شادکامی ،سازگاری فردی واجتماعی وسلامت روان دردانشجویان

مقدمه وبیان مساله

سازگاری وهماهنگ شدن باخود ومحیط پیرامون خودبرای هرموجودزنده یک ضرورت حیاتی است.زندگی روزمره ی آدمیان عمومابرمحور همین سازگاری دور می زند.هرانسانی نیازهای هشیارانه ونا هشیارانه داردومی کوشدآنهارابرطرف سازدسازگاری اجتماعی بر این ضرورت متکی است که این نیازها باید با منافع گروهی که در آن زندگی می کند هماهنگ و متعدل باشد .

شادکامي نگرشي است که افراد را در رويارويي با رويدادهاي دشوار در مقابل افتادن در گرداب بي‌تفاوتي، نااميدي و افسردگي مقاوم مي‌سازد. همچنين، سلامت روان اساسيترين عامل بوجود آورنده «تمايز يافتگي» يا استقلال عاطفي افراد است. تمايزيافتگي ميزان توانايي فرد در تفکيک فرايندهاي عقلي و احساسي را نشان ميدهد. بنابراين، افراد تمايزيافته تعريف خاصي از خود و عقايدشان دارند، مي‌توانند جهت زندگي خويش را انتخاب ‌كنند و در موقعيت‌هاي عاطفي كه در بسياري از افراد منجر به بروز رفتارهاي غيرارادي و گرفتن تصميمات نافرجام مي‌شود، كنترل خود را از دست نمي‌دهند و با در نظرگرفتن عقل و منطق تصميم‌گيري مي‌كنند. در مقابل، افراد تمايزنايافته كه هويت تعريف‌ شده‌اي ندارند، در تنش‌ها و مسائل بين فردي موجود در نتيجه اضطراب مزمن بالايي را تجربه كرده و مستعد مشكلات روان‌شناختي و بروز نشانه‌هاي بيماري هستند (گلدنبرگ، 2000، به نقل از اكسيان، 1383).

با توجه به اهمیت تاثیر شادکامی بر حیطه های مختلف زندگی ، بحث پیرامون روشهای ایجاد و افزایش شادکامی ضروری می نماید. تحقیقات زیادی در زمینه ی تشخیص صفات افراد شادکام صورت گرفته که برخی صفات از قبیل روابط اجتماعی ، خودکنترلی ، عزت نفس و... برای افراد شاد تشخیص داده اند . شادمانی به عنوان یکی ازمهمترین نیازهای بشر همیشه ذهن انسان را به خودمشغول کرده است . شادکامی ،حالت خوشحالی و سرور

( هیجانات مثبت ) ، راضی بودن از زندگی و فقدان افسردگی و اضطراب ( هیجانات منفی ) است ( آرگایل ،2001).

سلامت روان برداشت های درون شخصی درمورد سازگاری فردبادیدگاهش نسبت به زندگی را منعکس می کند که دربر گیرنده ی چهارعامل علائم بدنی، اضطرابی ، اختلال در کارکردهای اجتماعی و افسردگی می باشد توانایی هایی مانند پیش بینی موثر مهم است زیرا بیماران روان درمانی با زمینه های گوناگون در جستجوی کمک با امید به دست آوردن بینشی در مورد احساسات و انگیزه های خود هستند. (ایوانس،اکوستا و یاماموتو[1]،1986؛نابل،داگلاس و نیومن[2]،1999 به نقل از مایر و همکاران،2008)سازگاری اجتماعی نیز که به عنوان گزارش خود فرد درمورد کیفیت روابطش باافراددیگر،محله ای که درآن زندگی می کنندوجامعه اش تعریف می شود(کیزوپیرو،2004؛به نقل ازجوشن لووهمکاران،1385)، شامل سه مقیاس سازگاری آموزشی ، سازگاری اجتماعی و سازگاری فردی هیجان

