انار در افغانستان

پرورش انار :

تاریخچه :

اناریاPOMEGRANATE نام علمی PUNICA GRANATUM

این گیاه اصلاٌ بومی آسیای مرکزی وغیره است وهزاران سال است که تحت کشت درآمده است .

مورخ یونانی ازانار به عنوان یک درخت مقدس یاد کرده است . به این خاطر است که انار به وسیله مبلغان مذهبی ازکشور به کشور دیگربرده شده است وحتًی امروزهم می توان نشانه ازدرخت اناررا درهر دیروکلیسا دید وحال حاضر کشور های مهم تولید کنند ه انار عبارت اند از افغانستان ، ایران ، شوروی سابق ، اروپا ، ایتالیا، اسپانیا وغیره می باشد . ولی درافغانستان سه هزار سال تاریخ دارد که تابحال انواع انارهای وحشی درکوه های دوردست یافت می شود .

انار یک بخش از مال التجاره راه ابریشم بود . درنیمه قاره هند انار افغانی شهرت زیاد داشت ودرطبابت نیزاز شربت ودانه آن استفاده می شد وهم چنان برای رنگ سازی استفاد ه می شد خلا صه یک بخش مهم اقتصاد افغانستان را تشکیل میداد.(3 )

اقسام شاخه بری :

بصورت عموم در وقت شاخه بری از دو حالت ذیل استفاده میشود

1- کوتاه ساختن ساقه یا Cutting back که نظر به خواست باغبان می باشد که کدام نوع اقسام شاخه بری را قبول می کند یعنی درختان را به سیستم قد کوتاه ، متوسط و قد بلند باشد شاخه بری میکند .

2 – از بیخ شاخه را قطع کرده یاThinning out درصورتیکه شاخه ها زیاد غلّو باشد مانع عبور نور آفتاب بداخل تاج شود ویا اینکه شاخه ها ی خشک آفت زده ویا از میوه دهی باز مانده باشد آنرا قطع میکند .(7)

تعریف شاخه بری:

تعریف: شاخه بری عبارت از قطع نمودن قسمت های از درختان است که نموی طبیعی آن تغییر یافته که در نتیجه حاصل و جنسیت خوب بدست آید،ویا اینکه هر قسمت درخت را نخواسته باشیم ویا خلاف توقع باغبان باشد و آنرا قطع کنیم شاخه بری گفته میشود.

بصورت عموم درختان مثمر به دو جهت شاخه بری میشود یکی شاخه بری جهت شکل دهی به درخت است که در مرحله ابتدایی انجام میشود دیگری شاخه بری جهت حاصل دهی است که حاصل سالانه درخت تنظیم شده و شاخه های زائید قطع میگردد. همچنان شاخه بری نظر به آب و هوای منطقه که در چه وقت سال انجام میشود با جنس،نوع و سن درخت تفاوت میکند اما بعضی درختان است که به شاخه بری زیاد ضرورت دارند ولی بعضی ها به شاخه بری کمتر ، اما درختان جوان نسبت به درختان مسن به شاخه بری زیاد تر احتیاج دارند . از همین لحاظ بصورت جداگانه تحت مطالعه قرار میدهم لیکن نمی توان تمام درختان را به شکل و اندازه شاخه بری کرد زیرا نظر به خصوصیات شان فرق میکند . وهم چنان شاخه بری به منظور انتقال مواد فتوسنتزی به میوه و ریشه و درنهایت باعث تنظیم تشکیل جوانه گل خواهد شد .(7 )

اما یک نکته را باید در نظر داشت شخصی که اقدام به این کار مینماید مانند یک جراح است باید وسایل اش آماده و پاک باشد بصورت درست بداند که کدام شاخه باید قطع شود و بعداً اقدام به این کار نماید

دلایل شاخه بری :

