ویتامین E

ويتامين E: توكوفرول يا ويتامين باروري.

نام ويتامين E اصطلاح ژنريكي است كه معمولا براي مشخص كردن توكوفرولهاي مختلف به كار برده مي‌شود. اين ماده ويتامين باروري، توليد و تقويت عضلاني است.
يكي از جالبترين خواص ويتامين E، ضد اكسيداسيون بودن آن است كه مي‌تواند نقش آن را به عنوان يك عامل سم‌زدا توجيه كند. اين عنصر استفاده از اسيدهاي چرب غير اشباع (ويتامين F) و حفاظت از مواد ديگر نظير ويتامين A، آنزيمها و هورمونها را امكان پذير مي‌سازد.

مشخصات:
ويتامين E به صورت خالص، روغن چسبنده‌اي با رنگ زرد كمرنگ است كه در آب غير محلول و در چربيها، روغنها و حلالهاي ارگانيكي (اتر، استون، كلروفورم) محلول مي‌باشد. اين ويتامين در برابر حرارت، اسيدها و مواد قليايي مقاوم بوده و متقابلاً نسبت به اكسيداسيون و نور بالاخص اشعة ماوراءبنفش حساس است. به همين دليل، بايد هميشه آن را در شيشه‌هاي كاملاً در بسته و تيره و همان شيشه را در يك قفسة تاريك نگهداري كرد (نور ويتامين E را از بين مي‌برد).

منابع:
توكوفرولها (يا ويتامين E) به شكل گسترده‌اي در مواد طبيعي (گياهي و حيواني) وجود دارد. ولي فعاليت اين ويتامين اساساً بر حسب نسبت كما بيش زياد آتوكوفرول متغير است.
منابع طبيع:
- ريشة گياهي: جوانة غلات (گندم، ذرت، دانة كتان و روغن آنها)، سبزيهاي سبز (كلم، كاهو، اسفناج و بولاغ اوتي)، اكثر دانه‌هاي روغني و چربي استخراج شده از آنها (بادام زميني تازه، بادام، گردو، زيتون، پالم و سويا)، نان سبوس‌دار يا جوانة گندم، كلوچه‌هاي گندم سياه، غلات جوانه زده و غيره.
- ريشة حيواني (كه در آن مقدار كمتري نسبت به گياهان وجود دارد): جگر(گاو)، تخم مرغ(زردة آن)، مواد لبني، گوشت ماهيچه، لوزالمعده، طحال، گوشتهاي جوان (مرغ، بره و گوساله)، خامة تازه، كره، ماهي تازه، بافتهاي چربي‌دار، غدد فوق كليوي، رحم و بيضه‌ها.

تاريخچه:
فقر ويتاميني E از سال 1920 با مشاهدة توقف توليد نسل در موش سفيد كه معمولا قدرت تكثير زيادي دارد (منحصراٌ تحت رژيم شير)، كشف شد.
در سال 1922، اوانس و بيشاپ مشاهده كردن كه فقدان عامل غذايي حلال چربي‌ها كه در برگهاي سبز و جوانة گندم موجود است، موش باردار را با جذب دوباره يا مرگ جنين مواجه مي‌سازد در حالي كه ايجاد تخمك و بارداري به شكلي كاملاً طبيعي ادامه مي‌يافت. اين كمبود در موش نر با تخريب اپيتاليوم توليد كنندة اسپرم همراه بود. در نتيجه، به اين عنصر كه قبلاً ويتامين E ناميده شده بود، نام خاص ويتامين باروري داده شد.
در سال 1936 براي اولين بار ويتامين E از روغن جوانة گندم استخراج شد و ساخت مصنوعي آن كمي بعد در سال 1938 توسط كارر انجام گرفت