خانوادگی و فردی است.میرز ودینر(1997)وکاسکاوکری(1980)درپژوهش های خوددریافتندکه افرادی که دارای سلامت روانند شادکامی رابیشترتجربه می کنندوبامحیط اجتماعی بهترکنار می آیندچراکه این ویژگی نیازمنددرگیرشدن مکرردرتعامل های اجتماعی است وبه دلیل این که افرادخودرادرمعرض موقعیت هایی قرارمی دهندکه نیاز به تعامل اجتماعی آن هاراتاٌمین می کنددرنتیجه شادتر می شوند(کاشدان2004).ازجمله موقعیت هایی که اهمیت حضور سازگاری فردی ،اجتماعی در آن دو چندان می شود،محیط دانشگاه است زیرا فضای دانشگاه به نحوی است که باید دانشجویان در آن جهت دستیابی به اهداف خود یعنی تبادل ایده هاوافکاراز طریق ارتباط مؤثر تلاش کنند ودرنتیجه تجربه موفقیت های پی درپی ،سرزندگی،شادکامی وپویایی بیشتری را برای خود فراهم سازند.درهمین راستا پژوهش حاضردر پی آن بوده است که باتوجه به مهارت های سازگاری فردی واجتماعی دانشجویان به پیش بینی شادکامی وسلامت روان در آنان بپردازد.

روش:

شرکت کنندگان و طرح پژوهش

این پژوهش که باهدف بررسی ارتباط بین شادکامی ، سازگاری فردی و اجتماعی وسلامت روان انجام شده ،درگروه طرح های همبستگی قراردارد. جامعه آماری ، شامل 101 نفر از دانشجویان دختر وپسر دانشگاه ازاد رشت از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. به منظورانجام پژوهش،شرکت کنندگان به سه مقیاس سازگاری اجتماعی بیکر و سیرک در سال 1984و شادکامی آکسفورد مایکل آرگایل1990و سلامت عمومی را گلدبرگ و هیلیر[3] (1979)پاسخ دادند.

ابزار

پرسشنامه سازگاری اجتماعی :

این پرسشنامه (SACQ) را بیکر و سیرک در سال 1984 دردانشگاه کلارک آمریکا ساخته شد و در تحقیقات بعدی توسعه یافت ، بیکر و سیرک سال 1987 و درسال 1999 توسط خدمات روانشناسی غربی تجدید چاپ شد . این پرسشنامه از خدمات روانشناسی غربی خریداری شد . پرسشنامه 67 متغیر دارد . 54 متغیر شامل سه مقیاس ( سازگاری آموزشی ، سازگاری اجتماعی و سازگاری فردی هیجان ) 10 زیر مقیاس و 13 پرسش خانوادگی و فردی است (زینلی وهمکاران،1391).

پرسشنامه شادکامی :

آزمون شادکامی آکسفورد دارای 29 ماده است و میزان شادکامی فردی را می سنجد پایه ی نظری این پرسشنامه تعریف آرگایل و کراسلند از شادکامی است. آنها به منظور ارائه یک تعریف عملیاتی از شادکامی آن را سازه ای دارای سه بخش مهم دانسته اند :( فراوانی و درجه ی عاطفه ی مثبت ، میانگین سطح رضایت در طول یک دوره و نداشتن احساس منفی ) . این آزمون در سال 1989 توسط مایکل آرگایل و بر اساس پرسشنامه افسردگی بک 1979 ساخته شده است . مانند آزمون افسردگی بک ، هر گونه پرسشنامه شادکامی دارای چهار گزینه است . طبقات پنج گانه ی این پرسشنامه شامل : « خیلی موافق ، موافق ، مردد ، مخالف و کاملا مخالف » می باشد که به ترتیب نمره های 4 ،3 ،1،2 و صفر به آنها تعلق می گیرد . نمره ی شادکامی از مجموع نمرات 29 ماده ای بدست می آید .(آرگایل و همکاران 2001)پایایی پرسشنامه ی آکسفورد را به کمک ضریب آلفای کرونباخ 90درصد و پایایی باز آزمایی آن را طی 7 هفته 78 درصد گزارش کرده اند . روایی همزمان این پرسشنامه با استفاده از ارزیابی دوستان افراد در باره آنها 43/0 محاسبه شد. همچنین پایایی این پرسشنامه توسط پژوهشگری نیز سنجیده شده که آلفای کرونباخ 88/0 به دست آمد. ( علی پور ، 1386 ).

