کتاب های یادگاری3،تصمیم کبری

همه ی دانش آموزان سال های 1350ه ش/1392ه ق/1972م تا1381ه ش/1424ه ق/2003م که پایه ی دوّم دبستان را گذرانیده باشند،درکتاب«فارسی»خودبا درس«تصمیم کبری» آشنایی کامل دارند که به رغم گذشت سال ها از پایان یافتن تحصیلاتشان با عنوان و بسیاری از واژگان ونیز مفاهیم مطروحه در آن هم چنان دارای ارتباط تنگاتنگ روحی هستند.

«تصویر سازی درس«تصمیم کبری» دهه ی 1360ه ش/1402ه ق/1981م».

درسی که همه ی اجزایش در دنیای کودکی ها برایشان دوست داشتنی وهم زاد پندارانه بوده وهست و سووال بی پاسخ پایانی اش،هم چنان در اذهانشان شناور که به راستی بالاخره آیا کسی فهمید،کشف کرد وپی برد که:

«تصمیم کبری چه بود؟»

درس«تصمیم کبری» از جمله دروس ماندگاری است که نه تنها متن بلکه تصویرگری های آن نیز دارای بیش ترین تاثیر گذاری ها بر اذهان مخاطبان خود بوده است وبه رغم پیشنهادهای انجام شده جهت جایگزینی آن با دیگرمتون متناسب،ازسوی مدیران وکارشناسان ستادی نهادهای مختلف(1)و«وزارت آموزش و پرورش»(2) جای خالی آن،به دلیل دارا بودن بار ارزشی و آموزشی یکی از مهارت های زندگی هم چنان از سوی دست اندرکاران صف نظام تعلیم وتربیت «ایران» احساس وتوصیه می گردد.(3)

«تصویر سازی درس«تصمیم کبری» دهه ی 1370ه ش/1412ه ق/1991م».

این رابطه ی عاطفی دارای آن چنان عمق احساسی است که از دایره ی آموزش های رسمی مدارس پافراتر نهاده و با حفظ ویژگی های عاطفی غمگنانه ی خویش، در بسیاری از بخش های مختلف اجتماعی وفرهنگی ،جایگاه ویژه ایی جهت خود فراهم نموده است،که در ادامه می توان با برخی از مصادیق آن آشنایی یافت:

- دست مایه واقع شدن عنوان جهت نگارش ادبیات داستانی درشکل رمان:

که از آن جمله می توان این منبع را معرّفی نمود

«اربابیان،جواد،تصمیم کبری،تهران،كتاب‌سراي نيك»،1385ه ش(/1428ه ق/2007م).

- بازخوانی رادیو تلویزیونی متن به منظور یادی از خاطرات ایّام کودکی :

در برنامه ی تلویزیونی ی شماره ی641 ،1392/2/12ه ش/1434ه ق/2013م رادیو هفت شبکه ی آموزش،توسط «گیتی خامنه»،مجری کهنه کار برنامه ی تلویزیونی کودک.(4)

- انعکاس موضوع درشعر معاصرپارسی با مضامین انتقادی،اخلاقی،طنزواجتماعی.(5)

- بهره مندی از نام تثبیت شده ی آن به عنوان نشانی اینترنتی وب نوشت.(6)

- دست مایه واقع شدن درون مایه وعنوان جهت نگارش فیلم نامه واقتباس از روایت«تصمیم کبری» جهت تولید فیلمی داستانی با همین عنوان درژانراجتماعی،جهت گروه سنّی خانوادگی:

«تصميم كبري»،نویسنده‌ «پیام یزدانی»،کارگردان«سیروس حسن‌پور»،بازيگران«حوریه میرمحمّدی،فاطمه خان بابایی،غلام رضا خورشیدی، زینب سهرابی»،مدیر فیلمبرداری‌»پرویز ملک‌زاده،حسن اسدی»، آهنگ ساز«سعید انصاری»، تهیه‌کننده «گروه کودک و نوجوان شبکه ی دوّم صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران»، محصول سال 1385ه ش/1428ه ق/2007م.

خلاصه ی داستان فيلم:

«یک پیرزن مهربان به نام «بی‌بی»دختر بچّه‌ایی ایلیاتی به نام«کبری»را برای داشتن زندگی بهتر و آموختن خواندن و نوشتن از ایل و اسب محبوبش جدا کرده وبا خود به روستا می‌بردکه این موضوع حوادث مختلفی را به دنبال دارد.