شاخه بری درختان مثمر یکی از روشهای مهم در باغبانی است که شامل قطع نمودن قسمتی از تاج درخت به منظور تعادل لازم ، شاخه بری تاج تعداد نقاط رشد را کاهش داده و مصرف ناتیروجن و سایر عناصر ضروری را بیشتر کرده و بکار گیری کاربوهایدریت را کاهش می دهد . بنابر این شاخه بری شاخه و ریشه برای گل دهی و بار دهی درختان میوه بسیار ضروری است وهم چنان به این دلایل شاخه بری میکنم که قرار ذیل یاد آوری میشود :

1. جنسیت و جسامت فی دانه میوه خوبتر شود . (7)

2. شاخچه های جدید و جوان ایکه میوه می گیرد تولید شوند.

3. طول عمر تولید کردن درخت میوه دار زیاد شود.

4. شاخچه های مولد میوه بالای یک درخت میوه دار یکسان تقسیم شوند .

5. همه ساله یک مقدار معین میوه بدست بیاید .

6. از صدمه امراض کنترول جلوگیری شود .

7. از آب استفاده خوب اقتصادی نمایم .

8. اسکلت بندی درست کرده باشیم تا میوه زیاد را حمایت کرده بتواند.

9. درخت را باز نگاه داشته تا مقدار کافی نور و هوا به داخل آن شود.

10. نموی درختان را تحت کنترول آورده و در نتیجه سهولت های زیاد را فراهم بسازیم .

11. ذریعه شاخه بری سال بری درخت را نیز کنترول کرده میتوانیم.(6)

اهمیت غذائی وطبی انار:

میوه انار کروی شکل پوست آ ن ضخیم وسرخ وداخل آن تعداد زیادی دانه سخت است که اطراف هردانه را پوش آبدار شرین سرخ رنگ شفاف شیشه فراگرفته است این دانه ها باپوشش آبدار واطراف آنها قسمت خوردنی انار را به عنوان میوه تشکیل می دهد .

ولی ازنظر طب صنعتی تمام قسمت های اندام این گیاه مفیده داروی است درهرصد گرام انار سرخ پرآب که اطراف دانه های انار را فرا گرفته است درحالت خام مواد ذیل موجود است .

آب 81 گرام فاسفورس 83 گرام پروتین 0.5 گرام مواد چربی 0.3 گرام کاربن هایدرید 16 گرام کلسیم 8 ملی گرام آهن 0.03 ملی گرام سودیم 0.04 ملی گرام ویتامین C 4 ملی گرام.(5 )

پوست ریشه انار درسرتاسرخاوردور به عنوان داروی موثرکرم کش وهم چنان بر ضد سایر انواع کرم های دیگرموثراست.

وهم چنان میوه انار منبع خوبی ازپتاشیم وویتامین های B6 وC می باشد. این میوه دارای نانن هایی است که اثرقبض کننده دارد ودردرمان اسهال ازآن استفاده می کنند مقدار این تانن هادرگل انار بیشتر است . فلس های موجود درداخل میوه انار درصورتی که درکنار دنداد پوسیده قرار داده شود دندان درد را تسکین می کند. میوه اناراشتهار آوربوده ومصرف آن بوی بد دهان رانیز برطرف می کند. مصرف آب انار نیزهمراه باشکر برای معالجه سینه درد وسرفه مفید است.(4)

جدول میزان ترکیبات مختلف غذایی موجود درمیوه انار

( معیاریک عد دانار154 گرامی)

105

انرژی ( کیلوکالوری )

آب( %)

فیبرغذایی ( گرام )

کاربوهایدرید( گرام)

پروتین( گرام)

کلسیم ( میلی گرام)

399

پتاشیم ( میلی گرام)

مکنیزیم ( میلی گرام)

فاسفورس ( میلی گرام)

ویتامین A

ویتامین C ( میلی گرام)

ویتامینB1

ویتامینB2

ویتامینB3

ویتامینB6

فولات( میکروگرام)

ویتامینE ( میلی گرام)

خواص بوتانیکی .