پرسشنامه سلامت عمومی (28- [4]GHQ):

پرسشنامه 28 سوالی سلامت عمومی را گلدبرگ و هیلیر[5] (1979)طراحی نمودند، (زارعان و همکاران، 1386). و پرسشنامه اصلی 60 ماده دارد، فرم 28 ماده ای پرسشنامه با اجرای روش تحلیل عاملی بر روی فرم بلند آن طراحی شد، (شاهقلیان و همکاران، 1386). تحلیل عاملی این پرسشنامه نشان دهنده چهار خرده مقیاس بوده که هر خرده مقیاس هفت پرسش را در بر می گیرد. این خرده مقیاس ها عبارتند از علائم بدنی (7 ماده)، اضطرابی (7 ماده)، اختلال در کارکردهای اجتماعی (7 ماده) و افسردگی (7 ماده)، این آزمون علائم مرضی و حالت های گوناگون تندرستی فرد را از یک ماه پیش از اجرای آزمون ارزیابی می کند و بر پایه مقیاس چهار رتبه ای لیکرت تنظیم شده است. به دست آوردن نمره بالا در این مقیاس نشان دهنده علائم مرضی بیشتر و به بیان دیگر سلامت عمومی پایین تر است.بالاترین نمره 84 است و نمره برش 23، افراد مشکل دار را تشخیص می دهد (استورا، 1377). پایایی این آزمون در پژوهش کافی، بوالهری و پیروی (1377)، با بهره گیری از ضریب الفا 89/0 بوده است. همچنین در بررسی حقیقتی، عطاری، سید رحیمی و سلیمانی نیا (1378)، روایی این آزمون به کمک نمره کل فهرست علائم نود سوالی بازنگری شده[6] (R- 90- SCL)، محاسبه شده و ضریب الفا برای چهار خرده مقیاس به ترتیب برابر با 86/0، 85/0، 72/0 و 82/0 به دست امده است.

نتایج

پیش از بررسی رابطه ی مولفه های سازگاری اجتماعی و شادکامی با سلامت روان در دانشجویان ابتدا شاخص های توصیفی مرتبط با متغیر های پژوهشی در جدول 2 آورده شده است . در ادامه به بررسی رابطه ی بین این مؤلفه ها در اعضای گروه نمونه ( n=100 ( پرداخته شده است . برای این منظور از آزمون معناداری ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t استفاده شده است .

نتایج حاصل از آزمون tبیانگر این است که پسران ودختران تفاوت آماری معناداری به لحاظ میزان سازگاری اجتماعی دارند(p<0/05).همچنین به بررسی تفاوت معناداری میانگین های شادکامی دربین دختران پسران پرداخته شدکه نتایج نشان می دهد درسطح 95٪ اطمینان تفاوت معناداری ازاین لحاظ میان دختران وپسران وجودندارد.نتایج دیگرپژوهش به بررسی مولفه های سازگاری اجتماعی و شادکامی ازطریق پیرسون پرداخته است نشان می دهد که بین این دومتغیر رابطه معنادار ی وجود دارد و جهت بررسی رابطه بین سازگاری اجتماعی و سلامت روان نیز از آزمون پیرسون استفاده شده که نتایج بیانگر این مطلب است که بین این دو متغیر رابطه ی معنادار ی وجود دارد .