این فیلم که یک بار درساعت هفده وپنجاه دقیقه ی تاریخ 1387/10/6ه ش/1430ه ق/2008م از «شبکه ی دوّم صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران» پخش شده، تاکنون برنده ی جايزه ويژه ی بهترين كارگردانی هيات داوران در بيست و يكمين «جشنواره ی بين المللي فيلم كودكان و نوجوانان ایران»،پنج جايزه از بخش جنبي اين جشنواره و هم چنين جايزه ی بهترين فيلم «جشنواره ی فيلم هاي تلويزيوني سئول کشور کره» گردیده است.(7)

- ورود اصطلاح«تصمیم کبری»به مجموعه ی کنایات واستعارات زبان «پارسی» :

اتخاذ «تصمیم کبری»،توصیه به انجام «تصمیم های کبری» ونظایر آن ها، ازجمله ی کنایات واستعاراتی هستندکه نزدیک به دو دهه هستند به مرور وارد عرصه ی زبان پارسی و به خصوص بخش زبان محاوره ایی مردمی گردیده اند.(8)

- ساخت لطیفه وکاری کلماتوربا محوریّت« تصمیم کبری»:

در این زمینه نگاهی حتّی از سر اجمال به دنیای جدِی طنز کلامی مردم ایران مبیّن آن است که بهره گیری از ظرفیّت های مستتر درمفاهیم نهادینه شده ی آموزشی در اذهان افرادجامعه تا چه حدّ می تواند مورد بهره مندی تولید کنندگان این بخش از مقوله های فرهنگی واقع گردد.(9)

همه ی این دل بستگی های کودکان دیروز و بزرگ سالان امروزبه درس هایی مانند«تصمیم کبری» که درهزارتوی اذهانشان در روزگاران گذشته ،در نبود دل مشغولی های فراوان کنونی وقرارداشتن بر سر دوراهی های تصمیم گیری های مهمی که برای آتیه ی خود ودیگران بزرگ وحیاتیشان می دانستند،جایگاهیی بس رفیع را به خود اختصاص داده بودند،موجب گردید تا از سوی مدیران و کارشناسان ستادی وزارت آموزش وپرورش به دل نگرانی های آنان پاسخ داده شده ونوید تغییر قالب انتشار این داستان ها ازشیوه ی درسی به نُمادین قصّه گونه ،طرح واعلام گردد.(10)

تصمیمی که خود از نوع «تصمیم های کبری» می نمایاند و خواهدبود.

پی نوشت ها:

(1) 1390/12/28ه ش/1432ه ق/2011م.

«درس«نامه ای به مرزبان »جای گزین «تصمیم کبری» می شود:

«رئیس اداره ی تحقیقات مرزبانی کشور» گفت: «درس نامه ای به مرزبان جای گزین تصمیم کبری در کتاب های درسی دانش آموزان می شود».

به گزارش «شبکه ی ایران» به نقل از «مهر»،«سرهنگ عماد رایان پور»عصر شنبه در نشست با خبرنگاران با اعلام این خبر افزود:

«یکی از اهداف مرزبانی در سال 91[13ه ش/1433ه ق/2012م] فعّالیّت در حوزه های فرهنگی برای معرفی بیشتر نیروی مرزبانی و آشنایی جامعه با فعۀالیۀت ها و زحمات مجاهدان مرزبان «جمهوری اسلامی ایران» است».

وی با بیان این که هم اکنون رشته ی تحصیلی مرزبانی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تدریس می شود اظهار داشت: «توافقات اوّلیه برای جای گزینی درس «نامه ای به مرزبان» به جای تدریس «تصمیم کبری» با «مدیر کل پژوهش و تالیفات کتب درسی» صورت گرفته است».

«رایان پور» با اعلام این که احتمالا این درس از سال تحصیلی 91[13ه ش/1433ه ق/2013م] جای گزین خواهد شد تصریح کرد:«علاوه بر پایه ی اوّل ابتدایی، در پایه ی پنجّم نیز درسی به موضوع مرزبانی اختصاص داده می شود».

وی در مورد حمایت «فرماندهی مرزبانی کشور» از نخبگان و محققان اظهار داشت:

««فرماندهی مرزبانی» از تمامی نخبگان و نوآورانی که طرح و ایده ای در جهت نیل به اهداف این نیروی حفاظتی داشته باشند حمایت مادّی و معنوی خواهد کرد».