درخت یا درخچه انار دارای گل های کامل ومتعلق به جنس PUNICACEAC ونام علمی آن PUNICA GRMATUM می باشد.

شاخه های انار میتواند سرماه حدود 12 درجه سانتی گرد را تحمل کند وگل هانیزچون دوماه ازشروع فصل رشد بازمی شوند. معمولاٌ ازآسیب سرماه مسعون هستند . احتیاج سرمای انار بسیار کم است این گیاه برای رساندن میوه نیازبه تابستان های بسیارکم گرم دارد وریشه ها آن می تواند تابه عمق 1-5 M درزمین نفوزمی کند.

دربرابری کم آبی بسیار مقاوم است ومیتوانیم آنرا بصورت دایم پرورش داد ولی آب یاری مرتب دربالا بردن مقدار محصول وکفیب آن تقش مهمی دارد. درخت انار می تواند تحت شرایط مساعد حدود 5M ارتفاع پیدا کرده وتا 200 سال عمر می کند برای تولید میوه انجام گرده افشانی که معمولاٌ توسط باد حشرا ت انجام می شود ضروری است وگل های انار ازیک چهارسالگی به بعد بروی شاخچه ها به طول 1تا 20 سانتی متر ظاهر می شود .

درهرسال گل ها 40 تا 60 روز یک از شروع فصل رشد در3 تا 4 ردیف یا قطار به توام 10 تا15 روز به وجود می آیند.(6 )

انواع انار.

اناردرافغانستان درمناطق مختلف به نامهای مختلف یاد می شود. که با تفکیک درست نام های آنها ر ا معرفی می کنیم.

1- درقندهارسورشکر( شکرسرخ ) 2- سپین شکر( شکرسفید ) 3- شین ( سبز) 4- سور( سرخ ) 5- سردانه ( دانه سرخ ) 6- سفید شیرین ( سپین خوژ) 8 – تاکی ترش9 – ترش سرخ 10 – ترش سفید 11- ترش بیدانه .

I. درهلمند.1- پته پوستکی 2- کاغدی ترس 3- گرمه 4- سره خوژه 5- حمزی .

II. دربلخ. 1- زاتی 2- شیروشکر.

III. درسمنگان 1- پوست عقب 2- سرک 3- کاسگلی 4-سفید نازک.

IV. درکاپیسا 1- می خوش 2- کیچه ترش3- ترس قندهاری 4- بیدانه 5- دانه دار سفید.(5 )

شرایط اقلمی ومحیطی .

عکس العمل درختان میوه به عوامل محیطی به دلیل چند ساله بودن ونحوه رشد آنها تا حدودی باسایر گیاهان متفاوت است ازآنجا یکه درختان میوه یک ازبالغ شدن حجم زیاپیدامی کند وباید با فواصل به نسبت زیادی ازیکدیگر کشت شوند.

که درنتیجه باید کوشش شود تامحیط کشت گیاه هان مناسب باشد . مهمترین عوامل محیطی که نحوه رشد ومیزان محصول یک درخت را تعین می کند عبارت از .

1- سرماه وگرماه – همانند سایر گیاهان درختان میوه برای رشد وتولید محصول یک دفه گرماه وسرماه مناسب برای خودضرورت دارند.

2- نور- ازمایش های مختلف ثابت کرده بجزازتعدادی محدودی نباتات سایر میوه ها برای گل دادن به طول روزضرورت دارند وخاص نیستندوتنها اثراین عامل روی آنها کمتریا بیشترکردن دوره سنتزدرهرروز می باشد برخلاف طول روز شدت نور دررشد وباروری درختان بسیار موثراست.

3- موقعیت محل – مجموعه تمام عوامل عرض جغرافیای ارتفاع ازسطح دریا مقدار شیب زمین موقعیت محل را تشکیل مید هد. که این عوامل جغرافیای به درجه اول روی سرجای محیط ودردرجه دوم روی شدت نور است.