كاربردهاي درمانی:
نياز روزانة انسان به ويتامين E يك ميلي گرم است. سواي مصرف آن به عنوان پيشگيري منظم در كودكان نارس (به مقدار 10 ميليگرم در روز)، ويتامين E اساساً در مقادير فارماكولوژيك در رابطه با موارد بسيار متنوعي تجويز مي‌شود. در واقع، نتايج درماني مشاهده شده كمتر بر از بين رفتن علائم كمبود تاثير مي‌گذارد تا يك اثر فارماكوديناميك بر بافتهاي مختلف.
تجويز ويتامين E در صورت نارسايي در توليد اسپرم (فقدان اسپرماتوزوئيد در مايع مني يا كمبود اسپرم در آن) و همچنين در برخي از انواع ناتوانيها حالت كلاسيك به خود گرفته است. همچنين اين ويتامين در مقادير زياد (300 تا 500 ميليگرم در روز) براي پيشگيري از سقط جنينهاي معمول تجويز مي‌شود. در مقادير كمتر، (100 تا 200 ميليگرم در روز) ويتامين E براي درمان نازايي، قاعدگي دردناك و ناراحتيهاي ايجاد شده بر اثر يائسگي به كار مي‌رود.
نواقص بافت ميوكاردي كه بر اثر كمبود ويتامين E مشاهده شده است، باعث شده تا از اين ماده در درمان آنژين صدري و ميوكاردي استفاده شود. با مصرف 400 ميليگرم در روز، امكان افزايش ميدان قدم زدن در بيماران مبتلا به آرتريت به وجد مي‌آيد. بيماري دوپوئيترن، بيماري پيروني، شب ادراري و نزديك بيني متحول در نوجوانان نيز از ديگر كاربردهاي اين ويتامين است كه به مصرف طولاني آن در مقادير 100 تا 300 ميليگرم احتياج دارد.
همچنين از اين ويتامين در خارشهاي دستگاه تناسلي زنانه، خشكي و چروك شدگي دستگاه تناسلي زنانه و آلت تناسلي مردان، اختلال تغذيه در نوزادان، تخريب عصبي و عضلاني، اسكلروز جانبي، آميوتروفي عضلاني، لاغري و تحليل رفتگي بدن، آرترويواسكلروز و... نيز استفاده مي‌شود.
دكتر پوميه طبق معمول جدول كاملي از كاربردها درماني و فقر ويتاميني E ارائه كرده است:
اكنه، چسبندگيهاي پس از عمل جراحي، شير دادن (كاهش يافتن ترشح شير)، توقف عادت ماهانه، آنژين صدري، آرتريت پاها، آرتريت شبكيه، ضعف و كوچك شدن عضلات، سقط جنين، فقدان اسپرم در مايع مني، اختلالات رواني، رشد، تخريب شبكيه‌اي، ديابت، اختلال تغذيه در نوزادان، اختلال تغذيه عضلات (ميوپاتي مادرزادي)، قانقاريا،بارداري، خونريزي رحمي، كاهش توليد تخمك، زرد زخم، ناتواني جنسي، بي‌اختياري در ادرار، خشكي و چروك خوردگي دستگاه تناسلي زنان و آلت تناسلي مردان، كمر درد، سل پوستي اريتماتو، بيماري شاركو، بيماري دو پوئيترن، بيماري پاركينسون، يائسگي، درد عضلاني، ميوكارديت، ضعف عضلاني مادرزادي، حالت عصبي، اوريون، اوتواسكلروز، فلبيت، فلج اطفال، خارش دستگاه تناسلي زنان، تاخير در بلوغ، پورپورا، ناراحتيهاي روحي مربوط به زايمان، اسكلروز پوستي، اسكلروز، ترومبوز، كج گردني، ناراحتيهاي مغزي نوزادان، ناراحتيهاي مربوط به توليد اسپرم، زخمها واريسي، واريس، التهاب دستگاه تناسلي زنان.
مصرف خارجي آن به صورت پماد جهت سوختگيها، ترميم محل زخم، سرما زدگي، خارش مقعدي و تناسلي و زخمهاي واريسي نيز به كار مي‌رود.

مقدار مصرف:
معمولاً ويتامين E را به صورت خوراكي به شكل قرص نظير افينال، توكومين يا ديفرارل E (نزديك بيني در حال تحول) تجويز مي‌كنند.
روغن جوانة ذرت (اگرمول) به صورت كپسول و آمپولهاي خوراكي موجود است. اووسترول به صورت عرضه شود در شيشه (شيشه‌هاي تيره، زيرا نور اين ويتامين را از بين مي‌برد) وجود دارد. همچنين توصيه مي‌شود كه شيشه‌هاي در بستة حاوي ويتامين E را در محلي تاريك و بدون نور نگاه دارند.
بدن به خوبي مي‌تواند توكوفرولها را تحمل كند و تا كنون هيچگونه نشانة كلينيكي از هيپرويتاميني E مشاهده نشده است. در عين حال، افينال در افرادي كه نسبت به تارترازين يا اسيد استيل ساليسيليك حساس هستند نبايد مصرف شود.
در غالب اوقات بهتر است ويتامين E با ويتامين A همراه باشد زيرا توكوفرولها به عنوان ضد اكسيداسيون عمل مي‌كنند. آنها خصوصاً از آسيب غشاء سلولي بر اثر پروكسيدهاي طبيعي جلوگير نموده و ويتامين A و كاروتنها را از از بين رفت محافظت مي‌كنند و همين مساله توجيه كنندة اين عامل به عنوان سم زدا مي‌باشد.
ويتامين E همچنين از اكسيداسيون اسيدهاي چرب چند غيراشباعي (ويتامين E) جلوگيري مي‌كند. به همين دليل، نياز به ويتامين E در صورتي كه تغذيه شامل مقدار زيادي چربيهاي غني از اسيدهاي چرب چند غيراشباعي باشد افزايش مي‌يابد. اين نيازها معمولاً با تغذيه‌اي متعادل برطرف مي‌شود.
در صورت وجود خطر سقط جنين، تزريق عضلاني عميق ويتامين E- پروژسترون (يا معادل آن) انجام مي‌گيرد.
در رابطه با نازايي، ويتامينهاي A، B1، D، E و F را به صورت مشترك تجويز مي‌كنند.
داروي گلوسيويت، ويتامينهاي B1، B2، C، E و P را با يكديگر همراه دارد.