جدول 1 : بررسی تفاوت میانگین های سازگاری اجتماعی و شادکامی و سلامت روان در بین دختران وپسران

Std E rror Mean N N Mean Std Deviatation

1/604 127/68 11/343 50 مرد سازگاری اجتماعی

1/871 13/233 133/14 50 زن

1/527 10/794 74/76 50 مرد شادکامی

1/997 14/119 70/96 50 زن

3/221 22/776 94/04 50 مرد سلامت روان

2/380 16/82 98/76 50 زن

جدول 2 شاخص های توصیفی مربوط به مؤلفه های سازگاری اجتماعی و شادکامی و سلامت روان ( دختران و پسران )

متغیرها کمینه بیشینه میانگین انحراف معیار

سازگاری اجتماعی 64 160 130/41 12/565

شادکامی 34 96 72/86 12/648

سلامت روان 39 160 94/40 20/063

سازگاری اجتماعی دختران64 160 157/102 13/233

شادکامی دختران 34 93 70/96 14/119

سلامت روان دختران 65 160 98/76 16/82

سازگاری اجتماعی پسران 75 160 127/68 11/34

شادکامی پسران 53 96 74/76 10/79

سلامت روان پسران 39 143 94/04 22/77

نتایج آزمون t نشان دادکه پسران ودختران به لحاظ سازگاری اجتماعی (50/0

معناداری دارند نتایج آزمون همبستگی نشان دادکه سازگاری اجتماعی باشادکامی (056/0=p؛192/0=r)وسلامت روان (05/0< p؛284/0=r) همبستگی مثبت معناداری دارند.

بحث

این پژوهش با هدف بررسی شادکامی و سازگاری اجتماعی و سلامت روان در دانشجویان انجام شده است . در تبیین نتایج بدست آمده می توان گفت درروانشناسی مطالعات گوناگونی درزمینه سلامت روان وارتباط آن باسازگاری اجتماعی وشادکامی انجام گرفته است.سازگاری به عنوان یکی ازمسائل اساسی برتمام شئون زندگی فردی واجتماعی تأثیرانکارناپذیری داردکه درسالهای اخیر توجه بسیاری ازمتخصصان رابه خودجلب کرده است.این پژوهش به منظور بررسی رابطه میان سازگاری اجتماعی وشادکامی باسلامت روان دانشجویان انجام پذیرفته است.نتایج نشان می دهد که میان متغیرهای سازگاری اجتماعی وشادکامی وسلامت روان رابطه معناداری وجود داردهمچنین طبق پژوهشی که توسط میرشاه جعفری صورت گرفته (1385)نیز وجوداین رابطه تأییدشده است درطی آن پژوهش نیز مقیاس های سازگاری باهمت عالی،رضایت اززندگی،کارآمدی اجتماعی،سلامت،شناخت مثبت وعزت نفس که ازعوامل مهم شادمانی هستندهمخوانی دارد.(مداحی وهمکاران،1391)

همچنین این یافته درراستای یافته های کیز (2002)می باشدزیراوی معتقداست بهزیستی فاعلی نشانگر ادراک ها وارزیابی های فرد اززندگی خود براساس حالت های عاطفی وکنشوری روانشناختی واجتماعی است ودراین راستا مدل سلامت روانی جامعی رانیز ارائه نموده است.نتایج ازلحاظ جنسیت نشان دادکه بین دختروپسر ازلحاظ مؤلفه شادکامی تفاوتی وجودندارد اماازلحاظ سازگاری اجتماعی به نظر می رسدباهم متفاوتندودختران سازگاری بیشتری نشان می دهند وهردوی آنها در سلامت روان مشابه اند وتفاوتی ندارند.

آن گونه که سلامت جهانی نیز سلامت روانی را"حالتی از بهزیستی که در آن فرد توانایی های خود رامی شناسد،می تواند

به نحوپرثمرومولدی کارکندوقادراستبرای اجتماع خویش مفید باشد"می داند،می توان گفت که سلامت روانی تنهااحساس شادی ولذت نیست بلکه این عامل درکنار بهزیستی روان شناختی واجتماعی است که تکمیل می گردد.نتایج این پژوهش می تواند دردست دست اندر کاران قرار گیرد تابرنامه ریزی های لازم درجهت تعدیل کاستی هاوایجاد ظرفیت های جبران کننده صورت گیردومی تواندتصویر گویاومناسبی جهت برنامه ریزان بهداشت روانی فراهم نماید.پژوهش حاضر محدودیت هایی نیز دارد.هرچندنمونه حاضرازتعدادنسبتاٌ مناسبیتشکیل شده است اما تعمیم آن به جامعه غیردانشجویی وشهرهای دیگر بایدبااحتیاط صورت گیرد.همچنین محدودیت ایجادشده توسط ابزار راکه اجتناب ناپذیر است نیزبایددرنظرداشت.پیشنهاد می شودپژوهش حاضر برروی سنین بالاتروبه خصوص زوج هایی که دردوره ی میان سالی قراردارند تکرارشودتانقش ابعاد بهزیستی کارکردی درشادکامی ملموس تر گردد.