«سرهنگ عماد رایان پور» با اعلام این که در سال 90[13ه ش/1432ه ق/2011م] هزینه ی بیست ویک پایان نامه ی دانشگاهی در زمینه ی موضوعات مرزی از طرف این فرماندهی پرداخت شده است تصریح کرد:

« از تمامی دانشجویانی که پایان نامه ی کارشناسی ارشد و یا رساله ی دکتری خود را به موضوعات مرزی اختصاص دهند حمایت مالی می کنیم».

وی با اشاره به اهمیّت ارتباط مردمی «فرماندهی مرزبانی» در استان های مرزی کشور گفت:

«در سال 91[13ه ش/1433ه ق/2013م] درمراکز تمامی استان های مرزی کشور، یک ستاد فرماندهی مستقل با روی کرد ارتباط بیش تر با بدنه ی اجتماع دایر می شود».

«سرهنگ رایان پور» گفت:

« در همین راستا در سال 90[13ه ش/1432ه ق/2011م] تاکنون در پنجاه شهر مرزی« ایران»، یکی از میدان های اصلی شهر به نام میدان مرزبان نام گذاری شده و انتظار داریم این نام گذاری در سال 91[13ه ش/1433ه ق/2013م] در بیش از یک صد شهر کشور صورت گیرد».

وی افزود:

«به عنوان یک پروژه ی ملّی در نظر داریم در سال 91[13ه ش/1433ه ق/2013م] یکی از مدارس تمامی شهرهای مرزی کشور به نام «مدرسه ی شهدای مرزبان» نام گذاری شود».

«رئیس اداره ی تحقیقات مرزبانی کشور» با اعلام این که «خراسان شمالی» یکی از امن ترین مرزهای کشور را دارد افزود: «این ستاد مرزبانی با فاصله ی یک صدوبیست کیلومتری از مرکز شهر، در حفاظت از مرزهای کشور بسیار موفق عمل کرده است».

«خراسان شمالی» از شمال و شمال شرقی، حدود دویست وهشتادویک کیلومتر مرز مشترک با «جمهوری ترکمنستان» دارد».

نگ به:

http://inn.ir/NSite/FullStory/News/?Serv=0&Id=89959&Rate=0

نیزنگ به:

http://www1.jamejamonline.ir/PaperText.aspx?newsnum=100817498069

(2) 25/2/1391ه ش/1433ه ق/2012م :

«دلایل حذف «تصمیم کبری» و «کوکب خانم» از کتب درسی :

«خبرگزاری فارس»: «رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی» به دلایل حذف برخی داستان ها مانند «تصمیم کبری» از کتب درسی اشاره کرد و گفت:

«بنده در دهه ی چهل دانش‌آموز بودم و اکنون دهه ی نود است، آیا نیازها بعد از پنجاه سال عوض نشده است؟».

«حجت‌الاسلام محی‌الدین بهرام محمّدیان، معاون پژوهشی وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی» در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی «باشگاه خبری فارس توانا» در خصوص حذف برخی داستان ها مانند« کوکب خانم» و« تصمیم کبری» از کتب درسی اظهار داشت:

«شاید هم‌سن و سال‌های من به کتاب‌های دانش‌آموزی دوره ی خودشان علاقه داشته باشند،هم چنان که وقتی ما به یاد کفش، کیف و لباس دوره ی دانش‌آموزی خودمان می‌افتیم لذّت می‌بریم، امّا واقعاً سلایق و نیازهای امروز مانند چهل سال قبل است؟».

وی با تأکید بر این که نوع نگاه به زندگی تغییر کرده است، ادامه داد: «بنده در دهه یچهل دانش‌آموز بودم و اکنون دهه ی نود است، آیا نیازها بعد از پنجاه سال عوض نشده است؟ نوع نگاه به زندگی تغییر نکرده است؟».

«حجت‌الاسلام محمّدیان» با بیان این که باید کتاب‌های درسی و محتواهای آموزشی ناظر به نیازها، سلایق و علایق امروز دانش‌آموزان باشد، افزود:

«به صورت نوستالوژیک شاید به قصّه ی«تصمیم کبری»، «کوکب‌خانم»و«پطروس فداکار» دل بستگی داشته باشیم، امّا امروز در کشور ما محتوای جدید تولید شده است و نیازهای جدیدی داریم، ضمن این که ادبیات جدیدی نیز خلق شده است».

وی اضافه کرد:« شاید در پنجاه سال آینده نیز وقتی این دانش‌آموزان بزرگ شوند، بگویند کتاب‌های درسی ما خیلی خوب بود. در هر حال ما باید ناظر به نیازها، شرایط و محتوا را تغییر دهیم امّا مبنا، اصول‌ و ارزش‌ها ثابت باشد؛ به عنوان مثال راستگویی و فداکاری را در کتاب درسی ترویج دهیم».

