عوارض مصرف هورمونها در عضله سازی

متاسفانه امروزه مصرف برخی دارو ها تحت عنوان دوپینگ  در ورزش رایج شده است . این مواد  به جهت افزایش كارآیی، تغییر در اندازه های بدنی یا درمان بیماری و جراحات مورد مصرف قرار می گیرند. سازمانهای ورزشی از جمله كمیته بین المللی المپیك برای كنترل و محدود كردن مصرف این مواد در ورزش قوانینی را به اجرا گذاشته اند. در حال حاضر در بسیاری از کشورها برای افراد بالای 14 سال كه در رقابتهای ملی و بین المللی شركت می كنند كنترل دارویی اجباری شده است. از جمله مواد قابل سوء مصرف در ورزش داروهای محرك (كوكائین، سالبوتامول)، مخدرها،  داروهای مدر، هورمون های گلیكوپروتئینی و از همه مهمتر استروئیدهای آنابولیك (بدنساز) می با شند. با توجه به گستردگی مصرف استروئیدهای آنابولیك در رشته های مختلف ورزشی دانستن نكاتی درباره فواید و مضرات آن ضروری است.

تمام فعالیت های شیمیایی در بدن موجودات زنده به دو دسته تقسیم می شود: فرایندهای كاتابولیك و فرایندهای آنابولیك.
فرایندهای كاتابولیك(سوختن) به آن دسته از فعالیت های شیمیایی گفته می شود كه در آن مواد مختلف با هدف ایجاد انرژی، ‌شكسته و تجزیه می شود. فرایند های آنابولیك(ساختن) به آن دسته از فعالیت های شیمیایی گفته می شود كه باعث ساخته شدن و تولید مواد جدید می شود. 
استروئیدهای آنابولیك از دسته هورمون هایی هستند كه باعث ساخته شدن بافت های ماهیچه ای و افزایش توده عضلانی می شوند. فرمول شیمیایی آن ها شبیه ساختار هورمون مردانه تستسترون است.
استروئیدهای آنابولیك مواد مصنوعی هستند كه انواع مختلفی دارند و برای مصارف گوناگون استفاده می شوند. این محصولات در ابتدا برای مصارف پزشكی مانند درمان بیماری های عضلانی، پوكی استخوان، برخی كم خونی ها و ضعف ناشی از تحلیل عضلانی ناشی از ایدز مورد استفاده قرار می گرفتند ولی به تدریج دامنه مصرف آن ها به ورزشكاران رسید و به عنوان مواد دوپینگی مطرح شدند. این مواد علاوه بر تاثیری كه در افزایش سنتز پروتئین و حجیم شدن عضلات دارند، باعث افزایش تولید گلبول های قرمز شده و خونرسانی به بافت ها را افزایش می دهند. به این ترتیب این هورمون ها در ورزش های قدرتی و سرعتی مانند شنا و دوچرخه سواری، وزنه برداری و.... تاثیرگذار هستند و باعث  می شوند كه فرد بتواند شدت و مدت تمرینات خود را افزایش دهد.
استفاده از این مواد عوارض جانبی فراوانی نیز برای مصرف كننده ایجاد می كند. این عوارض شامل افزایش فشارخون، بیماری های قلبی – عروقی، كلیوی، انواع سرطان ها، سكته و تغییرات هورمونی شدید است. به عنوان مثال مصرف این مواد باعث افزایش حجم تمام عضلان بدن از جمله عضله قلب  می شود ولی در افزایش اندازه عروق تاثیری ندارد بنابراین عروق توانایی رساندن اكسیژن و مواد مغذی از قلب بزرگ شده به بدن را ندارند. این امر موجب گرفتگی و گاهی پارگی عروق می شود كه می تواند مرگبار باشد. 
عوارض جانبی كه در اثر تغییرات هورمونی در بدن مردان و زنان ایجاد می شود،‌ بسیار زیاد و نامطلوب است. به عنوان مثال مصرف این هورمون در مردان باعث بروز طاسی، ‌عوارض پوستی مانند اكنه و   جوش های چركی،‌ بزرگ شدن سینه ها، آسیب های كبدی،‌ افزایش كلسترول بد، بزرگ شدن پروستات، كوچك شدن بیضه ها و عقیمی می شود. این عوارض در خانم ها به صورت افزایش موهای زائد در صورت و بدن، ضخیم شدن تارهای صوتی و بم شدن صدا و مشكلات قاعدگی بروز می كند. به علاوه این هورمون ها می توانند بر احساسات و خلقیات فرد تاثیرات نامطلوبی برجای بگذارند و باعث تندخویی،‌تهاجم، افسردگی و تمایل به خودكشی شوند.
استروئیدهای آنابولیك در انواع مختلف خوراكی، تزریقی، ژل و كرم وجود دارد كه گاهی به تنهایی یا حتی مخلوطی از تمام این انواع استفاده می شود. مصرف آن ها به صورت دوره ای است كه شامل دوره های مصرف و استراحت می باشد. استروئیدهای آنابولیك جزو مواد نیروزا بوده و مصرف آن ها دوپینگ محسوب می شوند كه نه تنها باعث بروز مشكلات جسمی در افراد می شوند بلكه مصرف آن ها اخلاق ورزشی و رقابت سالم را نیز از بین می برند.
اندرواستنوئید و DHEA
اندرواستنوئید (كه معمولاً با نام اختصاری <آندرو> نیز شناخته می‌شود) و همچنین DHEA كه نام اختصاری (Dehydroepiandrosterone) می‌باشد، از انواع دیگر مرسوم مكمل‌های هورمونی به شمار می‌روند. این دو ماده از پروهورمون ها یا همان <استروییدهای طبیعی> تشكیل شده‌اند و قابلیت این را دارند كه در بدن انسان به تستسترون تبدیل شوند. تاكنون شواهد مستندی در رابطه با تاثیرات جانبی این مواد به دست نیامده، اما اگر از آنها در دوز بالا استفاده شود، تاثیرات شدیدتری درست شبیه به استروییدهای آنابولیك را در برخواهند داشت. همچنین این دو ماده موجب می‌شوند كه تعادل هورمونی در بدن مصرف كنندگان برهم بخورد. از دیگر معایبی كه می توان به آن اشاره كرد این است
كه اگرازاین مكمل‌ها پیش ازكامل شدن رشد استفاده شود، این احتمال وجود دارد كه شخص مصرف كننده هیچ گاه به رشد كامل دست پیدا نكرده و بالغ نشود.
هورمون رشد(HGH)