مطالعات آزمايشگاهي در رابطه با فقر ويتاميني E (يا توكوفرولها) علائم بسيار متنوعي را كه بر حسب نژاد حيوان و تركيب رژيم غذايي او تغيير مي‌كند، نشان داده است. خصوصاً به نظر مي‌رسد كه وقتي كمبودي از نظر سلنيوم يا مقدار مصرف بيش از حد اسيدهاي چرب غيراشباع در رژيم غذايي وجود داشته باشد، بروز علائم اين كمبود روند سريعتري به خود مي‌گيرد.
اولين اختلالات و رايج‌ترين آنها در حيوانات خانگي به شكل لاغر شدن عضلات كه در حيوان بالغ پس از يك دورة طولاني كمبود ويتامين E بروز مي‌كند، ظاهر مي‌شود. از نظر بافت شناسي، حضور ليپوپيگمانتها در سلولهاي عضلاني مشاهده مي‌شود كه بر اثر پوليمريزاسيون پروكسيدهاي تشكيل شده براي مصرف اسيدهاي چرب چند غيراشباعي ايجاد شده است. با استفاده از ميكروسكوپ الكتروني مي‌توان به اهميت ويتامين E در حفظ تماميت ساختار عناصر درون سلولي پي برد. اين تحول در حيوانات جوان بسيار وخيمتر از حيوانات نابالغ است. به عنوان مثال در موش مي‌توان به صورت ناگهاني 3 تا 4 هفته پس از تولد ناراحتيهاي خطرناكي را همراه با فلج و پايين آمدن درجه حرارت بدن كه منجر به مرگ او مي‌شود، مشاهده كرد.
در واقع، تجويز ويتامين E كه براي پيشگيري موثر واقع مي‌شود، به محض بروز علائم ديگر تاثيري نخواهد داشت هنگامي كه كمبود شدت كمتري داشته باشد، حيوانات به زندگي خود ادامه مي‌دهند ولي غالباً دچار ناراحتيهاي عضلاني شديد و فلج دائم مي‌شوند.
بنابه دلايل ناشناخته‌اي، به نظر مي‌رسد كه اين تحولات در حيوانات گياهخوار نسبت به حيوانات آزمايشگاهي بسيار شديدتر باشد (مرگ ناگهاني بر اثر نارسايي ميوكارد). در اين حيوانات گاهي اوقات آسيبهاي گسترده‌اي در رابطه با ميوكارد مشاهده مي‌شود كه بدون هيچگونه علائم كلينيكي آشكاري پيشرفت مي‌كند.
در انسان كمبود خود به خود آن در اكثر موارد به صورت جانبي هب علت ناراحتيهاي جذبي، فقدان نمكهاي صفراوي مثلا دراثني عشر، زياده روي در مصرف اسيدهاي چرب غيراشباع يا نارسايي در بتا- ليپو پروتئينها در پلاسما به وجود مي‌آيد.
با اين حال، كمبود ويتامين E در نوزادان و خصوصاً در نوزادان نارس بر اثر كم خوني مربوط به تخريب عناصر ياخته‌اي خون به چشم مي‌خورد.
همچنين، برخي از محققين مسؤوليت كمبود آلفا- توكوفرول را در بروز فيبروپلاستي رترو- كريستالين كه پس از تولد نوزادان نارس به وجود آمده و منجر به نابينايي مي‌شود، مطرح كرده‌اند.
در بزرگسالان، ناراحتي از نوع لاغري عضلات همراه با ضعف آنها مشاهده مي‌شود.
كمبود ويتامين E را به وسيلة تست هموليز رز- گورژي مي‌توان تشخيص داد. كاهش مقاومت اريتروسيتها تنها هنگامي ظاهر مي‌شود كه تمركز پلاسمايي به زير 4/0 ميلي گرم در 100 ميلي ليتر برسد. مقدار هموليز 10 درصد چندان مساله را توجيه نمي‌كند، ولي ارقام بالاي 25 درصد مطمئنا نشانة كمبود است

ویتامین E

مطالب مشابه :

مگسترون (DMPA )

عوارض قرص LD و كنترانديكاسيون هاي مطلق و نسبي اين قرص كدامند؟

قرص های چاقی و عملکرد آنها

مگسترون(آمپول)

روش جلوگیری از بارداری با آمپولهاي تزريقي ضد بارداري

ویتامین E

آسيب عصب سياتيك ناشي از تزريق آمپول ولتارن ( ديكلوفناك سديم )

سوداگری دارویی!!

فوريت ها و عوارض مهم دوران بارداري