4- خاک- بیشتردرختان میوه به ترکیبات خاک حساسیت زیادی نشان می د هند واگر خاک دارای ترکیبات خوب عمیق وزهکش کافی بوده وازPH مناسبی نیزبرخوردارباشد. بخوبی درآن رشد کرده محصول کافی تولیدخواهد کرد.(6 )

5- آب – براساس یک قاعده کلی هرگاه منطقه دارای بین 700 ملی باران سالا نه باشد برای پرورش درختان میوه بصورت دایم قناعت بخش است . وهم چنان آنکه کمتراز500 ملی متربارندگی داشته باشد نیاز به آبیاری مرتب درسراسرفصل رشد نموی دارند.

طریقه تکثیر.

معمولاٌ دانه های اناررا درکرت آماده کردن بردیف می کارند پس ازیک سال که نموکرد آن را به قوریه دیگری می برند.

ودرسه سالگی به جای دائمی انتقال می دهند. برای قلمه زدن درخت انار درماه دلو شاخه های به درازی سی سانتی متروقطع نیم سانتی مترانتخاب می کنند ومی برند ودرخاک های ریگی نمدار فرومی برند به طوری که دوسه چشمه آن بیرون بماند وقتی شاخه ها ریشه زد دربهار نهال هارا بجای دائمی می برند.

سال بعد وقتی درخت جوانه زدن آن شاخه بری می کنند وآرایش می دهند وشاخه های بیخ جوش زیاد آن را می برند تامیوه اش زیاد تر می شود.

معمولآبه سه طریقه تکثیرمیکنند .

1 – قلمه 2 –فرخنج3 – پیوند

به اندازه سی سانتی قطع میکنند به ردیف غرس میکنند . - قلمه:1

2 – فرخنج : درختی که حاصل ده است شاخه های درراز آنراقات کرده زیر خاک میکنند همین شاخه های زیر خاک ریشه کرد ه جوانه میزنند وبعد از یکسال از درخت قطع کرده واززمین میکشند به جای دیگر غرس میکنند.

3 – پیوند : هرگاه بخواهند درخت را پیوند بزند نهال را به فاصله سی سانتی متر ازکف زمین قطع می کند پس ازآن که شاخه داد سه چهار شاخه قوی ازمیان آنها انتخاب می کنند وپیوند شکمی یا تی پیوند می زنند.(3 )

شاخه بری درختان انار :

شاخه بری درخت انار منحصر به شاخه های آفت زده ، خشک شده و هم چنین شکل دادن به درخت می باشد . شاخه های انار اکثراً طوری رشد می کند که بداخل یک دیگر میروند و باید شاخه های اضافی را شاخه بری کرد .

برای جمع آوری آسان میوه ها ، درخت انار را باید به سیستم قد کوتاه شاخه بری کرد که این عمل باعث میشود که از یک طرف کارگران مقدار بیشتر میوه را از چنین باغها جمع آوری کرده و مصارف کمتر را در بر دارد . و از طرف دیگر درختان قد کوتاه زیبایی خاص را به باغ می دهد .

درختان انار بیخ چسب های زیاد تولید می کند از یک طرف فروش آنها برای بلند بردن اقتصاد شخص کمک می کند و از طرف دیگر نوعی از شاخه بری به حساب میرود و هم بیخ چسب ها را بر خلاف سایر درختان میتوان گذاشت که در کنار درخت ما دری تولید میوه می نما ید و به درخت مادری کدام آسیب نمیرساند .

درخت انار را در زمستان قبل از سبز شدن شاخه بری می کند ، و برای شکل دادن اگر بخواهم درخت قد کوتاه باشد نهـــــــال را پس از شاندن به ارتفاع 40– 30سانتی متر از سطح زمین قطع می کنم و اگر قد بلند خواسته با شیم به ارتفاع 70-80سانتی متر قطع می کنیم تا جوانه ها ی در حال استراحت بیدار شده و شروع به رشد نمایند . میوه تولید می کند و باید از قطع کردن شاخه های میوه ده جلو گیری شود و بعد از وقت معینه میتوان قطع کرد . زمان شاخه بری انار پس از سرمای شدید زمستان و قبل از بیدار شدن درخت می باشد .(6)

جمع آوری وشرایط نگهداری .