منابع : .

- استورا،بنجامین.(1377).تنیدیگی یا استرس ، بیماری جدید تمدن.ترجمه :پریرخ دادستان.تهران. انتشارات رشد.

- زارعان، مصطفی؛ اسداله پور، امین؛ بخشي پوررودسري، عباس .(1386). رابطه هوش هيجاني و سبك هاي حل مسئله با سلامت عمومي.مجله روانپزشكي و روان شناسي باليني ايران. سال سيزدهم، شماره 2. 172-166.

-زینعلی تاجانی،شینا؛فیروزشاد،ماریا؛هدایت صفا،راضیه؛خسروجاوید،مهناز.(1391)سبک های دفاعی،ابرازگری هیجان،سازگاری فردیو واجتماعی دردانشجویان. مجموعه مقالات ششمین سمینارسراسری بهداشت روانی دانشجویان دانشگاه گیلان

-حقیقی،جمال؛عطاری،یوسفعلی؛سینا رحیمی،سید علی ؛سلیمانی نیا،لیلا .(1378).رابطه سرسختی و مولفه های آن با سلامت روانی در دانشجویان پسردوره کارشناسی دانشگاه اهواز. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز،سال ششم ،شماره های3و4 .18-1.

- شاهقلیان،مهناز.(1386).رابطه آلکسی تیمیا با سبک های ابراز هیجان و سلامت عمومی در دانشجویان. مجله روانپزشکی و راونشناسی بالینی ایران. سال سیزدهم. شماره . 3،248-238.

-علی پور ، احمد و آگاه هریس ،مژگان . ( 1386 ) اعتبار و روایی فهرست شادکامی آکسفورد ، فصلنامه روانشناسان ایرانی ، سال سوم ، 12 ، تابستان .

-گلدنبرگ ايرنه، گلدنبرگ هربرت (2000).، ترجمه اکسيان، پرستو (1382)، تهران، نشر روان.

- مداحی ،محمداراهیم؛مداح،لیلی؛محمدی نسب،مرضیه.(1391).شادکامی،سازگاری اجتماعیوهوش هیجانی دردانشجویان.مجموعه مقالات ششمین سمینارسراسری بهداشت روانی دانشجویان دانشگاه گیلان

-Argyie,M.(2001).Happiness,introversion-extraversion and happy introverts.Personality and Individual Differences,11:1093-96.

-Ivcevice,Z,bracket,M.&Mayer,J.(2007).journal of ersonality.vol,15.199-236.

Kashdan,T.(2004).The assessment of subjective well-bing(issuesrais by the Oxford Happiness Questionnaive) journal of personality and Individual Differences.Volume 36,Pages 1225-1232.

[1] .Ivans,Acosta & Yamamoto

[2] .Noble,Daglas &Newman

[3] .Godberg &Hillier

[4] Genral health questionnar

[5] .Godberg &Hillier

[6] .Symptom checklist-90-revised

شادکامی ،سازگاری فردی واجتماعی وسلامت روان دردانشجویان

مطالب مشابه :

پرسشنامه مهارتهای زندگی

لیست پرسشنامه های مدیریت رفتار سازمانی (سطح فردی و گروهی) و (سطح سازمانی)

پرسشنامه مهارتهای زندگی

پرسشنامه

شادکامی ،سازگاری فردی واجتماعی وسلامت روان دردانشجویان

دانلود پرسشنامه

نحوه تهیه پرسشنامه

پرسشنامه مشاوره قبل از ازدواج

تاثير موانع ارتباط فردي بر تعارض سازماني