امروزه صدها فداکارتر از« پطروس» در کشورمان پیدا شده است.

«رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی» با بیان این که در دوره‌ای فداکاری در قالب «پطروس فداکار» بود، گفت: «امروز در داخل کشورمان صدها «پطروس »و فداکارتر از «پطروس» پیدا شده است که اگر قرار است بگوییم باید زندگی فداکاران روزگار خودمان را بگوییم».

وی افزود:

«معتقدم کتاب درسی به لحاظ محتوایی، روش آموزشی، دانشی و بینشی قوی‌تر از کتاب‌های دهه‌های سی و چهل هستند و اکنون علمی‌تر و روش مندتر به لحاظ روان شناسی بوده و به نیازهای کودکان توّجه کرده است. به عبارت دیگر کتاب‌های درسی فعلی، کودکان را برای زندگی آماده می‌کند نه فقط خواندن و نوشتن».

«حجت‌الاسلام محمّدیان» با بیان این که نباید نسبت به کتاب‌های درسی به صورت حجمی برخورد کرد، ادامه داد:

« مهم برایند کار است و برایند درسی ما آمادگی برای زیستن در زندگی امروز است. فداکاری کردن برای کشور، داشتن هویّت ملّی، دینی و انقلابی به عنوان ارزش‌هایی است که باید در کتاب‌های درسی حفظ شود».

وی تأکید کرد:

«معتقدم کتاب‌های درسی ما به لحاظ محتوایی غنی‌تر از دوره ی گذشته بوده و روش‌ها علمی‌تر است، امّا در عین حال به کتاب‌های آن دوره نیز تعلق‌خاطر داریم. به عنوان مثال من هنوز هم وقتی «داشت عبّاس قلی خان پسری» را می‌خوانم، احساس لذّت می‌کنم و به شعر «ایرج‌میرزا »تعلق‌خاطر دارم، امّا واقعیّت این است که آیا باید همیشه کودکان ما در «ایرج‌میرزا» بمانند یا شاعرهای امروز هم در کتاب‌های درسی وارد شوند»».

نگ به:

http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910224000457

(3) 1391/5/31ه ش/1433ه ق/20012م :

««تصمیم کبری»

«زینب علی زاده»دانشجوی دکتری «تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا(س)»، دبیر تاریخ آموزش و پرورش استان «خراسان رضوی«،منطقه ی «تبادکان» :

سال ها پیش در کتاب دوره ی ابتدایی خوانده بودم «کبری» دختر دانش آموزی بود که از کتابش درست مراقبت نکرد... در نتیجه کتاب کثیف شد. پس «کبری» تصمیم گرفت بیش تر مراقب کتاب خود باشد. این قصّه هم اکنون در کتاب های « بخوانیم » دوره ی ابتدایی دیگر نیست. هر چند به نوع دیگری تلاش شده که این پیام به بچّه ها منتقل شود. من به عنوان معلّم همیشه در ابتدای سال تحصیلی با بردن دانش آموزان به کتابخانه ی مدرسه و یا در فرصت های مقتضی به آنها آداب مطالعه و نگهداری کتاب را که بسیار ساده امّا مهم است را می آموزم. از جمله این که برای علامت گذاری صفحه ای که مطالعه کردیم باید تنها یک تکّه کاغذ لای آن گذاشت تا صحّافی کتاب خراب نشود، در کتاب امانتی نباید یادداشت کرد و ... . در طی دوره ی تحصیل کتاب هایی که امانت می گرفتم، گاه می دیدم که مطالعه کنندگان پیش از من، در آن یادداشت کرده و یا زیر سطرهایی را خط کشیده اند. اگر وقت داشتم تا حدّ ممکن آنها را پاک می کردم.

بنا بر گرایش تحصیلی ام «تاریخ مغرب و اندلس» کتاب هایی که در چند سال اخیر از کتابخانه های مختلف می گیرم به زبان «عربی» و مراجعه کننده ی بسیار ک متری نسبت به دیگر کتب تاریخی دارند. در روزهای گذشته برای کاری تعدادی کتاب تاریخ به زبان «فارسی» که طبیعتاً مراجعه کننده ی بسیار نیز دارد را از یکی از کتابخانه های «دانشگاه فردوسی» امانت گرفتم. تو گویی بیچاره مطالعه کنندگان قبلی هیچ کاغذ یادداشتی در اختیار نداشتند، زیرا هر صفحه یا نیم صفحه سفیدی که یافته اند آن را از نقّاشی های افسانه ای، یادداشت خلاصه مطالب، نگارش اشعار رمانتیک بی نصیب نگذاشتند.در یکی از کتاب ها از صفحه ی سفید پیش از فهرست کتاب شروع کردند و آن را تبدیل به صفحه ی یادگاری و یادداشت شماره ی صفحاتی که می بایست مطالعه کنند، نموده [بود]ند.