جمع آوری انار وقتی است که میوه پخته شده باشد صورت می گیرد تحقیقات که درسال 1984 توسط ( بن آری ) نشان مید هد که میوه انار قبل از مرعرد آن جمع آوری شود مقدار تیزابیت آن بلند رفته ومواد جامد قابل حل آن کاهش می آبد.

برعلا وه نواقص مزه پوست ورنگ آن تغیرمی کند. هم چنان تحقیقات که درایران صورت گرفته نشان مید هد که درانواع انار مواد قابل حل وموجودیت تیزاب ها تفاوت دارد. وقتی جمع آوری وقتی است که 16.5% مواد جامد و1.5% مواد تیزابی درآن وجود داشته باشد اما این اصول درافغانستان موجود نبوده جمع آوری بعد از رسیدن انار دراواخر تا بستان و ماه میزان صورت می گیرد .

هم چنان شرایط نگهداری هرنوع میوه درذخیره گاه ها ازروی مطالعات علمی به اثبات رسیده شده که کدام نوع میوه درچی نوع شرایط باید نگهداری شود. که برای نگهداری هرنوع میوه جات بعداز برداشت آن درحفا ضت خانه ها روی درجات حرارتی وسردکن ومعتد ل کننده نگهداری می شود .

مثلاٌ انار درزخیره روی درجه حرارت 1-3 درجه سانتی گریت ورطوبت نسبتی آن 95% وعمر نگهداری تقریبی درافغانستان 2- 4 ماه می باشد روی این اساسات نگهداری انار درمناطق تولیدی محصول انار این اصول رایج نبوده وبه قسم عتعنوی ازمدت های قبل تا حال نگهداری شده وضمناٌ برای پلا نیزه شدن این اصل به وسایل لازم ضرورت است.(5 )

سورت ودرجه بندی انار.

تاکنون هیچ سورت ودرجه بندی اناردرشرائیط فعلی افغانستان وجود ندارد. تنها انارترکیده وگندیده جدشده وبقیه به اندازه به لحاظ نوع اناریعنی انارقندهاری وبیدانه جدابه فورش میرسد. امارنگ انار، سائیزانار، سلا متی ظاهری ودیگرمشخصات عمده آن درنظرگرفته نمی شود.

اناردردو مرحله باید درجه بندی گردد. یکی هنگام جمع آوری آن ودیگری هنگام بیرون کردن آن ازذخیره گاه ها. انارپس ازرفع حاصیل درکارتن ها سبده کریت ها به سائیزهای مختلف به شکل مناسب به فروش میرسد. درجه بندی مناسب وبهترانارهم از خرابی جلوگیری میکند. وهم موجب جلب وتوجه م مشتریان می گردد. (6 )

بهترین نوع درجه بندی این است که اناربشکل یک یاچند قطار گذاشته شود وبه هراندازه که در جه بندی اناردرست باشد به همان اندازه ازضایعات جلوگیری می شود. ودربازار های تجارتی به ارزش وبه کفیت بالابه فروش می رسد.

طریقه نگهداری انار.

درموردنگهداری میوه جات وسبزیجات دردهه اخیر درکشورهای انکشاف یافته وصنعتی پیشرفت های چشم گیری به میان آمده است تقریباٌ 90 % محصولات درجاهای سرد نگهداری می شود این کشورهای پیش رفته براهمیت فزیولوژیکی محصولات پی برده ودرمورید نگهداری میوه جات وسبزیجات تحقیقات گسترده انجام داده اند. اما متاسفانه باید گفت که درافغانستان نگهداری محصولات زراعتی با استفاده ازروشهای کهن ومحلی صورت گرفته وضایعات زیاد داشته است که ما میتوانیم محصولات مختلف اناررا که به صورت بهتردرجاهای سرد نگهداری کنیم.

