها و دیوارنوشته‌های دوران انقلاب اوج احساسات و هیجانات درونی اقشار مختلف مردم بود که در سراسر کشور با مصاحبه‌ها و گویش‌های مختلف به نگارش درآمده است. در واقع، فرهنگ شعارها در جهت فهم و درک عمیق‌تر ارزش‌های والای مردم مسلمان ایران و هموار کردن مسیر تحقیق و پژوهش پیرامون ابعاد مختلف انقلاب اسلامی است. علاوه بر شعارها و دیوارنوشته‌های مردم انقلابی که در جریان پیروزی انقلاب اسلامی به خوبی در تظاهرات و تجمعات و همچنین دیوارهای شهرها خودنمایی می‌کرد گروه‌های سیاسی مختلف نیز اقدام به طرح شعار یا دیوارنوشته‌های خاص خود می‌کرده‌اند. این دیوارنوشته‌ها که در چهارچوب اهداف و ایدئولوژی خاص هر گروه قرار می‌گیرد به خوبی از همدیگر قابل تمییز و تفکیک است. بدون تردید شعارها و دیوارنوشته‌های انقلاب اسلامی به لحاظ اینکه بازگو‌کننده عواطف، احساسات و خواسته‌ها و نیازهای واقعی مردم به شمار می‌رود یکی از منابع مهم مطالعاتی جامعه‌شناسانه، روانشناسانه و تاریخی انقلاب اسلامی است. شعارها بیشتر در راستای شکل‌دهی به افکار عمومی و انسجام نظرات اعتراض‌‌آمیز به کار می‌روند و به طور کلی در بسیج توده‌ها و جذب آرای مردمی و جهت دادن به نظرات اقشار مختلف اجتماعی به کار برده شده است. بدین معنی که مبارزان انقلابی سعی می‌کردند نظرات گروه‌های طرفدار وضع موجود را تضعیف کنند و گروه‌های مخالف وضع موجود را در راستای بسیج انقلابی سوق دهند و با تقویت روحیه انقلابی و شجاعت آنان را علیه حاکم مستبد برانگیزانند.

شعارهای نوشتاری یا دیوارنوشته‌ها که نوع دوم شعارها به شمار می‌آیند عموماً در حرکات پنهانی کاربرد داشته است. این‌گونه شعارها به اندازه شعارهای شفاهی عمومیت و فوریت ندارند ولی به دلیل تأثیر بعدی و سکوتشان عمیقاً نافذ بوده و به لحاظ اینکه افراد را به تفکر وا می‌داشت، قدرت بسیج‌کننده داشتند. دیوارنوشته‌ها پیام‌‌های پنهانی بودند که در روز روشن و با سکوت حرف خود را به گوش همه می‌رساندند و اندیشه‌های خود را به دیگران القا می‌کردند.

فرم و نوع شعارها نیز همراه با جریان انقلاب و شدت و ضعف آن تغییر می‌کند. به طور طبیعی ماهیت شعارهای ابتدایی جنبه اصلاحی دارد و تا مرحله ایجابی در روزهای اوج انقلاب ادامه می‌یابد. ماهیت شعارها نیز خود نشانگر مرحله‌ای خاص از روند انقلاب می‌باشد که به طور کلی ماهیت شعارهای انقلابی را می‌توان به چهاربخش تقسیم کرد.

بخشی دیگر از شعارها که همزمان با اوج‌گرفتن حرکت انقلابی سر داده می‌شوند ماهیت سلبی دارند و خواهان از بین رفتن رژیم سیاسی حاکم می‌باشند و در روزهای آخر پیروزی انقلاب نیز شعارهایی که ماهیت ایجابی دارند و بر تشکیل یک نظام سیاسی مطلوب تأکید دارند و در تظاهرات سرداده می‌شوند. در فواصل مختلف حرکت انقلابی نیز شعارهایی که بر نحوه مبارزه تا پیروزی حرکت و انسجام و تقویت پایگاه رهبری تأکید دارند مورد توجه انقلابیون قرار می‌گیرد.

چگونگی گسترش و پایداری شعارها از جمله مسائلی است که همواره در حرکت‌های انقلابی موردتوجه قرار می‌گیرد. سردادن پی در پی شعارها در تظاهرات و راهپیمایی، نصب آنان بر روی پلاکاردها و پرچم‌ها و نیز نگارش آنها بر روی دیوارها و معابر عمومی از شیوه‌های نشر و پایداری شعارهای انقلابی است. شعارها باید بر اساس زمان، مکان، فرم شعارها، طبقه‌بندی شعار، موضوع، محتوا و ماهیت شعار و گروه شعاردهنده و برد و وزن شعار تنظیم شود. شعارهای (شفاهی و مکتوب) نشانگر اهداف و آرمانی است که شعاردهندگان به آن معتقدند و آن آرمان مشترک آنها را با هم در یک صف قرار داده است. از شعارها به اعتقاد و به تفکر شعاردهندگان نیز می‌توان پی برد. شعارها برای شناخت دیدگاه مردمی است که علیه چیزی سر داده می‌شود. همچنین شعارها برگرفته از احساسات، عواطف، نگرش‌ها و باورهای دینی، اعتقادی و بومی و عامیانه مردم بود که می‌بایست ارزش ادبی ـ هنری و پرمعنا داشته باشد.

از دیرباز استفاده از شعار به عنوان ابزاری در جهت شناساندن اهداف و خواسته‌های مختلف رایج بوده است. شعار وسیله‌ای مناسب برای توصیف و تبیین اوضاع و احوال اجتماعی و روانشناختی زمان خویش بوده و برای ارائه تحلیل‌های علمی و پژوهشی مواد خام گرانمایه‌ای به شمار می‌رود.

ویژگی شعارها و دیوارنوشته‌ها:

1ـ هم‌وزن و هم‌آهنگ بودن در شعارها (آهنگ و موسیقی در شعر)

2ـ سبک شناسی شعارها (تشبیه، تلمیح)

3ـ بیان صمیمی در شعر

4ـ انعکاس اوضاع جامعه در شعار

5ـ بیان نمادهای دینی (ایثار، شهادت، حقیقت‌طلبی، مردانگی و غیرت و …)

6ـ رویکرد عامیانه و فکورانه برخی شعارها

7ـ سلیس و ساده بودن اشعار

8ـ مختصر و کوتاه بودن اشعار

منبع: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، فرهنگ شعارهای انقلاب اسلامی، چاپ اول سال 1379، ناشر مرکز اسناد

«شعارهای انقلاب اسلامی نشئت گرفته از احساسات و عواطف مردم عامه است»

مطالب مشابه :

فواصل دقیق شهرهای استان همدان و دیگر استان ها با همدان

نکاتی چند در مورد کشت زعفران و خواص داروئی آن-کاربردی

شهری

كاربري زمين شهري

«شعارهای انقلاب اسلامی نشئت گرفته از احساسات و عواطف مردم عامه است»

نقشه های توپوگرافی وکاربرد آنها

وجود شهرهائی بر روی ماه و مریخ!