لابلای فهرست کتاب علاوه بر علامت گذاری با قلم های متفاوت که نشان از ادامه ی فعّالیّت توسط مطالعه کنندگان بعدی دارد به نوشتن برخی از سوتیترها در مقابل آنها پرداخته و با خلاصه نویسی در حاشیه ی صفحات با قلم های متفاوت، نقّاشی اشکال افسانه ای همراه با اشعار رمانتیک، خلاصه ی یک فصل را بالای صفحه ی اوّل هر فصل یادداشت کردن و... به فعّالیّت مکتوب خود ادامه داد[بود]ند.عجیب ترین نکته این که بیچاره مطالعه کننده ی محترم حتّی تکّه کاغذی نیافته[بود] تا در آن تمرین امضا نماید، لذا مجبور شد[ه بودتا در] لابلای سطور کتاب امانتی کتابخانه ی دانشگاه این کار را انجام دهد».

نگ به:

http://zangetarikh-tabadkan.persianblog.ir/post/109

(4)نگ به:

http://www.raadiohaaaft.blogfa.com/post/31

(5)نگ به:

http://3072761.blogfa.com/category/4

http://www.miniclub.blogfa.com/cat-53.aspx

http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=24611&Keyword=%d8%aa%d8%b5%d9%85%d9%8a%d9%85+%d9%83%d8%a8%d8%b1%d9%8a

http://chbganjineh.blogfa.com/post-187.aspx

(6)نگ به:

http://tasmime-kobra.blogfa.com

(7)نگ به:

تصمیم کبری = http://www.tasnimshop.ir/Kobra's_Decision?filter_name

http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8710011509

(8)نگ به:

http://ghesehayemanomaman.blogfa.com/post-30.aspx

(9)نگ به:

http://bazigooshi7.persianblog.ir/post/383

http://www.oghab88.blogfa.com/post-31.aspx

(10)23 /3/ 1390ه ش/1432ه ق/2011م:

««حسنک کجایی» و «تصمیم کبری» قصّه می‌شوند

«رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش» گفت:

« برنامه‌ای برای حذف زندگی نامه ی پادشاهان از کتاب تاریخ نداریم،هر چند معتقدیم گذشته می‌تواند محل تجربه‌آموزی برای آینده باشد و از این لحاظ به تاریخ نیاز داریم، امّا برنامه‌ها باید روزآمد و سازگار با فضای زندگی امروز باشد تا بتوانیم دانش‌آموزان را برای فردا تربیت کنیم».

«حجت الاسلام والمسلمین محی‌الدین بهرام محمّدیان» با اشاره به جزییات برنامه‌های «سند و درس ملّی آموزش و پرورش» و وجود محتوایی چون «کوکب خانم» و« حسنک کجایی» که برخی تعصب زیادی نسبت به حذف این محتوا نشان می دهند گفت: «این مطالب باید در قالب قصّه ارائه و به عنوان تم‌های سمبلیک داستان های«فارسی» که مربوط به دهه‌های گذشته است، ارائه شوند چراکه نمی توانند محتوای درسی باشند».

وی افزود:

« امروزباید محتوایی به عنوان درس به دانش آموزان ارائه شود که جاذبه ی «حسنک کجایی» و«تصمیم کبری» را داشته باشد امّا در عین حال با مطابق با زمان امروز باشد و بتواند مهارت زندگی امروزی را به فرد آموزش دهد».

نگ به:

.«http://www.khabaronline.ir/detail/15698

تهیه وتنظیم:«بابک زمانی پور».
شهرکرد،خردادماه 1392ه ش.

کتاب های یادگاری3،تصمیم کبری

مطالب مشابه :

تصمیم کبری کتاب فارسی دوم دبستان قبل و بعد از انقلاب

تصمیم کبری (1)

کتاب قدیم دبستان دهه60 .تصمیم کبری

کتاب های یادگاری3،تصمیم کبری

چوپان دروغگو تصمیم کبری حسنک کجایی کتاب اول دبستان

حسنک کجایی که کبری تصمیم گرفت ؟!