هم چنان محصولات درافغانستان معمولاٌ درانبارهای عادی نگهداری می شود به خاطراینکه ازمیزان ضایعات درانباهای( گدام) کاهش پیداکند. باید انارترکیده گی وگندیده آنرا دور نمایم روش دیگری که معمول است حفرزمین که عمق آن85 cm وقطرآن 3m وطول آن به اساس ضرورت انتخاب می شود. که درنتیجه شکل یک کانال را به خود میگرد که دراین کانال به فواصل معین هواکش ها نسب میگردد. ودربالای انارعلف ویا کاه انداخته می شودتااینکه ازهوای سرد درامان باشد چون دراین روش نمیتوان درجه حرارت درجه رطوبت را کنترول کرد بناٌ بازهم ضایعات زیاد داشته وهم کفیت ظاهری انار پاین آمده پوست آن خشک ورنگ آن نامطلوب ونا خوش آیند بوجود میاید . (2)

نتیجه گیری .

ازآن جای که میدانیم زراعت پیشه اصلی مردم کشور ها بود ه وتقریباٌ 85% عاید کشورها بصورت مستقیم وغیرمستقیم اززاعت مالداری بدست می آید که درجمله آن شکل باغداری نیزازاهمیت بیشتری برخورداراست.

وباتولید میوه جات فروان ومرغوب ازدیرزمان تاحال تقریباٌ درردیف کشورهای مهم تولید کنند ه میوه جهان بحساب می رود . که یکی ازاین جمله محصول اناراست که دراین وظیفه خانگی مورد بحث قرارگرفته است.

این میوه باداشتن قدامت تاریخی چندین هزار ساله یکی ازمرغوبترین وزیباترین محصول باغداری درجهان محصوب می شود. که کشت آن درمحیط خشکه وکم بارانی نتیجه مطلوب میدهد وهم چنان از جمله پرحاصل ترین وآسان ترین ویا اقتصاد ترین میوه درسطح جهان حساب میشود .

وازسوی دیگر برعلاوه اهمیت غذای که سرشاراز انواع ویتامین ها پروتین مواد معدنی وغیره می باشد. درای خواص درمانی وطبی می باشد برای بسیاری ازامراض بسیار مفید وموثر می باشد. بناٌ درزرع وپرورش این میوه باید کوشا باشیم تابتوانیم ازاین طریق سطح اقتصادی فامیلی خود را بلند برده وازسوی دیگردررشد واقتصاد کشور نقش خوبی ایفاه کرده

سفارشات .

-1چون افغانستان کشور یست که درآن انواع میوه جات یافت وپرورش می شود بخصوص انارکه دراکثرقسمت های افغانستان یافت می شد بناٌ درانکشاف سستیم باغداری وپرورش آن باید اقدامات جدی روی دست گرفته شود.

-2انواع انار هاکی درافغانستان تولید می شود سورت ودرجه بندی شده وبخارج ازکشور جهت دریافت .... صادرشود.

-3ایجاد استیشن های پروسس وزخیره میوه جات بخصوص انار بخاطر جلوگیری ازضایعات وصدمات.

-4ایجاد استیشن های تحقیقاتی به منظور تشخیص امراض وآفات وبدست آوردن انواع پرحاصل ومقاوم.

انار در افغانستان

پرورش انار :

مطالب مشابه :

انار در افغانستان

معرفي انار

تصاویری از انار انبوه وباغستانهای آن وانارچین

تسطيح تجهيز و آماده سازي اراضي جهت احداث باغ انار

كاشت ، داشت و برداشت

مطالبی درباره فصل انار جینی

فواید انار

اقليم مناسب احداث باغ انار