از دیگر هورمون هایی كه به عنوان مكمل استفاده می شود، هورمون رشد(HGH) می‌باشد. پزشكان از این هورمون در شرایط خاص برای بیمارانی كه دارای رشد ناكافی و یا برخی دیگر از مشكلات هورمونی هستند، استفاده می كنند تا با كمك آن بتوانند مراحل رشد طبیعی خود را به دست آورند. اما برخی از ورزشكاران كه درصدد حجیم‌تر كردن عضلات بدن خود هستند، نیز به اشتباه از این هورمون استفاده می‌كنند. نوجوانانی كه از این هورمون استفاده میكنند، رشد طبیعی خود را با مشكل مواجه می‌سازند و باید منتظر عواقب بعدی آن نیز باشند. استفاده نادرست از این هورمون می تواند باعث بروز دیابت و بیماری های دیگر شود.

با در نظر گرفتن این عوارض جبران ناپذیر بهتر است در انتخاب مكمل ها دقت بیشتری به كار برده شود و محصولاتی انتخاب شود كه در مورد تركیبات و سالم بودن آن ها اطمینان داشته باشیم.
 سعی كنید بدن خود را به شیوه های طبیعی و با استفاده از مكمل های مناسب پرورش داده و برای افزایش حجم عضلات بیشتر بر روی تمرینات و تغذیه مناسب تكیه كنید. این روند اگر چه آهسته به هدف میرسد ولی برای حفظ سلامت شما بسیار ضروری است.